🔰 نفس و مال، سلاح‌های اصلیِ مقاومت اقتصادی، آیا بدون سلاح می‌توان مقاومت کرد؟

⬅️ بخش یکم

◀️ بخش دوم

🔹 همان‌گونه که گفته شد، #مقاومت_اقتصادی نیاز به #سلاح دارد و #سلاح_مال، طبق تاکید آیه‌ی پنج سوره‌ی نساء یک سلاح مهم برای #قیام، #ایستادگی و #مقاومت است.

🔹 اما علاوه بر مال و دارایی، قرآن روی یک سلاح دیگر نیز برای #جهاد در راه خدا تاکید دارد. در قرآن در نه آیه [۱]، زمانی‌که سخن از جهاد در راه خدا به میان آمده است، بلافاصله دو سلاح اصلی برای آن معرفی شده است: مال و نفس.

🔹 آن‌گونه که گفته شد، نهادی مثل #بانک، که هم‌اکنون بیش از هشتاد درصد از #نقدینگی را در قالب #سپرده‌های_مدت‌دار از دست مردم جمع کرده است، مردم را با وعده‌ی پرداخت #سود، عملا #خلع_سلاح کرده است.

🔹 حال سوال این است که آیا چنین اتفاقی برای #سرمایه‌‌ی_نفس مردم‌ نیز افتاده است؟
آیا امروز #سلاح_نفس نیز، در گام اولِ فرآیندِ #دی‌دی‌آر جنبش‌هایِ مقاومت، که در مطلب قبل شرح آن گذشت، از مردم گرفته شده است و آن‌ها خلع سلاح شده‌اند؟ پاسخ مثبت است.

🔹 اما اگر بانک سلاح مال و دارایی را از مردم گرفته است، سرمایه‌ی نفس را چه نهادهایی از دست مردم گرفته‌اند؟

🔹 امروز سرمایه‌ی نفس مردم در اختیار نهادهای فرهنگی و رسانه‌ای، #آموزش‌_و_پرورش و #آموزش_عالی است. در واقع این نهادها سرمایه‌ی نفس مردم را در درون خود تجمیع می‌کنند تا #سرمایه‌های_انسانی را ارتقا دهند و دوباره به مردم و جامعه بازگردانند.

🔹 اما آنچه در #نظام_آموزش ایران و حتی غرب آموزش داده می‌شود، طبق گفته فیلسوفان غربی عمدتا #مطالب_انتزاعی است و وقتی افراد این مطالب را فرا می‌گیرند، یا می‌توانند دلال باشند، یا یک کارمند، یا یک شخصیت فکری.

🔹 #آلن_وتز فیلسوف غربی در مورد نظام آموزش غرب این‌گونه می‌گوید: «کل نظام آموزشی ما، برای این که به ما نوعی از #مهارت را آموزش دهد هیچ کاری نمی‌کند. به بیان دیگر ما یاد نمی‌گیریم که چگونه #غذا درست کنیم، چطور #لباس بدوزیم، چطور #خانه بسازیم، چگونه #عشق بورزیم و چگونه هر یک از کارهای کاملا بنیادین زندگی را انجام دهیم.
تمام آن‌چه که بچه‌هایمان در #مدرسه می‌آموزند، مطالب انتزاعی است. نظام آموزشی به شما یاد می‌دهد که چطور به یک #دلال بیمه، #کارمند، یا یک نوع #شخصت_علمی بدل شوید.» [۲]

🔹 از این‌رو نه تنها در ایران بلکه در غرب نیز، سرمایه‌ی نفس در نهاد آموزشی #تجمیع می‌شود اما در نهایت مهارت لازم را برای تولید #ارزش_واقعی به دست نمی‌آورد.

🔹 علاوه بر این سرمایه‌ی نفس افراد در نهادهای آموزشی #آب‌دیده نمی‌شود و #تاب_مقاومت در #شرایط_سخت را ندارد. در واقع زندگی و کار در شرایط سخت چیزی است که به افراد آموزش داده نمی‌شود و آن‌ها با بروز کمترین مشکلی، دست از #مقاومت می‌کشند، کار را رها می‌کنند و حتی تصمیم به #مهاجرت می‌گیرند.

