درباره‌ی اخلاق مطلق و تکلیف مطلق

‏فریدریش نیچه:

‏«همه کسانی که فکر می‌کنند برای تأثیرگذاری لازم است از تندترین کلمات و شدیدترین لحن و واضح‌ترین رفتار و حرکات استفاده کنند، نظیر سیاستمداران انقلابی، سوسیالیست‌ها، واعظان مسیحی و غیرمسیحی، و به طور خلاصه تمام کسانی که به موفقیت نیمه‌کاره رضایت نمی‌دهند، از «تکالیف» سخن می‌گویند؛ آن هم از تکالیفی که همیشه خصلت مطلق دارند.

‏آنها به خوبی می‌دانند که بدون این کار به شور و هیجان حاد خود دست نمی‌یابند. به همین جهت آنها همیشه به دنبال فلسفه‌هایی از اخلاق هستند که مبلغ «امر مطلق» (categorical imperative) باشند... چون می‌خواهند که به آنها اعتماد مطلق داشته باشیم ابتدا نیاز دارند که خود، این اعتماد را نسبت به یک قدرت عالی به شرطی که بی‌چون و چرا و ذاتاً برتر باشد، به دست آورند؛ نسبت به قدرتی که دوست دارند خود را خادم آن احساس کنند و خود را همچون وسیله در اختیار آن قرار دهند... در جایی که منفعت‌طلبی، انقیاد و فرمانبرداری را توصیه می‌کند در حالی که شرف و اعتبار ظاهراً آن را منع می‌کند.

‏وقتی با تصور آلت دست قرار گرفتن توسط یک ارباب، یک حزب، یک فرقه یا یک قدرت مالی احساس شرم و سرافکندگی می‌کنیم - مثلاً به علت اینکه از یک خانواده ی قدیمی و مغرور هستیم - اما می‌خواهیم که نقش این ابزار را بازی کنیم و یا در برابر خویش و افکار عمومی مجبوریم که بازی کنیم، نیاز به اصولی موثر و مهیج داریم که بتوانیم هر لحظه از آن سخن برانیم. اصولی مطلقاً آمرانه و دستوری که بتوانیم به آنها گردن نهیم و بدون شرمندگی خود را مطیع آنها نشان دهیم. هر نوع بندگی کمی ظریف، خود را وابسته به امر مطلق می کند و خود را دشمن خونی کسانی نشان می‌دهد که می‌خواهند خصلت قطعی و مطلق بودن را از تکلیف سلب کنند. این را مصلحت از آنها می‌خواهد...»

‏حکمت شادان / کتاب اول / تکلیف مطلق
‏برگردان از حامد فولادوند، جمال آل‌احمد و سعید کامران

#اخلاق #دین #اخلاق_بدون_دین #اخلاق_مطلق #امر_مطلق #نیچه #کانت #اخلاقیات #نظریه_اخلاقی #مدارا #رواداری

@dialogue1402

فساد اربابان دین موجب دین‌ستیزی رادیکال می‌شود

نوشته‌ای از خانم مرضیه حاجی هاشمی

پیامدهای فردی، اجتماعی، مادی، معنوی و اخلاقی فساد در لباس افرادی که به واسطه جایگاه ویژه معنوی و فراجسمانی، واژه «روحانی» بر آنها تخصیص می‌یابد، چنان عمیق و گسترده است که بیان آن در محدوده چند سطر و محدودیت قلم و واژگان، غیرممکن می نماید، پیامدهایی که می تواند، حتی مرزها را بشکند و در گستره جهانی، گریبان بشریت را بگیرد و مفسده‌ای عالمگیر برانگیزد.

ای کاش تا دیر نشده از آنکه به واسطه قدرتش کار برآید، کنشی درآید تا عمر ملایان فاسد به سر آید که اگر فسادشان بیش از این نماید، کار از اندیشه ورزانی چون «هگل» نیز بر نیاید!

