به مناسبت ۱۴ جولای:  روز جهانی شمپانزه (نزدیکترین خویشاوند تکاملی انسان در حال حاضر)

۱۴ جولای ۱۹۶۰، جین گودال برای اولین بار وارد تانزانیا شد تا بر روی شمپانزه ها مطالعه کند.  گودال مهمترین نخستی‌شناس دنیا است و روز ۱۴ جولای به همین مناسبت برای آگاهی عموم از اهمیت شمپانزه ها تعیین شده است.

فیلم به اشتراک گذاشته شده در‌ مورد یک کج‌فهمی مهم در زمینه علم ژنتیک است. آیا واقعا ژنوم انسان و شمپانزه ۹۹٪ مشابهت دارد؟

https://youtu.be/IbY122CSC5w

باید دانست طی ۶ تا ۸ میلیون سال (تاریخ تقریبی انشعاب اجداد انسان و شمپانزه) مسیر تکامل تغییرات عظیمی را در ژنوم هر دو موجود ایجاد کرده است. از جمله به هم پیوستن دو کروموزوم در انسان و حذف و مضاعف شدن بخش‌های بزرگی از ژنوم در هر دو گونه.
در واقع در صورت حذف ۱۸ درصد ژنوم شمپانزه و ۲۵ درصد ژنوم انسان، بخش‌های باقیمانده ۹۹٪ مشابه هستند!
والبته باید دانست که تغییرات بسیار کوچک در ژنوم می‌توانند تغییرات فنوتیپ بسیار عظیم ایجاد کنند.
هنگام شنیدن مشابهت ۵۰٪ ژنوم انسان با موز و ۸۰٪ با سگ هم این مورد صادق است.

کانال اخلاق نشر و منابع علمی

http://t.me/pubethicsmums/2322

به مناسبت ۱۴ جولای روز آگاهی از کوسه ها

کوسه در معرض انقراض به علت یک سوپ!

-کوسه ها حدود ۴۵۰ میلیون سال قدمت دارند (۲۰۰ میلیون سال قبل از دایناسورها)
-اولین شواهد کوسه ها مربوط به ۴۵۵ میلیون سال قبل است
-کوسه ها دندان تجدیدپذیر، لقاح داخلی، فلسهای ویژه و اسکلت غضروفی دارند
-کوسه ها در طول تاریخ اشکال بسیار متنوعی داشته‌اند ولی به علت اسکلت غضروفی به خوبی فسیل نمی‌شوند!
-کوسه ها در دوران کربونیفر به شدت تنوع داشتند (دوران طلایی کوسه ها) ولی در انقراض انتهای پرمین به شدت کاهش یافتند
-کوسه ها در طول تاریخ حیات خود بر روی زمین از پنج انقراض دسته جمعی جان سالم به در برده‌اند ولی بعید است از دست انسانها جان سالم به در ببرند.

فیلم در مورد تجارت باله کوسه است.
سوپ باله کوسه غذایی بسیار گرانقیمت است که بیشتر در هونگ کنگ و چین مصرف می‌شود.
سالانه بیش از ۷۳ میلیون کوسه فقط برای باله خود شکار می‌شوند.

شکارچیان پس از بریدن باله های کوسه آنها در آب رها می‌کنند تا با درد و رنج بسیار غرق شوند!

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2323

به مناسبت ۱۵ جولای زادروز رامبرانت

رامبرانت یکی از بزرگترین نقاشان دوران طلایی نقاشی هلند است.

شاهکار او تحت عنوان "گشت شبانه" در ۱۶۴۲ به پایان رسیده است و به عنوان سمبل دوران طلایی نقاشی هلند شناخته میشود.

نام اصلی این اثر
Militia Company of District II under the Command of Captain Frans Banninck Cocq
است. این اثر دو واقع یک صحنه در روز است نه شب. یک قرن بعد از اتمام نقاشی به علت جلادهنده سیاه‌رنگی که به نقاشی زده اند به نام "گشت شبانه" معروف شده است.