🔹 در پایان باید گفت که امروز دلیل اصلی #فقر و ناتوانی مردم برای مقاومت، #عدم_برخورداری آن‌ها از دو سلاح مال و نفس است، که یکی در بانک و دیگری در نهاد‌های آموزشی تجمیع شده است. این روند جامعه‌ای #فقیر و #قعود کرده‌ ایجاد کرده است که برای مقاومت باید شرایط را برای #مسلح شدن آن فراهم نمود.

[۱]. النساء: ٩٥، الأنفال: ٧٢، التوبة: ٢٠، التوبة: ٤١، التوبة: ٤٤، التوبة: ٨١، التوبة: ٨٨، الحجرات: ١٥، الصف: ١١.

[2]. Watts, Alan et al. "Houseboat Summit" in The San Francisco Oracle, issue #7. San Francisco.

🔰 بخرید اما نفروشید!

◀️ بخش یکم

🔹 حتما در ادبیات و حکمت عامیانه خیلی شنیدید که #خانه یا #زمین رو نباید فروخت. این حکمت عامیانه ریشه در #الگوی_معیشت_اسلام داره. در الگوی معیشت اسلام اونقدر این موضوع مهمه که تو کتاب‌های فقهی یک بخش جدا به این‌که خریدن خونه یا زمین، خوب و مستحبه و فروختن اون‌ها بد و #مکروهِ، اختصاص داده شده [1] و روایت‌های زیادی از معصومین در این بخش آورده شده.

🔹 شاید براتون سوال باشه که چرا یه همچین چیزی توصیه شده؟ تو بعضی از این روایت‌ها؛ حکمت‌ها و علت‌های این توصیه اومده. مثلا امام صادق علیه‌السلام به خادم‌شون توصیه می‌کنن تا خونه یا #زمین_کشاورزی بخره، تا اگر مشکل ناگهانی، #حادثه و یا مصیبتی رخ‌ داد چیزی داشته باشه که زندگیش رو دوباره سامان بده و روح‌و روانش رو از فشار و تنگنا خارج کنه. [2] در واقع اینجا علت توصیه به خریدن خونه یا زمین داشتن، یک #پس‌انداز مطمئن برای روز مباداست.

🔹 یا در موقعیت دیگه‌ای فردی به امام صادق علیه‌السلام می‌گه زمینی داره که مشتری دنبالشه و اونو تشویق می‌کنه تا زمینش رو بفروشه؛ امام هم در پاسخ می‌فرمان کسی که آب و گل (یعنی خاک) رو بفروشه پول اون #بیهوده خرج خواهد شد. بعد اون فرد می‌گه که می‌خواد زمینش رو به قیمت خوبی بفروشه و به جاش زمین وسیع‌تری رو بخره؛ حضرت هم می‌فرمان در این صورت اشکالی ندارد. [3]

🔹 از پاسخ‌هایی که به این دو سوال داده شد می‌شه فهمید که اگر #کالای_سرمایه‌ای مثل زمین یا خونه فروخته بشه، پول حاصل از اون به سرعت صرف #هزینه‌های_روزمره زندگی می‌شه اما اگر همین پول تبدیل به زمین یا مسکن بشه، یک پس‌انداز خوب به وجود میاد. حتی در یک روایت دیگه اومده که وقتی پول زیادی مثل پول حاصل از فروش زمین یا خونه دوباره تبدیل به مثل نشه، به سرعت #مصرف می‌شه و مثل خاکستری بر روی یک کوه بلند در معرض بادهای شدیده و به سرعت پراکنده می‌شه. [4]

🔹 البته می‌شه از این توصیه‌ها یک قاعده‌ی کلان‌تر رو هم برداشت کرد، این‌که «پول حاصل از فروش یک کالای سرمایه‌ای باید مجدد صرف خرید یک کالای سرمایه‌ای دیگه بشه و نباید این پول رو صرف #نیازهای_مصرفی کرد.»

🔹 با توجه به این قاعده‌ی کلیدی، خیلی از اقدامات و توصیه‌هایی که امروز در اقتصاد ما انجام می‌شه زیر سوال می‌ره و باید کنار گذاشته بشه. در بخش بعدی این نوشتار به برخی از اون‌ها اشاره خواهم کرد.

