❇ #چیلله یک #کلمه_تورکی است،

بمعنای نهایت کشیدگی به کنار،
و این شب به خاطر كشیدگی یعنی طولانی بودن آن بدین صورت نامگذاری شده است.

❇قدیمها با رسیدن #چله ، شور و شوقی بسیار متفاوتتر از امروز دربین مردم پدید میامد.

❇این روز دربین #تورکها و بخصوص #آزربایجانیها ، روز خاصی قلمداد میشود.


❇ #چیلله كه جمعا 60روز است که  40روز #چله_بزرگ (بیوک چیلله ) و 20روز #چله_كوچک (كیچیك چیلله )

❇البته بعد از #بیوک_چیلله و #كیچیک_چیلله ،
#قاری_ننه چیلله سی هم از اول اسفند تا 10اسفند ادامه مییابد.

❇و بعد از آن #بایرام_آیی (اسفند) شروع میشود.


❇روزی #چله_بزرگ به #چله_کوچک میگوید:

من سرما را آوردم، مردم را مجبور به پوشیدن لباس‌های گرم و بر پای کرسی و بخاری کردم،
تو چه کار خواهی کرد.!؟

❇ #چله_کوچک جواب میدهد:
تو این همه کار کرده‌ای، پس ببین من چه خواهم کرد.!

❇ #چله_بزرگ میگوید: تو هیچ کاری نمیتوانی بکنی،
چرا که «دالین یازدی عمرون آزدی» (پشت سرت بهار است و عمرت کوتاه)


❇از قدیم‌الایام با آمدن این شب دوست داشتنی، شب‌نشینی ویژه، آن هم همراه با خوراکی‌ها، میوه‌ها و شب‌بیداری‌های مخصوصش در تمامی خانه‌ها بر پا میگردد.


❇در منطقه #آزربایجان‌ برای زنده نگه داشتن این شب بیادماندنی،
برای خود آداب و رسوم ویژه‌ای دارند كه به پاره‌ای از آنان اشاره میشود.


❇اكثر مردم #آزربایجان در #چیلله_گئجه_سی
"چیلله قارپیزی" (هندوانه چله) میخورند و معتقدند باخوردن هندوانه،
لرز و سوز سرما به تنشان تاثیر نداشته و سرمای زمستان را حس نمیكنند.

❇در بیشتر شهرها و روستاهای #آزربایجان رسم بر این است كسانیكه #نامزد هستند در دوران نامزدی در این شب برای نامزدهای خود " #خونچا " طَبَق میفرستند
و اقوام در هرچه بهتر بودن این #خونچا ها كمک میكنند.

❇محتویات خونچا ها عبارتند از
شیرینی ، پرتقال ، سیب ، نار ، هندوانه ، آیینه و پارچه كه با پولک و تور ، تزیین میشود.

❇هنگام غروب ، زنان فامیل، هدایایی به رسم یاری به منزل #داماد آورده و به جشن و پایكوبی میپردازند.

❇سپس طَبَق‌های آماده را بر سر افرادی كه معین شده قرار داده و روانه خانه #عروس میكنند و
مادر عروس پس از تحویل طَبق‌ها، هدایایی مانند پول، شیرینی، جوراب و دستمال به آنها میدهد.

❇فردای این شب، مادر دختر تمام طبق‌ها را در اتاق میهمان چیده و از زنان فامیل برای صرف میوه و شیرینی دعوت میكند.

❇همچنین علاوه بر فرستادن سهم #چله برای نوعروس، در اولین سال ازدواج ،
پدر عروس قبل از غروب آفتاب سهم دختر و دامادش را كه شامل هندوانه، میوه، آجیل، شیرینی، یک قواره پیراهنی با کفش و چادری روانه منزل آنها میكند.



