🍃 عمده گرفتاری بشر، ضعف در احساس مسئولیت است!


قدیمی‌ها در تعریف انسان می‌گفتند حیوانی ناطق است. اما امروز برآنند که انسان نه‌تنها حیوان صاحب حق است، بلکه تنها موجود صاحب حق در عالم است که برای رسیدن به حق خود، مجاز است هرکاری بکند و به هر وسیله‌ای دست بزند.

حق از آن واژه‌هایی است که زیاد درباره‌اش سخن می‌گویند. اما اگر بپرسی حق چیست، کمتر کسی می‌تواند جواب قانع‌کننده و روشن به شما بدهد.

تأمل دربارۀ آن‌چه پیرامون و تعریف حق گفته‌اند مرا به این رسانیده که مراد از حق در تحلیل نهایی، اختیار و امتیازی است که شخص خواه حقیقی، خواه حقوقی در یک جامعه معین برای خود قائل است.

در زبان ما حق، امتیازی است. فقهای ما گفته‌اند حق مرتبۀ ضعیفه‌ای است از مِلک و مالکیت. در این معناست که در جامعۀ حق‌محور همه در پی بدست آوردن اختیار و امتیاز هستند.

گفته‌اند که حق گرفتنی است و نه دادنی. این حرف درستی است. گرفتن هرچیز گرفتنی‌ای، البته مستلزم حالتی طلبکارانه و محاکمانه است. تأکید بی‌حد و به اصطلاح کوبیدن مدام بر طبل حق، جمعی زیاده‌خواه و فزون‌طلب ایجاد کرده است.

انسان بی‌اعتنا به تکلیف و سرکشیده از مسئولیت، نه دریا از دستش امان دارد، نه خشکی، نه هوا، نه محیط‌زیست و نه حیات‌وحش. می‌بینید که چه اتفاقاتی می‌افتد. تالاب‌ها و دریاچه‌ها خشکیده‌اند. دریاها پر از گند و پلشتی است. حیات‌وحش در معرض نابودی است. جنگل‌ها از بین می‌رود. لایۀ اوزون سوراخ می‌شود. زِ منجنیق فلک، سنگ فتنه می‌بارد. دود و دم و خاک و شن و سرب و سمومِ مهلک است که از آسمان بر سر خلایق می‌ریزد.

اینک بنگرید سرتاسر گیتی را؛ ببینید افریقا و خاورمیانه را که ما در آن زندگی می‌کنیم؛ عرصۀ تعارض و منازعۀ وحشتناکی است که آتش او را عربده‌های مستانۀ سلطه‌طلبانۀ قلدر از یکسو و حرکت‌های مذبوحانۀ گروه‌های جاهد، متعصب و کور از سوی دیگر افروخته می‌کنند. این چه بحرانی است که همه گرفتارش شده‌ایم؟

عمده گرفتاری بشر ضعف در احساس مسئولیت است. امیرمؤمنان در اولین سخنرانی خود پس از بیعت با او در مدینه تعریفی از مسلمانی به دست داد و گفت: "مسلمان کسی است که مردم از دست و زبانش در امان باشند. مسلمان کسی است که از کردار و گفتارش زیان و آسیبی به دیگران نرسد".

اعلامیۀ حقوق بشر دو میثاق معروف دارد؛ میثاق حقوق مدنی و سیاسی و میثاق حقوق فرهنگی و اقتصادی.

ما این اعلامیه و این میثاق‌ها را ارج و گرامی می‌داریم ولی معتقدیم زمان آن رسیده است که در کنار این اعلامیۀ حقوق، یک اعلامیۀ دیگر مشتمل بر تکالیف نیز تنظیم گردد که در آن بر تمام سطوح به‌ویژه سطح خانواده و مدرسه تأکید شود و به تربیت حس مسئولیت و تربیت انسان‌های متعهد، مشوق و مهربان و ملتزم به رعایت حرمت یکدیگر و خودداری از آزار اهتمام شود.

🔰 گزیده‌ای از سخنان دکتر محمد‌علی موحد در اولین همایش «زمین از دریچۀ آسمان»

🎬 مشاهده این سخنرانی در یوتیوب | آپارات

#سروش_مولانا
#محمد‌علی_موحد
#اخلاق
#مسئولیت
#اعلامیه_حقوق_بشر
#نخستین_همایش_زمین_از_دریچۀ_آسمان


@sorooshemewlana