Forwarded from ایران فردا
🔴 «آزادی» دال مرکزی اندیشه‌ی طالقانی
💠 هاشم آقاجری
✅بازنشر از ایران فردا
@iranfardamag
🔸 در الهیات اعتزالی و از منظر متألهان و متفکران معتزلی در سده های سوم تا پنجم هجری و عصر «رنسانس» ایرانی و اسلامی، دو اصل اساسی اسلام، «توحید» و «عدل» بود و در زمانه ما دو پایه اسلام رهایی بخش در نگاه طالقانی «توحید» و «آزادی» است.
▪️در نگاه و اندیشه طالقانی، توحید دال مرکزی و آزادی دال کانونی است. دال مرکزی به معنای سرچشمه و خاستگاه اندیشه و دال کانونی، به منزله معطوف علیه یا غایت و هدف آن. از این منظر طالقانی پروژه تکامل یافته نائینی در عصر مشروطیت است. همو که برغم شیخ فضل الله نوری ـ که از توحید عبودیت را استخراج و از عبودیت، فرمانبری خلق در پیشگاه فقیه و سلطان و نهایتا «استبداد سیاسی» و «استبداد دینی» را استنتاج می کرد-در رساله انتقادی ـ تئوریک اش «تنبیه الامه و تنزیه المله» آزادی را بر پایه توحید توضیح می داد و نظام مشروطه‌گی را تبلور مرحله ای و نسبی تاریخی توحید و آزادی در برابر سلطنت خودکامه مطلقه ـ غاصب حق خدا و خلق هر دو ـ سایه خدا و مدافع و توجیه گر آن ـ آیه خدا- می دانست.
🔸 طالقانی تا دهه سی هم‌چنان پروژه‌ی مشروطیت را دنبال می‌کرد و به همین دلیل، پس از نیم قرن از انتشار کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله در زمان مؤلف، با نوشتن تحشیه و تعلیقاتی بر آن در سال ۱۳۳۴ به چاپ و نشر دوباره آن مبادرت ورزید. اما تجربه زیسته او و مبارزات مردم ایران در دهه چهل و پنجاه موجب شد که نظر و عمل او از پروژه سلطنت مشروطه به پروژه جمهوریت گذار و ارتقاء یابد. زیرا تجربه تاریخی به اثبات رسانده بود که در ایران، از منظر آزادی و دموکراسی، سلطنت مشروطه حاوی پارادوکس و ناسازواره ای است که با هیچ‌گونه تکاپوی رفورمیستی و اصلاح طلبانه‌ای قابل رفع و حل نبوده و نیست. ناسازوارة پذیرش نهادی انتصابی، فرا دموکراتیک، مادام العمر و غیر‌مسئول و ناپاسخگو با آزادی، دموکراسی و حاکمیت مردم.
▪️به تجربه ثابت شده است که وجود نهادی غیر انتصابی چه به نام سلطنت شاه و چه با عنوان ولایت شیخ هرچند در آغاز ضعیف، نمادین و ظاهرا پذیرنده دموکراسی و آزادی، تفکیک قوا و وجود احزاب، مطبوعات و انتخابات آزاد با محصول پارلمانی نماینده مردم و دولتی برگزیده پارلمان و مسئول در برابر آن و ملت به تدریج رشد می‌کند و پیله قدرت متمرکز و نهادی را حول نهاد غیر انتخابی/غیر پاسخ‌گو می‌تند و تمام قوا را در خود جمع می‌آورد و بر همه نهاد ها مسلط می‌شود و به‌ویژه با سلطه بر قوه قهریه و نیروهای نظامی و امنیتی، سیاست‌گزاری و کنترل را در همه زمینه‌ها و بر تمام منابع اعم از درآمدهای نفتی، قانون گذاری، سیاست های داخلی، اقتصادی، رسانه‌ای، مجلس و دولت و سیاست خارجی در دستان قدرت بدون مسئولیت و پاسخ‌گویی خود متمرکز می‌سازد.
