هنگام خوردن پیتزا از گاوس تشکر کنید!
۳۰ آوریل زادروز گاوس

در سال ۱۸۲۷، کارل فردریش گاوس، ریاضی‌دان بزرگ آلمانی هندسه دیفرانسیل را با ارائه "قضیه خارق العاده" پیشرفت چشمگیر داد.
گاوس در مقاله خود به زبان لاتین می‌نویسد
Theorema egregium

sponte perducit ad egregium Si superficies curva in quamcumque aliam superficiem explicatur, mensura curvaturae in singulis punctis invariata manet.

در این قضیه، گاوس ثابت کرد، خمیدگی یک خصوصیت درونزاد سطوح است که با تا کردن سطوح تغییری نمیکند! این قضیه علت آن است که نقشه کره زمین را نمیتوان روی یک سطح صاف بدون اعوجاج آن کپی کرد چرا که خمیدگی گاوسی کره مثبت است ولی خمیدگی گاوسی یک سطح صاف صفر است!

گاوس از بزرگترین ریاضی‌دانان تاریخ است
فیلم در مورد خمیدگی های گاوسی سطوح و استفاده از آنها  در خوردن قطعات پیتزا بحث میکند
https://youtu.be/gi-TBlh44gY

Disquisitiones Generales Circa Superficies Curvas, Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingesis Recentiores. Volume VI, pp. 99–146.


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1729

به مناسبت ۳۰ آوریل زادروز کارل فردریش گاوس شاهزاده ریاضیات

در سن ۱۵ سالگی گاوس حدسی را مطرح کرد که بر اساس آن تعداد اعداد اول کوچکتر از n تقریبا برابر n/ln(n) هستند

این حدس سالها بعد با کمک تابع زتای ریمان (شاگرد گاوس) به اثبات رسیده و به قضیه اعداد اول موسوم است
Prime Number Theorem (PNT)

فیلم در مورد این قضیه و اهمیت آن توضیح می‌دهد

http://www.youtube.com/watch?v=l8ezziaEeNE

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1730

به مناسبت ۳۰ آوریل زادروز کارل فردریش گاوس، شاهزاده ریاضیات

در سال ۱۷۹۸ در سن ۲۱ سالگی، گاوس کتاب
Disquisitiones Arithmeticae
در زمینه نظریه اعداد به چاپ رساند
این کتاب تحولی در نظریه اعداد ایجاد کرد و دلیلی بود بر نبوغ بی بدیل گاوس

در این کتاب، گاوس "قضیه اساسی جبر" را اثبات می‌کند
هر چند جمله ای یک مجهولی با ضرایب مختلط (دارای جزء موهومی) حداقل یک ریشه مختلط دارد

این قضیه رابط جبر و هندسه است و از مهمترین قضایای ریاضیات

فیلم به اثبات این قضیه می‌پردازد

http://www.youtube.com/watch?v=shEk8sz1oOw

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1731

در سال ۱۹۴۴، هیساکو کویاما با استفاده از فرصت به دست آمده از قطع برق و خاموشی های وسیع توکیو به علت بمباران متفقین! شروع به مشاهده و ثبت دقیق لکه های خورشیدی کرد‌
پس از ارسال نتایج کارش به یکی از ستاره شناسان کیوتو، کویاما به تدریج وارد دنیای ستاره شناسی حرفه ای گردید. طی چند دهه بررسی لکه های خورشیدی، بررسی های کویاما دقیقترین و قابل اعتمادترین منبع در این زمینه هستند.
در قرن ۲۱، اخترشناسان موفق شدند با استفاده از ترسیم های کویاما از لکه های خورشیدی، سیر لکه های خورشیدی را تا زمان گالیله بازسازی کنند!


فیلم در مورد کویاما و لکه های خورشیدی است
)در دقیقه ۱:۱۵ فیلم به اشتباه به جای هیدروژن، اکسیژن نامبرده میشود)

https://youtu.be/LxM9PhcY_90

#نوابغ_علم

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1732

به مناسبت سوم می روز جهانی خورشید.