⬅️ ادامه دارد...

⬅️ منابع

[1] استحباب خرید عقار [ملک و خانه و ...] و کراهت فروش عقار.

[2] قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) لِمُصَادِفٍ مَوْلَاهُ اتَّخِذْ عُقْدَةً أَوْ ضَيْعَةً فَإِنَّ الرَّجُلَ إِذَا نَزَلَتْ بِهِ النَّازِلَةُ أَوِ الْمُصِيبَةُ فَذَكَرَ أَنَّ وَرَاءَ ظَهْرِهِ مَا يُقِيمُ عِيَالَهُ كَانَ أَسْخَى لِنَفْسِهِ‏»، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافی، 8جلد، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق، ج‏5، ص 92، ح 5.

[3] قلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ لِي أَرْضاً تُطْلَبُ مِنِّي وَ يُرَغِّبُونِّي فَقَالَ لِي يَا أَبَا سَيَّارٍ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ مَنْ بَاعَ الْمَاءَ وَ الطِّينَ ذَهَبَ مَالُهُ هَبَاءً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي أَبِيعُ بِالثَّمَنِ الْكَثِيرِ وَ أَشْتَرِي مَا هُوَ أَوْسَعُ رُقْعَةً مِمَّا بِعْتُ قَالَ فَلَا بَأْسَ‏»، همان، ص ، ح 8.

[4] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ‏ عن النَّبِيَّ (صلی الله علیه و آله)، نِعْمَ الشَّيْ‏ءُ النَّخْلُ مَنْ بَاعَهُ فَإِنَّمَا ثَمَنُهُ بِمَنْزِلَةِ رَمَادٍ عَلَى رَأْسِ شَاهِقٍ‏ فِي يَوْمٍ عَاصِفٍ إِلَّا أَنْ يُخْلِفَ مَكَانَهَا»، شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، 30جلد، مؤسسة آل البيت عليهم السلام - قم، چاپ: اول، 1409 ق، ج ‏17، ص 72، ح 22017-9.

💡 #عقل_معاش

✊ جنبش مردمی کدآمایی، الگوی معیشت ایرانی

📡 @Kadamaei_ir

🔰 بخرید اما نفروشید!

⬅️ بخش یکم

◀️ بخش دوم

🔹 در مطلب قبلی به این قاعده‌ی کلیدی رسیدیم که #کالای_سرمایه‌ای مثل زمین و ملک رو نباید فرخت و اگر به هر دلیل این کار انجام شد، باید پول حاصل از اون صرف خرید ملک و زمین یا دست‌کم انواع دیگه از کالاهای سرمایه‌ای بشه.

🔹 این #قاعده که بر آمده از الگوی معیشت اسلامه، خریدن ملک و زمین رو مستحب و فروختن اون رو مکروه می‌دونه، مگر این‌که شما بعد از فروختن زمین، با پولش دوباره زمین بخرین. علت هم این بود که پول حاصل از اون به سرعت از بین می‌ره و صرف نیازهای مصرفی می‌شه و حالا نه تنها زمین و ملکی وجود نداره بلکه دیگه پولی هم باقی نمونده. تشبیه زیبای امام صادق علیه‌السلام درباره‌ی این وضعیت [1]، گذاشتن خاکستر بر روی یک کوه مرتفع بود، چرا که به همون سرعتی که باد در اون ارتفاع این خاکسترها رو به آسمان بلند می‌کنه و چیزی از اون‌ها باقی نمی‌ذاره، نیازهای زودگذر و مصرفی هم همین بلا رو بر سر پول حاصل از فروش زمین، ملک و هر کالای سرمایه‌ای دیگه میارن.

🔹 پس اگر بخواهیم قاعده رو کلی‌تر و ساده‌تر بیان کنیم، می‌تونیم این‌طور بگیم که «کالای سرمایه‌ای رو تا جای ممکن نباید فروخت، اگر هم فروختیم باید پول حاصل از کالای سرمایه‌ای، صرفِ کالای سرمایه‌ای بشه و نباید اون‌رو صرف نیازهای مصرفی و روزمره کرد.»