🔸 ایران بنا به علل و دلایل تاریخی، مذهبی، اقتصادی و ژئوپولیتیکی، مثلا انگلستان نبوده و نیست که شاه یا ملکه در آن دست کم به لحاظ حقوقی نماد وحدت کشور و مظهر ثبات و دوام ملت ـ دولت باشد. نهاد انتصابی در ایران، در آغاز موری است که به تدریج مار می‌شود و سرانجام به اژدهایی لویاتان‌وار تبدیل می‌گردد که همه‌ی نهادهای انتخابی را می بلعد و آزادی و دموکراسی و حاکمیت مردم و ملت را بلا موضوع و بلا مفهوم می سازد. گذار نظری و عملی طالقانی از مشروطیت به جمهوریت که سرانجام در آستانه انقلاب ضد سلطنتی بهمن ۱۳۵۷ و بویژه در هفت ماه پایانی عمر او (که مصادف با هفت ماه آغازین نظام پسا انقلابی بود) به جمهوری شورایی ارتقاء یافت حاصل آن پارادوکس و جمعبندی نظری ـ-عملی این پراکسیس تاریخی بود.
▪️همانطور که گفته شد دال کانونی اندیشه طالقانی، آزادی است. آزادی به مثابه برنهاد انقیاد و معطوف به «خود شکوفایی» انسان. نگاهی اجمالی و گذرا به گفته‌ها و نوشته‌های او به روشنی جایگاه محوری «آزادی» و نفی بت‌واره های ضد آن را نشان می‌دهد. به عنوان نمونه، او هدف انبیاء را آزادی می‌داند و می‌گوید: «مبارزه با شرک یعنی آزادی انسانها... توحید یعنی آزادی بشر» از دیدگاه او «در انقلاب‌ها و حرکت های اصیلی که در تاریخ دنیا، از گذشته تا انقلاب فرانسه و انقلاب اکتبر روسیه و انقلاب های دیگر، هدف اصلی آزادی انسانها بوده و هست» (مصاحبه مطبوعاتی، کیهان ۱۷ بهمن ۱۳۵۷) او اساسا فصل ممیزه انسان و حیوان را «آزادی» می‌داند. (سخنرانی ۲۳ رمضان ۱۳۵۸ در سعد آباد)......
متن کامل :
https://cutt.ly/ZwlEocgN
#ایران_فردا
#هاشم_آقاجری
#ایت‌الله_طالقانی
#آزادی_دال_مرکزی
💢تصویر : ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ اولین مراسم سالگرد دکتر محمد مصدق و حضور و سخنرانی آیت‌الله طالقانی بر سر مزار وی در احمدآباد
http://t.me/iranfardamag
لینک مطلب در ایران فردا
https://t.me/iranfardamag/1792 https://t.me/iranfardamag/1796
💠 هاشم آقاجری
✅بازنشر از ایران فردا
@iranfardamag
🔸 در الهیات اعتزالی و از منظر متألهان و متفکران معتزلی در سده های سوم تا پنجم هجری و عصر «رنسانس» ایرانی و اسلامی، دو اصل اساسی اسلام، «توحید» و «عدل» بود و در زمانه ما دو پایه اسلام رهایی بخش در نگاه طالقانی «توحید» و «آزادی» است.
▪️در نگاه و اندیشه طالقانی، توحید دال مرکزی و آزادی دال کانونی است. دال مرکزی به معنای سرچشمه و خاستگاه اندیشه و دال کانونی، به منزله معطوف علیه یا غایت و هدف آن. از این منظر طالقانی پروژه تکامل یافته نائینی در عصر مشروطیت است. همو که برغم شیخ فضل الله نوری ـ که از توحید عبودیت را استخراج و از عبودیت، فرمانبری خلق در پیشگاه فقیه و سلطان و نهایتا «استبداد سیاسی» و «استبداد دینی» را استنتاج می کرد-در رساله انتقادی ـ تئوریک اش «تنبیه الامه و تنزیه المله» آزادی را بر پایه توحید توضیح می داد و نظام مشروطه‌گی را تبلور مرحله ای و نسبی تاریخی توحید و آزادی در برابر سلطنت خودکامه مطلقه ـ غاصب حق خدا و خلق هر دو ـ سایه خدا و مدافع و توجیه گر آن ـ آیه خدا- می دانست.
