Да ўвагі неабыякавых беларусаў!

Паўстала ініцыятыва звароту пэтыцыямі да эўрапейскіх урадаў, палітыкаў і супольнасьцяў у справе фінансавай і арганізацыйнай падтрымкі стварэньня беларускай адукацыі для беларусаў як карэнных жыхароў Эўропы і падтрымкі дэмакратычнай адукацыі для дзяцей Рэспублікі Беларусь.

Ініцыятары просяць далучыцца да справы і сфатаграфавацца з плакатам
" ЗА БЕЛАРУСКУЮ МОВУ "
ці
" ЗА БЕЛАРУСКУЮ АДУКАЦЫЮ "
" ЗА БЕЛАРУСКУЮ ШКОЛУ ".

Фота патрэбныя для петыцыі.

Падрабязьней пра ініцыятыву тут — https://www.facebook.com/groups/1432977520257312/posts/3522097898011920/

#беларуская #мова #адукацыя #школа #Эўропа

Сёньня нярэдка можна пачуць пра "гвалтоўную беларусізацыю" пачатку 90-х гадоў, пра "навязваньне беларускай мовы" ў школах і грамадзкім жыцьці і нават пра "выцясьненьне з краіны расейцаў".
А як гэта было насамрэч?
Пра гэта мы гаворым з выкладчыцай Карлавага ўнівэрсытэту ў Празе, доктарам гісторыі Аленай Маркавай.

* * *
Сегодня нередко можно услышать утверждения о "насильственной белорусcизации" начала 90-х, "насаждении белорусского языка" в школах и общественной жизни и даже "изгнании русских" из страны.
А как было на самом деле?
Об этом мы говорим с преподавателем Карлова университета в Праге, доктором исторических наук Аленой Марковой.

https://youtu.be/Msk_g3Xt_Xc

0:48 — з чаго беларусізацыя пачалася
4:16 — хто прымусіў КПСС дазволіць беларусізацыю
6:38 — ці была беларусізацыя пачатку 90-х гвалтоўнаю? Ці прадугледжваў закон аб мовах 1990 году пакараньні за яго невыкананьне?
7:28 — якія тэрміны пераходу на беларускую мову прадугледжваў закон аб мовах у Беларускай ССР
8:50 — прыклады лагоднасьці і мяккасьці фармулёвак закону аб мовах
9:59 — хто быў незадаволены новым законам
10:33 — як беларусізацыю ўспрыняў дзяржаўны апарат
11:43 — чаму настаўнікам беларускай мовы савецкага часу трэба паставіць помнік
15:35 — як бацькі школьнікаў успрынялі перавод школаў на беларускую мову
16:10 — якой была рэакцыя насельніцтва на пачатак рэалізацыі закону аб мова, ці былі скаргі і суды

Аўдыё падкаст размовы — https://www.svaboda.org/a/32292002.html
Фрагмэнт размовы тэкстам — https://www.svaboda.org/a/32306858.html

#Маркава #Абламейка #Беларуская #мова #беларусізацыя #Закон_аб_мовах #mova

Юрась Пацюпа — Кароткі расейска-беларускі слоўнік фразэалягізмаў і фразаў / DOCX

Слоўнiк сьцiгуе мэту чыста практычную: дапамагчы беларускiм аўтарам удасканалiць сваю мову. Бо мова зрасейваецца шпаркiм ходам, а яе носьбiты ўсё больш адрываюцца ад народнае традыцыi, зусiм страцiлася традыцыя старабеларуская. Аднак, мова ў часе становiць сабою жывы арганiзм, i каб гэты арганiзм запрацаваў, прыходзiцца зьбiраць яго з кавалкаў i фрагмэнтаў, расьцярушаных праз гады. Слоўнiк скiраваны ня толькi супраць пазычаньняў (пераважна з расейскае мовы), а й супраць непатрэбных наватвораў, якiя апошнiм часам запаланiлi друк i з грунту выяўляюцца тымi ж пазычаньнямi.

Крыніца: https://vk.com/wall-71024062_5402
https://be.wikipedia.org/wiki/Юрась_Пацюпа

#Юрась #Пацюпа #слоўнік #фразэалягізмы #мова

— Ці актуальная ідэя дзяржаўнасьці адной беларускай мовы?
— Ці прасоўваюць беларускасьць дзьвюхмоўныя інфармацыйныя праекты?
— Ці "страляюць у свой народ" тыя беларусы, што гавораць па-расейску?
На гэтыя пытаньні Юрыя Дракахруста на канале Свабода Premium адказвае гісторык і грамадзкі дзяяч Цімафей Акудовіч.

https://youtu.be/RI42mu-JukY
* * *
Как вовлечь русскоговорящих в белорусскость? Предложения Тимофея Акудовича

— Актуальна ли идея государственности одного белорусского языка?
— Продвигают ли двуязычные информационные проекты белорусскость?
— "Стреляют ли в свой народ" беларусы, говорящие по-русски?
На эти вопросы Юрия Дракохруста на канале Свабода Premium отвечает историк и общественный деятель Тимофей Акудович.