🔹 بدون شک این قاعده فقط برای استفاده از افراد نیست و نهادها و فراتر از اون‌ها حکومت هم باید به این قاعده توجه کنند. حالا بیاید مبتنی بر این اصل کلیدی برخی از سیاست‌ها، اقدامات و بعضا توصیه‌ها رو تحلیل کنیم.

🔹 چند وقتیه که موضوع #سهام_عدالت و امکان فروش اون مطرح شده. سهام عدالت حکم یک کالای سرمایه‌ای رو داره، چون اغلب افراد زمانی که می‌خوان پولی رو فراتر از نیازهای روزمره و مصرفی، سرمایه‌گذاری کنن به بورس و اصطلاحا بازار سرمایه مراجعه می‌کنن. خوب اگر سهام عدالت، یک کالای سرمایه‌ایه، پس اون‌رو طبق اصلی که گفته شد، یا نباید بفروشیم، یا اگر به هر دلیل مجبور به فروش اون شدیم، مجددا باید صرف خرید کالای سرمایه‌ای کنیم.

🔹 در دو سه ماه گذشته که موضوع سهام عدالت مطرح شده، برای خیلی از افراد این سوال مطرح بود که آیا باید به برخی توصیه‌ها توجه کنن و این سهام رو بفروشن و صرف #نیازهای_مصرفی خودشون کنن؛ نیازهایی که به دلیل شرایط #کرونا، برای طبقات ضعیف جامعه به سختی تامین می‌شدند؟ اگر بخوایم طبق قاعده‌‌ای که گفته شد عمل کنیم، سهام عدالت به عنوان یک کالای سرمایه‌ای، نباید صرف نیازهای مصرفی بشه؛ اگر هم به هر دلیل این سهام فروخته می‌شه، باید مجددا به یک کالای سرمایه‌ایه دیگه تبدیل بشه.

⬅️ ادامه دارد...

⬅️ منابع

[1] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ‏ عن النَّبِيَّ (صلی الله علیه و آله)، نِعْمَ الشَّيْ‏ءُ النَّخْلُ مَنْ بَاعَهُ فَإِنَّمَا ثَمَنُهُ بِمَنْزِلَةِ رَمَادٍ عَلَى رَأْسِ شَاهِقٍ‏ فِي يَوْمٍ عَاصِفٍ إِلَّا أَنْ يُخْلِفَ مَكَانَهَا»، شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، 30جلد، مؤسسة آل البيت عليهم السلام - قم، چاپ: اول، 1409 ق، ج ‏17، ص 72، ح 22017-9.

💡 #عقل_معاش

✊ جنبش مردمی کدآمایی، الگوی معیشت ایرانی

📡 @Kadamaei_ir

🔰 بخرید اما نفروشید!

⬅️ بخش یکم ⬅️ بخش دوم

◀️ بخش سوم، بخش پایانی

🔹 در بخش‌های قبل این نوشتار از دل روایات به یکی از اصول #عقل_معاش رسیدیم: «کالای سرمایه‌ای رو تا جای ممکن نباید فروخت، اگر هم فروختیم باید پول حاصل از کالای سرمایه‌ای، صرفِ خرید کالای سرمایه‌ای بشه و نباید اون‌رو صرف نیازهای مصرفی و روزمره کرد.»

🔹 گفتیم که بدون شک این قاعده فقط برای استفاده از افراد نیست و #نهادها و فراتر از اون‌ها #حکومت‌ها هم باید به این قاعده توجه کنند. حالا بیاید مبتنی بر این اصل کلیدی برخی از سیاست‌ها، اقدامات و بعضا توصیه‌ها رو تحلیل کنیم.

🔹 یک مثال روز، برای اقداماتی که امروز در سطح حاکمیت، بر خلاف این اصل کلیدی عمل می‌شه، بحث پرحاشیه‌ی انتقال و فروش زمین‌های بنیاد مستضعفانه. در روزهای گذشته صحبت‌های آقای #فتاح برای برگشت زمین‌ها و املاکی که متعلق به بنیاده اما در اختیار افراد و نهادهای مختلف قرار داره، فارغ از این‌که شیوه و روش طرح اون در فضای رسانه‌ای چقدر درست بود، اما حواشی‌ای ایجاد کرد که حواس همه رو از متن و اصل ماجرا پرت کرد.

