#سیاوش همسان با نخستين انسان
#گياه_تباري
🔸در اساطیر ملل مختلف جهان و تاریخ ادیان که خود شاخه ­ای از علم «انسان­شناسی» (Anthropology) است، سه دیدگاه درباره پیدایش نخستین انسان، وجود دارد،
پیدایش انسان از #خاک، از نسل #خدایان و از #گیاه است.
(خادمی کولایی،۱۳۸۷: ۲۳۶).
🔻اندیشه ایرانی در مورد نخستین انسان نیز از اندیشه ­ای پدید آمده است که جهان کنونی را از تن انسان اولیه و نخستین زوج بشری را پدید آمده از یک یا دو #گیاه
می­داند (کریستن­سن،۱۳۸۳: ۴۹).
▫️یکی از اسطوره­ های مرتبط با این اندیشه، اسطوره قربانی کردن گاو یکتای بندهشنی است که می­تواند در اثر جا­بجایی یا دگرگونی اساطیر، به اسطوره ‌های دیگر تبدیل شده باشد؛ اسطوره­ هایی که با نخستین انسان؛ بویژه سیاوش ارتباط پیدا می‌کند.
بُن­ مایه­ های مشترکی که در اسطوره ­های مربوط به نخستین­ انسان وجود دارد، بحث قربانی و گیاه ‌تباری آن است و یکی از بزرگترین نشانه ­هایی که نخستین­ انسان بودن سیاوش را تأیید می­کند، بُن‌مایه روییدن گیاه از انسان (خالقی مطلق،۱۳۷۲: ۱۰۳) یا به تعبیری جان­گرایی گیاهی و در نگاهی دیگر پیکر­گردانی است.
🔺الگوی اساطیری این بُن ­مایه، اسطوره بندهشنی ریباس از آب پشت کیومرث است که با گیاه ­تباری انسان نخستین در اسطوره و به تبع آن جنبه توتمیک گیاه در معتقدات باستانی ارتباط پیدا می­کند (آیدنلو،۱۳۸۶: ۹۸).
تجلّی روح آدمی در گیاه، بر اساس باور فرقه « #تناسخیه» نیز سایه ­ای از همین نگره اسطوره ­ای است (خادمی کولایی،۱۳۸۷: ۲۴۳).
🔹بنا بر روایت #شاهنامه، اعتقاد سودابه درباره پری­گونگی سیاوس، رفتار آیینی و پرستش­گونه پردگیان،اشاره خود او به
راز­وارگی ایزد گیاهی­ اش با به نمایش­ گذاشتن پیوند با خاک (زهدان زمین– مادر) و درخواستش از خدا برای پدید­آمدن درختی نورانی از تخم او، تأکید افراسیاب بر نریختن خون او بر زمین در ترس از رُستن «گیاه کین­ خواهی» و پشتیبانی خداوند از کیخسرو و حفظ او در پناه خود، دلایل دیگری در تأیید پنداره گیاه­ تباری سیاوش است.
🔸از دیگر نشانه ­هایی که گیاه­تباری سیاوش را تأیید می­کند، اشاره شاهنامه درباره رُستن درختی بلند از خون او است؛ درختی شکفته و شاداب که به گونه­ ای نمادین بر برگ­های آن، چهره سیاوش نگاشته شده و سوگواران به شیوه­ای آیینی آن را پرستش می­کنند (فردوسی، ۱۳۸۳: ۲۷۱).
▫️پیشگویی سیاوش درباره کیخسرو و به کار بردن صفت «بارآوردن نر از درخت» درباره او، یاد­کرد پیران از کیخسرو با صفت «درخت نو به بار آمده در جهان» و سخن مردمان سیاوش­گرد که او را «فرّخ‌درختی از بیخ برکنده سیاوش» می­دانند،با نماد رویش گیاه از خون سیاوش در هماهنگی کامل است و پنداره تجدید زندگی را تکرار می­کند.
🔘نمونه ­های نامبردار رویش گل­ها و گیاهان از خون به زمین ریخته انسان­ها و آیین مرگ و رستاخیز مجدّد خدای برکت ­ بخشنده در اساطیر غیر ایرانی چون اسطوره ­های یونانی، ژاپنی، چینی، فینیقی، هندی، مصری، بین‌النّهرینی و حتّی داستان یوسف در تورات، پنداره گیاه ­تباری سیاوش را تداعی می­کند و در نهایت با رویش گل سرخ از خون شهیدان عیسوی در اندیشه مسیحیان قابل تطبیق می‌باشد.
این مفهوم در مطابقت با باورهای موجود در جهان­بینی کلیت­گرا و آیینی، این گونه تحلیل می‌شود که روح آدمی پس از مرگ با تولّد دوباره و با جلوه در گیاهان، به نیای اساطیری خود می‌پیوندد تا در نتیجه آن، اندیشه جاودانه­ زیستی و آرمان مرگ ستیزی را نمادینه گرداند (خادمی کولایی،۱۳۸۷: ۲۳۹-۴۲).
◾️همه این نمونه ­ها را درباره اسطوره سیاوش و در مطابقت با نظریّه بهار،
می­توان این­گونه تحلیل کرد که سیاوش در این داستان که تقلیدی از یک «نمونه آغازین» (Archetype) است، پس از ازدواج آیینی با فرنگیس (ملکه یا شهربانو)، به دست او کشته می‌شود. از این نگاه، سیاوش، به عنوان خدای غلّه و باروری مطرح و از خون به زمین ریخته او گیاه، سبز می‌شود. این قربانی، کنشی کیهانی و مقدّس با هدفی مشخّص بوده که برای تقویت عمل باروری و تجدید عمل آفرینش انجام می­گرفته است.