فیلم در مورد اهمیت این نقاشی و استفاده استادانه رامبرانت از نور و سایه و شخصیت‌های اصلی درون این اثر بحث می‌کند

تابلو را برای اینکه بتوانند درون محل نمایش آن جای دهند در یک نوبت کوچک می‌کنند!
تا به حال ۳ بار به آن حمله شده است (دو بار با چاقو و یک بار با اسید) که همه توسط افراد با مشکلات روانپزشکی بوده است
http://www.youtube.com/watch?v=BvkUZlNedC0

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2324

به مناسبت ۱۶ جولای روز جهانی مار چهار فیلم زیر به اشتراک گذاشته میشود

مار و نماد پزشکی
http://t.me/pubethicsmums/1909

زهر و نیش مار و مکانیزم زهر مار و نحوه تولید ضدزهر مار
http://t.me/pubethicsmums/1849

چرا زبان مار دوشاخه است
http://t.me/pubethicsmums/1850

صدای مار زنگی چگونه ایجاد می‌شود
http://t.me/pubethicsmums/1851

سومین یکشنبه جولای روز بستنی
-ایرانیان باستان برای ذخیره یخ در فصول گرم، سازه های بی‌نظیر به نام "یخچال" داشتند که امروزه هم بقایای آنرا در بسیاری نقاط ایران می‌بینیم
-ایرانیان باستان از مخلوط یخ و عصاره میوه‌جات و شکر استفاده میکردند. استفاده از این خوراکی توسط اسکندر، چین باستان و رومیان باستان (به خصوص امپراطور نرو) ذکر شده است
خوراکی یخ زده بر پایه شیر ابتدا در چین باستان تهیه شده است
-طرز تهه نوشیدنی سرد "شربت" توسط مارکوپولو از چین و ایران به اروپا رسید که به تدریج تبدیل به بستنی برپایه خامه و شیر شد
-بستنی در قرن ۱۶ و ۱۷ به تمام اروپا گسترش می‌یابد و در قرن ۱۸ به آمریکا میرسد
-در ابتدای قرن ۱۹ با اختراع فریزرهای صنعتی، تولید بستنی هم متحول شد و در سراسر دنیا پخش شد.

تاریخچه بستنی

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2326

به مناسبت ۱۷ جولای روز ایموجی

آیا زمان استفاده از #ایموجی در مقالات پزشکی فرا رسیده است؟
در مقاله زیر به این مساله پرداخته شده است.
https://www.bmj.com/content/363/bmj.k5033

تصویر مربوط به نتیجه گیری این مقاله است.
http://t.me/pubethicsmums/2327

به مناسبت ۱۸ جولای زادروز رابرت هوک
کاشف سلول و نویسنده اولین کتاب پر فروش علمی تاریخ

در سال ۱۶۶۵ میلادی، رابرت هوک انگلیسی برای اولین بار موفق به مشاهده سلول شد. واژه سلول را هم او برای اولین بار به کار برد.
فیلم مربوط به کتاب معروف و بی نظیر رابرت هوک
Micrograph
است. در این کتاب رابرت هوک تصاویر میکروسکوپی بی نظیر از موجودات بسیار ریز کشیده است. بعضی از این تصاویر هنوز هم معروف و پرکاربرد هستند.

این کتاب اولین کتاب پرفروش در تاریخ علم است و باعث اقبال عمومی به دانش گردید.
#نوابغ_علم
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2328

به مناسبت زادروز محمد بخاری

صحاح سته شش کتاب حدیث هستند که پس از قرآن مهمترین کتب مذهبی اهل سنت هستند

مهمترین این کتاب‌ها صحیح بخاری است که نام اصلی آن «الجامع المسند الصحیح المختصر من مسائل رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلم» می‌باشد.

نويسندگان صحاح سته همه ایرانی هستند. این کتاب‌ها عبارتند از
صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن نسائی
سنن ابن داوود
سنن ترمذی
سنن ابن ماجه

مقبره مسلم (صاحب صحیح مسلم دومین کتاب معتبر حدیث پس از صحیح بخاری) در نیشابور و مقبره ابن ماجه در قزوین است.
http://www.youtube.com/watch?v=CCSw12MqEAc
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/2329

به مناسبت ۲۰ جولای سالروز فوت برنهارد ریمان نابغه مسلم ریاضی دو پست زیر تقدیم می‌شود

