⭕️یادداشتی از سرزمین وحی، به قلم رسول جعفریان

🔻#یادداشت_منتخب
🔻#استاد_رسول_جعفریان
🔻#جامعه_چگونه_می‌اندیشد؟

✅مقدمه:
اگرچه استاد گرانمایه و پژوهشگر توانا حجت‌الاسلام #رسول_جعفریان برای انجام فریضه‌ی حج عازم سرزمین وحی شده‌اند، اما این موضوع مانع از آن نشده است که مخاطبان کانال تلگرامی ایشان از دریافت و مطالعه‌ی مطالب جدید ایشان محروم باشند.
استاد جعفریان در این سفر معنوی با گزارشات تصویری و مکتوب خود، که با کمی تساهل می‌توان بر آن عنوان «سفرنامه آنلاین» گذاشت، حظ و بهره‌ وافری را نصیب دوستان و شاگردان خود کرده‌اند.
امروز (چهارشنبه 8 شهریور 1396) یادداشتی را در کانال‌ ایشان دیدم که حیفم آمد در این کانال بازنشر نشود.
#جواد_بهروزفخر

👇🏼این یادداشت را باهم می‌خوانیم:

🔸باید دید کف جامعه چگونه می‌اندیشد؟
وقتی زمان بیشتر با عامه مردم یا کسانی هستی که نقشی در شکل دهی به فرهنگ عامه دارند، راحت‌تر می‌توانی در باره مسیر عمومی فرهنگ در جامعه نظر بدهی. به طور خاص در اینجا، مقصودم آشنایی با ذهن مردم است، این که به چه چیزهایی باور دارند، چطور و بر اساس چه مدلی تصمیم می‌گیرند، علم و ضد علم را چه می‌دانند، و اصولاً حساسیت‌های ذهنی آنها در زمینه تعریف درست و نادرست چیست؟

🔸تردید نباید کرد که سرنوشت جامعه از لحاظ علمی، و عملی که بر پایه آن علم قرار دارد، روی این پرسش است که مردم چطور به درستی و نادرستی گزاره‌ها می‌رسند؟ و پیچ و خم و میسر فرایند ذهنی آنها در بررسی درستی و نادرستی تابع چه ملاکهایی است؟ آیا تابع سرمایه‌های فکری ملی است، یا متأثر از آموخته‌های دینی شان است؟ یا سنت‌های آباء و اجدادی در آن موثر است؟ یا تحت تأثیر رسانه‌های عمومی یا نیمه عمومی هستند. مردم از چه تعابیری و مفاهیمی برای درستی و نادرستی استفاده می‌کنند، و چطور سعی می‌کنند یا نمی‌کنند عِمل‌شان مطابق عَلم‌شان باشد؟

🔸حالا وقتی بیشتر با «عامه» یا جماعتی که نقش محوری در هدایت «عامه» دارند، هستی، آن وقت قصه و داستان‌های زندگی را از زبان‌شان می‌شنوی، قضاوت‌هایشان را در باره این و آن می‌بینی، و روی تصمیمات ذهنی آنها از نظر چگونه فکر کردن متمرکز می‌شوی.

🔸اینجاست که می‌توانی سرنوشت آنها را در آینده حدس بزنی. مثلاً می‌بینی که چه خُطبایی برای مردم سخن می‌گویند و آنان سخنان ایشان را تا چه حد می‌پذیرند، می‌بینی که چه مقدار کتاب می‌خوانند و تا چه اندازه بر دانش مکتوب نظر دارند، و اگر کتاب می‌خوانند، چه کتاب‌هایی می‌خوانند، و می‌بینی که چه اندازه نسبت به سایر فرهنگ‌ها بی‌توجه‌اند و فقط به داشت‌های خود می‌بالند، و می‌بینی که ....

🔸این برخلاف آن است که در کتابخانه بنشینی و فارغ از صحنه و میدان، فکر کنی که چه باید بشود یا نشود. بودن در متن جامعه، بودن یک ساعت کف بازار، بودن یک ماه با یک جماعت و سروکار روزانه با حرف‌های آنها داشتن، و البته با این زاویه دید که مردم چطور می‌اندیشند؟ در مسائلی که اظهار نظر می‌کنند چه قدر مطلع‌اند؟ تا چه اندازه متعصبانه فکر می‌کنند؟ چه اندازه تحت تأثیر مراجع فکری مسلط در جامعه هستند؟ [اینها] بسیار مهم است.

