💡 چهارراه - گذری برای اندیشه‌ها

چهارراه یک #کار_داوطلبانه و #خویشکاری چند جوان ایران‌دوست برای ترویج آگاهی و خصوصاً شناساندن فرهنگ، #تاریخ و #ادبیات ایران‌زمین از طریق همرسانی ویدئوهای گوناگون است. حتماً پیشنهاد می‌کنیم به این وب‌گاه سر بزنید و آن‌را به دیگران نیز معرفی کنید.

🔻چهارراه خود را این‌گونه معرفی می‌کند:
«چهارراه یک نهاد ناسودبر (غیرتجاری) و دست‌آورد هم‌اندیشی و همکاری تنی چند از ایرانیان است؛ یک پایگاهِ برخود (مستقل) که می‌کوشد با فراهم آوردن ویدئوهایی با محتوای روشنگرانه و با پشتوانه‌ی علمی و دانشگاهی، نیاز متخصصان و علاقه‌مندان غیردانشگاهی را پاسخ دهد. چهارراه مانند هر نهاد ناسودبر دیگر با هدف پرکردن جای خالی خدماتی به‌وجود آمده که به دلیل نداشتن توجیه اقتصادی، بازرگانان به آن عرصه وارد نمی‌شوند. چهارراه در نظر دارد محتوای مناسب و مورد نیاز علاقه‌مندان را در زمینه‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی، فرهنگ، هنر و محیط زیست فراهم نماید.»

➡️ https://chaharrah.tv/ ⬅️
#اندیشه #معماری #شهر #ساختن #ایران #شاهنامه
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

🔺مسجد نصیرالملک شیراز
میهمانی رنگ و نور

#معماری و #هنرایرانی در هر دوره‌ای، ضمن حفظ ریشه‌های خود، فرزندان زمانه خود بودند و در اوج سلیقه و زیبایی، متناسب با اقلیم و بافت منطقه، به نیازهای کاربران و جامعه پاسخ می‌دادند؛ امروز اما معماری ما «اغلب» یا فارغ از مکان، به دنبال گرته‌برداری از سبک‌های نوین معماری غربی است یا فارغ از زمان، در حال تکرار عین به عین معماری پیشین ایرانی‌ست یا فارغ از زمان و مکان، در حال الگوبرداری از معماری باستانی رومی و یونانی.

❓چگونه می‌توانیم در هنر و معماری، دوباره مانند پیشینیان‌مان، فرزند زمان و مکان خود شویم؟

عکس از امیر توکلی
منبع
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

⭕️ مهندس حسین امانت از #معماری و #هنرایرانی به کار رفته در برج آزادی می‌گوید.

برج آزادی (شهیاد) در سال ۱۳۴۵ خورشیدی یه عنوان یک نمادِ شناسایی «ایران» میان معماران ایرانی به مسابقه گذاشته شد و طرح حسین امانت بیست و چهار ساله، دانش‌آموخته دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران برنده و برای ساخت برگزیده شد. ساخت این برج در آبان سال ۱۳۴۸ به عنوان نمادی از «ایران مدرن» و نشانی از «دروازه تمدن بزرگ» در سدهٔ بیست، آغاز شد و در مهرماه ۱۳۵۰ به پایان رسید.
منبع
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

▪️درگذشت یعقوب دانشدوست مرمت‌گر بناها و محوطه‌های تاریخی و متخصص باغ ایرانی

شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) او را بزرگمرد عرصه پژوهش و حفاظت میراث فرهنگی عظیم ایران‌زمین نامید و نوشت: «درگذشت این استاد بزرگ که به‌ویژه حافظ ارزش‌های فرهنگی-تاریخی خراسان بزرگ بود، ضایعه‌ای بدون جایگزین است. ... روش برخورد مهندس دانشدوست در حفاظت و مرمت بناهای تاریخی آنچنان دقیق و برخوردار از تخصص و مسؤولیت والا بود که زنده‌یاد دکتر شیرازی (پدر مرمت نوین ایران و استاد پیشکسوت معماری و مرمت)، مرمت بناهای تاریخی خراسان را برترین مرمت‌ها در ایران دانستند.»

