✍️ الگوی کلاسیک #حباب_بورس!
💠 روزنامه‌ی #دنیای_اقتصاد، هادی سلگی: بزرگترین و معروف‌ترین حباب‌های شکل‌گرفته در بازارهای سرمایه دنیا رفتار مشابهی از خود نشان داده‌اند؛ تا جایی که از آن به‌عنوان یک الگوی کلاسیک در تورم‌های بورسی یاد می‌کنند. در این مدلِ مثالی روند شکل‌گیری حباب از سه مرحله ابتدایی «فاز نهانی»، «فاز آگاهی» و «فاز شیدایی» عبور می‌کند و در نهایت وارد «فاز تخلیه» می‌شود. به‌نظر می‌رسد هم‌گرایی نداشتن متغیرهای بورس تهران با دیگر شاخص‌های بنیادین اقتصاد در شرایط فعلی به گونه‌ای با خصایص هندسی این الگوی کلاسیک مشابهت داشته باشد؛ هرچند در مقابل برخی آن را طبیعی و حاصل انتظارات تورمی می‌دانند.
💠 روند تاریخی تشکیل حباب مالی در بازارهای سهام مهم دنیا به حدی یک‌قواره و تکرارشونده است که الگویی کلاسیک و جهانی را پدید آورده؛ در این الگو شروع پدیده با ورود سرمایه‌گذاران هوشمند صورت می‌گیرد، که به آن «فاز نهان» گفته می‌شود. در مرحله دوم یعنی «فاز آگاهی» اولین موج فروش سهام با ورود سرمایه‌گذاران بزرگ آغاز می‌شود. یک نوسان کوتاه در این فاز اتفاق می‌افتد که بدبین‌ها را به تله می‌اندازد.
💠 بعد از این نوسان نوک پیکان شاخص عمودی می‌شود و همزمان با جلب توجه رسانه‌ها و برانگیختن شوق و طمع و در نهایت توهم عموم، به هجوم جمعیت و افزایش سرسام‌آور قیمت سهام منتهی می‌شود. در این مرحله است که رشد سهام به نقطه اوج خود می‌رسد، که البته خیلی زود شاهد سقوط کوتاه از قله می‌شویم که بیشتر با انکار سهام‌داران هم همراه می‌شود. به همین دلیل اندکی پایین‌تر از نقطه قله شاخص دوباره با نوسانی کوتاه به سمت بالا میل می‌کند که بسیاری از خوشبین‌های بازار را می‌فریبد (تله خوش‌بین‌ها).
💠 در مرحله بعد بازار وارد فاز تخلیه حباب می‌شود که بزرگترین سراشیبی تاریخی در بازار را تجربه خواهد کرد؛ اتفاقی که ناگزیر فعالان را به ناامیدی خواهد انداخت. با اینکه در این مرحله شاخص بورس به پایین‌تر از نقطه شروع می‌رود، اما این پایان ماجرا نخواهد بود چون بعد از آن با یک رشد طبیعی البته با اندکی شیب تندتر بازار خود را بازمی‌یابد. این روند به گونه‌ای است که اگر سرمایه‌گذار از ابتدا با دید بلندمدت وارد بازار شده باشد، در این نقطه سودی طبیعی و هم‌خوان با دیگر متغیرها به دست خواهد آورد. همین الگوی گفته‌شده با کمی شدت و ضعف در سال ۱۹۲۹ در وال‌استریت، ۲۰۰۵ در بورس عربستان، ۲۰۰۶ در شانگهای و ۱۹۹۰ در ژاپن تجربه شده است و بر همین اساس به‌عنوان یک الگوی کلاسیک در تشکیل حباب و ریزش شدید از آن یاد می‌شود.
💠 پ.ن: این مقاله کامل نیست و برای خواندن متن کامل آن که با توضیحات تفضیلی درباره‌ی بورس تهران همراه است، به سایت روزنامه‌ی #دنیای_اقتصاد مراجعه شود. هدف از یادآوری این مقاله، فقط نوعی آگاهی‌بخشی یا #رمزگشایی از واژه‌ی #حباب در بورس است و نباید آن را به عنوان یک #هشدار یا احیانا #استراتژی سرمایه‌گذاری در بورس در نظر گرفت. چه، بورس تهران در سال‌های اخیر همواره نشان داده است که رفتاری #خودآیین و منحصر به فرد دارد و از این بابت، حتما قابل‌مقایسه با بورس‌های جهانی نیست.