چگونه مکانیک کوانتوم امکان تولید انرژی در خورشید را فراهم میکند.

تا ابتدای قرن بیستم تصور می‌شد خورشید با سوختن منبع انرژی منظومه شمسی است.
با کشف اینکه حدود ۹۰ درصد خورشید از هیدروژن تشکیل شده است، مشخص شد خورشید از پدیده همجوشی هسته ای برای تولید انرزی استفاده می‌کند! یعنی اتم‌های هیدروژن به هلیوم تبدیل شده و اضافه جرم بر اساس قانون هم ارزی جرم و انرژی به انرژی تبدیل می‌شود.

مشکل اینجاست که دمای خورشید برای شروع فرایند همجوشی بسیار پایین است یعنی این دما برای نزدیک کردن اتم‌های هیدروژن به اندازه کافی برای شروع واکنش کافی نیست.
اینجاست که پدیده شگفت انگیز تونل‌زنی کوانتومی وارد گود می‌شود. در واقع گرچه از نظر فیزیک‌ کلاسیک امکان نزدیک شدن اتم‌های هیدروژن د دمای فعلی خورشید به هم برای شروع همجوشی وجود ندارد، از منظر مکانیک کوانتوم این احتمال هرگز صفر نیست و همین احتمالا کم است که منجر به همجوشی می‌گردد. اگر ماهیت کوانتومی اتم‌های هیدروژن نبود،‌خورشیدی هم نبود!

فیلم در مورد همین پدیده توضیح می‌دهد.

آدرس کانال

http://t.me/pubethicsmums/1733

آینشتاین کشف شد!
پیشرفتی بزرگ در ریاضیات

تا قبل از قرن بیستم به نظر می‌رسید که فرش کردن سطوح با شکلهایی که طرحهای تکرارپذیر ایجاد نکنند (aperiodic tiling) غیر ممکن است. به تدریج ریاضی‌دانها اشکالی را یافتند که بدون تکرار طرح قادر به فرش کردن سطوح بودند.
در نهایت راجر پنروز طرح معروف خود (penrose tiling) را معرفی کرد که تقارن پنج‌جهته دارد ولی غیر پریودیک است و شامل دو شکل یا همان tile است.
ریاضی دانان مدتها دنبال یک شکل منفرد بودند که بتواند به طور نامتناهی و غیر پریودیک سطوح را فرش کند به این شکل Ein-stein نام نهادند (به معنی یک سنگ یا یک کاشی)
بالاخره یک ریاضی دان غیر حرفه ای چند ماه قبل موفق به کشف Einstein شد که شکلی شبیه کلاه دارد.

برای آگاهی از مفروش سازی غیر پریودی و شبه کریستالها به پست زیر مراجعه کنید
http://t.me/pubethicsmums/1535

معماران دوران اسلامی هم از مفروش سازی غیر پریودی آگاه بودند. به پست زیر در این زمینه مراجعه کنید
http://t.me/pubethicsmums/726

مقاله مربوط را در آدرس زیر بیابید
Smith, David, et al. "An aperiodic monotile." arXiv:2303.10798 (2023).

مقاله هنوز داوری همتا نشده!

به مناسبت ۵ می روز جهانی ماما

مامائی حرفه ای مهم در طول تاریخ بوده است (تصویر مربوط به استفاده از خشت زایمانی در ایران قرن ۱۹ است)

سورانوس افسوسی پزشک بزرگ یونانی قرن اول میلادی و نگارنده کتاب مهم "بیماری‌های زنان" خصوصیات ماما را به صورت زیر خلاصه کرده است