یعقوب دانشدوست متولد سال ۱۳۱۷ در تبریز، از دانشگاه تهران فوق‌لیسانس معماری و دکتری شهرسازی گرفت و با آشنایی با معماری سنتی ایران و #باغ_ایرانی کوشید ارزش‌های معماری مدرن ایرانی را به وجود آورد. او شامگاه ۷ بهمن ۱۴۰۰ درگذشت.

✨ یادش گرامی و راهش، پر رهرو!

#مراقبت_از_فرهنگ #معماری و #هنرایرانی
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

❗️یکی از پایه‌ای‌ترین مفاهیم سه‌گانه شکل‌دهنده معماری ایران که در کتاب «خانه، فرهنگ، طبیعت» معرفی شده «سرزمین» است ... در نیم قرن اخیر که بیش از هر دوره‌ای از تاریخ با غیبت معماری روبرو هستیم بر سرزمین کشورمان به عنوان یکی از سه پایه بنیادین شکل‌دهنده معماری، لطمات جبران‌ناپذیری وارد آمده و انواع ساختمان‌سازی‌های مخرب و سدسازی‌های ویرانگر با پیش‌قراولی و ابتکار مهندسان و معماران فعال در عرصه بازار شکل گرفته است.

در دی‌ماه ۱۴۰۰ یک اقتصاددان دانا و دلسوز متنی را درباره جزایر کیش، قشم و هرمز نوشته که از عیار بسیار بالا و والائی برخوردار است. این متن را بخوانیم یا بشنویم و بدانیم که یک جلسه درسی برای معماران (و سایر شهروندان) است که از زبان یک اقتصاددان و پژوهشگر (محسن رنانی) بیان شده است. مطمئن‌ام با خواندن متن و یا شنیدن این سخنان در رفتار حرفه‌ای‌مان تغییری ایجاد خواهد شد.

✍🏼 محمدرضا حائری مازندرانی
۱۶ اسفند ۱۴۰۰
⬅️ خواندن یاداشت «هرمز کیش، قشم مات؟»
#معماری #توسعه_پایدار #مراقبت_از_ایران
#مراقبت_از_زندگی #محیط_زیست
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

👤 شهریار عدل (۱۳۲۲ تهران - ۱۳۹۴ پاریس) باستان‌شناس، کارشناس #تاریخ #هنر و #معماری ایرانی، مصداق شعر مولانا #تو_یکی_نهی_هزاری_تو_چراغ_خود_برافروز
▪️▫️▪️
«پروفسور شهریار عدل به تنهایی لشکری بود برای این خاک.
ثبت تخت‌جمشید، چغازنبیل و نقش‌جهان در فهرست میراث جهانی با سرمایه‌ شخصی، بنیان‌گذاری کمیته آسیای میانه در یونسکو، سامان‌دهی فیلمخانه‌ کاخ‌ گلستان و.. از اندک کارهای اوست.»
سام گیوراد

«شهریار عدل را از بدو تولد می‌شناختم. دوست پدرم بود. حضورش همیشگی بود ولی برای من، شهریار زمانی معنای بیشتری یافت که‌ در کاخ گلستان، نخستین حلقه‌های سینماتوگراف مظفری را یافت.
او بود که این فیلم‌ها را شناسایی کرد و به همت وزارت فرهنگ فرانسه و آرشیو ملی این کشور مرمت نمود.»
نادر تکمیل همایون

«زمان ثبت جهانی مجموعه تخت سلیمان که نخستین مجموعه ثبت جهانی #ایران بعد از سی سال بود گفتگویی با اقای عدل داشتم و ایشان شرح کاملی از روند ثبت آن سه مجموعه در میان شورانقلابی دادند. یک مصاحبه چند ساعته هم با ایشان در آن خانه پیچ شمیران انجام دادم که هیچ وقت منتشر نشد.»
فرزانه ابراهیم‌زاده

عکس از صفحه‌ کامران عدل
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

💡آرته، دانشنامه فرهنگ و هنر معاصر ایران

یکی از کارهای ارزشمندی که در یک دهه اخیر آغاز شده و همچنان ادامه دارد پروژه آرته‌ است. آرته یک پروژه غیردولتی و غیرانتفاعی است برای ثبت تاریخ شفاهی فرهنگ و هنر وادب معاصر ایران. این طرح نیمه اول دهه ۹۰ آغاز شده و همچنان ادامه دارد. تا کنون با بیش از ۱۳۰ چهره فرهنگی، هنری و ادبی ایرانی مصاحبه انجام شده است.