وقتی فسادهای اربابان دین، روز به روز گسترده و نمایان‌تر می‌شود و ویژه خواری و امتیازبخشی‌های تبعیض آمیز تنها به صفت پوشش و ادعای تصدی گری دین و مراکز دینی برملا می‌شود، امواج رادیکال دین ستیزی، حتی شعله‌های الحاد و بی‌خدایی در سطوح مختلف جامعه و در اشکال گوناگون بالا می‌گیرد... .

....

این مطلب از کانال خانم مرضیه حاجی هاشمی اخذ شده است.

صورت کامل این مطلب را می‌توانید در کانال تلگرام خانم حاجی‌هاشمی بخوانید:

https://t.me/M_Hajihashemi_iran1/428

خانم مرضیه حاجی هاشمی، دارای دکترای جامعه‌شناسی هستند.

#گفتگو_توانا #فساد_مذهبی #اخلاق_مذهبی #فساد_سیستماتیک

@Dialogue1402

آیا از ادیان می‌توان انتظار عدالت و برابری را داشت؟
به نظر شما دین باید اخلاقی شود یا اخلاق باید دینی شود؟
محک و معیار زندگی شما اخلاق است یا دین؟

مصطفی ملکیان می‌گوید دین متعلق به دنیای سنت است و از این رو بسیاری از احکام و قواعد تبعیض آمیز و ناعادلانه به ناچار وارد دین شده است.
نصر حامد ابوزید نظرش این است که دین اگرچه که در ابتدا تلاش داشته عدالت و انصاف را محقق کند اما این کوشش با توجه به عدم امکان تکامل در دین، ناتمام مانده است. او پیشنهاد می‌کند لازم است فحوای کلام دین که همانا اخلاق و عدالت است درک شود. او از مفهومی به نام اسلام مبتنی بر هدف goal oriented Islam سخن می‌گوید. نظر او این است که دین تاریخی به خاطر پرهیز از تأویل کلام وحی و متوقف شدن در ظواهر واژه‌ها، ناعادلانه و تبعیض آمیز است.
نتیجه اینکه دین سنتی و تاریخی ایستا است و نمی‌تواند عادلانه باشد اما اخلاق رشد و تکامل می‌یابد و می‌تواند معیار قابل قبول‌تری برای زیستن آدمیان باشد.
ضمنا ادیان اگرچه که در احسان و شفقت نسبت به عدالت کارنامه قابل قبول‌تری دارند اما مادامی که قوانین ناعادلانه و تبعیض آمیز وجود داشته باشد، شفقت و احسان بی معناست.

#مذهب #اخلاق #عدالت #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

شالوده روابط اجتماعی را خرد پی‌ریزی می‌کند

«در جوامع اولیه بشریت، انسان نیازمند بود قوانینی وضع کند که روابط درون گروه را تقویت کند. بنابراین دین اخلاق را برای بشریت تعریف نکرده است. دین به دلیل اخلاق به وجود نیامده. ابتدا اخلاق به وجود آمد و بعدها دین پشتوانه‌ای شد برای اجرای آن‌ها».

گزیده‌ای از برنامه بگوبشنو ۴۵ را می‌شنوید.

در این برنامه پرسش «آیا خداناباوران به اخلاق پایبندند؟» مطرح شد. نظر، محسن بنایی، پژوهشگر را در این بخش می‌شنویم.

ایشان معتقد است: «شالوده روابط اجتماعی را خرد پی‌ریزی می‌کند، نه دین.»

شنیدن این برنامه را از دست ندهید.

این برنامه ۲ اسفند ۱۴۰۲ با حضور محسن بنائی، پژوهشگر تاریخ اسلام و ایران، جمشید برزگر، شاعر و نویسنده، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل سیاسی ایران و برخی ازصاحب‌نظران در کلاب‌هاوس آموزشکده توانا برگزار شده است.