"باسوادی، هوش و ذکاوت، حافظه خوب، عشق به کار بدون چشمداشت مادی، اگر خودش قبلا زایمان داشته باشد بهتر می‌تواند مامایی کند، باید همواره هشیار باشد (الکل مصرف نکند)، رفتار آرام و رازداری، پرهیز از خرافات، دستان نرم و ظریف داشته باشد و از کارهای یدی پرهیز کند تا دستانش خشن نشوند! و از روغن ملایم کننده پوست استفاده کند، انگشتان بلند و لاغر و ناخن کوتاه داشته باشد تا هنگام معاینه باعث درد نشود"

با تشکر از تمام عزیزان ماما که سلامت زنان و نوزادان مرهون آنهاست

تصویر از
Engelmann, George J. Labor among primitive peoples. St. Louis: J.H. Chamber&Co, 1884; p 77.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1735

به مناسبت ۵ می روز جهانی ناخن

ناخن در فرایند تکامل حدود ۵۶ میلیون سال قبل، از چنگال تکامل یافته است. هم ناخن و هم چنگال از ماده ای به نام کراتین در انتهای بند آخر انگشتان ساخته می‌شوند.
ناخن به نخستی‌های اولیه امکان چسبیدن بهتر به شاخه های درختان را می‌داد. با تکامل انگشت شصت مقابله پذیر (opposable) مهارت نخستی ها برای کارهای ظریف افزایش یافت.
به این ترتیب ناخن از اجداد نخستی ما از حدود ۵۶ میلیون سال قبل به ما ارث رسیده است!

فیلم در مورد تکامل ناخن و اهمیت آن است.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1736

به مناسبت ۵ می روز تسلیم آلمان نازی و پایان جنگ دوم جهانی در اروپا

فیلم تعداد تلفات ناشی از جنگ دوم جهانی در هر یک از کشورهای درگیر به تفکیک نظامی و غیر نظامی نشان میدهد.

جنگ دوم جهانی باعث مرگ حدود ۷۰ میلیون نفر شد که در تاریخ جنگهای بشر بی سابقه است

فیلم شاهکاری از ارائه آمار است
http://www.youtube.com/watch?v=DwKPFT-RioU


پس از جنگ دوم جهانی دیگر جنگی با این گستردگی در دنیا رخ نداد


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1737

در سال ۱۹۳۷، یوهانس استارک فیزیکدان آلمانی برنده جایزه نوبل و از حامیان حزب نازی در روزنامه رسمی اس اس
Das Schwarze Korps 
در مقاله تحت عنوان "یهودیان سفید در علم"
Weiße Juden in der Wissenschaft

به ماکس پلانک، سومرفلد و به خصوص ورنر هایزنبرگ به علت حمایت از نظریات فیزیکدانان یهودی خصوصا انیشتن،‌میتازد و آنها را یهودی سفید معرفی میکند. مقاله به خصوص به هایزنبرگ می تازد و او را "اوزیتسکی" فیزیک مینامد. اوزیتسکی به جرم جاسوسی و لو دادن مسلح شدن مجدد آلمان محکوم شده بود و در سال ۱۹۳۵ برنده جایزه نوبل صلح شد! پس از این اتفاق دریافت جایزه نوبل در آلمان نازی ممنوع شده بود!
#مجازات_به_جرم_دانش

دخالت ایدئولوژی در دانش همواره نتایج اسفبار دارد.
اضافه کردن پسوند "اسلامی" به علوم مختلف از مثال‌های بارز دخالت ایدئولوژی در دانش است که نتایج آن روز به روز بیشتر در کشور پیدا می‌شود!

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1738

به مناسبت باران بهاری این روزها


اگر چتر ندارید، هنگام باران برای کمتر خیس شدن باید بدوید یا راه بروید؟

تعداد قطرات باران که از بالا به شما برخورد می‌کند همواره ثابت است و ربطی به سرعت حرکت شما ندارد!
اما با حرکت کردن قطرات باران که از روبرو به شما برخورد می‌کنند شما را خیس خواهند کرد.
تعداد قطرات باران که از روبرو به شما برخورد می‌کنند ربطی به سرعت حرکت شما ندارد و فقط وابسته به طول حرکت شماست
پس

تعداد قطرات باران که به شما برخورد می‌کند برابر است با

تعداد قطرات از بالا در هر ثانیه × زمان باقی ماندن در باران
+
تعداد قطرات از روبرو در هر متر × فاصله شما تا مقصد


تنها چیزی که شما می‌توانید تغییر دهید در این معادله "زمان" است

پس در باران بدوید تا کمتر خیس شوید!

