♦️خلا گفتمانی در پیکره حیات اجتماعی!

دکترمحمدحسن علایی
جامعه شناس

🔶روزنامه همدلی

۱ آذر ۱۴۰۲

https://hamdelidaily.ir/index.php?newsletternumber=2306&page=8

🔶️🔸️ساقی بیا که یار ز رخ پرده برگرفت...

(از سری جلسات حافظ‌خوانی)

♦️دکتر محمدحسن علایی

#حافظ

🎗با آکادمی وفاق به آدرس زیر در ارتباط باشید:

@sociologicalperspectives

بررسی اندیشه‌های کانت!

با تدریس دکتر محمد محمدرضایی

(۱۹ جلسه صوتی)

http://194.225.133.93/Home/Single/5081

♦️نگاهی اجمالی به "اوپنهایمر" آخرین فیلم کریستوفر نولان!

✍دکترمحمدحسن علایی
(دانش آموخته فیزیک و جامعه‌شناسی )

اوپنهایمر؛ آخرین فیلم کریستوفر نولان روایت زندگی اوپنهایمر سازنده ی بمب اتمی نابودگر ناکازاکی هست افت و خیزهای زندگی عاطفی؛ علمی و اجتماعی وی در طول ۳ ساعت فیلم به معرض تماشا گذاشته می شود و چالش های وی در هر یک از این ساحات به اجمال مطرح می گردد. از ارتباطات علمی وی با فیزیکدانانی چون آلبرت انیشتین و هایزنبرگ و ... تا تعلق وی به کمونیسم ..‌تا بحران های عاطفی وی ..تا تحقیقات وی در خصوص شکاف هسته ای و ساخت بمب اتم و حمله اتمی آمریکا به ژاپن و نهایتا پیامدهای اجتماعی؛ اخلاقی و سیاسی آن برای اوپنهایمر...
اوپنهایمر (انگلیسی: Oppenheimer) یک فیلم دلهره‌آورِ زندگی‌نامه‌ای حماسی به نویسندگی و کارگردانی کریستوفر نولان است که در سال ۲۰۲۳ اکران شد. نولان فیلم‌نامه این فیلم را بر اساس کتاب پرومته آمریکایی، پیروزی و تراژدی جی رابرت اوپنهایمر به رشته تحریر درآورده است. داستان فیلم دربارهٔ زندگی جی. رابرت اوپنهایمر، فیزیک‌دان نظری آمریکایی است که به عنوان «پدر بمب اتمی» شناخته شده‌است.
بسیاری از منتقدان و مخاطبان حرفه ای سینما، کریستوفر نولان را، در شمار کارگردانان برتر حال حاضر سینمای جهان  قلمداد می کنند، نولان در فیلم "میان ستاره ای" هم که در عداد کارهای موفق وی قلمداد می شود ضمن محک خویش در ژانر علمی-تخیلی، و با موفقیت نسبی در اجرا و تکنیک، به سراغ مضامین سترگی از جمله عشق، تقدیر ، زمان و رستگاری بشر می رود که به هر روی نشانگر جسارت و شهامت کم نظیر اوست، قابلیت های مدیای سینما و جلوه های ویژه و ابزارها و در کل تکنولوژی به کار گرفته شده در فیلم به نحوی درون ماندگار در عصری که علم و تکنیک بر آن هژمونی یافته است به خدمت انتقال پیام درآمده است، اما درست به دلیل سیطره ی همین فضای باینری، دیجیتالی و تکنیکال، امکان به نمایش درآوردن دغدغه های متافیزیکی کارگردان را از او سلب کرده است. هر چند بس بعید می نماید که در منظومه ی مفهومی کارگردان بتوان مجموعه ی منسجمی از مفاهیم متافیزیکی را دنبال کرد.
از طرف دیگر محیط زیستی که به واسطه تصرف علوم جدید در طبیعت، تخریب شده است در جهان نولانی معلوم نیست با چه منطقی دوباره قرار است با توسل به علم رستگاری را برای ساکنین این کره ی ویران به ارمغان بیاورد! وقتی منجیان آن دوباره به دانشمندان و تکنسین ها و متخصصین ناسا متوسل می شوند.
دغدغه های کریستوفر نولان، در دو ساحت علم و متافیزیک، دور می زنند اما دچار نوعی اختلال می گردند طوری که یافته هایی که در دیسکورس علم مطرح هستند با مقولات متافیزیکی تصادم پیدا می کنند، به دیگر سخن، کریستوفر نولان تلاش می کند برای پرسش های متافیزیکی پاسخ های علمی دست و پا کند، به نحوی که به تمامه خود را از توضیحات متافیزیکی که از جانب فیلسوفان تحلیلی یاوه پنداشته می شوند، بی نیاز معرفی کند و این درست همان لبه پرتگاهیست که نولان را با همه ی بزرگی اش در عالم سینما، به دره هنر نیهیلیستیک پرتاب می کند هر چند سویه های مازاد تلاش های وی، به نحوی هنرمندانه، صحنه های درخشانی  را آفریده است، اما در نهایت ماحصل کار وی در ردیف تولیدات سوبژکتیویستی نیهیلیسم فعال جای می گیرد و این درخشش های بی بنیاد، داغی بزرگ بر دل مخاطبان اندیشه ورز نولان، می گذارد. تو گویی امکان گذر از نیهیلیسم دنیای جدید، حتی در آثار هنرمندان بزرگی مثل نولان هم، قابل پیگیری نیست.
اوپنهایمر اما از وجوه سیاسی هم اهمیت پیدا می کند آن هم پس از تجربه ی فاجعه ی غزه که زخمی عمیق بر چهره‌ی وجدان انسانیت است. چالش بین نهاد علم و سیاست در روزگار مدرن، نمایش ضرورت‌ها و اجتناب ناپذیری‌های جنگ در زندگی انسان ها، تامل بر سر قابلیت بازدارندگی سلاح های اتمی و ‌‌‌... اما آنچه به نگرانی نگارنده می افزاید، عدم پرداخت فیلم نولان به فجایع حمله و جراحت‌های غیرقابل باور آن است و این شائبه را به ذهن مخاطب متبادر می کند که فیلم با اصل شمردن روایت دنیای شخصی اوپنهایمر از طرح مسائل اساسی دیگر که بر عالم ما سایه افکنده است طفره می رود و باری دیگر جلوه ی نیهیلیسم فعال را در سینمای پرطمطراق نولان آشکار می سازد.