منبع⬇️
مقاله: #سیاوش، شخصیّتی آیینی و رازناک در شاهنامه / فیروز فاضلی _ ابراهیم کنعانی
@sobhosher

دوستان عزيزم
ياوران صميمى صبح و شعر
براى روزهاى در خانه ماندن، حضور در فضاى مجازى، تماشاى فيلم، شنيدن موسيقى و
داستان و خواندن كتاب انتخاب هاى مناسبيست ! براى كمك به انتخاب شما
کتابخانه صوتی وقت داستان پيشنهاد ميشود💐

✅رمان

1️⃣ #بیگانه اثر آلبر کامو
2️⃣ #خشم_و_هیاهو اثر ویلیام فاکنر
3️⃣ #بارون_درخت_نشین اثر ایتالیو کالوینو
4️⃣ #کابوس_مرگ اثر آگاتا کریستی
5️⃣ #دختری_با_گوشواره_مروارید اثر تریسی شوالیه
6️⃣ #آلیس_در_سرزمین_عجایب اثر لوییس کارول
7️⃣ #جنایت_لرد_آرتور اثر اسکار وایلد
8️⃣ #آرزوهای_بزرگ اثر چارلز دیکنز
9️⃣ #ماتیلدا اثر رولد دال
0️⃣1️⃣ #خاطرات_یک_گیشا اثر آرتور گلدن
1️⃣1️⃣ #بامداد_خمار اثر #فتانه_حاج_سیدجوادی
2️⃣1️⃣ #سعادت_زناشویی اثر #لئو_تولستوی
3️⃣1️⃣ #امیل_کارآگاه_میشود اثر اریش کستنر
4️⃣1️⃣ #شازده_کوچولو اثر آنتوان سنت اگزوپری
5️⃣1️⃣ #دختری_در_قطار اثر پائولا هاکینز
6️⃣1️⃣ #مردی_به_نام_اوه اثر فردریک بوکمن
7️⃣1️⃣ #کهنه_رباط اثر ژیلا تقی زاده
8️⃣1️⃣ #آبروی_از_دست_رفته_کاترینابلوم اثر هاینریش بل
9️⃣1️⃣ #بیگانه_ای_در_دهکده اثر مارک تواین
0️⃣2️⃣ #دختر_گمشده اثر گیلین فیلین
1️⃣2️⃣ #وقتی_نیچه_گریست اثر اروین دی یالوم
2️⃣2️⃣ #راز_داوینچی اثری از دن براون
3️⃣2️⃣ #و_حتی_یک_کلمه_هم_نگفت اثر هایرینش بل
4️⃣2️⃣ #خواهر_کوچیکه اثر ریموند چندلر
5️⃣2️⃣ #آگوستوس اثر هرمان هسه
6️⃣2️⃣ #چه_کسی_پالومینومولرو_را_کشت اثر ماریو بارگاس یوسا
7️⃣2️⃣ #وحشت_در_آمیتی_ویل نوشته جی آنسون
8️⃣2️⃣ #حق_السکوت اثر ریموند چندلر
9️⃣2️⃣ #اژدهای_سرخ اثر توماس هریس
0️⃣3️⃣ #طبل_حلبی اثر گونتر گراس
1️⃣3️⃣ #شکار_یک_سیاهپوست اثر #ارسین_کالدول
2️⃣3️⃣ #طالع_نحس اثری از دیوید سلتزر
3️⃣3️⃣ #زوربای_یونانی اثر نیکوس کازانتزاکیس
4️⃣3️⃣ #مثل_آب_برای_شکلات اثری از لورا اسکوئیل
5️⃣3️⃣ #وسوسه اثری از گراتزیا دلدا
6️⃣3️⃣ #تجربه_های_آزاد اثری از شهرنوش پارسی پور

✅داستان بلند
1️⃣ #خاموشی_دریا اثر #ژان_بروله
2️⃣ #بارتلبی_محرر اثر هرمان ملویل
3️⃣ #بله_برون اثر علی اصغر حاج سیدجوادی
4️⃣ #شنل اثر نیکلای گوگول
5️⃣ #گیله_مرد اثر بزرگ علوی
6️⃣ #آرامش_در_حضور_دیگران اثر از #غلامحسین_ساعدی
7️⃣ #جانور_در_جنگل اثری از هنری جیمز
9️⃣ #گریز_به_تاریکی اثری از آرتور شنیتسلر

✅مجموعه داستان

1️⃣ #عزاداران_بیل اثر #غلامحسین_ساعدی
2️⃣ #ماه_عسل_آفتابی ترجمه #سیمین_دانشور
3️⃣ #به_صیغه_اول_شخص_مفرد اثر #مهشید_امیرشاهی
4️⃣ #اسباب_خوشبختی اثری از اریک امانوئل اشمیت
5️⃣ #خاک_آشنا اثری از #اسماعیل_فصیح
6️⃣ #چهار_داستان مجموعه ای از داستانهای جنایی
7️⃣ #فصل_نان اثری از علی اشرف درویشیان
8️⃣ #قصه_آشنا اثری از احمد محمود
9️⃣ #عقد_و_داستانهای_دیگر اثری از اسماعیل فصیح



✅نمایشنامه

1️⃣ #باغ_وحش_شیشه_ای اثر #تنسی_ویلیامز

✅ ناداستان
1️⃣ #من_عزتم_بچه_سنگلج اثری از غزاله سلطانی
2️⃣ #خاطرات_یک_مترجم اثری از محمد قاضی
3️⃣#سفر_روح اثر مایکل نیوتون

@stlibrary ⬅️

@sobhosher