❇شعری از #شهریار شیرین سخن

قــــاری ننه گئجـه نــاغیل دیینـــده
کولَک قالخوب قاپ باجانی دویَنده
من قــاییدوب بیرده اوشــاق اولایدیم
بیر گول آچوب اوندان سورا سولایدیم

همراه کانال آذربایجان باشيد 👇👇👇
⏩ 🆑 @TorkAz ⚡️🌹

🎤#Shahrouz Ejmali

#Sani_Sevdim

#چیلله_گئجز_موبارک

Format&Mp3

💓

#کریـــمی.مــــراغــه.ای


#چیلله.گئجه.سی



🍉💥 💥🍉

❤️من گَلمیرم ؛ سَنده گَلمه ❤️

🍉 #چیلله ده 🍉

قارداش ، چیلله گوروشونه
من گلمیرم ؛ سنده گلمه
انسان گرک بیر دوشونه
من گلمیرم ؛ سنده گلمه

گِدمی ییب هَله ، کرونا
چوخلاری دوشور تورونا
گرک رعایت اولونا
من گلمیرم ؛ سنده گلمه


فاصله لر آزالماسین
آخر چیلله میز ، اولماسین
گورمویق عزیزلر یاسین
من گلمیرم ؛ سنده گلمه


بیر علاجی ، ماسک وورماقدی
ئوزوموزو قوروماقدی
بو بلادان قورتولماقدی
من گلمیرم ؛ سنده گلمه


چیلله گَزمَغه ، فرصتدی
بو ایل ، بو ایش چوخ غَلَطدی
اِوده قالماق ، مصلحتدی
من گلمیرم ؛ سنده گلمه


بیلیرم ایستیرسَن ، منی
منده ایستی ییرم ، سنی
خطره سالمییاق ، جانی
من گلمیرم ؛ سنده گلمه


ایستیرسَن ساغ قالا بَدَن ؟
احتیاط اِیله هر نه دن
کوسمه ، #محمدزاده دن
من گلمیرم ؛ سنده گلمه

✍#رضامحمدزاده
🌺🌸

#چیلله مبارک اولسون🥝🍎🍉

❤️😍

پاییز گئدیر ساغ اولسون....یوللاری پانبیغ اولسون

"چیلله"سالیب قورشاقین...امان! پایوز بول اولسون! 


#چیلله_گجسینی کانالیمیزین اعضاسینا تبریک دییریخ.🍉🍉🍉🍉

آیلارین آدی "گونشلی ایل" #ایران_گون_سایارین‌دا

1- فروردین: #آغلارگولر
2- اردیبهشت: #گولن
3- خرداد: #قیزاران
4- تیـر: #قورا_پیشیرن
5- مرداد: #قویروق_دوغان
6- شهریور: #زومار
7- مهـر: #خزل
8- آبـان: #قیرؤو
9- آذر: #ایاز
10- دی: #چیلله
11- بهمن: #دوندوران
12- اسفند: #بایرام

💢💢💢

آیلارین آدی " گونشلی ایل" #جمهوری_آزربایجان، #گون_سایارین‌دا

Ocaq
Boz
Yelin
Qıraçan
Köç
Çiçək
Oraq
Biçin
Sıxman
Qırov
Ulusoyuq
Aralıq

💢💢💢

فصیل‌لر #تورکی_دیلده

بهار: #یاز
تابستان: #یای
پاییز: #گؤز "سون باهار"
زمستان: #قیش

💢💢💢

هفته‌نین گونلری #ایران_گون_سایارین‌دا

شنبه: #يئل_‌گونو
یکشنبه: #سوت_گونو، #سود_گونو
دوشنبه: #دوز_گونو
سه‌شنبه: #آرا_گون
چهارشنبه: #اود_گونو
پنجشنبه: #سو_گونو
جمعه: #آینی_گون

💢💢💢

آیلارین آدی "میلادی" #گون_سایارین‌دا "تورکیه"

Ocak: #ژانویه
şubat: #فوریه
mart: #مارس
Nisan: #آوریل# ،آپریل
Mayıs: #می
Haziran: #جون
Temmuz: #جولای
Ağustos: #آگوست
Eylül: #سپتامبر
Ekim: #اکتبر
Kasım: #نوامبر
Aralık: #دسامبر

💢💢💢

آیلارین آدی "میلادی"
#گون_سایارین‌دا "جمهوری آزربایجان"

Yanvar
Fevral
Mart
Aprel
May
İyun
İyul
Avqust
Sentyabr
Oktyabr
Noyabr
Dekabr

💢💢💢

هفته‌نین گونلری، تورکیه #گون_سایارین‌دا

Pazartesi: #دوشنبه
Sali: #سه‌شنبه
Çarşamba: #چهارشنبه
Perşembe: #پنجشنبه
Cuma: #جمعه
Cumartesi: #شنبه
pazar: #یکشنبه

💢💢💢

هفته‌نین گونلری "جمهوری آزربایجان"، #گون_سایارین‌دا

Başgün: #دوشنبه
Tozgün: #سه‌شنبه
Odgün: #چهارشنبه
Ortagün: #پنجشنبه
Yeygün: #جمعه
Elgün: #شنبه
Aragün: #یکشنبه

🌸@TorkAz 🌸
•┈┈•°•✾•°🍃°•✾•°•┈┈•

قبل از هر چیز باید بدانیم ساختار کلمه " چلله" تورکی است.
در سیستم زبانی تورکی شیلله( سیلی آبدار) بلله(لقمه) پیلله( قلمه زدن)گلله( هم- آمده)... فرمهایی اثبات کننده هستند.
امروز همگان دانسته اند "چیلله" در تورکی به معنی نهایت کشیدگی زه کمان و کنایه از طولانی بودن امشب است.
در صورتیکه ادعا شود این لغت به عدد چهل ارتباط دارد، باید گفت در اصل چلله کوچک هم باید "بیستته " گفته می شد!!
یا چلله تابستان چهل و پنج روز است آیا "چلله پلله" گفته می شود؟
بنابراین چنین شباهتی غیر علمی است. همچنین ادبا می دانند تشدید در زبان فارسی وجود ندارد.
فعل این عبارت" چلله مک" به معنای زدن پرتابی است.
عباراتی چون چیلمک(پرتاب ریگ با ناخن) چیلینگ- آغاج( الک-دولک) چیل( فریاد کردن) چیله مک( افشاندن) از این گروه هستند.
در ترکی اوغوزی "چیلله" به معنی سختی و تقدیس است. باورهایی چون( چیلله توکمک-چیلله کسدیرمک-چیلله ساخلاماق) نیز به چله نشینی راه یافته است و به معنی رنج و حمد است.
جشن کنونی تورکان روز اول زمستان و با نام " نار دوغان بایرامی"( گون دوغان) است که میان تورکهایی چون چواش ها و باشقوردها و تاتارها باقیست.( تولد آفتاب)
در فرهنگ ترکان "چلله بزرگ" و "چلله کوچک" و "قاری ننه" هر سه مونث بوده و به زن سالاری باستان مربوط هستند.
مکالمات بلند بین این دو خواهر و قاری ننه جزئی از فرهنگ تورکی است.
در ایران این فرهنگ با مراسم کریسمس و تولد حضرت عیسی که در زبان آشوری و سریانی " یلدا " گفته می شود، اشتباه گرفته می شود.
یلدا به معنی تولد و فرهنگ مسیحی است.
تزئین درخت طبق دین باستانی تورکان( شامانیزم) هم اکنون نیز میان ترکان رواج دارد و به عقیده پرفسور " چیغ" ریشه در سنت تورکان دارد برای همین امشب را " چام بایرامی " ( عید درخت کاج و سرو) می گویند که همه تصور می کنند مال غرب است و " آیاز آتا" سمبل چلله نیز در فرهنگ غرب به "بابانوئل" تبدیل شده است.
بریدن هندوانه با دعای :"قادالاری بو گجه کسدیک"( بلاها و نفرین ها را امشب بریدیم) و سلام کردن در روزبعد با جمله : " اوزونه گون دوغسون" (بر چهره ات آفتاب متولد شود) نمونه هایی از صدها سنت تورکان در این شب هستند.


اسن قالین و اوزوزه گون دوغسون
رحیم آکبایراق

منابع : مقالات نشریه ائل بیلیمی شماره سیزده اساتید علیرضا صرافی، ابراهیم ساوالان، سعید سلیمان پور. گوللو یول اوغلو.علمیه چیغ و...