حدس ریمان بزرگترین مساله حل نشده در ریاضیات
http://t.me/pubethicsmums/1859

ریمان و خمیدگی فضا در هندسه

http://t.me/pubethicsmums/1860

بدترین جایزه نوبل اهدا شده تاریخ علم!
سال ۱۹۴۹، ایگاز مونیز پرتغالی، موفق به دریافت جایزه نوبل پزشکی به خاطر "کشف اثر درمانی لوکوتومی" شد.
لوکوتومی به سرعت تبدیل به روش درمانی "موثر!" برای طیف وسیعی از بیماری‌های حیطه روانپزشکی شد. در این روش با استفاده از وسیله‌ای نوک تیز از طریق حفره چشم، ارتباط قشر کورتکس پره‌فرونتال با سایر نقاط مغز قطع می‌شود. اثر درمانی این روش بر بیماران آرام‌تر شدن آنها و در واقع "راحت تر شدن نگهداری" این بیماران بود.
با مشخص شدن عوارض جبران ناپذیر و غیر انسانی این درمان، به تدریج کشورهای مختلف آنرا ممنوع کردند و مشخص شد که این روش اثر درمانی خاصی نداشته است.
فیلم در مورد هوارد دالی است که در ۱۲ سالگی تحت لوبوتومی ترانس اوربیتال قرار گرفته است. شنیدن ماجرای زندگی او از زبان خودش بسیار دردآور است.

جایزه نوبل مونیز بسیار مورد مناقشه است و نمونه یک اشتباه فاحش در جوایز نوبل.
مونیز به دنبال حمله یک بیمار "ناسپاس" دچار آسیب شدید ستون فقرات شد و تا آخر عمر بر روی ویلچر بود.
https://youtu.be/2OdPxa_qbiQ

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2331

به مناسبت ۲۲ جولای روز جهانی مغز

آیا برای هوش بالا، داشتن مغز بزرگ الزامی است؟

هشت‌پا ها جزو بی‌مهرگان تحت عنوان سرپایان هستند.
این جانوران از هوش بسیار بالایی برخوردار هستند. حجم سیستم عصبی آنها نسبت به بدن آنها تقریبا معادل مهره‌دارانی  مانند سگها است.

سیستم عصبی آنها بسیار با مهره‌داران متفاوت است. ۱۰ % سیستم عصبی آنها در مغز مرکزی ۳۰ % در لوبهای اپتیک و ۶۰ % بقیه در پاهای آنهاست

سرپایان بر خلاف مهره‌داران دارای بدنی منعطف هستند که میتواند به هر شکلی درآید. برای کنترل پاها، سیستم عصبی سرپایان روش ویژه‌ای دارد.
هر پای هشت‌پا دارای سیستم عصبی مستقل است که میتواند به طور مستقل تفکر کند و خود را کنترل کند. به این ترتیب مغز اختاپوس در برخورد با هر مستله‌ای به جای دستور به عضلات مختلف، یک سیستم رفتاری را فعال می‌کند که به نوبه خود هر یک از پاها به طور مستقل این سیستم رفتاری را اجرا خواهند کرد.
به این ترتیب سرپایان توانایی حل مساله و استفاده از ابزار را دارند که آنها را بینهایت باهوش می‌سازد

میلیونها سال تکامل موجودات، روش‌های متعددی برای بقاء ایجاد کرده است و هوش نیز از این قاعده مستثنی نیست.

آدرس کانال

۲۵ جولای: زادروز لوییز براون اولین کودک به دنیا آمده با لقاح خارج بدن (IVF)

در سال ۱۹۷۸در چنین روزی تیم پزشکی رابرت ادواردز و پاتریک استپ‌تو  با موفقیت اولین نوزاد حاصل لقاح خارج بدن را به دنیا آوردند.
این کودک (لوییز براون) امروز  ۴۶ ساله شد.
فیلم در مورد لقاح در انسان و نحوه IVF بحث می‌کند.

https://youtu.be/P27waC05Hdk


ادواردز در سال ۲۰۱۰ برنده جایزه نوبل شد. تاکنون میلیونها نفر به روش ابداعی ادواردز به دنیا آمده اند.
#نوابغ_علم

Steptoe, P. C.; Edwards, R. G. (1978). "Birth After the Reimplantation of a Human Embryo". The Lancet. 312 (8085): 366

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/2333

روزی که حسنلو نابود شد

روزی تابستانی در حدود ۸۰۰ قبل از میلاد، ارتشی مهاجم (احتمالا از پادشاهی اورارتو) به شهری آباد و متمول در جنوب دریاچه ارومیه حمله کرد. بقایای این شهر امروز به تپه حسنلو معروف است.
شهر شامل چند معبد، سکونتگاههای مردم عادی و یک ارگ بود. مردم برای فرار از ارتش مهاجم به ارگ پناه بردند. ارتش مهاجم با بی رحمی مردم را سلاخی کرده و سپس ارگ را آتش می‌زند.
شهر در آتش به طور کامل می‌سوزد و مهاجمین پس از چند روز آنجا را ترک می‌کنند و در زیر آوار بقایای بیش از دویست جسد را باقی می‌گذارند که حدود ۲۰۰۰ سال دست نخورده باقی می‌مانند.