گرداننده: ماهمنیر رحیمی، روزنامه‌نگار

لینک وبسایت:
https://dialog.tavaana.org/social-relationships/

لینک یوتیوب:
https://youtu.be/5L-JGRK-Nho

لینک ساندکلاد:
https://on.soundcloud.com/v1DnQjPa8FArQUoV7

#گفتگو_توانا #آزادی_ادیان #اخلاق_فرامذهبی #استبداد_مذهبی

«ارتباطی میان دین و اخلاق نباید جستجو کرد. گناه بزرگ از نظر دین‌داران این است که “شما مثل ما فکر نمی‌کنید” دین‌داران با توسل به همین نکته، غیر دین‌داران را از امتیازات و حقوق بدیهی انسانی محروم می‌کنند. این فرآیند محدود به دین خاص یا جغرافیای خاصی نبوده؛ اما در گذر زمان انسان توانست شیوه‌های بهتری برای زیستن، متفاوت از آموزه‌های ادیان بیابد.»

گزیده‌ای از برنامه بگو-بشنو ۴۵ را می‌شنوید.

در این برنامه پرسش «آیا خداناباوران به اخلاق پایبندند؟» مطرح شد.

نظر جمشید برزگر، روزنامه‌نگار را در این بخش می‌شنویم. ایشان معتقد است: «منشا اخلاق، دین نیست.»

شنیدن این برنامه را از دست ندهید.

این برنامه ۲ اسفند ۱۴۰۲ با حضور محسن بنائی، پژوهشگر تاریخ اسلام و ایران، جمشید برزگر، شاعر و نویسنده، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل سیاسی ایران و برخی ازصاحب‌نظران در کلاب‌هاوس آموزشکده توانا برگزار شده است.

گرداننده: ماهمنیر رحیمی، روزنامه‌نگار

لینک وبسایت:
https://dialog.tavaana.org/ethics-and-religion/

لینک یوتیوب:
https://youtube.com/watch?v=1TlG2EIjSVs

لینک ساندکلاد:
https://on.soundcloud.com/obUUnf7bgwnYawpi8

#گفتگو_توانا #آزادی_ادیان #اخلاق_فرامذهبی #استبداد_مذهبی

@Dialogue1402

«روحانیت امروز به این دلیل که بخشی از دولت، سازمان سرکوب و بخشی از نظام تبلیغات است، تا وقتی که پول نقد در جیب‌شان ریخته می‌شود و همچنان ماشین سرکوب دارند، از اشتباهات‌شان درس نخواهند گرفت.» بخشی از سخنان مجید محمدی، جامعه‌شناس

این برنامه بخشی از بگو-بشنو ۴۶ با عنوان «۷۳درصد سکولار در ایران یعنی چه؟» است که ۶ اسفند ۱۴۰۲ در اتاق کلاب‌هاوس آموزشکده توانا برگزار شده است.

لینک وبسایت:

https://dialog.tavaana.org/ideology-people-of-iran/

لینک یوتیوب: https://youtu.be/9DxUUwPScIg

لینک ساندکلاد: https://on.soundcloud.com/Xwtd8BcKgLvba5Q9A

#گفتگو_توانا #آزادی_ادیان #اخلاق_فرامذهبی #استبداد_مذهبی‌

@Dialogue1402

«شناخت دین مسئله عمیقی نیست اما مردم عادی همین شناخت را درباره دین ندارند. من از کودکی به این نتیجه رسیدم که نمازخواندن آن‌هم با زور حکومتی درست نیست. بنابراین با خواندن منابع مذهبی و خواندن قرآن به‌قصد نقد دین، روی آوردم و از این طریق خدا را کنار گذاشتم.»

گزیده‌ای از برنامه بگوبشنو ۴۴ را می‌شنوید.

در این برنامه از شرکت‌کنندگان درباره تفاوت «خدای پیش و پس از جمهوری اسلامی» پرسیده‌ایم.

در این بخش تجربه آراد، شهروند خداناباور را می‌شنویم.