🔹 خیلی‌ها به این بخش از حرف‌های آقای فتاح توجه نکردن که ایشون به دنبال در اختیار گرفتن این املاک و بعد طبق گفته‌های خودشون فروش اون‌ها هستند تا منابع حاصل از فروش این زمین‌ها رو صرف محرومان و محرومیت‌زدایی کنند! [1] امیدوارم منظور ایشان هزینه‌ی مستقیم پول حاصل از فروش این املاک برای نیازهای روزمره و #مصرفی #محرومان نباشه.

🔹 اگر آقای فتاح دنبال یک چنین اقدامی باشن، در واقع می‌خوان با فروش این زمین‌ها و املاک مرغوب، منابعی رو که به دست میارن صرف نیازهای مصرفی و روزمره‌ی #متسضعفین کنند. البته هیچ‌کس منکر حق متسضعفین برای داشتن یک زندگی آبرومند و تامین منابع لازم برای رفع نیازهای حداقلی اون‌ها نیست. البته این املاک باید به بنیاد بگرده، اما اگر بنیاد اون‌ها رو فروخت و صرف مستضعفین کرد و نیازهای اون‌ها رو مثلا برای یک سال آینده تامین کرد؛ آیا این اقدام حکم دادن ماهی به دست مردم اون هم از محل فروش کالاهای سرمایه‌ای رو نداره؟ آیا بهتر نیست از این املاک و دارایی‌ها طوری استفاده بشه که مردم مستضعف ماهی‌گیری یاد بگیرن و به جای تامین #موقت نیازهای اون‌ها، اقدامی برای #تقویت این طبقه‌ی ضعیف و تامین #دائمی نیازهاشون انجام بشه؟

🔹 اگر بخوایم طبق قاعده‌ی گفته شده عمل کنیم، یک پیشنهاد می‌تونه این باشه که اگر تصمیم به فروش این املاک گرفته شد، منابع حاصل از فروش، صرفِ ساخت کارخونه‌ و #کارگاه مناسب در #مناطق_محروم بشه. کارخونه‌هایی که سهامداران، کارگران و کارکنان اون‌ها، مستصعفین جامعه باشند. این‌طوری با ایجاد امکان #اشتغال مناسب برای اون‌ها، هم منابع حاصل از فروش کالای سرمایه‌ای، دچار #نابودی_تدریجی نشده و دوباره صرف ایجاد انواع دیگه‌ا‌ی از کالای سرمایه‌ای یعنی کارخونه شده؛ و هم نیازهای #قشر_مستضعف به صورت واقعی و دائمی پوشش داده شده.

🔹 در نهایت توجه به این‌ قاعده، ما رو متوجه خیلی از اقدامات و تصمیمات اشتباه دیگه در سطح #حکم‌رانی می‌کنه؛ که شاید مهم‌ترین اون‌ها، فروش نفت، گاز و منابع خام و معدنی کشوره، که به صورت عادی توسط دولت‌های مختلف انجام می‌شه و منابع حاصل از فروش این‌ کالاهای سرمایه‌ای، به جای این‌که صرف انواع دیگه از کالاهای سرمایه‌ای مثل کارخونه، خطوط تولید، زیرساخت‌ها و امکانات زیربنایی بشه، صرف نیازهای مصرفی و اصطلاحا تامین منابع برای #بودجه‌ی_جاری و نه #عمرانی دولت می‌شه.

⬅️ منابع

[1] وی با بیان اینکه ارزش ریالی ملک مدرسه فرهنگ در حال حاضر ۲۰۰ میلیارد تومان برآورده می شود، افزود: قطعاً پس از باز پس گیری این ملک به فروش می رسد و پول حاصله، صرف محرومیت زدایی خواهد شد. [منبع]

💡 #عقل_معاش

✊ جنبش مردمی کدآمایی، الگوی معیشت ایرانی

📡 @Kadamaei_ir