دست‌اندرکاران این مجموعه، سخاوتمندانه و رایگان، تمامی مصاحبه‌ها را به صورت تصویری و صوتی در سایت آرته قرار داده‌اند. همچنین یک نسخه تدوین‌شده از مصاحبه‌ها به تدریج به شکل پادکست آرته در حال انتشار است.

دیگر آن که در وبگاه (سایت) برای هر چهره یک صفحه مستقل طراحی شده است. در این صفحه علاوه بر فایل کامل صوتی و تصویری مصاحبه، زندگی‌نامه‌ای مختصر، گالری تصاویر و معرفی آثار مصاحبه شونده قرار دارد.

یکی از دلایل اهمیت این طرح حفظ خاطرات و تجربیات گروهی از اهالی فرهنگ است که اغلب آنان پیش و پس از این، هرگز فرصتی برای ذکر ثبت خاطرات نیافتند. در فاصله همین یک دهه و از میان حدود ۱۳۰ مصاحبه‌شونده آرته تا به حال ۱۷ نفر از آنان درگذشته‌اند.

این پروژه در ابتدا تنها برای ثبت تاریخ شفاهی فرهنگ و هنر وادب طراحی شده بود، اما در حال حاضر - بنا بر آنچه در وبگاه آرته آمده - هدف دیگر آن ایجاد دانشنامه فرهنگ و هنر ایران است: «در پروژه‌‌ی دانشنامه فرهنگ و هنر معاصر ایران و درخلالِ روایت‌‌های بزرگان فرهنگ و هنر و ادب معاصر ایران، نام استادان و پیش‌کسوتانی به میان می‌آید که امروزه در قید حیات نیستند و نسل جوان کمتر شناختی از آنان دارد. در «آرته پدیا» زندگی و آثار این بزرگان به همراه عکس، از منابع معتبر گردآوری و ذخیره شده است تا در دسترس علاقه‌‌مندان قرار گیرد. برمبنای همین نقل‌قول‌ها و با پژوهش و تلاش همکاران آرته و همراهی هنرمندان، پادکست دیگری با نام «آرته کست» تولید شده است که در آن ماجرای زندگی و آثار این استادان روایت می‌شود.»

عجیب آنکه این مجموعه علیرغم گستردگی زمینه‌ و تنوع مصاحبه‌شنودگان، سایت شکیل، دسترسی آسان و حضور در شبکه‌های اجتماعی مختلف هنوز چندان شناخته شده نیست و بسیاری از علاقه‌مندان هنر و فرهنگ، از وجود چنین گنجینه ارزنده‌ای بی‌خبرند.