فیلم از پربازدیدترین کلیپهای کانال minutephysics است
https://youtu.be/3MqYE2UuN24

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1739

به مناسبت ۶ می سالروز مرگ الکساندر فون هومبولت
فون هومبولت یکی‌از معروفترین و تاثیرگذارترین دانشمندان قرن بیستم است. بیش از هر انسان دیگر نام او بر روی مکان‌های مختلفی در اروپا و آمریکا و نیز بر روی گونه های جانداران گذاشته شده است.
فون هومبولت در قرن نوزدهم طی سفری طولانی به آمریکای جنوبی شروع به جمع‌آوری اطلاعات وسیع جغرافیایی و زیست شناختی کرد. مشاهدات دقیق او راه را برای شروع علم نوین جغرافی و هواشناسی گشود.

او برای اولین بار در تاریخ علم موفق شد کشف کند که موجودات زنده در زیستگاه‌های مختلف بر اساس تفاوتهای جغرافیایی پخش شده‌اند. مطالعات او منجر به شروع علم ژئوبیولوزی گردید.
او کاشف خطوط جغرافیایی هم‌دما و جریان اقیانوسی موسوم به جریان هومبولت است.

کتاب بی نطیر او (Kosmos) از مشاهداتش در آمریکای جنوبی هنوز هم تجدید چاپ می‌شود. در این کتاب او نظریه "یگانگی طبیعت" را توصیف کرد و نشان داد که در طبیعت تمام پدیده ها به نحوی به هم مرتبط هستند.

فیلم در مورد اهمیت کارهای علمی الکساندر فون هومبولت است.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1740

موجودی که نوزاد آن هم باردار به دنیا می‌آید!
فصل بهار است و پرواز شته ها موجب آزار رهگذران است!
فیلم به اشتراک گذاشته شده در مورد شته و زندگی آن است

شته از آفاتی است که میتواند به سرعت گسترش پیدا کند. علت سرعت گسترش آن، روش تولید مثل شته است
شته از تولید مثل غیر جنسی استفاده می‌کند. روزانه هر شته توانایی زنده زایی ۵ شته کاملا مشابه خود بدون تولید مثل جنسی دارد.

نوزادان شته هنگام تولد باردار هستند
در نهایت پس از افزایش جمعیت شته به حدی که میزان غذا جوابگو نباشد، تعدادی از شته ها بالدار می‌شوند و به نواحی دیگر کوچ می‌کنند. همین شته های بالدار مایه دردسر و آزار بسیاری از رهگذران هستند!

فیلم در مورد زندگی شته ها است
http://www.youtube.com/watch?v=vrzalLssomg

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1741

کشف انیشتن
ویدئوی تکمیلی

در پست زیر درباره کشف آینشتاین بحث شد
http://t.me/pubethicsmums/1734

در فیلم کوتاه به اشتراک گذاشته شده در مورد چگونگی ساخت آن و کاشف آن بحث شده است

http://www.youtube.com/watch?v=Faonk4RxRnA

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1742

نبرد پلوزیوم اولین مورد از "جنگ روانی" در تاریخ

در ماه می ۵۲۵ قبل از میلاد نبردی سرنوشت‌ساز بین کمبوجیه پادشاه هخامنشی و پسامتیک فرعون مصر در پلوزیوم مصر رخ داد.
علت جنگ را تقلب فرعون مصر در فرستادن یک دختر ناشناس به جای دختر خودش برای همسری کمبوجیه، می‌دانند!!
جنگ با ابزاری روانی از طرف ایرانیها به نفع آنها تمام می‌شود. 
مصری ها به حیوانات مختلفی احترام می‌گذاشتند به خصوص به گربه و خدای به نام باستت که سری از جنس گربه داشت.