#چله #چلله #یلدا #ناردوغان #گوندوغان #شب_یلدا #آیاز_آتا #بابا_نوئل #کریسمس #شب_چله #چیلله_گجه سی

❇ #چیلله یک کلمه تورکی است 👈 بمعنای نهایت کشیدگی به کنار ، و این شب به خاطر كشیدگی یعنی طولانی بودن آن بدین صورت نامگذاری شده است.

❇قدیم‌ها با رسیدن چله ، شور و شوقی بسیار متفاوت‌تر از امروز دربین مردم پدید می‌آمد.

❇این روز دربین تورکها و به خصوص آزربایجانیها ، روز خاصی قلمداد میشود.


❇ #چیلله جمعا شصت روز است که  چهل روز #چله_بزرگ (بیوک چیلله ) و بیست روز #چله_كوچک (كیچیک چیلله )

❇البته بعد از بیوک چیلله و كیچیک چیلله ، #قاری_ننه چیلله‌سی هم از اول اسفند تا ده اسفند ادامه مییابد.

❇و بعد از آن #بایرام_آیی (اسفند) شروع میشود.


❇روزی #چله_بزرگ به #چله_کوچک می‌گوید :

❇️من سرما را آوردم ، مردم را مجبور به پوشیدن لباس‌های گرم و بر پای کرسی و بخاری کردم،
تو چه کار خواهی کرد.!؟

❇ #چله_کوچک جواب می‌دهد :
تو این همه کار کرده‌ای ، پس ببین من چه خواهم کرد.!

❇ #چله_بزرگ میگوید : تو هیچ کاری نمیتوانی بکنی ، چرا که «دالین یازدی عمرون آزدی» (پشت سرت بهار است و عمرت کوتاه)


❇از قدیم‌الایام با آمدن این شب دوست داشتنی ، شب‌نشینی ویژه ، آن هم همراه با خوراکی‌ها ، میوه‌ها و شب‌بیداری‌های مخصوصش در تمامی خانه‌ها بر پا میگردد.


❇در منطقه آزربایجان‌ برای زنده نگه داشتن این شب بیادماندنی ،
برای خود آداب و رسوم ویژه‌ای دارند كه به پاره‌ای از آنان اشاره میشود.


❇اكثر مردم آزربایجان در  #چیلله_گئجه_سی
"چیلله قارپیزی" (هندوانه چله) میخورند و معتقدند باخوردن هندوانه ،
لرز و سوز سرما به تنشان تاثیر نداشته و سرمای زمستان را حس نمی‌كنند.

❇در بیشتر شهرها و روستاهای آزربایجان رسم بر این است كسانیكه نامزد هستند در دوران نامزدی در این شب برای نامزدهای خود " #خونچا " طَبَق میفرستند
و اقوام در هرچه بهتر بودن این #خونچا ها كمک میكنند.

❇محتویات خونچا ها عبارتند از
شیرینی ، پرتقال ، سیب ، نار ، هندوانه ، آیینه و پارچه كه با پولک و تور ، تزیین میشود.

❇هنگام غروب ، زنان فامیل ، هدایایی به رسم یاری به منزل داماد آورده و به جشن و پایكوبی میپردازند.

❇سپس طَبَق‌های آماده را بر سر افرادی كه معین شده قرار داده و روانه خانه عروس میكنند و مادر عروس بعد از تحویل طَبق‌ها، هدایایی مانند پول، شیرینی، جوراب و دستمال به آنها میدهد.

❇فردای این شب ، مادر دختر تمام طبق‌ها را در اتاق میهمان چیده و از زنان فامیل برای صرف میوه و شیرینی دعوت میكند.

❇همچنین علاوه بر فرستادن سهم چله برای نوعروس ، در اولین سال ازدواج ،
پدر عروس قبل از غروب آفتاب سهم دختر و دامادش را كه شامل هندوانه، میوه، آجیل، شیرینی، یک قواره پیراهنی با کفش و چادری روانه منزل آنها می‌كند.



❇شعری از شهریار شیرین سخن :

قــــاری ننه گئجـه نــاغیل دیینـــده
کولَک قالخوب قاپ باجانی دویَنده
من قــاییدوب بیرده اوشــاق اولایدیم
بیر گول آچوب اوندان سورا سولایدیم


🌸🌺