https://t.me/tafakorjanbi1398
💠 روزنامه‌ی #دنیای_اقتصاد، هادی سلگی: بزرگترین و معروف‌ترین حباب‌های شکل‌گرفته در بازارهای سرمایه دنیا رفتار مشابهی از خود نشان داده‌اند؛ تا جایی که از آن به‌عنوان یک الگوی کلاسیک در تورم‌های بورسی یاد می‌کنند. در این مدلِ مثالی روند شکل‌گیری حباب از سه مرحله ابتدایی «فاز نهانی»، «فاز آگاهی» و «فاز شیدایی» عبور می‌کند و در نهایت وارد «فاز تخلیه» می‌شود. به‌نظر می‌رسد هم‌گرایی نداشتن متغیرهای بورس تهران با دیگر شاخص‌های بنیادین اقتصاد در شرایط فعلی به گونه‌ای با خصایص هندسی این الگوی کلاسیک مشابهت داشته باشد؛ هرچند در مقابل برخی آن را طبیعی و حاصل انتظارات تورمی می‌دانند.
💠 روند تاریخی تشکیل حباب مالی در بازارهای سهام مهم دنیا به حدی یک‌قواره و تکرارشونده است که الگویی کلاسیک و جهانی را پدید آورده؛ در این الگو شروع پدیده با ورود سرمایه‌گذاران هوشمند صورت می‌گیرد، که به آن «فاز نهان» گفته می‌شود. در مرحله دوم یعنی «فاز آگاهی» اولین موج فروش سهام با ورود سرمایه‌گذاران بزرگ آغاز می‌شود. یک نوسان کوتاه در این فاز اتفاق می‌افتد که بدبین‌ها را به تله می‌اندازد.
💠 بعد از این نوسان نوک پیکان شاخص عمودی می‌شود و همزمان با جلب توجه رسانه‌ها و برانگیختن شوق و طمع و در نهایت توهم عموم، به هجوم جمعیت و افزایش سرسام‌آور قیمت سهام منتهی می‌شود. در این مرحله است که رشد سهام به نقطه اوج خود می‌رسد، که البته خیلی زود شاهد سقوط کوتاه از قله می‌شویم که بیشتر با انکار سهام‌داران هم همراه می‌شود. به همین دلیل اندکی پایین‌تر از نقطه قله شاخص دوباره با نوسانی کوتاه به سمت بالا میل می‌کند که بسیاری از خوشبین‌های بازار را می‌فریبد (تله خوش‌بین‌ها).
💠 در مرحله بعد بازار وارد فاز تخلیه حباب می‌شود که بزرگترین سراشیبی تاریخی در بازار را تجربه خواهد کرد؛ اتفاقی که ناگزیر فعالان را به ناامیدی خواهد انداخت. با اینکه در این مرحله شاخص بورس به پایین‌تر از نقطه شروع می‌رود، اما این پایان ماجرا نخواهد بود چون بعد از آن با یک رشد طبیعی البته با اندکی شیب تندتر بازار خود را بازمی‌یابد. این روند به گونه‌ای است که اگر سرمایه‌گذار از ابتدا با دید بلندمدت وارد بازار شده باشد، در این نقطه سودی طبیعی و هم‌خوان با دیگر متغیرها به دست خواهد آورد. همین الگوی گفته‌شده با کمی شدت و ضعف در سال ۱۹۲۹ در وال‌استریت، ۲۰۰۵ در بورس عربستان، ۲۰۰۶ در شانگهای و ۱۹۹۰ در ژاپن تجربه شده است و بر همین اساس به‌عنوان یک الگوی کلاسیک در تشکیل حباب و ریزش شدید از آن یاد می‌شود.
💠 پ.ن: این مقاله کامل نیست و برای خواندن متن کامل آن که با توضیحات تفضیلی درباره‌ی بورس تهران همراه است، به سایت روزنامه‌ی #دنیای_اقتصاد مراجعه شود. هدف از یادآوری این مقاله، فقط نوعی آگاهی‌بخشی یا #رمزگشایی از واژه‌ی #حباب در بورس است و نباید آن را به عنوان یک #هشدار یا احیانا #استراتژی سرمایه‌گذاری در بورس در نظر گرفت. چه، بورس تهران در سال‌های اخیر همواره نشان داده است که رفتاری #خودآیین و منحصر به فرد دارد و از این بابت، حتما قابل‌مقایسه با بورس‌های جهانی نیست.
https://t.me/tafakorjanbi1398
📍مهم 👇
✍️ مخالفان #رونق_بورس را بشناسیم!