ایرانیها بر روی سپرهای خود عکس باستت را نقاشی کردند و گربه هایی را به عنوان سپر به میدان جنگ آوردند. مصری ها در صدمه زدن به گربه ها تردید داشتند و از دلائل شکست آنها همین بود.

نبرد پلوزیوم از مهمترین نبردهای تاریخ باستان است. به دنبال این نبرد، مصر به تصرف هخامنشیان درآمد و سلسله ۲۷ فراعنه مصر شامل کمبوجیه، داریوش، خشایارشا و اردشیر درازدست شروع شد. ایرانیان طی سلسله ۲۷‌ام فرعون مصر شدند.

بقایای جمجمه های سربازان مصری و ایرانی هنوز در زمان هرودوت در محل نبرد باقی بوده‌اند.

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1743

به مناسبت ۸ می روز جهانی خر

خر در ادبیات ایران
قبل اسلام: خر در دین زرتشتی موجودی مقدس است با سه پا، تنی سفید، شش چشم، نه پوزه و شاخی زرین که در میان دریای فراخکرت ایستاده و موجودات اهریمنی را می‌کشد.

بعد از اسلام
خر چهار بار در قرآن ذکر شده است که شاید معروفترینش
ان انکر الاصوات لصوت الحمیر
است
داستانهای زیادی با نقش خر در ادبیات پارسی هست
- عزیر و خرش که ۱۰۰ سال می‌خوابد و پس از بیدار شدن زنده شدن خرش را می‌بیند
-عیسی و خرش: عیسی (ع) برای نشان دادن تفاوتش با پادشاهان سوار خر می‌شده است
-بلعم باعور و خرش: خر بلعم از دستورش برای رفتن به سمت سپاهیان موسی خودداری می‌کند
-خر دجال: از نشانه های آخرالزمان است. از هر موی او صدای یک موسیقی می‌آید و مردم اطرافش ازدحام می‌کنند. مردم مدفوع او را نقل و نبات می‌پندارند و می‌خورند.

فیلم در مورد نقش خر در ادبیات پارسی است
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1744

به مناسبت ۱۹ شوال سالروز درگذشت یعقوب لیث موسس سلسله صفاریان و احیاگر زبان پارسی در ایران

یعقوب لیث یکی از بزرگترین پادشاهان پس از اسلام ایران است. او رویگرزاده ای بود اهل سیستان که با سیاست ضد خلیفه عباسی شروع به کشورگشایی کرد.

طبق نظر مولف "تاریخ سیستان" یعقوب لیث اولین پادشاهی بود که از مدح به زبان عربی خشمگین شد و درخواست شعر پارسی کرد
پس شعرا را شعر گفتندی به تازی:

چون این شعر برخواندند او عالم نبود، درنیافت. محمد بن وصیف حاضر بود و دبیر رسایل او بود و ادب نیکو دانست و بدان روزگار نامهٔ پارسی نبود. پس یعقوب گفت: چیزی که من درنیابم چرا باید گفت؟ محمد وصیف پس شعر پارسی گفتن گرفت و پیش ازو کسی نگفته بود که تا پارسیان بودند سخن ایشان به رود بازگفتندی، بر طریق خسروانی، و چون عجم برکنده شدند و عرب آمدند، شعر میان ایشان به تازی بود و همگنان را علم و معرفت شعر تازی بود و ،.....، محمد بن وصیف این شعر بگفت:
ای امیری که امیران جهان خاصه و عام
بنده و چاکر و مولای و سگ بند وغلام

فیلم به توضیح این شعر مهم تاریخ ادبیات پارسی میپردازد

https://youtu.be/ZDymgNfVMYQ

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1745

به مناسبت ۱۱ می، زادروز ریچارد فینمن.

