✍ در #نقد و نسیه‌ی #بورس_تهران!

♦یک

🔸#تفکر_جانبی در چند ماه اخیر نیز به رسالت رسانه‌ای خود عمل کرد و اسیر رفتار گله‌‌وار بازار با پیشوایی #دولت و همراهی فرصت‌طلبان نشد. از همین رو هم، همواره به معرفی سهم‌هایی پرداخت که در مقام مقایسه، در شمار سهام ارزنده‌ی بازار هستند و دست‌کم #بنیاد محکم و سودسازی بالایی دارند. نه سهم‌هایی که برای مثال فروش یک خط تلفن همراه با شماره #رند را به عنوان افشای اطلاعات گروه #الف روانه #کدال کرده‌اند!

🔸جالب اینکه بازار در ماه‌های اخیر کاملاً وارونه عمل کرد و پشت به گزارش‌های دوره‌ای و صورت‌های مالی شرکت‌ها و سود و زیان آن‌ها تصمیم گرفت و در اثر نوع جدیدی از #سفته‌بازی، بیشتر به سهم‌های #زیان‌ده روی خوش نشان داد و به شرکت‌هایی که برای پوشاندن زیان‌های فاحش خود، در عوض پرداختن به تولید، به خرید و فروش سهام پرداخته‌اند!

🔸نمونه‌اش سهم سوپرحبابی #دی (بانک دی) که متعلق به #بنیاد_شهید است و بعد از گذشت یک سال، هنوز از سازمان بورس مهلت سه‌ماهه‌ برای خروج از شمول اصل ۱۴۱ قانون تجارت (دال بر ورشکستگی) دریافت می‌کند و هیچ‌کس هم پاسخ‌گوی صدها درصد رشد حبابی قیمت آن نیست. آن‌هم البته در جایی که از چند میلیارد سهم #حقوقی دیگر چیزی در تابلوی سهم باقی نمانده است.

🔸شاید برخی تازه به بازار سرمایه پیوسته باشند و ندانند که تا چند ماه پیش برای رشد قیمت یک سهم در فضای رقابتی بورس باید صدها تحلیل و دلیل اقناعی اقامه می‌شد و بازار بر سر ارزندگی آن سهم به توافق می‌رسید. از همین رو هم بازار سهام بر مدار تحلیل‌های #بنیادی می‌گشت و سهام‌داران نیز به دنبال دلایلی برای اقناع خود و ورود به یک سهم بودند.

🔸بعد از ورود ناچار و ناگهان #دولت به بازار سهام و به تبع آن سرازیر شدن سرمایه‌های خرد مردم، نخستین رویدادی که در بازار به وقوع پیوست، تعطیلی بساط #تحلیل و تطمیع شدن بسیاری از تحلیل‌گران قدیمی بازار بود. کسانی که حاشیه را بر متن ترجیح دادند و رفته‌رفته از در انکار حقیقت درآمدند و به پیاده‌نظام دولت در این جنگ نابرابر حقیقت و واقعیت تبدیل شدند. در این مورد کافی‌ست که نشانه‌های نان به نرخ روز خوری این افراد را در نوشته‌های اخیر آن‌ها دید و دنبال کرد.

🔸اینجاست که آدم بی برو و برگرد یاد گفته‌ی #علی_طیب‌نیا استاد دانشگاه تهران و وزیر اقتصاد دولت پیشین #روحانی می‌افتد که در ماه‌های پایانی وزارتش در پاسخ به پرسش مجری تلویزیون که پرسید راه‌حل اقتصاد ایران چیست؟ گفت: «اقتصاد ایران راه‌حل علمی ندارد که من بلد باشم، راه‌حل سیاسی دارد.»

🔸صدق این گفته‌ی #طیب‌نیا را وقتی می‌فهمیم که اقتصاد بی‌سامان دور دوم ریاست‌جمهوری روحانی را می‌بینیم. بی‌خود نبود که امثال #حمید_رسایی و #مهرداد_بذرپاش (نمایندگان دلواپس مجلس نهم) با طرح پرسش‌های انحرافی سعی داشتند طیب‌نیا را از دور خدمت خارج کنند و بعد از رفتن امثال او هم دیدیم که اقتصاد کشور به چه کلاف سردرگمی تبدیل شد.

♦دو

🔸در هفته‌های اخیر، یکی از بحث‌های سیاسی و اقتصادی داغ کشور، طرح همکاری راهبردی ۲۵ ساله‌ی ایران و #چین بوده است. طرحی مبهم که تا همین‌جا داوری‌های مختلفی را برانگیخته و منتقدان زیادی دارد. مهم‌ترین استدلال منتقدان هم این است که چرا باید #حکومت_چین با آن همه خلف وعده در قبال ایران و با آن حجم از مبادلات اقتصادی با جهان و به ویژه #آمریکا و #اروپا، در شرایط #تحریم برای برقراری رابطه با ایران میلیاردها دلار ضرر بدهد؟

🔸طرح یادشده که طبق پیش‌برداشتِ #تفکر_جانبی در یادداشت «بورس و سند راهبردی با چین» انگار نیم‌نگاهی نیز به دارایی‌های ایران و بازار شرکت‌های ورشکسته‌ی بزرگ دولتی در بورس دارد، این روزها به دستآویز جدیدی برای تحریک مردم به سمت سهم‌های #زیان‌ده دولتی تبدیل شده است و چه بسا، در صورت نهایی شدن به لغو واگذاری صندوق‌های دارادوم و داراسوم نیز بیانجامد.

🔸از آنجایی که هنوز پاسخی منطقی و مستدل به پرسش منتقدان طرح راهبردی ایران و چین داده نشده و این طرح به مرحله‌ی امضاء و اجرا نرسیده است، هنوز نمی‌توان درباره‌ی آن داوری دقیقی داشت. اما آنچه از همین حالا مشهود می‌نماید این است که بعد از دلواپسان، دولت آقای روحانی بدجوری به این طرح دل بسته‌ است و همچنان که در مورد #برجام، می‌خواهد این بار تمام تخم‌مرغ‌هایش را در سبد رابطه با #چین قرار بدهد.

🔸با این حال هرچند به گفته‌ی صائب #طیب‌نیا، اقتصاد معاصر ایران، همچنان که همیشه، به جای راه‌حل علمی، راه‌حل سیاسی را برگزیده و هی بر پیچیدگی و وخامت اوضاع افزوده، اما نباید فراموش کرد که مناسبات سیاسی دنیای امروز نیز به شدت متن‌گریز است و فاصله‌ی بین وعده و وفای به آن‌، به عوامل زیادی از جمله ثبات شرایط و عدم وقوع #ریسک‌ها و رویدادهای جدید بستگی دارد.

https://t.me/tafakorjanbi1398

✍️ چه کسی به دنبال #زمین_زدن بورس است؟!

💢 یک
شاید برای عده‌ای هنوز تفاوتی میان مفهوم #دولت و #حکومت نباشد. اما این دو واژه (مفهوم) دلالت بر حوزه‌های متفاوتی از قدرت دارند. #دولت به طور کلی در دانش و فلسفه‌ی سیاسی جزئی از #حکومت به شمار می‌رود و در اصل بازوی اجرایی آن به حساب می‌آید. به عبارتی معروف #حکومت مغز و #دولت بدن یک ساختار سیاسی محسوب می‌شود. از همین رو هم حکومت را یک مفهوم انتزاعی و دولت را یک واقعیت عینی می‌شمارند. در کشور ما این هر دو مفهوم به طور کامل وجود دارد. دولت آن نیروی سیاسی متغیری است که با #انتخابات بالا می‌آید و با انتخابات هم از بین می‌رود. حکومت، اما تا مدت نامعلوم تداوم دارد. در کشور ما سازمان‌ها و نهادهایی وجود دارند که خارج از سیطره‌ی دولت اداره می‌شوند و تقریبا به هیچ‌کس جز #مقام_رهبری پاسخگو نیستند. #تفکر_جانبی در انتقادات اخیر خود به #دولت، همواره این تمایز را در نظر گرفته و از دولت به عنوان قوه‌ی اجرایی مجموعه‌ی حکومت یاد کرده است.

💢 دو
اقتصاد کشور ما، اقتصادی سیاسی است و فراز و فرودهای آن را، نه دانش اقتصاد، که تصمیمات سیاسی تعیین می‌کند. به همین خاطر وقتی مجری تلویزیون از #علی_طیب‌نیا، وزیر اقتصاد #دولت_یازدهم در ماه‌های پایانی وزارتش راه‌حل اقتصادی خواست، پاسخ شنید که: «اقتصاد ایران راه‌حل علمی ندارد که من بلد باشم، راه‌حل سیاسی دارد.». همین آقای طیب‌نیا در مصاحبه‌ای دیگر با خبرنگاران اشاره به #فسادهایی چون حقوق‌های نجومی، رانت‌خواری، فامیل‌بازی، ناکارآمدی و ... در بین مدیران و شرکت‌های دولتی کرد و در پایان از نامه‌ها و تهدیدهای مکرر به #استیضاح و ... سخن گفت، که عده‌ای برای اعمال نفوذ در دستگاه تحت مدیریتش ارسال می‌کرده‌اند.