____________________
Праграма Цімафея Акудовіча ВУСЫ СКАРЫНЫ — https://www.youtube.com/playlist?list=PLCZLJLaNHoJKINbdRXyT6xr5KlVHKCNqW

#мова #адраджэньне #дзяржава #Беларусь #палітыка

Першая афіцыйная назва нашага Сьвята — Дзень апавешчаньня/абвешчаньня (дзяржаўнай) Незалежнасьці Беларусі.

Гістарычныя і маўленчыя дэталі для самых цікаўных:
https://www.svaboda.org/a/dzien-voli-ci-niezaleznasci/28391606.html

Аўдыё: https://soundcloud.com/svaboda/viac0325bnr

#мова #гісторыя #Беларусь #БНР #дзяржава #рэспубліка #незалежнасьць

Беларуская лацінка — адзін з двух беларускіх нацыянальных альфабэтаў поруч з кірыліцай. Па-беларуску пачалі пісаць лацінкай прыблізна ў XV стагодзьдзі. Ёю пісалі і Дунін-Марцінкевіч, і Багушэвіч, і Янка Купала.
Браніслаў Тарашкевіч перш выдаў сваю славутую „Беларускую граматыку“ лацінкай, а потым кірыліцай.

https://www.svaboda.org/a/32349174.html

#мова #mova #лацінка #lacinka

Дарэчы, калі хто яшчэ ня ведае — можна чытаць «Нашу Ніву» на выбар — кірыліцай ці лацініцай.
Так было да 1912 году, так будзе пасьля 2023-га.
https://nashaniva.com/310889

#мова #mova #лацінка #lacinka

Карысныя рэсурсы для ўжываньня беларускае лацінкі
Karysnyja resursy dla ŭžyvańnia biełaruskaje łacinki —
https://www.svaboda.org/a/linki-lacinki/32222272.html

#мова #mova #лацінка #lacinka

Вось шчыра пра мову беларусаў:
https://youtu.be/VH2mGeH6XAg

Дарастайма! )

#мова #дарога

Усё пра мову. І нечаканы камін-аўт Лізы Ветравай... 😁

https://www.youtube.com/live/k2hj0EKLuFk?si=9aJqJBD_zAxmrnVW

#mova #мова

«Гісторыя на Свабодзе».
Беларуская мова — гарант нашай прысутнасьці ў сьвеце, — Уладзімер Лобач

https://youtu.be/4cMkrPdVgtc

#mova #мова #тутэйшыя #беларусы #этнас #нацыя

Год таму назад, да Дня роднай мовы,
выйшла аўдыёкніга «Мова 404» Аліны Нагорнай.

А вы слухалі?

https://audiobooks.by/books/mova-404

#mova #мова

Дакумэнтальны фільм запісваўся зусім нядаўна, у 2019 годзе...
https://youtu.be/YFxYkhZW2qU

#мова #слоўнік

Рыгор Барадулін — Дуліна ад Барадуліна (2004) / PDF

Показкі, эпіграмы, міні-оды «Свабодзе» ды іншыя бессаромныя жэсты, у т.л. эсэ «Як беларусы сэксам займаюцца». Бо праўды не заглушыш.

Прэзэнтацыя ў менскім Доме літаратара — https://www.svaboda.org/a/790195.html

Аўдыёкніга на Soundcloud (выбранае) — https://soundcloud.com/svaboda/sets/dulina-ad-baradulina

Крыніца: Бібліятэка Свабоды
https://www.svaboda.org/a/29262068.html


Яшчэ больш пра Рыгора Барадуліна — https://www.svaboda.org/a/29060655.html
Там таксама шмат спасылак на розныя цікавосткі

#Барадулін #паэзія #літаратура #беларуская #мова

У другой палове дыскусіі закранаецца тэма адукацыі і на беларускай мове...

https://youtu.be/faJxzjEmHAU?si=NyquDDu5a9fk3r64

#mova #мова #adukacyja #адукацыя

«Як гавораць беларусы» — невялікае па аб’ёме выданне, якое расказвае пра адметныя рысы сучаснай беларускай літаратурнай мовы, яе дыялектныя асновы і найярчэйшыя асаблівасці гаворак Беларусі.

...Кніга прызначаная для шырокага кола чытачоў, і адмыслоўцам тут усё і так будзе вядома.

Але калі вам раптам трэба хуценька пераканацца (альбо пераканаць кагосьці), што беларуская — не амаль тое самае, што расейская, украінская ці польская, альбо — што можна казаць як ровар, так і веласіпед, і як валошка, так і васілёк, то гэтая кніга — тое, што трэба.

https://nashaniva.com/344187

#mova #мова

85 год таму сталіца Беларусі Менск афіцыйна стала Мінскам. Такое рашэньне прыняў Вярхоўны Савет БССР.
Навошта гэта было зроблена і чаму дагэтуль ня ўсе беларусы згодныя з гэтым перайменаваньнем?

Госьць “ПіКу Свабоды” – мовазнаўца Вінцук Вячорка.

https://youtu.be/tICs9NFOZiI

#mova #мова