در سال ۱۹۴۸، ریچارد فینمن، دیاگرامهایی را معرفی کرد که به دیاگرامهای فینمن معروف شدند. امروزه فیزیک‌دانان از این دیاگرامهای برای نشان دادن ساده محاسبات بسیار پیچیده مکانیک کوانتوم استفاده میکنند‌
ریچارد فینمن از بزرگترین دانشمندان قرن بیستم است. او به خاطر پیشبرد الکترودینامیکس کوانتومی(نظریه توجیه کننده نیروی الکترو مغناطیس) برنده جایزه نوبل شد.
فیلم در مورد الکترودینامیکس کوانتومی و نقش دیاگرامهای فینمن بحث می‌کند.  به طور خلاصه الکترودینامیکس کوانتومی پدیده الکترومغناطیس را با معرفی میدان الکترون و میدان الکترومغناطیسی توضیح می‌دهد. تعامل بین این دو میدان با ذرات مجازی (virtual) توجیه می‌شود. الکترودینامیکس کوانتومی دقیقترین و موفقترین تئوری فیزیک تا به حال بوده است.

https://youtu.be/X-FEU4mQWtE

#نوابغ_علم

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1746

پدیده تونل زنی کوانتومی را در خانه خود تجربه کنید!

در فیزیک کلاسیک، اجسام از یک مرز غیر قابل نفوذ نمی‌توانند بگذرند
در فیزیک کوانتوم، مرز عیر قابل نفوذی عملا وجود ندارد و احتمال گذشتن ذرات کوانتومی از موانع صفر نیست.

لیوانی را پر از آب کنید و با انگشتان خود نگه دارید. در صورتیکه با زاویه به داخل لیوان نگاه کنید انگشتان خود را نخواهید دید به علت پدیده
Total Internal Reflection
اما اگر انگشتان خود را با شدت به دیواره لیوان فشار دهید یا انگشتان خود را خیس کنید، تصویر انگشتان خود را خواهید دید. علت تونل زنی کوانتومی فوتون‌های نور از انگشتان شما از لایه هوای حائل بین انگشتان و لیوان است. به این پدیده
Frustrated Total Internal Reflection
می‌گویند که ذاتا یک پدیده کوانتومی است

فیلم در مورد این پدیده توضیح می‌دهد
http://www.youtube.com/watch?v=Bbq6dBPG9n4

دستگاه‌های اسکن اثر انگشت با همین پدیده کار می‌کنند

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1747

مگس
شگفتی آفرین هوانوردی!

احتمالا سختی کشتن یک مگس سمج را تجربه کرده اید!
چرا کشتن یک مگس می‌تواند اینقدر برای انسان سخت باشد؟

مگس قهرمان هوانوردی است.
۱-سرعت پردازش اطلاعات در مغز مگس چندین برابر مغز انسان است و حرکات ما برای مگس مانند حرکت آهسته در فیلم های سینمایی است
۲-چشم مرکب مگس عملا امکان دیدن تقریبا ۳۶۰ درجه به جانور میدهد
۳-مگسها دارای اندامکی به نام haltere هستند که مانند یک ژیروسکوپ است و با سرعت وضعیت پرواز را به جانور نشان میدهد و امکان مانور های خارق العاده را به مگس میدهد
۴-انتهای پاهای مگس دارای اندامکهای چسبناکی است که امکان چسبیدن به تقریبا تمام سطوح را دارد و به مگس امکان حرکت خاص خودش را میدهد "فرود بر روی سقف به صورت برعکس"

فیلم در مورد قدرت خارق العاده مگس در هوانوردی بحث می‌کند! به جرات می‌توان گفت هیچ دستگاه ساخت بشر قدرت مانور مگس را در پرواز ندارد

http://www.youtube.com/watch?v=jBPFCvEhv9Y

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1748