۱۳۹۹/۰۶/۰۷
💢 از چند روز مانده به #بازگشت بورس تهران، هجمه‌ای آشکار به بورس شکل گرفت، که نشان می‌داد عده‌ای نه خواهان این بازگشت هستند و نه از آن خوشحال می‌شوند. این هجمه را، بیش از هر کسی برخی نمایندگان #مجلس_یازدهم وارد می‌کردند و برخی رسانه‌های رسمی مانند #اقتصاد_آنلاین، #تسنیم و #فارس نیز حسابی بدان دامن می‌زدند. ریشه‌های این ماجرا را که هنوز و همچنان ادامه دارد و بیشتر در مخالفت با دولت #حسن_روحانی شکل گرفته است، به نظر باید در رویدادهای اوایل تیرماه جستجو کرد و ابتدا در جایی که کمیسیون اقتصادی مجلس به واگذاری سهام #ای_تی_اف دولت شبهه وارد کرد و بعد هم در آن نامه‌ی بحث‌برانگیز ۲۵ دانش‌آموخته‌ی اقتصاد.
💢 تیرماه امسال ۲۵ نفر از دانش‌آموختگان اقتصاد نامه‌ای به #رئیس‌جمهور نوشتند و نسبت به عواقب رشد بی‌سابقه‌ی #بورس و اثرات #تورمی آن هشدار دادند. نکته‌ی محوری و درستِ نامه‌ی یادشده این بود که رشد بورس نتوانسته آنچنان که باید به تشکیل سرمایه‌ی ثابت شرکت‌ها کمک معنی‌داری کند. نکته‌ی نادرست و #مغالطه‌آمیز نامه‌ی مذکور نیز این بود که در نتیجه‌ی انتظارات شکل‌گرفته در بورس و افزایش سرعت گردش پول، ادامه‌ی این روند با تخریب بیشتر #اقتصاد_کلان همراه خواهد بود و افزایش بیشتر #تورم و نرخ ارز را به دنبال خواهد داشت. نویسندگان این نامه همچنین مدعی شده بودند که با تغییر انتظارات از مجرای بورس، سایر دارایی‌ها مانند ارز و مسکن دچار تغییر قیمت شده و در نهایت جهش قیمت در این بازارها، خود را در بازار کالا و خدمات نیز نشان خواهد داد.
💢 یکی از #امضاکنندگان نامه‌ی مورد بحث، #محمد_صادق‌الحسینی از اعضای شورای سیاست‌گذاری #اقتصاد_آنلاین و از #ژن‌های_خوب بود، که مقارن با روزهای منفی بازار یادداشتی نیز منتشر کرد و در آن #مافی‌الضمیر خود را بر آفتاب انداخت. صادق‌الحسینی در این یادداشت، که روز ۱ شهریورماه در اقتصاد آنلاین منتشر شد، به جای #اصلاح بورس از واژه‌ی #سقوط استفاده کرده بود که بار معنایی بسیار منفی و تندی دارد. این دانش‌آموخته‌ی دهه‌شصتی اقتصاد در همین یادداشت، بدون اشاره به اثرات ویران‌گر #تحریم، کم کردن نرخ بهره‌ی بانکی را مهم‌ترین دلیل شکل‌گیری #حباب در بازار بورس، مسکن، خودرو و ارز دانسته بود و در جایی از این یادداشتش آورده بود که «از ابتدای ۹۸ به دلیل منفی شدن زیاد نرخ بهره، همه‌ی بازارها شروع به باد شدن کردند. شاید تا اسفند ۹۸ حباب بورس و مسکن و خودرو تا حدودی هم‌اندازه بود، اما حباب بورس از اسفند به این‌طرف بزرگ‌تر از سایرین شد. بازار سهام بازاری است که حبابش کل اقتصاد را متاثر می‌کند و اهمیتش از حباب سایر بازارها بیشتر است».
