🔻#تاریخ_تمدن_اسلامی
🔻#مراکز_علمی_اسلامی

⭕️تاثیرات تمدنی توزیع جغرافیایی مراکز علمیِ اسلامی

🔸یکی از مهمترین و کلیدی‌ترین مباحث #علم_اسلامی و #نهاد_علم در تمدن اسلام، جغرافیای فرهنگی علم و نهادهای علمی است. هر چند در منابع موجود به ابعاد مختلف این مسئله پرداخته نشده، اما می‌توان براساس داده‌های موجود، ترسیمی از آن و نقش این جغرافیا در توزیع، تولید و مصرف علم به دست آورد. #جغرافیای_فرهنگی نهادهای علم در قرون اولیه اسلامی از نیشابور و خراسان گرفته تا اهواز جندی‌شاپور و سپس ناحیه عراق، کوفه، بصره و بالاخص بغداد و سپس شام و همچنین حجاز و بالاخص مکه و در نهایت مصر و قاهره بود. قلمرو #جغرافیایی_تمدن_اسلامی، بی آن که بخواهد و بتواند، منحصر به یک مرکز برای علم نبود. به عبارت دیگر #سنت_علمی در تمدن اسلامی یک سنت #چندمرکزی و دارای #توزیع_جغرافیایی خاصی بود، توزیعی که نه بر حسب تصادف بلکه بر حسب #زمینه‌های_تاریخی موجود و همچنین امکان‌ها و توانایی مراکز مختلف علمی- سنتی شکل گرفته بود. به عنوان مثال در قرون چهار و پنج که در حدود 57 مسجد به همراه تعداد زیاد منازل علما و مراکز شخصی در بغداد آن روز، مرکز آموزش #علوم_اسلامی بود، در همان ایام نیشابور، قاهره و حجاز مراکز بسیار مهمی بودند که هرکدام به نوبه خود نقش کلیدی‌ای در توسعه نهاد علمی در #تمدن_اسلامی داشتند. این توزیع پراکنده در نهایت بصورت یک #شبکه_مراکز_علمی در جغرافیایی فرهنگ تمدن اسلامی صورت‌بندی تاریخی خاص خودش را ایجاد کرده بود، و از خلال این شبکه بود که تولید و پویایی علمی و فرهنگی شکل میگرفت و عمل می‌کرد. نکته مهم آنست که کنشگران علمی چگونه از میان این شبکه عمل می‌کردند و آثا رو نتایج خاص خود را ایجاد می‌کردند؟

🔸این #توزیع_جغرافیایی، امری طبیعی و طی روال معمول خود علم بود. یکی از مهمترین پیامدهای توزیع جغرافیایی علم، #تکثر_مراکز_علمی و ممانعت از انحصار جغرافیایی آن بود و مهمتر این که حضور مراکز علمی در مناطق و حوزه‌های جغرافیایی مختلف، امکان تأثیر سنت‌های علمی و مبادلات علمی مسلمانان با سایر سنن علمی غیر اسلامی را فراهم می‌کرد، این اتفاق به طور مثال در دانشگاه جندی شاپور و تأثیر آن بر مراکز بغداد و بصره افتاد. در این شرایط، بی آن که سیاست تأثیری و دخالتی بر مبادلات علمی داشته باشد، خود مراکز علمی و محققان در فرایندی آگاهانه دست به #اقتباس عالمانه و آگاهانه از سنت‌های علمی دیگر می‌زدند. بر این اساس هر مرکزی #سنت_آموزشی و علمای بزرگ و نهادهای آموزشی بزرگ و معروف خودش را داشت؛ که در این بستر فرهنگی- علمی، طلاب و اساتید در کار #تولید_علم بودند.

🔹#دکتر_جبار_رحمانی

—---------------------------------------—

@behruzfakhr
https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️آنچه‌ که تمدن‌ها را از هم متمایز می‌کند تفاوت‌های فرهنگی است

🔻#تمایزات_تمدنی
🔻#تفاوت‌های_فرهنگی
🔻#دکتر_فرزاد_جهان‌بین

🔸پایه #تمدن فرهنگ است و چیزی که تمدن‌ها را از هم جدا می ‌کند تفاوت‌های فرهنگی است. عینیت در تمدن محصول نظام نظری و عملی است. هر مبانی نظام‌های خاص خود را به دنبال می‌آورد و هر نظامی هم نهادها و سیستم‌های خود را به همراه دارد. البته ما میان علوم مرز نمی‌کشیم و سایر علوم را دریافت می‌کنیم و بر اساس فهم خود و منابع آنها را نقد و نوآوری می‌کنیم.

🔸مهم‌ترین پایه در هر تمدنی #پایه_فرهنگی است اگر این پایه قوی بود #سنت_علمی را جهت‌دهی می‌کند. قوی بودن #فرهنگ لزوماً به معنای خوب یا بد بودن نیست ممکن است جهت فرهنگی را قبول نداشته باشیم اما آن فرهنگ قدرت لازم برای زایش را داشته باشد. اگر فرهنگ پیشرو باشد می‌تواند مقدمات عینیت بخشی و ایجاد تمدن را فراهم کند.

🔸در بحث از تمدن به جای موضوع بیشتر #رویکرد مطرح است و باید از #بینش_تمدنی حرف بزنیم. اینطور نیست که عده‌ای تصمیم بگیرند تمدن را بسازند. در مسیر تمدن مسائل مختلفی وجود دارد که باید مدیریت شود لذا اجمالاً مسیر را می‌دانیم. ایجاد تمدن مساله‌ای بین نسلی است و ۲۰۰ یا ۳۰۰ سال زمان می‌برد. #تمدن_اسلامی از #مدینه_النبی کلید می‌خورد و اوج آن را در قرن ۴ و ۵ هجری قمری شاهد هستیم. این تمدن دارای فرود و صعود بود.

🔸ما باید دارای #نگاه_تمدنی باشیم تا جامعه کوتاه مدتی نداشته باشیم اما نگاه ما کوتاه مدت است و از این نوع نگاه زیان می‌بینیم. نمونه آن هم در قانونگذاری است که از میزان تبصره‌هایی که مواد قانونی دارند و تغییرات آن می‌توان به [صحت] این مطلب [بنده] رسید.

🔺بخش‌هایی از سخنان دکتر جهان‌بین در برنامه‌ی تلویزیونی «همراه با خرد» دوشنبه 8 آبان 1396.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami