Forwarded from اتچ بات
#زروان_در_شاهنامه
بهر٧
برترى #اهريمن
🔹تقابل هرمزد و اهریمن به مثابه توامانی از یک بطن، بن مایه اصلی آن خواهد بود البته تمام داستانهای کوچک و بزرگی که بر روی هم شاهنامه از آنها پدید می آید، این بن #مایه را در خود دارند و اساس حرکت شان بر رویارویی این تقابل نهاده شده است.
به هر روی اگر از صورتها بگذریم و به معانی توجه داشته باشیم روایت #زروان و #شاهنامه، هر دو، داستان سختکوشی قومی را نشان می دهند که برای تثبیت موقعیت خویش در نهایت رشادت و جوانمردی با دشمنان مقابله کرده و برای بهره مندی از طبیعت و دستاوردهای انسانی، کوشیده است.
🔸در روایت اساطیری زروان اهریمن که همزاد هرمزد نیز هست به وی یورش می آورد. در شاهنامه نیز همواره از دیو سخن رفته است و دیوان قدیمترین دشمن ایرانیان اند.
🔺هم چنان که نخستین انسان و شاه شاهنامه، «کیومرث» با حمله دیو رویاروی گشته و فرزندش «سیامک» در این نبرد کشته می شود. «هوشنگ»، پسر سیامک از دیوان انتقام می گیرد اما خود نیز کشته می شود.
🔻پس از هوشنگ نوبت به «تهمورث» دیوبند و سلطه اش بر دیوان می رسد اما این بار دیو قحطی به سرزمین او یورش می آورد اما اندیشه اهورایی تهمورث سبب می آید که برای نجات مردم، حکم کند: «اغنیا غذای روز خود را به فقرا دهند و هر دو طبقه شبانه روزی یک بار غذا بخورند.»
🔺در اساطیر ایرانی اژی دهاک، اژدهای سه پوزه سه سر شش چشم و دیو بسیار نیرومند دروج، توسط اهریمن برای تباه کردن جهان آفریده شده است(یشت: ۱۵٫ ۲۴). او وحشتناک ترین آفریده اهریمنی و نیز دیو خشک سالی و دشمن طبیعت نیک است که در شاهنامه به نام ضحاک شناخته شده است. در روزگار پادشاهی او هر شب برای فرونشاندن خشم مارهای برآمده از شانه هایش دو جوان را سر بریده و مغز آنان را به مارها می دهند(یادآور قربانی شبانه برای اهریمن). با این کار طبیعت شر و خونریز ضحاک آرام شده و دست از کشتار برمی دارد:
چنان بد که هرشب دو مرد جوان
چه کهتــر، چه از تخمه ی پهلوان
خورشــگر ببــردی به ایوان اوی
همی ساخـتی راه درمــان اوی
بکـشتی و مغزش بپــــرداختی
مران اَژدَهـا را خورش ساختی
(شاهنامه: ۱/ ۵۵-۵۶/ ۱۲-۱۴)
🔻می توان چنین پنداشت که این از داستان برترانگاشتن اهريمن باقى مانده و انجام قربانی شبانه برای رام نمودن اهریمن و فرونشاندن خشم او و همچنین در امان ماندن از نیروهای ویرانگرش بوده است.
ادامه دارد...
@sobhosher
بهر٧
برترى #اهريمن
🔹تقابل هرمزد و اهریمن به مثابه توامانی از یک بطن، بن مایه اصلی آن خواهد بود البته تمام داستانهای کوچک و بزرگی که بر روی هم شاهنامه از آنها پدید می آید، این بن #مایه را در خود دارند و اساس حرکت شان بر رویارویی این تقابل نهاده شده است.
به هر روی اگر از صورتها بگذریم و به معانی توجه داشته باشیم روایت #زروان و #شاهنامه، هر دو، داستان سختکوشی قومی را نشان می دهند که برای تثبیت موقعیت خویش در نهایت رشادت و جوانمردی با دشمنان مقابله کرده و برای بهره مندی از طبیعت و دستاوردهای انسانی، کوشیده است.
🔸در روایت اساطیری زروان اهریمن که همزاد هرمزد نیز هست به وی یورش می آورد. در شاهنامه نیز همواره از دیو سخن رفته است و دیوان قدیمترین دشمن ایرانیان اند.
🔺هم چنان که نخستین انسان و شاه شاهنامه، «کیومرث» با حمله دیو رویاروی گشته و فرزندش «سیامک» در این نبرد کشته می شود. «هوشنگ»، پسر سیامک از دیوان انتقام می گیرد اما خود نیز کشته می شود.
🔻پس از هوشنگ نوبت به «تهمورث» دیوبند و سلطه اش بر دیوان می رسد اما این بار دیو قحطی به سرزمین او یورش می آورد اما اندیشه اهورایی تهمورث سبب می آید که برای نجات مردم، حکم کند: «اغنیا غذای روز خود را به فقرا دهند و هر دو طبقه شبانه روزی یک بار غذا بخورند.»
🔺در اساطیر ایرانی اژی دهاک، اژدهای سه پوزه سه سر شش چشم و دیو بسیار نیرومند دروج، توسط اهریمن برای تباه کردن جهان آفریده شده است(یشت: ۱۵٫ ۲۴). او وحشتناک ترین آفریده اهریمنی و نیز دیو خشک سالی و دشمن طبیعت نیک است که در شاهنامه به نام ضحاک شناخته شده است. در روزگار پادشاهی او هر شب برای فرونشاندن خشم مارهای برآمده از شانه هایش دو جوان را سر بریده و مغز آنان را به مارها می دهند(یادآور قربانی شبانه برای اهریمن). با این کار طبیعت شر و خونریز ضحاک آرام شده و دست از کشتار برمی دارد:
چنان بد که هرشب دو مرد جوان
چه کهتــر، چه از تخمه ی پهلوان
خورشــگر ببــردی به ایوان اوی
همی ساخـتی راه درمــان اوی
بکـشتی و مغزش بپــــرداختی
مران اَژدَهـا را خورش ساختی
(شاهنامه: ۱/ ۵۵-۵۶/ ۱۲-۱۴)
🔻می توان چنین پنداشت که این از داستان برترانگاشتن اهريمن باقى مانده و انجام قربانی شبانه برای رام نمودن اهریمن و فرونشاندن خشم او و همچنین در امان ماندن از نیروهای ویرانگرش بوده است.
ادامه دارد...
@sobhosher
Telegram
attach 📎
Forwarded from اتچ بات
#زروان_در_شاهنامه
بهر٨
🔹اگر به ریشه دشمنانگی ایران و توران نظر بیافکنیم، خواهیم دید که در اینها نیز فریدون که می توان او را به جای زروان نهاد، قملرو خویش را میان فرزندان اش ایرج از سویی و سلم و تور از سوی دیگر، پخش می کند و دو ساحت روشنایی و تاریکی را پدید می آورد. بدین ترتیب شاید بتوان زمان را کرانه مند را در روایت اسطوره ای زروان با مرزهای جغرافیایی ایران و توران سنجید.
🔸در اسطوره زروان که اندیشه جدایی کامل نور از ظلمت را بیان می کند، این در هم آمیزی، اگر چه وجود دارد، مشهود نیست اما در شاهنامه این امر در چند مورد، آشکارا دیده می شود.
🔺سیاوش پسر کی کاووس با فرنگیس دختر افراسیاب به مثابه نمایندگان روشنایی و تاریکی در هم می آمیزند.
🔻از این گونه است آمیزش بیژن و منیژه حتی گاه این آمیزش در افرادی که در حاشیه روشنایی و تاریکی زندگی می کنند و در متن اصلی تقابل قرار ندارند، دیده می شود. آمیزش زال و رودابه از این گونه است.
🔺حاصل این آمیزه ها در داستان سیاوش و فرنگیس، کی خسرو و در داستان زال و رودابه، رستم است و می بینیم که این سنتزها به نفی نهادها و برابر نهادهای خود برمی خیزند تا تقابل تازه ای را رقم بزنند.
🔻 سرانجام کی خسرو به رغم خواست تاریکی (افراسیاب) زنده می ماند تا نقش تاریخی خویش؛ یعنی حذف دو سوی تقابل را، ایفا نماید؛ زیرا تقابل پیشین زمانی دراز به طول انجامیده و به اندازه کافی کهنه شده و خاطرات تخلی در ذهن هواداران هر دو جبهه روشنایی و تاریکی بر جای نهاده است و ناگزیر باید تطور یابد.
بنابراین کی خسرو با کشتن افراسیاب و حذف کی کاووس از سلطنت، تقابل را به مرحله ی تازه ای می کشاند. مرحله ای که با کناره گیری او از قدرت، تحقق
می پذیرد .
ادامه دارد...
@sobhosher
بهر٨
🔹اگر به ریشه دشمنانگی ایران و توران نظر بیافکنیم، خواهیم دید که در اینها نیز فریدون که می توان او را به جای زروان نهاد، قملرو خویش را میان فرزندان اش ایرج از سویی و سلم و تور از سوی دیگر، پخش می کند و دو ساحت روشنایی و تاریکی را پدید می آورد. بدین ترتیب شاید بتوان زمان را کرانه مند را در روایت اسطوره ای زروان با مرزهای جغرافیایی ایران و توران سنجید.
🔸در اسطوره زروان که اندیشه جدایی کامل نور از ظلمت را بیان می کند، این در هم آمیزی، اگر چه وجود دارد، مشهود نیست اما در شاهنامه این امر در چند مورد، آشکارا دیده می شود.
🔺سیاوش پسر کی کاووس با فرنگیس دختر افراسیاب به مثابه نمایندگان روشنایی و تاریکی در هم می آمیزند.
🔻از این گونه است آمیزش بیژن و منیژه حتی گاه این آمیزش در افرادی که در حاشیه روشنایی و تاریکی زندگی می کنند و در متن اصلی تقابل قرار ندارند، دیده می شود. آمیزش زال و رودابه از این گونه است.
🔺حاصل این آمیزه ها در داستان سیاوش و فرنگیس، کی خسرو و در داستان زال و رودابه، رستم است و می بینیم که این سنتزها به نفی نهادها و برابر نهادهای خود برمی خیزند تا تقابل تازه ای را رقم بزنند.
🔻 سرانجام کی خسرو به رغم خواست تاریکی (افراسیاب) زنده می ماند تا نقش تاریخی خویش؛ یعنی حذف دو سوی تقابل را، ایفا نماید؛ زیرا تقابل پیشین زمانی دراز به طول انجامیده و به اندازه کافی کهنه شده و خاطرات تخلی در ذهن هواداران هر دو جبهه روشنایی و تاریکی بر جای نهاده است و ناگزیر باید تطور یابد.
بنابراین کی خسرو با کشتن افراسیاب و حذف کی کاووس از سلطنت، تقابل را به مرحله ی تازه ای می کشاند. مرحله ای که با کناره گیری او از قدرت، تحقق
می پذیرد .
ادامه دارد...
@sobhosher
Telegram
attach 📎
Forwarded from اتچ بات
#زروان_در_شاهنامه
بهر٩
🔸یکی از نیازهای انسان یافتن سرچشمه ای یگانه برای #خیر و #شر است و پدیدآمدن آیین #زروانی پاسخی برای برآورده کردن این نیاز بوده است.
🔺در این آیین، زروان پدر اورمزد و #اهریمن است. زروان به #عنوان خدای زمان و مکان، سرچشمه هستی و دارای جاودانگی و بیکرانگی است. البته برتری زمان بر مکان، چیرگی نیروهای آسمانی و سرنوشت بر انسان و درماندگی انسان در برابر آنها، پیوند زروان با نیروهای ویرانگر را استوارتر کرده است.
🔹این برتری نیروهای شر بر خیر در پیکره های زروان به خوبی نمایان است. توصیف اهریمن در متون پارتی مانوی و الفهرست ابن الندیم، انتساب پیکره های زروان را به اهریمن تأیید میکند.
🔻#برتری_اهریمن و نیروهای شر بر اورمزد و نیروهای نیکی در آیین زروانی، زمینه تفکرات آیینی با محوریت اهریمن و نیز اهریمن پرستی در این کیش را فراهم کرده، هرچند که در آیین مهر نیز نوشته هایی در ستایش اهریمن ایزد برجای مانده است.
🔸پلوتارخ به نمونه ای از پرستش و قربانی پنهانی ایرانیان برای اهریمن اشاره کرده که بنا بر متون مزدیسنا، زردشت با این پرستش های شبانه و پنهانی دیوپرستان مبارزه کرده است.
🔺نمونه دیگر گزارش ازنیک کلبی در ستایش از دانایی و توانایی آفرینش نیک از سوی اهریمن؛ آفرینش یکی از زیباترین پرندگان(#طاووس) است. پیوند بین اهریمن و طاووس در گزارش ازنیک کلبی، دلیل قراردادن طاووس را به عنوان نمادِ اهریمن در فرقه یزیدیه رمزگشایی می کند.
🔻ترس از اهریمن انسان را وادار می کند تا برای او قربانی کند. می توان چنین پنداشت که سربریدن دو جوان در هرشب برای ضحاک، نمونه ای بازمانده و دگرگون شده از قربانی انسانی برای اهریمن باشد.
ادامه دارد..
@sobhosher
بهر٩
🔸یکی از نیازهای انسان یافتن سرچشمه ای یگانه برای #خیر و #شر است و پدیدآمدن آیین #زروانی پاسخی برای برآورده کردن این نیاز بوده است.
🔺در این آیین، زروان پدر اورمزد و #اهریمن است. زروان به #عنوان خدای زمان و مکان، سرچشمه هستی و دارای جاودانگی و بیکرانگی است. البته برتری زمان بر مکان، چیرگی نیروهای آسمانی و سرنوشت بر انسان و درماندگی انسان در برابر آنها، پیوند زروان با نیروهای ویرانگر را استوارتر کرده است.
🔹این برتری نیروهای شر بر خیر در پیکره های زروان به خوبی نمایان است. توصیف اهریمن در متون پارتی مانوی و الفهرست ابن الندیم، انتساب پیکره های زروان را به اهریمن تأیید میکند.
🔻#برتری_اهریمن و نیروهای شر بر اورمزد و نیروهای نیکی در آیین زروانی، زمینه تفکرات آیینی با محوریت اهریمن و نیز اهریمن پرستی در این کیش را فراهم کرده، هرچند که در آیین مهر نیز نوشته هایی در ستایش اهریمن ایزد برجای مانده است.
🔸پلوتارخ به نمونه ای از پرستش و قربانی پنهانی ایرانیان برای اهریمن اشاره کرده که بنا بر متون مزدیسنا، زردشت با این پرستش های شبانه و پنهانی دیوپرستان مبارزه کرده است.
🔺نمونه دیگر گزارش ازنیک کلبی در ستایش از دانایی و توانایی آفرینش نیک از سوی اهریمن؛ آفرینش یکی از زیباترین پرندگان(#طاووس) است. پیوند بین اهریمن و طاووس در گزارش ازنیک کلبی، دلیل قراردادن طاووس را به عنوان نمادِ اهریمن در فرقه یزیدیه رمزگشایی می کند.
🔻ترس از اهریمن انسان را وادار می کند تا برای او قربانی کند. می توان چنین پنداشت که سربریدن دو جوان در هرشب برای ضحاک، نمونه ای بازمانده و دگرگون شده از قربانی انسانی برای اهریمن باشد.
ادامه دارد..
@sobhosher
Telegram
attach 📎
Forwarded from اتچ بات
#زروان_در_شاهنامه
بهر پايانى
🔹زمان در ایران باستان، هم چنان که از اسطوره زروان، برمی آید، دو بعد دارد: «زروان بی کران و کرانمند. زمان کرانه مند یک دوره #دوازده_هزار ساله است که خود به چهار دوره سه هزار ساله تقسیم می شود.
🔺در سه هزاره اول، #آفرینش صورت می پذیرد و اهورا و اهریمن به مثابه دو برادر متقابل در بطن زروان شکل می گیرند و زاده می شوند. نبرد این دو که خاستگاه واحدی دارند، آغاز می شود.»
زروان گفته بود که: «#اهورا سرانجام بر اهریمن #غلبه می یابد و رستاخیز ابدی از آن او خواهد بود.»
پس اهورا، اهریمن را به صلح و آشتی فراخواند اما اهریمن خواهان جنگ بود؛ چون اهورا برای پیروزی «زمان» می خواست، سرود سحرآمیز «اَهُووَر» را خواند.
🔻این سرود فضای میدان نبرد را پوشاند و اهریمن برای سه هزار سال قبل به قعر تاریکی فرورفت و بی هوش در آن جا ماند. اهورا با استفاده از این«زمان» به دست آمده به یاری
دستیاران اش، فرشتگان، امشاسپندان و ایزدان، آفرینش مینویی را به مرتبه گیتییانه، تنزل داد.
🔺در هزاره سوم یعنی عصر آمیختگی، اهورا با حمله اهریمن مواجه می شود اما این باور که سرانجام در واپسین دوره، اهورا بر 🔻اهریمن پیروز می شود به مثابه باوری مقدس در ذهن ایرانیان باقی ماند.
ایرانیان با این سلوک دراز و به سربردن در انتظاری ابدی باز هم به زمان بی کرانه، باز می گردند و آن را به دایره ای بسته تبدیل می کنند تا بتوانند از هر کجا بخواهند دوران مینوی را بیآغازند.
در آیین های زروانی و مهری اهریمن و تمام نیروهایش در پایان جهان از بین رفته و نابود می شوند.
📚منابع
اسطوره زروان و بازتاب آن در شاهنامه ی فردوسی
نویسنده: دکتر تورج عقدایی
اهریمن پرستی زروانی و نمونه های بازمانده از آن / نويسنده: آرش اکبری مفاخر
@sobhosher
بهر پايانى
🔹زمان در ایران باستان، هم چنان که از اسطوره زروان، برمی آید، دو بعد دارد: «زروان بی کران و کرانمند. زمان کرانه مند یک دوره #دوازده_هزار ساله است که خود به چهار دوره سه هزار ساله تقسیم می شود.
🔺در سه هزاره اول، #آفرینش صورت می پذیرد و اهورا و اهریمن به مثابه دو برادر متقابل در بطن زروان شکل می گیرند و زاده می شوند. نبرد این دو که خاستگاه واحدی دارند، آغاز می شود.»
زروان گفته بود که: «#اهورا سرانجام بر اهریمن #غلبه می یابد و رستاخیز ابدی از آن او خواهد بود.»
پس اهورا، اهریمن را به صلح و آشتی فراخواند اما اهریمن خواهان جنگ بود؛ چون اهورا برای پیروزی «زمان» می خواست، سرود سحرآمیز «اَهُووَر» را خواند.
🔻این سرود فضای میدان نبرد را پوشاند و اهریمن برای سه هزار سال قبل به قعر تاریکی فرورفت و بی هوش در آن جا ماند. اهورا با استفاده از این«زمان» به دست آمده به یاری
دستیاران اش، فرشتگان، امشاسپندان و ایزدان، آفرینش مینویی را به مرتبه گیتییانه، تنزل داد.
🔺در هزاره سوم یعنی عصر آمیختگی، اهورا با حمله اهریمن مواجه می شود اما این باور که سرانجام در واپسین دوره، اهورا بر 🔻اهریمن پیروز می شود به مثابه باوری مقدس در ذهن ایرانیان باقی ماند.
ایرانیان با این سلوک دراز و به سربردن در انتظاری ابدی باز هم به زمان بی کرانه، باز می گردند و آن را به دایره ای بسته تبدیل می کنند تا بتوانند از هر کجا بخواهند دوران مینوی را بیآغازند.
در آیین های زروانی و مهری اهریمن و تمام نیروهایش در پایان جهان از بین رفته و نابود می شوند.
📚منابع
اسطوره زروان و بازتاب آن در شاهنامه ی فردوسی
نویسنده: دکتر تورج عقدایی
اهریمن پرستی زروانی و نمونه های بازمانده از آن / نويسنده: آرش اکبری مفاخر
@sobhosher
Telegram
attach 📎