نام تعدادی از مصاحبه‌شوندگان این پروژه تا کنون:
عبدالحسین آذرنگ، آیدین آغداشلو، ژاله آموزگار، عبدالمجید ارفعی، محمد اسماعیلی، سوسن اصلانی، فرح اصولی، ر. اعتمادی، یعقوب امامه‌پیچ، فاطمه امدادیان، یعقوب امدادیان، عبدالله انوار، منوچهر انور، حسن انوری، علی باباچاهی، رضا بابک، سروژ بارسقیان، محمدعلی بنی‌اسدی، رخشان بنی‌اعتماد، ایرج پارسی‌نژاد، کامبوزیا پرتوی، احمد پژمان، آتیلا پسیانی، نصرالله پورجوادی، پرویز پورحسینی، احمد پوری، آنه محمد تاتاری، صادق تبریزی، لیلیت تریان، شاهرخ تویسرکانی، مسعود جعفری جوزانی، فریدون جنیدی، ناصر چشم آذر، ابراهیم حقیقی، واحد خاکدان، گوهر خیراندیش، بهرام دبیری، مجید درخشانی، کامبیز درمبخش، گارنیک درهاکوپیان، ایران درّودی، محمدرضا درویشی، کامبیز روشن‌روان، اکبر زنجانپور، مریم زندی، محمد سریر، ملیحه سعیدی، خسرو سینایی، علی‌اکبر شکارچی، فریدون شهبازیان، عبدالوهاب شهیدی، قباد شیوا، علی‌اکبر صادقی، داریوش طلایی، اکبر عالمی، کامران عدل، ژاله علو، محمدحسین عماد، فخرالدین فخرالدینی، فرهاد فخرالدینی، شاهین فرهت، داریوش فرهنگ، بیژن کامکار، هوشنگ کامکار، میرجلال‌الدین کزازی، نصرالله کسرائیان، لیلی گلستان، داوود گنجه‌ای، فرشید مثقالی، جواد مجابی، کریم مجتهدی، فریدون مجلسی، حسین محجوبی، نصرت الله مسلمیان، فخری ملک‌پور، سیراک ملکونیان، محسن میرزایی، علی میرسپاسی، غلامحسین نامی، علی نصیریان، عبدالحسین نیک‌گهر، گیزلا وارگا سینایی، هارون یشایایی

⬅ وبگاه آرته (فارسی) (انگلیسی)

⬅ کانال تلگرامی آرته

⬅ پادکست آرته

⬅ کانال یوتیوب آرته

⬅ آرته کست

🔗 منبع: قدح‌های نهانی
#هنر #ادبیات #موسیقی #معماری #سینما #تئاتر
#تاریخ #دانش #هنرایرانی
@Jaryaann

🔊 درباره‌ی ایرج افشار
🔸 #ایرج_افشار از زبان #داریوش_رحمانیان #عمادالدین_شیخ‌الحکمایی #مهرداد_قیومی
🔸به مناسبت ۱۸ اسفند، سالگرد درگذشت ایرج افشار (۱۳۰۴-۱۳۸۹)
🔗 منبع: @asmaane
⬅ نسخۀ دیداری
#ایران‌دوستی #ایران‌شناسی #معماری #سند_تاریخی
@Jaryaann

💠 سهلِ ممتنع یا آفرینش به شیوۀ ایرانی

عظمتِ آبراهه‌های رومی اعجاب‌آور است: انتقال آب با سازه‌های غول‌آسا از کیلومترها آنسوتر، هنوز هم بدیهی نیست!
#قنات هم ناممکنی را ممکن کرده: تشخیص وجود آب در ژرفای زمین و حفر کیلومترها آبراهه در عمق چند ده متری از سطح با پیچیده‌ترین محاسبات. ساختنِ آبراهه‌ای پشت و رو. اما به محض اینکه قنات حفر شد و آب به جریان افتاد، «ناممکن» بودنش از پیش چشم محو می‌شود: مظهرِ قنات چنان طبیعی جلوه می‌کند که چشمه! نشانۀ دیدنیِ آنهمه خلاقیتی که به ایجاد قنات انجامیده همین بداهت است.

#شعرِ خوب شعری است که معلوم نباشد چقدر کار برده!* همۀ رنجِ شاعر صرفِ تبدیل مفهومی پیچیده به بیانی منقح شده که در آن واژگان چنان در جای خود نشسته‌ و آشتی کرده‌اند که یکی پس از دیگری بر زبان جاری می‌شوند؛ به همان بداهتی که آب بر نشیبْ روان است.

اما همین سادگی عین اِعجاز است: روانیِ ابیات #سعدی سده‌ها «سهل‌انگاران» را به‌طمعِ آفرینشی مشابه انداخته، حال‌آنکه بیشتر عجزشان را آشکار کرده. «سهلِ ممتنع» بهترین اصطلاح در توصیف آنچیزی است که به‌زحمت پدید می‌آید اما «سهل» جلوه می‌کند.