یکی از جالبترین کشفیات در حسنلو بقایای دو جسد است که ظاهرا به علت آتش سوزی خفه شده‌اند و قبل از مرگ همدیگر را در آغوش گرفته و به نظر همدیگر را می‌بوسند. آنها را "عشاق حسنلو" نامیدند و به عنوان اولین بوسه ثبت شده تاریخ معرفی کردند. البته آزمایشات ژنتیک نشان داد که هر دو اسکلت مذکر هستند!

تعداد زیادی اجسام نفیس در حسنلو یافت شده است که جام زرین حسنلو از مهمترین آنهاست.
به علت عدم وجود سند نوشتاری بیش از این اطلاعاتی درباره حسنلو وحود ندارد
http://t.me/pubethicsmums/2334

۲۲ محرم زادروز أبو علي الحسن بن الحسن بن الهيثم است که در غرب به alhazen معروف است.
ابن هیثم از بزرگترین دانشمندان تاریخ است. کتاب بی بدیل او "کتاب المناظر" پایه‌گذار علم اپتیک است.
ابن هیثم قدمهای اول را در تبدیل فلسفه طبیعی یونانیان به علم تجربی امروزی برداشت و لایق لقب اولین دانشمند به مفهوم نوین آن است.
به همین مناسبت هشت پست در مورد #ابن_هیثم تهیه شده است که در کانال به اشتراک گذاشته است.

ابن هیثم و بنیان گذاری اپتیک نوین
http://t.me/pubethicsmums/1319

ابن هیثم و دید دو چشمی: مفهوم هوروپتر
http://t.me/pubethicsmums/1320

ابن هیثم و دید دو چشمی: قانون هرینگ
http://t.me/pubethicsmums/1321

ابن هیثم و انعکاس نور از سطوح منحنی: مساله ابن هیثم
http://t.me/pubethicsmums/1322

ابن هیثم و اعداد اول: قضیه ویلسون
http://t.me/pubethicsmums/1323

ابن هیثم و اعداد کامل
http://t.me/pubethicsmums/1324

ابن هیثم و دید دو چشمی
http://t.me/pubethicsmums/1325

ابن هیثم و ابداع روش علمی
http://t.me/pubethicsmums/1657

به مناسبت ۲۸ جولای زادروز کارل پوپر

مرزبندی بین علم تجربی و غیر-علم تجربی و ابطال‌پذیری

در سال ۱۹۳۴ کارل پوپر در یکی از تاثیرگذارترین کتب فلسفه علم
Logik der Forschung. Zur Erkenntnistheorie der modernen Naturwissenschaft
به مساله مرزبندی بین علم تجربی و غیر علم تجربی(شامل شبه علم) یا همان
Demarcation problem
پرداخت.

از نظر پوپر، آنچه باعث می‌شود یک نظریه "علمی" باشد، توانایی طراحی آزمایشاتی است که بتوان آن نظریه را به چالش کشید و رد کرد! در واقع نظریه ای علمی است که بالقوه ابطال‌پذیر باشد!

فیلم در مورد مرزبندی علم و شبه علم بحث می‌کند. علاوه بر ابطال‌پذیری مسائل زیر یاری‌گر هستند
-شبه علم به تناقضات درونی خود پاسخ درستی نمی‌دهد و سعی می‌کند به هر طریق خود را سرپا نگه دارد
-شبه علم با شواهد متعدد خارج از حیطه خود در تناقض است مانند تناقض مخالفان نظریه تکامل با زمین شناسی و ...
علم تنها عامل موثر در زندگی انسان‌ها نیست ولی عدم توجه به تفاوت علم و شبه علم منجر به سوء استفاده از اعتقادات و تمایلات دینی و مذهبی می‌شود مانند طب اسلامی و اقتصاد اسلامی و ..