ایشان می‌گوید: «در دوران مدرسه به خاطر «نماز» تحقیر می‌شدم.»

شنیدن این برنامه را از دست ندهید.

این برنامه ۲۵ بهمن ۱۴۰۱ با حضور شماری از شهروندان خداناباور و برخی از صاحب‌نظران در کلاب‌هاوس آموزشکده توانا برگزار شده است.

گرداننده: ماهمنیر رحیمی، روزنامه‌نگار

لینک وبسایت:
https://dialog.tavaana.org/humiliation-in-school/

لینک یوتیوب:
https://youtu.be/HvYV0fuFiDQ

لینک ساندکلاد:
https://on.soundcloud.com/C3D13XVN34AxJbkx7

#گفتگو_توانا #آزادی_ادیان #اخلاق_فرامذهبی #استبداد_مذهبی

@Dialogue1402

دکتر جبار رحمانی در گفتگویی با موسسه «دیدار نیوز» بر این نکته تاکید کرد که جامعه ایران دیگر به راحتی مباحث دینی را نمی‌پذیرد.

او البته این را نه به معنای بی‌دین شدن جامعه ایران بلکه به معنای پرسشگری ایرانیان دانست و گفت: «هر چند جامعه ایران همواره جامعه دیندار بوده و اینکه می‌گویند جامعه ایران بی دین شده، درست نیست اما جامعه پرسشگر شده است و هر تعریفی از دین را به راحتی نمی پذیرد و می گوید به آنچه بیان شده باید فکر کند و درباره آن تحقیق کند».

این استاد جامعه‌شناسی همچنین بر این نکته انگشت گذاشت که دین‌داری معادل اخلاقی‌بودن نیست.

«دیدار نیوز» در توضیح این دیدگاه ایشان چنین آورده است:‌ «رحمانی این موضوع را هم گوشزد می کند که کسی که حجاب ندارد به معنای بی دین بودن آن و آن کسی که حجاب دارد به معنای با دین بودن آن نیست، نکته مهمی که باید به آن هم اشاره کرد بحث اخلاق است و اینکه عده ای تصور می کنند آن کسی که مومن و حجاب دارد آدم بااخلاقی است یا آنکه حجاب ندارد بی اخلاق است، تعریف کاملا اشتباهی است.

این جامعه شناس این را هم اضافه می کند آن کسی که در بالای شهر زندگی می کند می تواند انسان بسیار معتقد و مومنی باشد و این دسته بندی که بالای شهر نشین بی دین است و پایین شهری با دین، تعاریف نادرستی است که چند سالی است در جامعه شنیده می‌شود اما مبنای درستی ندارد».

توضیح تفصیلی این دیدار را در کانال تلگرام «دیدارنیوز» بخوانید:
https://t.me/didarnewsir/331


#گفتگو_توانا #دینداری_ایرانیان #اخلاق_فرادینی #حجاب_اجباری

@Dialogue1402

درباره نسبت دین و اخلاق، سده‌هاست که سخن گفته می‌شود و این شامل مباحث مذهبی و فلسفی و نیز سیاسی در کشور ما هم می‌شود.

به ویژه پس از انقلاب ۵۷ و روی کار آمدن حکومتی که ادعای اسلامی دارد، این بحث ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده است.

اما نکته جالب توجه آن است که بسیاری از دین‌داران نیز با مشاهده‌ی رفتار جمهوری اسلامی که رفتاری استبدادی و سرکوبگرانه و مغایر شئون اخلاقی است، دریافته‌اند که نسبت مستقیمی میان دین‌داری و اخلاق‌مداری وجود ندارد و چه دین‌دارانی که خود بزرگترین مروجان بی‌اخلاقی هستند.