💢 برخلاف ادعای صادق‌الحسینی واقعیت این است که رشد تدریجی #بورس_تهران دست‌کم تا فروردین ۹۹، نه تنها تاثیر سوئی بر دیگر بازارها نگذاشته بود، بلکه با جذب منطقی #نقدینگی سرگردان از قضا ضربه‌گیر #تورم در دیگر بازارها بود. تا اینکه زد و #دولت در جهت جبران #کسری_بودجه برای پیوستن مردم به بازار سرمایه بارعام داد و مردم نیز به سمت بورس سرازیر شدند و با #سیگنال‌های غلطی که از سایت‌هایی چون #اقتصادآنلاین دریافت می‌کردند، بدون #تحلیل، بیشتر جذب سهم‌هایی شدند که بعضاً مثل #ایران‌خودرو و #سایپا و برخی #بانک‌ها (تجارت، صادرات، دی و ...) بسیار هم #زیان‌ده بودند. سهامی که تنها با #انتظارات_تورمی می‌توانستند رشد کنند و باید از بازارهای دیگر سیگنال #افزایش_قیمت دریافت می‌کردند. تا وقتی هم که قیمت این سهم‌ها به زور تبلیغات بالا می‌رفت، مخالفتی دیده نمی‌شد. در روزهای پیش از #اصلاح اخیر بازار اما، بودند سهام‌داران عمده‌ی #حقیقی یا #سبدگردان‌هایی که بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان پول از سهم‌های بزرگ خارج کردند، که بعید می‌دانیم امثال #صادق‌الحسینی جزوشان نبوده باشند. این واقعیت را تغییر رویکرد آن‌ها بعد از #اصلاح اخیر بورس و از آن مهم‌تر همزمان با #بازگشت دوباره‌ی بازار در روز ۴ شهریورماه به #تفکر_جانبی می‌گوید.
💢 نکته‌ی جالب‌تر در این بین که موید ادعای #تفکر_جانبی نیز هست، بخش پایانی یادداشت #صادق‌الحسینی است. آنجا که می‌گوید: «حدس من از ۶ ماه آینده کل بازارهای دارایی این است که همه بازارها تا انتهای ۹۹ دچار تخلیه حباب می‌شوند. فعلا #حباب_بورس بزرگترین حباب است، اما مسکن، خودرو و ارز هم به دلایل مختلف جانبی، اما به دلیل اصلی وجود حباب دچار کاهش قیمت تا انتهای سال خواهند شد. دوستان زیادی می‌پرسند در این شرایط چه کنیم؟ پاسخ من یک چیز است: در این فضا بخشی از پرتفوی خود در هر بازاری را حفظ کنید، اما نسبت به تبدیل بخشی به سپرده بانکی یا صندوق‌های درآمد ثابت و انواع اوراق بدون‌ریسک و بسته به ریسک‌پذیری شاید تا حدی #ارزهای_دیجیتال تا انتهای سال اقدام کنید.»
https://t.me/tafakorjanbi1398
✍️ مخالفان #رونق_بورس را بشناسیم!
۱۳۹۹/۰۶/۰۷
💢 از چند روز مانده به #بازگشت بورس تهران، هجمه‌ای آشکار به بورس شکل گرفت، که نشان می‌داد عده‌ای نه خواهان این بازگشت هستند و نه از آن خوشحال می‌شوند. این هجمه را، بیش از هر کسی برخی نمایندگان #مجلس_یازدهم وارد می‌کردند و برخی رسانه‌های رسمی مانند #اقتصاد_آنلاین، #تسنیم و #فارس نیز حسابی بدان دامن می‌زدند. ریشه‌های این ماجرا را که هنوز و همچنان ادامه دارد و بیشتر در مخالفت با دولت #حسن_روحانی شکل گرفته است، به نظر باید در رویدادهای اوایل تیرماه جستجو کرد و ابتدا در جایی که کمیسیون اقتصادی مجلس به واگذاری سهام #ای_تی_اف دولت شبهه وارد کرد و بعد هم در آن نامه‌ی بحث‌برانگیز ۲۵ دانش‌آموخته‌ی اقتصاد.
💢 تیرماه امسال ۲۵ نفر از دانش‌آموختگان اقتصاد نامه‌ای به #رئیس‌جمهور نوشتند و نسبت به عواقب رشد بی‌سابقه‌ی #بورس و اثرات #تورمی آن هشدار دادند. نکته‌ی محوری و درستِ نامه‌ی یادشده این بود که رشد بورس نتوانسته آنچنان که باید به تشکیل سرمایه‌ی ثابت شرکت‌ها کمک معنی‌داری کند. نکته‌ی نادرست و #مغالطه‌آمیز نامه‌ی مذکور نیز این بود که در نتیجه‌ی انتظارات شکل‌گرفته در بورس و افزایش سرعت گردش پول، ادامه‌ی این روند با تخریب بیشتر #اقتصاد_کلان همراه خواهد بود و افزایش بیشتر #تورم و نرخ ارز را به دنبال خواهد داشت. نویسندگان این نامه همچنین مدعی شده بودند که با تغییر انتظارات از مجرای بورس، سایر دارایی‌ها مانند ارز و مسکن دچار تغییر قیمت شده و در نهایت جهش قیمت در این بازارها، خود را در بازار کالا و خدمات نیز نشان خواهد داد.