🔸 طالقانی تا دهه سی هم‌چنان پروژه‌ی مشروطیت را دنبال می‌کرد و به همین دلیل، پس از نیم قرن از انتشار کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله در زمان مؤلف، با نوشتن تحشیه و تعلیقاتی بر آن در سال ۱۳۳۴ به چاپ و نشر دوباره آن مبادرت ورزید. اما تجربه زیسته او و مبارزات مردم ایران در دهه چهل و پنجاه موجب شد که نظر و عمل او از پروژه سلطنت مشروطه به پروژه جمهوریت گذار و ارتقاء یابد. زیرا تجربه تاریخی به اثبات رسانده بود که در ایران، از منظر آزادی و دموکراسی، سلطنت مشروطه حاوی پارادوکس و ناسازواره ای است که با هیچ‌گونه تکاپوی رفورمیستی و اصلاح طلبانه‌ای قابل رفع و حل نبوده و نیست. ناسازوارة پذیرش نهادی انتصابی، فرا دموکراتیک، مادام العمر و غیر‌مسئول و ناپاسخگو با آزادی، دموکراسی و حاکمیت مردم.
▪️به تجربه ثابت شده است که وجود نهادی غیر انتصابی چه به نام سلطنت شاه و چه با عنوان ولایت شیخ هرچند در آغاز ضعیف، نمادین و ظاهرا پذیرنده دموکراسی و آزادی، تفکیک قوا و وجود احزاب، مطبوعات و انتخابات آزاد با محصول پارلمانی نماینده مردم و دولتی برگزیده پارلمان و مسئول در برابر آن و ملت به تدریج رشد می‌کند و پیله قدرت متمرکز و نهادی را حول نهاد غیر انتخابی/غیر پاسخ‌گو می‌تند و تمام قوا را در خود جمع می‌آورد و بر همه نهاد ها مسلط می‌شود و به‌ویژه با سلطه بر قوه قهریه و نیروهای نظامی و امنیتی، سیاست‌گزاری و کنترل را در همه زمینه‌ها و بر تمام منابع اعم از درآمدهای نفتی، قانون گذاری، سیاست های داخلی، اقتصادی، رسانه‌ای، مجلس و دولت و سیاست خارجی در دستان قدرت بدون مسئولیت و پاسخ‌گویی خود متمرکز می‌سازد.
🔸 ایران بنا به علل و دلایل تاریخی، مذهبی، اقتصادی و ژئوپولیتیکی، مثلا انگلستان نبوده و نیست که شاه یا ملکه در آن دست کم به لحاظ حقوقی نماد وحدت کشور و مظهر ثبات و دوام ملت ـ دولت باشد. نهاد انتصابی در ایران، در آغاز موری است که به تدریج مار می‌شود و سرانجام به اژدهایی لویاتان‌وار تبدیل می‌گردد که همه‌ی نهادهای انتخابی را می بلعد و آزادی و دموکراسی و حاکمیت مردم و ملت را بلا موضوع و بلا مفهوم می سازد. گذار نظری و عملی طالقانی از مشروطیت به جمهوریت که سرانجام در آستانه انقلاب ضد سلطنتی بهمن ۱۳۵۷ و بویژه در هفت ماه پایانی عمر او (که مصادف با هفت ماه آغازین نظام پسا انقلابی بود) به جمهوری شورایی ارتقاء یافت حاصل آن پارادوکس و جمعبندی نظری ـ-عملی این پراکسیس تاریخی بود.