از جمله خانم دکتر زهره سعیدی در بخشی از مطلبی که در کانال جناب شهاب‌الدین حائری شیرازی منتشر شده است، اساسا دین‌داری کسانی که اخلاق‌مدار نیستند را «متوهمانه» می‌داند و چنین می‌نویسد:

«اگر به ارزش‌های اخلاقی پایبند نیستید ایمان خود را رها کنید؛ زیرا گرفتار توهم دینداری شده‌اید. دینداریِ واقعی اخلاق‌مدار است. دین مروج ارزش‌های اخلاقی است و برای ارتقای انسانیت بر بشر نازل شده است. به همین خاطر هر نوع دینداری که در تضاد با ارزش‌های اخلاقی باشد، متوهمانه است.

ایمان‌ورزی بدون اخلاق‌مداری، نه تنها هیچ ارزشی ندارد، بلکه به اعمال ضد انسانیت و متعارض با عدالت منجر می‌گردد. مؤمنانِ ناملتزم به ارزش‌های اخلاقی به راحتی حقوق طبیعی انسان‌های دیگر را زیر پا می‌گذارند و رفتارهای غیر انسانی خود را به‌عنوان امری دینی توجیه می‌کنند. حال آنکه دینداریِ واقعی و غیر متوهمانه، حافظ ارزش‌های اخلاقی است. بنابراین هر گفتار یا رفتار یا حتی فتوایی که بر خلاف اصول اخلاقی باشد، غیر دینی و غیر قابل پذیرش است. هر برداشتی از دین که خلاف اصول اخلاقی باشد نادرست و متوهمانه است.

به‌عنوان مثال کسانی که معتقدند برای حفظ نظام اسلامی می‌توان به مردم دروغ گفت، تهمت زد، آنان را فریب داد و تقلب کرد، نه تنها گرفتار توهم دینداری شده‌اند بلکه با عملکردهای ضد اخلاق خود دین را به مسلخ برده‌اند».

برای خواندن کامل این مطلب به کانال تلگرام جناب حائری شیرازی بروید به آدرس زیر:
https://t.me/virayeshe_zehn/5313

صفحه اینستاگرام جناب حائری شیرازی:
https://www.instagram.com/shahabedinhaeri/

#حوزه‌_قم #مراجع_تقلید #اخلاق_مداری #دینداری

@Dialogue1402

رابطه دین و اخلاق همیشه محل پرسش بوده است و درباره آن نظریه‌پردازی‌های فراوان صورت گرفته است.

اما قطعا و بدون‌ تردید تجربه‌ی زیسته‌ی خود مردم به ویژه ایرانیان - که تجربه حکومت دینی را دارند - می‌تواند یکی از بهترین معیارها و سنجش‌ها باشد.

پیش از این در اینجا از مخاطبان پرسیده بودیم و پاسخ‌هایی گرفته بودیم که یکی از آن‌ها را در تیتر می‌بینید و برخی دیگر را در زیر قرار می‌دهیم:

-حکومت دینی، یک حکومت توجیه‌گر است! منطق ندارد! مسئول نیست! علمی نیست! متوهم است که هر چه می‌کند خواست خداست.

- قوانین دین مطلق هستند و دستور خدا قابل تغییر نیست، به همین دلیل هیچ دینی نتوانسته هیچ بشری را به سعادت برساند.

- انسان‌ها می‌خواهند با باورهای خودشان زندگی کنند، زمانی‌که حکومت دینی نخواهد به باورهای آنان احترام بگذارد، قطعا اخلاق و انسانیت را هم زیر پا خواهد گذاشت.

- حکومت دینی از اساس دروغ و فریب است! موضوعی که از اساس و پایه بر دروغ بنا نهاده شده، در اخلاق که هیچ، در هیچ پلتفرم دیگری هم جایی ندارد؛ جز در پلتفرم جنایت و فساد و تبهکاری!

باقی نظرات همراهان را در اینجا بخوانید:
https://dialog.tavaana.org/hokomat_dini/

#گفتگو_توانا #اخلاق_مذهبی #حکومت_دینی #تبهکاری

@dialogue1402