💢 یکی از #امضاکنندگان نامه‌ی مورد بحث، #محمد_صادق‌الحسینی از اعضای شورای سیاست‌گذاری #اقتصاد_آنلاین و از #ژن‌های_خوب بود، که مقارن با روزهای منفی بازار یادداشتی نیز منتشر کرد و در آن #مافی‌الضمیر خود را بر آفتاب انداخت. صادق‌الحسینی در این یادداشت، که روز ۱ شهریورماه در اقتصاد آنلاین منتشر شد، به جای #اصلاح بورس از واژه‌ی #سقوط استفاده کرده بود که بار معنایی بسیار منفی و تندی دارد. این دانش‌آموخته‌ی دهه‌شصتی اقتصاد در همین یادداشت، بدون اشاره به اثرات ویران‌گر #تحریم، کم کردن نرخ بهره‌ی بانکی را مهم‌ترین دلیل شکل‌گیری #حباب در بازار بورس، مسکن، خودرو و ارز دانسته بود و در جایی از این یادداشتش آورده بود که «از ابتدای ۹۸ به دلیل منفی شدن زیاد نرخ بهره، همه‌ی بازارها شروع به باد شدن کردند. شاید تا اسفند ۹۸ حباب بورس و مسکن و خودرو تا حدودی هم‌اندازه بود، اما حباب بورس از اسفند به این‌طرف بزرگ‌تر از سایرین شد. بازار سهام بازاری است که حبابش کل اقتصاد را متاثر می‌کند و اهمیتش از حباب سایر بازارها بیشتر است».
💢 برخلاف ادعای صادق‌الحسینی واقعیت این است که رشد تدریجی #بورس_تهران دست‌کم تا فروردین ۹۹، نه تنها تاثیر سوئی بر دیگر بازارها نگذاشته بود، بلکه با جذب منطقی #نقدینگی سرگردان از قضا ضربه‌گیر #تورم در دیگر بازارها بود. تا اینکه زد و #دولت در جهت جبران #کسری_بودجه برای پیوستن مردم به بازار سرمایه بارعام داد و مردم نیز به سمت بورس سرازیر شدند و با #سیگنال‌های غلطی که از سایت‌هایی چون #اقتصادآنلاین دریافت می‌کردند، بدون #تحلیل، بیشتر جذب سهم‌هایی شدند که بعضاً مثل #ایران‌خودرو و #سایپا و برخی #بانک‌ها (تجارت، صادرات، دی و ...) بسیار هم #زیان‌ده بودند. سهامی که تنها با #انتظارات_تورمی می‌توانستند رشد کنند و باید از بازارهای دیگر سیگنال #افزایش_قیمت دریافت می‌کردند. تا وقتی هم که قیمت این سهم‌ها به زور تبلیغات بالا می‌رفت، مخالفتی دیده نمی‌شد. در روزهای پیش از #اصلاح اخیر بازار اما، بودند سهام‌داران عمده‌ی #حقیقی یا #سبدگردان‌هایی که بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان پول از سهم‌های بزرگ خارج کردند، که بعید می‌دانیم امثال #صادق‌الحسینی جزوشان نبوده باشند. این واقعیت را تغییر رویکرد آن‌ها بعد از #اصلاح اخیر بورس و از آن مهم‌تر همزمان با #بازگشت دوباره‌ی بازار در روز ۴ شهریورماه به #تفکر_جانبی می‌گوید.
💢 نکته‌ی جالب‌تر در این بین که موید ادعای #تفکر_جانبی نیز هست، بخش پایانی یادداشت #صادق‌الحسینی است. آنجا که می‌گوید: «حدس من از ۶ ماه آینده کل بازارهای دارایی این است که همه بازارها تا انتهای ۹۹ دچار تخلیه حباب می‌شوند. فعلا #حباب_بورس بزرگترین حباب است، اما مسکن، خودرو و ارز هم به دلایل مختلف جانبی، اما به دلیل اصلی وجود حباب دچار کاهش قیمت تا انتهای سال خواهند شد. دوستان زیادی می‌پرسند در این شرایط چه کنیم؟ پاسخ من یک چیز است: در این فضا بخشی از پرتفوی خود در هر بازاری را حفظ کنید، اما نسبت به تبدیل بخشی به سپرده بانکی یا صندوق‌های درآمد ثابت و انواع اوراق بدون‌ریسک و بسته به ریسک‌پذیری شاید تا حدی #ارزهای_دیجیتال تا انتهای سال اقدام کنید.»
https://t.me/tafakorjanbi1398