برج ایفل اعجاب‌آور است؛ این بنا از پسِ صد سال هنوز «ممتنع» بودنش را فریاد می‌زند. هوا شدنِ این سازه هیچ بدیهی نیست: گویی قرارست جنگ با میدانِ جاذبه را به رخ بکشد؛ آبی که سربالا می‌رود!

اما گنبد با حالتی طبیعی‌تر از آویزان بودن میوه‌ای بر شاخه، بارِ ثقلِ سقف را بر دوش ساقه‌اش می‌گذارد. همۀ سعی‌‌ای که طی سده‌ها از حذفِ ستون‌ها و دیوارهای باربر تا پیدایش گنبد کشیده شده، به همین نتیجۀ ساده ختم شده: اینکه گنبد خودنمایی نکند و چه بهتر که به دیده هم نیاید!

نان، قالی، سفال، پردیس، مخمل، شراب و مرکبات همگی در پایان مسیرِ پرزحمتِ ابداعشان نامحسوس شدند. آنها چنان در بافت جهان تنیده‌ شده‌‌‌اند که جهان پیش از وجود هر کدام قابل تصور نیست: جهانِ بدون سفال بی‌شک جهانی ناتمام بود.

این هم کیفیتی از ابداع است: خلاقیت به معنی پدید آوردنِ چیزی که گویی همیشه بوده و کسی پدیدش نیاورده؛ ساختنی بی‌تصنع، ساختنی بی‌تکلف: هم سهل و هم ممتنع.
و جهان امروز چقدر خالی از چنین ابداعاتی است...

پی‌نوشت:
* سمیعی گیلانی، «شعر» در: گلگشتهای ادبی و زبانی، دفتر دوم
تصویر: بقعه‌ای در نزدیکی دامغان، عکس از گئورگ گرستر

✍🏼 #الناز_نجفی
🔗 معمار، پژوهشگر و فرهنگ‌دوست
منبع: حظّیات: دربارهٔ ذوق ایرانی
#معماری و #هنر_ایرانی
@Jaryaann

🏢 روز معمار، بر معمارانى كه براى سود بيشتر خود، در فرايند تخريب شهرهای‌مان (با نابودی فضاهای سبز و تنفس‌گاه‌های شهری و با جايگزينى برج‌ها و ساختمان‌هاى بلندِ اغلب زشت، بجاى بناهاى زيباى قديمى) شریک نيستند مبارک!

#معماری
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

🔺 این نما از شهر فرانکفورت آلمان در سال ۱۹۳۸ و ۲۰۲۴ نمونه‌ای از #پاس_میراث است. تنها تفاوت پس از ۸۶ سال برداشتن پرچم‌های نازی است و هیچ تغییری در ساختمان‌ها نمی‌بینیم. چرا که آنها می‌دانند پیشرفت و معاصر شدن، به معنای تخریب گذشته و تاریخ‌زدایی نیست.

کافی‌ست #تهران و بسیاری شهرها را از این دید، نه ظرف ۸۶ سال که طی ۴۰ سال گذشته بسنجیم تا دریابیم که افزون بر آنکه تاریخ و هویت شهرها را زدوده‌ایم، #معماری اصولی و انسانی را با قوطی‌های زشت، بدقواره و بی‌هویت جایگزین کرده‌ایم؛ آن هم در سرزمینی با پیشینهٔ تاریخی ارزشمند؛ این ویرانگری یا برای سود بیشتر است که قوانین شهری باید مانع آن بشود یا ناشی از نداشتن خودباوری‌ست که باید با فرهنگ‌سازی با آن مقابله کرد. حال بسیاری از شهرها نه تنها کالبد زیبایی ندارند که به‌خاطر تراکم بالا قابل زیست هم نیستند. شوربختانه بر سر بسیاری از روستاها با معماری ویژه‌شان نیز چنین بلایی آمده است.

کاش خیلی زود دریابیم که مخدوش کردن حافظهٔ #شهر و روستا و از بین بردن بستر خاطرات جمعی‌مان نتیجه‌ای جز سرگردانی و گم‌گشتگی نخواهد داشت.

🔗 منبع و نمونه‌های بیشتر
#آموختنی #میراث_فرهنگی
@Jaryaann