▪️همانطور که گفته شد دال کانونی اندیشه طالقانی، آزادی است. آزادی به مثابه برنهاد انقیاد و معطوف به «خود شکوفایی» انسان. نگاهی اجمالی و گذرا به گفته‌ها و نوشته‌های او به روشنی جایگاه محوری «آزادی» و نفی بت‌واره های ضد آن را نشان می‌دهد. به عنوان نمونه، او هدف انبیاء را آزادی می‌داند و می‌گوید: «مبارزه با شرک یعنی آزادی انسانها... توحید یعنی آزادی بشر» از دیدگاه او «در انقلاب‌ها و حرکت های اصیلی که در تاریخ دنیا، از گذشته تا انقلاب فرانسه و انقلاب اکتبر روسیه و انقلاب های دیگر، هدف اصلی آزادی انسانها بوده و هست» (مصاحبه مطبوعاتی، کیهان ۱۷ بهمن ۱۳۵۷) او اساسا فصل ممیزه انسان و حیوان را «آزادی» می‌داند. (سخنرانی ۲۳ رمضان ۱۳۵۸ در سعد آباد)......
متن کامل :
https://cutt.ly/ZwlEocgN
#ایران_فردا
#هاشم_آقاجری
#ایت‌الله_طالقانی
#آزادی_دال_مرکزی
💢تصویر : ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ اولین مراسم سالگرد دکتر محمد مصدق و حضور و سخنرانی آیت‌الله طالقانی بر سر مزار وی در احمدآباد
http://t.me/iranfardamag
لینک مطلب در ایران فردا
https://t.me/iranfardamag/1792 https://t.me/iranfardamag/1796
Telegraph
🔴 «آزادی» دال مرکزی اندیشه‌ی طالقانی
💠 هاشم آقاجری @iranfardamag در الهیات اعتزالی و از منظر متألهان و متفکران معتزلی در سده های سوم تا پنجم هجری و عصر «رنسانس» ایرانی و اسلامی، دو اصل اساسی اسلام، «توحید» و «عدل» بود و در زمانه ما دو پایه اسلام رهایی بخش در نگاه طالقانی «توحید» و «آزادی»…
Audio
دکتر هاشم آقاجری در نشست:
«طالقانی و تشیع اجتماعی؛ نگاهی به زندگی نامه ها»
در این نشست که با حضور اساتید مرتبط با این موضوع برگزار شد؛ دکتر هاشم آقاجری از جمله کسانی بودند که نسبت به پژوهش مهدی سلیمانیه نظرات خود را بیان داشتند.
در این فایل صوتی بخشی از نظرات دکتر آقاجری را خواهیم شنید.
شما می توانید ویدیوهای این نشست را در کانال یوتیوب طالقانی و زمانه ما ببینید.
#طالقانی_و_زمانه_ما
#مجتمع_فرهنگی_آیت_الله_طالقانی
#کتابخانه_آنلاین_طالقانی_و_زمانه_ما
#تشیع_اجتماعی #مهدی_سلیمانیه #هاشم_آقاجری
———-
https://taleghani.org
telegram: @taleghani_zamaneh
Instagram:@taleghani_zamaneh
Twitter: @taleghanizamane
«طالقانی و تشیع اجتماعی؛ نگاهی به زندگی نامه ها»
در این نشست که با حضور اساتید مرتبط با این موضوع برگزار شد؛ دکتر هاشم آقاجری از جمله کسانی بودند که نسبت به پژوهش مهدی سلیمانیه نظرات خود را بیان داشتند.
در این فایل صوتی بخشی از نظرات دکتر آقاجری را خواهیم شنید.
شما می توانید ویدیوهای این نشست را در کانال یوتیوب طالقانی و زمانه ما ببینید.
#طالقانی_و_زمانه_ما
#مجتمع_فرهنگی_آیت_الله_طالقانی
#کتابخانه_آنلاین_طالقانی_و_زمانه_ما
#تشیع_اجتماعی #مهدی_سلیمانیه #هاشم_آقاجری
———-
https://taleghani.org
telegram: @taleghani_zamaneh
Instagram:@taleghani_zamaneh
Twitter: @taleghanizamane