🔸آن وقت، درک این وضعیت، می‌تواند راهنمای خوبی برای شناخت آنها و نظر دادن در باره ایجاد تغییر و چگونگی مسیر آینده باشد.

🔹نقل از کانال استاد رسول جعفریان
@jafarian1964

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️شخصیت‌های تاریخی از واقعیت تا روایت/ به بهانه‌‌ی 7 آبان، روز بزرگداشت کوروش

🔻#روز_کوروش
🔻#رسول_جعفریان
🔻#واقعیت_یا_روایت_تاریخی؟

امروز که مشغول مرور مطالب کانال محقق و پژوهشگر محترم جناب آقای رسول جعفریان بودم به مطلب جالبی از ایشان برخوردم.

خلاصه مطلب این‌که ایشان در پی بررسی نُسخِ خطی، از کتابی به نام «زیج ایلخانی» که زیرنظر دانشمند ایرانی خواجه نصیرالدین طوسی تدوین شده است نام می‌برد و در ادامه‌ی آن با ابراز شگفتی فراوان، مقدمه‌ای را که توسط نصیرالدین طوسی که در زمان ایلخانان مغول بر این اثر نگاشته است را نقل می‌کند.

پرسشی که امروز بعد از مطالعه‌ی این مطلب و به مناسبت هفتم آبان ذهن مرا مشغول کرد این بود؛ اگر منابع مکتوب تاریخی مربوط به حمله‌ی چنگیز به ایران و تشکیل حکومت ایلخانان، مانند منابع مکتوب تاریخی مربوط به کوروش و هخامنشیان که خلاصه شده است در یک ستون و چند سنگ‌نوشته، محدود به مقدمه‌ی کتابِ «زیج ایلخانی» بود، اکنون ما در مورد چنگیزخان مغول و حکومت ایلخانان چه تصور و قضاوتی داشتیم؟

در ادامه، عین مطلب دانشمند محترم جناب آقای رسول جعفریان را جهت استحضار و استفاده‌ی مخاطبین محترم کانال تقدیم می‌کنم.
#جواد_بهروزفخر


🔻عین مطلب جناب آقای رسول جعفریان به نقل از کانال ایشان:

✅خدای تعالی چنگیز خان را قوت داد
زیج ایلخانی کاری است که زیر نظر خواجه نصیر الدین طوسی (م 672) در رصد خانه مراغه و با همکاری تنی چند از دانشمندان بزرگ آن روزگار به انجام رسیده است. خواجه مقدمه ای بر این کتاب دارد که آن را در روزگار اباقاخان، فرزند هولاگو خان نوشته است. این مقدمه ی دو صفحه ای، تاریخ مغول و آمدنشان به شرق از دید خواجه نصیر است. به نظرم مقدمه مهمی است، بسیار مهم. دیدگاه های او را نشان می دهد. البته می توان گفت، نگارش آن، علی الرسم روزگار بوده، اما حتی با این وصف، تک تک کلمات و ترکیب ها، جالب توجه است. به نظرم، بهتر است اول چشم خود را ببندید، آنگاه تصور کنید از مغولان و حملات آنها چه خوانده اید و می دانید. خوب در ذهن آن دانسته ها را مرور کنید. حالا چشم را باز کنید، و شروع به خواندن این متن کنید. روی کلمات دقت کند. من از روی یک نسخه خطی کتابت شده در اواخر قرن نهم آن را تایپ کردم شاید متن اندکی با نسخه های دیگر متفاوت باشد، یا من کلماتی را بدخوانده باشم. شما بیشتر به معانی کلمات فکر کنید، این که یک دانشمند بزرگ در باره حمله مغولان، و سپس از چنگیز تا اباقاخان چه تعابیری بکار می برد. البته بخشی از متن، اشاره به حمایت هولاگو از رصد خانه، آوردن علما به آنجا و درست کردن کتابخانه است که آن هم جالب است. اما از نظر من، الان، مهم توجه به دیدگاه های خواجه در باره مغولان و سخن گفتن در باره آنهاست.
مقدمه زیج ایلخانی، چه شگفت است. ببینید:
👇🏼👇🏼👇🏼