💢 سه
امروز خبرگزاری #تسنیم پاسخ #فرهاد_دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی به ادعای #دست‌کاری دولت در #بورس منتشر کرد. در این گفتگو، دژپسند، گفته بود: «این حرف، حرف درستی نیست، دولت هیچ نفعی از بورس برای خود نمی‌برد. نفع دولت در بازار بورس، ثبات بازار سرمایه، افزایش قدرت تأمین مالی برای بنگاه‌ها و افزایش محیط امن برای هدایت سپرده‌های خرد به بازار سرمایه است. دولت اصلاً نیاز به دستکاری در بازار بورس ندارد و این دست اظهارات بیشتر برای تحت تأثیر قرار دادن سرمایه‌گذاران بورس است.». دژپسند احتمالا این سخنان را در پاسخ به ادعای دو تن از نمایندگان مجلس یازدهم، یعنی #احسان_خاندوزی و #ناصر_موسوی_لارگانی ابراز کرده است که در هفته‌ی گذشته مدعی غیرعادی بودن اتفاقات اخیر بورس شده بودند. در این بین لارگانی پا را از این هم فراتر گذاشت و در توئیتی دیگر نوشت: «جریانی مشکوک دائم و خزنده به دنبال زمین زدن بورس است».

💢 چهار
#تفکر_جانبی، بی‌اغراق شاید نخستین رسانه‌ای بود که از حدود یک ماه پیش به صراحت #اصلاح بازار و این روزهای منفی آن را پیش‌بینی کرد. بخشی از این پیش‌بینی به روند #شتاب‌زده و رشد نامعقول نمادهای #شاخص‌ساز و نمادهای مربوط به #ای_تی_اف‌های دولت بازمی‌گشت و بخشی دیگر، به اخباری که از مجلس جدید به گوش می‌رسید. در واقع بازار وقتی تن به #اصلاح داد، که زمزمه‌ی مخالفت مجلس با واگذاری #ای_تی_اف‌های دولتی بلند شد. بحثی که با اصرار سخن‌گوی کمیسیون اقتصادی مجلس و انکار وزیر اقتصاد و رئیس سازمان خصوصی‌سازی ادامه یافت و چند بار تکرار شد. حالا به نظر می‌رسد مجلس و نمایندگان جوان آن، بنا به دلایلی سعی دارند توپ را یکسر به زمین دولت بیندازند و همه چیز را به ندانم‌کاری دولتِ #حسن_روحانی ربط بدهند. این را از هشتگ #دولت_بی‌تدبیر که پای توئیت‌های موسوی لارگانی آمده است، به خوبی می‌توان فهمید. با این حال کیست که نداند، #دولت برآمده از رای مردم در ایران #اختیارات محدودی دارد و #اقتصاد_سیاسی کشور ما اجازه نمی‌دهد که همه‌ی گناهان را به پای دولت بنویسیم. اگرچه، به هیچ وجه هم نمی‌توان منکر دخالت‌های چند ماه اخیر دولت در بازار سرمایه هم شد.

https://t.me/tafakorjanbi1398

✍ جایی بین بهارستان و سعادت‌آباد!

⭕ برخی دوستان دلیل انتشار گاه‌گاه مطالب سیاسی به جای مطالب بورسی را پرسیده‌اند. در پاسخ به این عزیزان گفتنی اینکه اولا تعطیلی روزهای پنج‌شنبه و جمعه‌ی #بورس_تهران این اجازه را می‌دهد که پا را کمی فراتر از دایره‌ی بسته‌ی بورس بگذاریم و به مسایل ضمنی، مهم و تأثیرگذار بر آن نیز بپردازیم. ثانیاً همان‌طور که بارها و از جمله به نقل از #علی_طیب‌نیا، وزیر سابق اقتصاد نقل کرده‌ایم، اقتصاد ایران راه‌حل سیاسی دارد و کنش‌های آن متاثر از اخبار و افکار سیاسی حاکم بر مملکت است. با این حساب، تمام آن مولفه‌هایی که به خود بورس و فقط بورس مربوط می‌شود، در حال حاضر مثبت است و حکایت از رشد و رونق فزآینده‌ی بازار سرمایه دارد، اما عده‌ای، از جمله نمایندگان تندرو #مجلس_یازدهم ظاهراً این وضع مثبت بورس را برنمی‌تابند و به خاطر رقابت‌های انتخاباتی آینده و ناتوان جلوه دادن جناح سیاسی مقابل در اداره‌ی مملکت هم که شده، از هیچ نوع سنگ‌اندازی دریغ نمی‌کنند. نمونه‌اش طرح اخیر مجلس، که نه تنها معیشت کل کشور را هدف گرفته، که در ژرفای خود حمله به بورس و بازگرداندن رونق به بازارهای غیرشفاف و سفته‌بازانه‌ی #طلا، #ارز، #مسکن و #خودرو را نیز در دستور کار دارد. بازارهایی که به تجربه ثابت شده زمین بازی اصول‌گرایان و حامیان سنتی و بازاری آن‌ها است. با تمام این تفاصیل، همان‌طور که پیش‌تر نیز به کرات بازگفته‌ایم، طرح اخیر مجلس یک نمایش برای مصرف داخلی است و حتی اجماع اصول‌گرایان واقعی را نیز در پی ندارد و قطعاً به زودی توسط رأس حاکمیت #وتو می‌شود. از همین رو وظیفه‌ی خود می‌دانیم که از این فرصت رسانه‌ای استفاده و به نوبه‌ی خود درباره‌ی آن روشنگری کنیم.

@tafakorjanbi1398