📝📝‌کشور شدن کشور!

✍ دکترمحمدحسن علایی (جامعه شناس)

⚛ @jomhuriyat

♈️جامعه امیدوار، به حفظ همبستگی نیروها و کشور شدن کشور می‌اندیشد وهمت می گمارد، اگر بنا باشد معنای محصلی برای "امید" مفروض گرفت، آیا هنوز می شودبرای فرزندان این آب و خاک، از امیدبه آینده ی این وطن ستمکش، سخنی به میان آورد؟!

♈️ایران قریب به چهل سال پیش انقلاب بزرگی راپشت سرگذاشته است وچه مایه از ایثار و شهادت، به چشم خویش دیده است که توانسته است بماند و درکشاکش دوران دوام بیاورد، پس چرا نشود از امیدبه آینده سخن گفت!؟
ایران درهمان حال که توسعه نیافته هست و توسعه رامسئله اصلی خویش می پندارد، اما به کشورشدن خویش می اندیشد به ملت شدن خویش همت گماشته است واستقلال و آزادی را همچنان ارج می گذارد.

♈️آیاهمین نیروهای حاضر درعرصه ی سیاست آینده ی درخشان ما راتضمین می کند؟، صد البته که هر جریانی که به این وطن عشق می ورزد و همین جریان غالب، برای آبادانی ایران مغتنم شمرده می شوند اماجوانان انقلابی باید بدانند ما علی رغم اینکه به این نیروهای صالح و خدوم که در عرصه اند نیازمندیم به همت و مساعی اهل تفکر نیز نیازمندیم که به مدد گسترش فکر و اندیشه دراین سرزمين و تمهید مقدمات نظری و مقومات ساختاری، بالاخره موانع را از پیش پای توسعه و تعالی ایران وایرانی برداریم. نیروها و جریاناتی هم که مایوس اند باید بدانند تنها فکر و اندیشه می تواند درپویایی و ایجاد گفتمان های جدید به کاربیاید وبه همین جهت بایستی دعوت اهل تفکر رابه بازاندیشی وتامل با آغوش باز بپذیرند.

♈️ امید زمانی معنا خواهد داشت که ما همه کنار هم برای آبادی ایران بکوشیم در اینجا و اکنون ایران، صرف تعلق به گرایشات سیاسی و اتخاذ رویکردهای قهرآمیز، کارساز نبوده و نیست و این فکر و اندیشه و ارتقای بینش آحاد جامعه هست که می تواند راه آینده را بگشاید.
اما براستی چه چیزی می تواند موجبات "کشور شدن کشور" را فراهم سازد؟!

♈️در بادی امر آنچه از عبارت کوتاه "کشور شدن کشور" بر می آید، بدیهی می نماید، اما به واقع چنین نیست، کشورهایی که پس از تجربه ی مدرنیته سامان پیشین خویش را از دست دادند و در قامت دولت-ملت خویش را بازآفریده و در صحنه های بین المللی وارد شدند، راه چندان همواری را نپیموده اند.

♈️زندگی بهنجار، که امروز برای اهالی سرزمین خاورمیانه بیشتر به یک رویا می ماند، تنها و تنها در سایه "کشور شدن کشور" رخ می نماید، جایی که تمام وقت، امنیت و آرامش و آزادی از شش جهت در خطر می افتد نمی توان زندگی بهنجار و زیست مسالمت‌آمیز ساکنین آن قلمرو را چشمداشت، و لاجرم بایستی به همه چیز در آن به چشم کوتاه مدت، ناپایدار و بیم زده نگریست.

♈️شاید بشود اولین شرط برای کشور شدن کشور را زیست مسالمت جویانه ی سلایق و گرایشات گوناگون در کنار هم قلمداد کرد، رسیدن به نوعی وحدت در عین کثرت. این مهم البته باید با تغییرات و تحولات اساسی در فرماسیون اجتماعی و هستی اجتماعی یک قوم تاریخی حاصل شود که بی تردید انبوهی از مولفه های اقتصادی و اجتماعی در پیدایش و قوام آن دخیل هست.