سمینار ملی "شریعتی و راه آینده"


واکاوی امکانات تفکر شریعتی در مواجهه با نیهیلیسم!

دکتر محمد حسن علایی
(جامعه شناس)


تاریخ: یکشنبه ۱۶ آذر ۱۳۹۹
ساعت ۹ الی ۱۹

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با همکاری "گروه جامعه شناسی کشورهای اسلامی"


باز نشر به مناسبت ۲ آذر سالروز تولد دکتر علی شریعتی!


@seyedjavadmiri
@sociologicalperspectives

مصاحبه با دکتر محمدحسن علایی
در خصوص تفکر شریعتی!

مصاحبه گر: سعید شیرخانقاه؛
عضو آکادمی وفاق

🎗به مناسبت ۲ آذر سالروز تولد دکتر علی شریعتی

@sociologicalperspectives

‍ «جامعه شناسی علم شناخت واقعیت اجتماعی است»

🌎اتحادیه جامعه شناسان ایرانی در تلگرام (اِجادَت)، فهرست زیر را در حوزه های گوناگون علوم اجتماعی تدارک دیده است. با انتشار آن در کانال های مختلف، به ترویج بینش جامعه شناختی کمک کنیم.

    🌹🙏🌹پنج شنبه ۱۴۰۲/۰۹/۰۲🙏🌹🌹


🖌رضا تسلیمی طهرانی
👈جامعه شناسی عمومی
🆔 @taslimi_tehrani

🖌علی نوری
👈خانواده ایرانی و مسائل اجتماعی
🆔 @iranian_familyy

🖌فریبا نظری
👈جامعه شناسی گروه‌های اجتماعی
🆔 @Sociologyofsocialgroups

🖌عادل سجودی
👈جستاری در جامعه شناسی
🆔 @GILsociologist

🖌احمد فعال
👈تحلیل های نظری در جامعه شناسی و سیاست
🆔 @bayane_azadi

🖌اصغر ایزدی جیران
👈آکادمی مردم‌شناسی
🆔 @IzadiJeiran

🖌حسین شیران
👈جامعه‌شناسی شرقی
🆔 @OrientalSociology

🖌مینا شیروانی ناغانی
👈جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه
🆔 @sociology_development_economic