چرا «گفتمان تمدن» در دوره جدید تاریخ ایران شکل گرفت؟
#رسول_جعفریان

@tamadone_novine_islami

✅چرا «گفتمان تمدن» در دوره جدید تاریخ ایران شکل گرفت؟

#آراء_و_اندیشه‌های_تمدنی
#حجت‌الاسلام_دکتر_رسول_جعفریان
#نشست_علمی_تمدن_اسلامی_چیستی_و_امکان
https://telegram.me/tamadone_novine_islami


⭕️#رسول_جعفریان استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر حوزه تاریخ و نویسنده کتاب‌هایی از جمله «تاریخ تشیع»، «تاریخ ایران اسلامی» و «جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی، سیاسی ایران» که در حال حاضر مدیریت کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را برعهده دارد، در نشستی با عنوان «تمدن اسلامی؛ چیستی و امکان» که در مشهد برگزار شد به بحث درباره «گفتمان تمدن» پرداخته است.

🔸جعفریان با بیان اینکه پیش از اینکه درباره مفهوم، معنا و تعریف و لوازم تمدن بحث کنم با رویکردی تاریخی و از این دریچه به این موضوع وارد خواهم شد، با طرح این سوال که اساسا چرا «گفتمان تمدن» در دوره جدید تاریخ ایران شکل گرفته در حالی که پیش از آن در دوره‌های صفویه، افشاریه، زندیه و حتی قاجار سخنی از آن به میان نبوده است، می‌گوید: «این پرسش جواب چندان دشواری ندارد. همه ما می‌دانیم مواجه شدن ایران با غرب و «تفاوت» و «فاصله»‌ای که میان این دو وجود داشت، سبب سوالات و ابهاماتی شد که در نهایت برای پاسخگویی به آنها این گفتمان شکل گرفت.»

🔸استاد دانشگاه تهران در ادامه با بیان اینکه گفتمان تمدن صورت ویژه‌ای برای متدینان داشت و پرسش از رابطه و نسبت تمدن با دین، به عنوان پرسش اصلی مطرح بود، اضافه می‌‌کند: «تمدن جدید در فرنگ، با محدود کردن دین تولید شده بود و به همین خاطر از نخستین روزهای ورود فرهنگ غرب به ایران، این مساله مطرح شد که علم و دین با هم ناسازگار هستند و اساس این بحث هم تجربه فرنگ بود.»

🔸به عقیده جعفریان پاسخ به این پرسش اصلی که دین چه جایگاهی در تمدن دارد در چند محور مورد توجه قرار گرفت و برخی در قالب تاریخ تمدن و روشن کردن نقش دین در آن، برخی در ارائه تبیین جدیدی از دین که بتواند نقش بهتری را در تمدن بر عهده گیرد و برخی نیز در قالب نقد مطالبی که دیگران علیه برداشت‌های رایج از دین در ضدیت با تمدن نوشته‌اند به دنبال طرح پاسخی برای این سوال اصلی بوده‌اند.

🔸رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در ادامه می‌گوید: «به جز اینها، در موارد مختلف و جاهایی که به‌صورت مستقیم به این بحث پرداخته نشده، موارد تمدنی درج شده است. مثلا در تاریخ‌نویسی معاصر ایران، چنان‌که در بسیاری از مباحث دینی که به نوعی با مسائل اجتماعی ارتباط داشته، مباحث تمدنی درج شده است. برای مثال در بحث از حقوق زن یا مساله حجاب یا مباحث اقتصادی و بسیاری از نکات دیگر. در واقع، بحث از تمدن و مخصوصا اتهامی که به دین وارد شده بوده، یکی از گفتمان‌های رایج در نوشته‌های 100 سال گذشته ما و در این اواخر در دهه‌های منتهی به انقلاب شد. در یک دوره، دین سخت در معرض تهاجم قرار گرفت و به اسم مبارزه با خرافه، روی نقش منفی آن تأکید شد.»

🔹متن کامل این مطلب را در لینک زیر بخوانید:
http://khabarone.ir/news/14474360

ا—--------------------------—ا