🔰عناصر اصلی دخیل در این گفتمان "ایران شدن ایران" برای وضعیت پروبلماتیک امروز ایران عبارتند از:

♈️ "توسعه نیافتگی تاریخی" به عنوان مسئله ی اصلی امروز ما

♈️تکثر فرهنگ های محلی، قومیت ها، و عناصر هویت ساز ملی، به عنوان یک امکان و فرصت

♈️"حکمت و معنویت ایرانی" و "اسلام" به عنوان مولفه های بنیادین فرهنگی

♈️بی عدالتی، فقر و شکاف طبقاتی به عنوان پیامدهای فقدان ثروت و عدم تولید ثروت

♈️ فشار تحریم های اقتصادی نظام سلطه به عنوان تهدید بیرونی

♈️پروپاگاندای رسانه های خارجی به عنوان برهم زنندگان نظم

♈️نقش و جایگاه روشنفکران به عنوان نیروهای خودآگاه به وضعیت بحرانی کشور

♈️نقش و جایگاه قدرت سیاسی به عنوان نیروی مستقر حافظ منافع ملی

♈️ وجود شکاف در وجدان اجتماعی-تاریخی ایرانیان از زمان مواجهه با مدرنیته به عنوان مهمترین شاخصه ی توصیف هستی اجتماعی 

♈️ وجود دوقطب سنت گرا و نوگرا در جامعه به عنوان دو ملت

♈️"ایران شدن ایران" به عنوان اصلی ترین راهبرد برای تولد یک گفتمان رهایی بخش برای راهیابی به کیفیت گفتمانی بالا، و منطبق با واقعیت های اجتماعی امروز جامعه، "وحدت همه ی نیروها حول منافع ملی" را می‌توان به عنوان مفهوم کانونی چنین گفتمانی قلمداد کرد،که رستگاری همه ی نیروهای جامعه،قومیت ها، شهروندان، قدرت سیاسی و روشنفکران را به نحوی درکنارهم توصیف وتبیین می کند، اما تضمین توفیق آن باتوجه به ابربحرانهای جامعه، به اقبال نیروهای واقعی جامعه  و فراگیری این گفتمان در بین آحاد جامعه منوط می باشد، آیا با وجود خلا عظیم گفتمانی درکشور و با فرض درک ضرورت های فوری حیات اجتماعی، گفتمان "ایران شدن ایران"  قابلیت برخورداری از مقبولیت عمومی را دارا خواهد بود؟

#جمهوریت
⚛ @jomhuriyat

📝📝 ۱۰ اولویت حیاتی کشور که محتاج تبیین است!

✍ دکتر محمد حسن علایی (جامعه شناس)

⚛ @jomhuriyat

♈️بی مقدمه، می پردازم به ۱۰ اولویت حیاتی کشور که محتاج فعالیت های گفتگو محور تبیینی در فضاهای مجازی و اتاق های گفتگوست که نگارنده پیشاپیش در جستارهای قبلی به اهم ایشان پرداخته است:

♈️۱- ضرورت تمهید یک گفتمان انسجام بخش، تبیین "گفتمان وفاق" به مثابه ی یک نظریه اجتماعی.

♈️۲- ضرورت ارتقای سطح گفتمانی نیروهای انقلاب در راستای ایجاد مقبولیت بین آحاد جامعه در راستای فهم "دیگری" و جذب حداکثری و ترویج روحیه خشونت پرهیزی.

♈️۳-ضرورت اقدام به جهاد تبیین در جهت تمهید اسباب گفتگوی مصادیق متکثر نیروهای انقلاب.

♈️۴-ضرورت تعیین قدر مشترک ملی گرایی و رویکردهای تکثرگرا برای پرهیز از دو خطر ملی گرایی افراطی و قوم گرایی افراطی.

♈️۵- ضرورت گفتگو در باب آینده حیات آکادمیک و تهدیدات پیش روی نظام دانش و نهاد علم در کشور.

♈️۶-ضرورت تبیین حلقه های مفقوده ی زنجیره ی تواصی به استقامت در برابر نظام سلطه ی جهانی.

♈️۷-ضرورت فایق آمدن بر تاخر تاریخی و عدم معاصرت در دعوت به سنت تاریخی و نیز مواجهه تاریخی و پدیدارشناختی با میراث و نیز با مدرنیته و غرب.

♈️۸-ضرورت ارتقا تاب آوری اجتماعی شهروندان و تعالی روحیه رواداری و حفظ ادب گفتگو متکی به آموزه های اسلامی و نیز توجه به اقشار فرودست در جهت تحقق عدالت اجتماعی.

♈️۹-ضرورت فایق آمدن به شکاف های اجتماعی و ترمیم گفتمان های اجتماعی-سیاسی پیش از فرار رو به جلو برای تغییرات ساختاری.

♈️۱۰- دفاع از انسجام اجتماعی، گفتگو با جامعه، کاستن از فشارهای اقتصادی، پراکندن شادی و نشاط، و حمایت از رویکردهای وحدت آفرین و جمع بین علم و دین (در سطح انتولوژیک) برای نیل به توسعه.
#جمهوریت
⚛ @jomhuriyat

📝📝به برآمدن نیروهای اجتماعی خارج از دوگانه اصلاح طلبی/اصول گرایی امیدوار هستم!