🖌محمدحسن علایی
👈آکادمی وفاق؛ رویکردهای جامعه‌شناختی
🆔 @sociologicalperspectives

🖌بی تا مدنی
👈مطالعات فمینیستی تفسیری پرگمتیستی
🆔 @sociology_of_sport

🖌حجت اله عباسی
👈مطالعات رسانه و ارتباطات
🆔 @mediaresearches

🖌حسین پرويز اجلالی
👈جامعه شناس ایرانی
🆔 @iransociologista

🖌مهران صولتی
👈جامعه شناسی و تفکر انتقادی
🆔 @solati_mehran

🖌آرش احدی مطلق
👈جامعه شناسی و اخلاق
🆔 @Sociology_of_Ethics

🖌کاوه فرهادی
👈انسان‌شناسی یاریگری؛ توسعه پایدار و زیست‌بوم‌داری
🆔 @kaveh_farhadi

🖌مسعود زمانی مقدم
👈پژوهش و روش کیفی
🆔 @qualitative_methodology

🖌شیرین ولی پوری
👈جامعه شناسی جنایی ایرانی
🆔 @criminalsociology

🖌نعمت الله فاضلی
👈تحلیل فرهنگی جامعه ایران
🆔 @Drnematallahfazeli

🖌مسعود زمانی مقدم
👈نوشته‌ها، مقالات و سخنرانی‌ها
🆔 @masoudzamanimoghadam

🖌مصلح فتاح پور
👈تحلیل آسیب های اجتماعی
🆔 @socialproblemsguilan

🖌سودابه حیدری
👈رادیولوگ؛ پادکستِ اجتماعی، علمی و فلسفی
🆔 @Radio_Log

🖌سعید معدنی
👈هفت اقلیم
🆔 @Saeed_Maadani

🖌ح.ا.تنهایی
👈جامعه شناسی تفسیری و نظری و درمانی ایران
🆔 @hatanhai



🖌🗣🖌🗣🖌🗣🖌🗣🖌🗣

🔗Click here to join us:

🆔 @madanibita
🆔 @dr_shirinvalipouri
🆔 @Mohamadzeinaliun

فایل صوتی جلسه‌ی اول درسگفتار «درآمدی  بر مبانی مقدماتی جامعه‌شناسی».

مدت زمان: ۹۰ دقیقه.

تاریخ: شانزدهم مرداد ماه ۱۴۰۲.

مدرس: حسین کمالوند

🆔 آدرس کانال پرسه‌زنی‌هایی در جامعه‌شناسی

🆔@last_Flaneur        ☜☜

✅منتخبی از درسگفتارهای نسبت فلسفه و جامعه‌شناسی!
دکتر محمدحسن علایی (جامعه‌شناس)

♦️درآمدی بر واکاوی نسبت فلسفه و جامعه‌شناسی

https://t.me/sociologicalperspectives/2134

♦️بازخوانی میراث بنیان گذاران جامعه‌شناسی؛ بازنمایی نفوذ تفکر فلسفی در اندیشه ی بزرگان جامعه شناسی از جمله زیمل؛ وبر؛ مارکس؛ دورکیم؛ مید؛ مانهایم، وبلن ... آگوست کنت و تاثیر متقابل تفکر اجتماعی بر فلسفه
https://t.me/sociologicalperspectives/2557
♦️درسگفتارهای نسبت فلسفه و جامعه‌شناسی!
-در حاشیه نشست "اعتراضات و موقعیت روشنفکران"
-تاریخ جامعه‌شناسی در ایران
-نسبت جامعه‌شناسی و روشنفکری
-ضرورت شیفت پارادایمیک در منطق تبیین روشنفکری
-روشنگری در باب مواضع دکترعبدالکریمی در باب روشنفکری
-لزوم تجهیز به رویکرد پدیدارشناختی ...
https://t.me/sociologicalperspectives/2585
♦️درسگفتارهای نسبت فلسفه و جامعه‌شناسی!
تقلیل میراث اندیشه وران صاحب رای ایرانی با جعل ترکیباتی چون "هایدگریسم" به خردستیزی و تخریب تفکر حکمی و فلسفی می انجامد!
https://t.me/sociologicalperspectives/2626
♦️داوری در ترازوی سروش!
از سری درسگفتارهای نسبت فلسفه و جامعه‌شناسی
https://t.me/sociologicalperspectives/2895
♦️یادی از کلاسیک های جامعه‌شناسی ایران!
دکتر غلامعباس توسلی؛ دکتر رحمت الله صدیق سروستانی؛ دکتر مهدی طالب؛ دکتر محمد امین قانعی راد
https://t.me/sociologicalperspectives/2950
♦️ضرورت بازخوانی اندیشه سیاسی و اجتماعی دکتر بیژن عبدالکریمی تحت عنوان "گفتمان وفاق"!
-فقر فلسفی در میان اغلب جامعه شناسان و روشنفکران.
-عدم گشودگی قاطبه اهل فلسفه به ساحت اجتماعی-سیاسی.
https://t.me/sociologicalperspectives/2960
♦️امکانات رهایی بخش مضمر در خوانش کوندرایی مسئله ایران!
https://t.me/sociologicalperspectives/2990
♦️استقبال از گفتگوهای انتقادی میان جامعه شناسان و اهل فلسفه!
https://t.me/sociologicalperspectives/3018
♦️فلسفه و جامعه شناسی!
خوانشی از کتاب "گفتمان وفاق"
دکتر محمد حسن علایی
(جامعه شناس)
-ایران در مغاک؛ سیدجوادمیری در خصوص دانشگاه ایرانی چه می گوید؟
- بیژن عبدالکریمی  در خصوص دلایل عدم ظهور نظریه اجتماعی در ایران چه نظری دارد؟
- نسبت جامعه شناسی و متافیزیک
- جامعه شناسی پوزیتیویستی یا جامعه شناسی نظری-فرهنگی، کدام؟
- ضرورت دیالوگ اهل فلسفه و جامعه شناسان ایرانی
- نقش و رسالت  فئه قلیلی از جامعه شناسان آشنا با فلسفه و سنت تاریخی؛ به عنوان سرمایه ی اجتماعی وفاق آفرین
https://t.me/sociologicalperspectives/2311