✍دکتر محمدحسن علایی (جامعه شناس و مولف کتاب گفتمان وفاق)
⚛ @jomhuriyat

♈️به گواه یافته های میدانی و مطالعات میدانی و با عطف توجه به مبانی تئوریک؛ در بازشناسی نیروهای اجتماعی-سیاسی حاضر در سپهر سیاسی کشور، می توان به برآمدن نیروهای اجتماعی خارج از دوگانه اصلاح طلبی/اصول گرایی امیدوار بود. بر همین اساس اصلاح ناکارآمدها در ساز و کارهای شناسایی و جذب نیروهای اصیل انقلابی در سطح نخبگانی ضروری می نماید.

♈️با عنایت به تجارب میدانی نگارنده به عنوان یک جامعه شناس، مع الاسف باید نسبت به ناکارآمدی ساز و کارهای شناسایی و جذب نیروهای اصیل انقلابی در سطح نخبگانی همچنان دلواپس بود! با این وصف ضرورت باز شناسی نیروهای اصیل ملی-انقلابی و شکل گیری یک گفتمان مترقی رهایی بخش بیش از پیش احساس می شود‌

♈️در شرایط کنونی کشور، علی رغم انفجار انبوهی از بحران های نگران کننده، فقدان یک گفتمان مترقی انسجام آفرین به شدت احساس می گردد. گفتمانی که در پی نجات کشور برآید و تامین منافع ملی را با وجود همه ی خطرات تضمین کند.

♈️دغدغه مندان روشن اندیش، به هیچ وجه نخواهند توانست خود را به تماشای صرف فروپاشی تدریجی همه ی ارکان اساسی حیات اجتماعی راضی کنند و با تمام توان به ارائه ی برنامه ها و پیشنهادات خویش در این اوضاع خطیر و سرنوشت ساز خواهند پرداخت چرا که به خوبی بر تبعات هر تصمیمی آگاهند و مواجهه سبک سرانه و دلبخواهانه با تقدیر ملی این قوم تاریخی را بر نمی تابند.

♈️شکل گیری گفتمانی وحدت آفرین که حول منافع ملی کشور تدوین گردد و ناظر بر حفظ دستاوردها و اصلاح ناکارآمدی ها صورت بندی گردد، از اشتغال به هر فرع و حاشیه ای، ضروری تر و اساسی تر است. اصل اولی که این گفتمان می بایست ملزم به رعایت آن باشد و توجه همه ی اقشار جامعه، قدرت سیاسی، فعالان اجتماعی و روشنفکران را بدان جلب کند بی تردید اصل حفظ منافع ملی است که رکن رکین هر نوع گفتمان پیشرو و مترقی تلقی می گردد.

♈️نیروهای اصیل ملی و انقلابی در شرایطی که نظام سلطه ی جهانی انواع فشارها را به پیکره ی
حیات اجتماعی ما تحمیل کرده است، برای تمهید هر گونه توان مقابله و مقاومت، می بایست از در تمرکز بر اشتراکات میان همه ی دغدغه مندان با هر نوع سلیقه ای برآیند و از دامن زدن به شکاف ها و دمیدن در کوره ی اختلافات به واقع پرهیز کنند.

♈️مسلماً در بازشناسی نیروهای اصیل ملی-انقلابی با مسائل عدیده ای مواجه خواهیم بود این که نیروهای اصیل ملی-انقلابی چه کسانی هستند، و چه خصوصیاتی دارند؟
به لحاظ انتولوژیک و اپیستمولوژیک با چه ویژگی های بازشناخته می شوند؟
آیا با مولفه های جامعه شناختی از قابلیت تعریف و طبقه بندی برخوردارند؟

♈️نیروهای اصیل ملی-انقلابی، در میان کدام گروه های اجتماعی(روشنفکران، صاحب نظران، دانشگاهیان، کارگزاران، اهالی سیاست و ...) بیشتر یافت می شوند؟
وجه افتراق نیروهای اصیل ملی-انقلابی با نیروهای مرتجع بنیادگرا و یا ملی گرایان افراطی در چیست؟
با چه ساز و کاری می توان از ایشان انتظار گفتمان سازی و نقش آفرینی، در حادترین شرایط تاریخی این کشور را داشت؟