♦️نگاهی اجمالی به "اوپنهایمر" آخرین فیلم کریستوفر نولان!

دکترمحمدحسن علایی
جامعه شناس

🔶روزنامه همدلی

۵ آذر ۱۴۰۲


https://hamdelidaily.ir/index.php?newsletternumber=2308&page=8

♦️تناهی استعلایی!

احمد رجبی در کتاب تناهی استعلایی؛ پژوهشی درباره هستی شناسی بنیادین هایدگر، طرح و تفسیر مسئله تناهی در اندیشه هایدگر را به تفصیل می کاود و می کوشد به این پرسش‌ها پاسخ دهد: تناهی انسان چگونه در پیوند با افق استعلایی، فهم معنای وجود، هستی شناسی را پدید می‌آورد و چگونه می‌توان این پیوند را راهبر کل حیات فکری هایدگر به منزله پرسش از امکان و ضرورت خود فلسفه دانست؟

اگر فلسفه را امکان متناهی اگزیستانس متناهی انسان و برخاسته از اضطرار و اشتیاق او بدانیم، تناهی باید بتواند همچون پاسخی به این امکان و ضروت فلسفه لحاظ شود. تناهی به این معنا، به مثابه نحوه وجود اختصاصی انسان و ویژگی انحصاری مواجهه انسانی با هستی و نهایتاً وصف خود هستی، باید از آن فهم معمول از تناهی که در تقابل با امر نامتناهی، به هر موجودی تعلق می‌گیرد، تمایز یابد تا بتوان به نسبت ذاتی تناهی با هستی شناسی دست یافت.

پیوستگی ذاتی میان تناهی و فهم وجود، مفهوم تناهی را به مثابه تناهی استعلایی، در افق استعلایی تقدم وجود بر مواجهه با موجودات قرار می‌دهد و جایگاه تناهی در نسبت با امکان ظهور موجود بما هو موجود احراز می‌شود. به این ترتیب با این حقیقت به ظاهر متناقض رو به رو می‌شویم که تناهی وجود انسان، باید همچون امری استعلایی، بنیاد اطلاق و عمومیت وجود و فراگیری هستی شناسی باشد. مسئله تناهی با بنیان گذاری هستی شناسی، یعنی هستی شناسی بنیادین، به گونه‌ای پیوند می‌یابد که می‌توان در پرتو آن، ضابطه‌ای برای فهم کل مسیر فکری هایدگر و امکان فلسفه به طور کلی دست داد.