♈️نیروهای اصیل ملی و اتقلابی، باید خود گفتمان خویش را نام بگذارند و سامان دهند، و در این راه خطیر، به همه ی ظرفیت های نیروهای داخلی چشم بدوزند، و به دنبال کشف نیروها و استعدادهایی باشند که ای بسا برای حفظ آرمان ها و احیای آنها و برای نجات این ملت پشت انواعی از پرده ها و حجاب ها در دل هستی اجتماعی ما مکتوم مانده اند. علی الخصوص جوانانی که نه سرسپرده ی بیگانگان شده اند و نه دلخوش به تنعم ها و برخورداری ها، و در همه حال چراغ آرمان هایشان، در این خانه می سوزد، و دیرگاهیست که در انواع ابتلائات و مصایب خون دل می خورند و خاموشند، و ای بسا به صلاح همه ی ما باشد که مهیای شنیدن سخنان دردمندانه ی ایشان شویم و بجای تحمیل هر گونه هزینه ی اضافی بر دوش های نحیف و آزرده ی این ملت، فارغ از زنده بادها و مرده بادها، به دنبال مرهمی برای زخم های تاریخی این ملت باشیم امروز وقت آن رسیده است که از هر گروه و طبقه ای که هستیم اعم از نوگرا یا سنت گرا، ذیل گفتمان جوان گرائی، تحمل ورزی و تحول خواهی، به دنبال جستجوی امکان رستگاری این ملت، بار خویش را هم سبک کنیم و مهیای تغییر و تحول گردیم.

♈️در جهت تعیین مصادیق این نیروهای اصیل و تمهید سازوکارهای عملیاتی سازی آن، هنوز باید امیدوارانه و متاملانه به انتظار نشست، باشد، تحقق آرمان های تحول خواهانه، تنها با اتخاذ رویکردهای تحمل ورزانه در این کشور و صد البته با اعتماد به ظرفیت ها و نیروهای ناشناخته ی جوانان خودآگاه، غیور و حساس به افق و آینده ی مطلوب این کشور در عرصه ی جهانی ممکن و مطلوب خواهد بود.

#جمهوریت
⚛ @jomhuriyat

📝📝چرا نگرانی متفکر برای آینده جامعه مهم است!؟

✍محمد حسن علایی، جامعه شناس
⚛ @jomhuriyat

♈️نگرانی متفکر برای یک جامعه از سه وجه مهم است:

1️⃣متفکر پیشتر از دیگران، آینده ی جامعه و مناسبات را درک می کند و نگرانی مسئولانه ی او در جهت اثرگذاری بر روند حوادث است تا به عواقب و پیامدهای ناگوار برخی واقعیت های جامعه و برخی تصمیم ها و سیاست ها زنهار دهد، شاخک های حساس وی او را متعهد به سرنوشت جامعه می سازد و علی رغم وقوف به این نکته که "جهان صرفاً از خواست ها و اراده های ما پیروی نمی کند" اما از وجهه نظری پدیدارشناسانه به جهان و واقعیت هایش، جامعه را به فهم موقعیت و وضعیت خویش در جهان فرا می خواند و حدود "ما می توانیم" را برای جلوگیری از اتلاف سرمایه های ملی به پرسش می گیرد.

2️⃣متفکر چشم جامعه است، می داند گام نهادن در کوره راه ها و بیراهه ها بی چراغ و قطب نما چه با آینده ی یک قوم و یک جامعه می کند و از این جهت فریاد بر می آورد که به هوش باشید که در چه مسیر پر سنگلاخی گام می نهید و انذار می دهد صرفا به امید مطامع شخصی و گروهی و با اتکا به توفیقات کوچک، با سرنوشت جامعه بازی نکنید و منافع گروهی و ملی و صلاح و فلاح کشور را به مخاطره نیاندازید.

3️⃣متفکر در هوای اندیشه تنفس می کند، به تولیدات فکری جامعه نظر دارد، وقتی عرصه را خالی می یابد وقتی فرآورده ها را تنک مایه و بی عمق و غیراصیل می یابد، در حقیقت مرگ تفکر را در می یابد و طبیعی است که نسبت به آینده ی جامعه ای که چراغ اندیشه در آن به خاموشی گرویده است، نگرانی خویش را ابراز کند و در برابر تنگ نظری ها و بی فکری ها بر آشوبد.

♈️نیاز نیست متفکر جامعه را به امید کاذب به آینده دل خوش سازد، چرا که اگر جامعه به متفکرین راستین خود اهمیت بدهد، به واقع می تواند به اصلاح امور تحت نور علم و دانش و یافت های متفکرین خویش امیدوار باشد. حال باید هر کجا که هستیم و به هر کاری که اشتغال داریم، به سوال این جستار بیاندیشیم، اینکه آیا به واقع نگرانی متفکر برای آینده جامعه مهم است؟!

#جمهوریت
⚛ @jomhuriyat