هایدگر این عطف توجه از تناهیِ انسان به‌مثابۀ موجودی در میان موجودات، به تناهیِ انسان در مقامِ ممتازِ مرجعِ مواجهه و ظهورِ وجودِ موجودات را در اشارۀ مهمی در درسگفتار درباب ذاتِ آزادیِ انسانی، چنین به بیان درآورده است:

«در آغاز، […] انسان را به‌مثابۀ موجودی در میانۀ موجودات دیدیم، موجودی خُرد، شکننده، ناتوان، گریزان و گذرا و گوشه‌ای کوچک در میان کل موجودات. اما اکنون اگر انسان از دلِ بنیادِ ذاتش، یعنی بر مبنای آزادی، نگریسته شود. آنچه بزرگ و معجزه‌آساست، برای ما روشن می‌گردد؛ یعنی انسان به‌مثابۀ موجودی وجود دارد [یا اگزیستانس دارد] که در آن، وجودِ موجود، و بدین ترتیب، موجود در کل آشکار شده است.
https://www.instagram.com/p/C0HhMphOsyL/?igshid=MTc4MmM1YmI2Ng==

هرم هستی؛ تأملی هیدگری در نظرگاه ابن سینا و طلایه‌داران عرفان خراسان

پدیدآور: مجتبی اعتمادی نیا

نویسنده در فصل نخست، ضمن اشاره به نظرگاه انتقادی برجسته‌ترین نمایندگان فلسفۀ جدید از تقریرهای سنتی هرم هستی، می‌کوشد تا با نگاهی کاملاً اجمالی به عمده‌ترین مکاتب و جریان‌هایی که در چارچوب فلسفۀ غربی هر یک سهمی در نفی، نسیان یا انحلال هرم هستی و اصول مابعدالطبیعی ناظر به آن داشته‌اند، تصویری جامع از نحوۀ مواجهۀ انتقادی فلسفۀ جدید با تلقی هرمی از وجود به دست دهد. اما نگارنده در ادامۀ این فصل می‌کوشد تا از میان نظرگاه‌های انتقادی پیش‌گفته، صرفاً مبتنی بر نقد وجودشناختی هیدگر از تقریرهای سنتی هرم هستی، ظرفیت‌های بالقوۀ نظرگاه سینوی را در پاسخگویی به این نقد و رهایی از این چالش بنیادین که تاریخ دوهزارسالۀ فلسفۀ غربی را نیز به چالش فراخوانده، محل بحث و بررسی نقادانه قرار دهد. در این بخش عمده‌ترین تلاش‌ها معطوف پاسخگویی به این پرسش سرنوشت‌ساز است که آیا تقریر هرم هستی نزد ابن سینا که بی‌شک در طرح نظام وجودشناختی خود متأثر از فلسفه پساسقراطی به‌ویژه مکتب نوافلاطونی بوده است نیز چنان‌که هیدگر می‌انگاشت، با نسیان بنیاد وجود و پرسش ناظر به آن عجین بوده است یا آنکه این طرز تلقی از حقیقت وجود، به‌ویژه در طرح هرم هستی، بر خلاف نظر هیدگر، موجودانگارانه نبوده است؟

در فصل دوم، نویسنده کوشیده تا با مراجعه به یکی از بالنده‌ترین و ناب‌ترین ساحات تفکر در تمدن اسلامی، از ظرفیت‌های بالقوه و استعدادهای بی‌نظیر آن در ارائۀ نظرگاهی تازه در باب هستی و مراتب آن بهره جوید. مباحث این فصل که به طور خاص، معطوف نوعی استعدادسنجی در نظرگاه عرفانی بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی است، بر این فرضیه ابتنا یافته که نظرگاه وجودی این دو شخصیت برجسته حوزۀ عرفانی خراسان، بر خلاف رویکردهای متعارف در فلسفه و عرفان نظری اسلامی، کمتر در چنبرۀ متافیزیک موجودانگارانۀ مستظهر به نسیان وجود گرفتار آمده است و بر این اساس، مصادیقی از تجربۀ ناب وجود از منظر هیدگر را می‌توان نزد آنان پیگیری نمود. نگارنده در این فصل با اتکا بر فرضیۀ پیش‌گفته می‌کوشد تا با محوریت بحث از حقیقت و مراتب هستی نزد عارفان مذکور، ضمن مقایسۀ اجمالی دیدگاه آنان با نوع رویکردهای فیلسوفان و عارفان نظری مسلمان در این‌باره، امکان استخراج طرحی از وجود که مستظهر به مابعدالطبیعه‌ای غیریونانی و تجربه‌ای اصیل از حقیقت وجود است را محل بحث و تأمل قرار دهد.
https://www.instagram.com/p/C0JUx0COuKP/?igshid=MTc4MmM1YmI2Ng==