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

به مناسبت ۲۹ جولای روز ببر

ببر مازندران و ماجرای انقراض آن
-سیاحان دوره صفوی از فراوانی عجیب ببرهای مازندران تعریف کرده اند
-ظل السلطان حدود ۱۰۰ سال قبل از شکار تعداد زیادی ببر مازندران خب می‌دهد(با افتخار!)
-گرچه شکار بی رویه در انقراض ببر مازندران بی اثر نبود، علت اصلی انقراض آن از بین رفتن زیستگاه این گونه بی نظیر برای گسترش کشاورزی بود.

- پاییز ۱۳۳۶ آخرین ببر شکار شده توسط شاهرخ شادلو پسر حاکم خراسان.
- در نهایت انقراض ببر مازندران پس از آن چند ببر مازندران در باغ وحش ها تا مدتی زنده بودند

http://www.youtube.com/watch?v=cLPFIL31Oqs


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2337

به مناسبت ۲۹ جولای روز جهانی باران

در جهان‌های دیگر چه می‌بارد؟
باران اختصاصی کره زمین نیست. باران در سایر کرات از جنس آب نیست!

زهره: دما و فشار بالای اتمسفر این سیاره، منجر به تشکیل ابر و باران اسید سولفوریک میشود

سیارات گازی: با حرکت به سمت مرکز این سیارات، فشار بالا باعث جدا شدن اتم‌های کربن گاز متان شده و این اتم‌ها به هم متصل شده و تحت فشار تبدیل به الماس می‌شوند. بارش الماس به خصوص در نپتون و اورانوس به سمت مرکز آنها شایع است!
تایتان قمر زحل: مانند زمین باران مایع دارد ولی از جنس متان!

بارش شیشه مایع در سیاره HD 189733b، بارش آهن مایع در سیاره OGLE-TR-56b پیش‌بینی شده است.

فیلم در مورد باران در منظومه شمسی است

https://youtu.be/tZF_yEwR9A0

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2338

نامه ای از یک دانش آموز به مادرش در ۴۰۰۰ سال قبل

نامه مشاهده شده در تصویر مربوط به ۴۰۰۰ سال قبل از شهر لارسا در زمان حکمرانی حمورابی است.

در این نامه یک کودک به مادرش از کیفیت پایین لباس‌هایش شکایت می‌کند. نام کودک «ادین‌سین» و نام مادرش «زینو» است.

«سال به سال لباس آقایان جوان اینجا بهتر می‌شود، اما شما اجازه دادید که لباس‌های من سال به سال بدتر شود. پسر عدادالدینم که پدرش فقط دستیار پدرم است، دو دست لباس جدید دارد، در حالی که شما حتی برای من یک دست لباس هم ضروری ندانستی.»

او سپس ادامه می‌دهد
«با وجود اینکه تو مرا به دنیا آوردی، اما مادر او، این پسر را به فرزندی گرفته است. مادرش او را دوست دارد، در حالی که تو مرا دوست نداری.»
https://parsi.euronews.com/2023/09/08/ancient-babylonian-letter-from-student-to-his-mom

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2339

به مناسبت ۱۱ مرداد سالروز اعدام شیخ فضل الله نوری

شیخ فضل الله از چهره های جنجالی دوران مشروطه است. او در ابتدا جزو مشروطه خواهان بود ولی پس از مدتی از مخالفین سرسخت مشروطه شد.
او مخالف مدارس نوین برای دختران و تدریس علوم نوینی مثل فیزیک و شیمی بود. با تساوی حقوق مردم به شدت مخالف بود و اعتقادی به تفکیک قوا نداشت.
از سخنان اوست

«حضرات جالسین بدانید، مملکت اسلامیه، مشروطه نخواهد شد. زیرا که محال است با اسلام، حکم مساوات
تقسیم قوای مملکت به سه شعبه که قوۀ اول، قوۀ مقننه است، بدعت و ضلالت محض است. زیرا که در اسلام برای احدی جایز نیست تقنین و جعل حکم. هر که باشد.

 اسلام، ناتمامی ندارد که کسی او را تمام کند.. قانون مشروطه با دین اسلام، منافی است و ممکن نیست مملکت اسلامی تحت قانون مشروطگی درآید مگر به رفع ید از اسلام. پس اگر کسی سعی در این باب نماید که ما مسلمان مشروطه شویم این سعی و اقدام در اضمحلال دین است و چنین آدمی مرتد است»

در دوران استبداد صغیر به حمایت از محمدعلی شاه پرداخت و در نهایت پس از فتح تهران به دست مشروطه خواهان اعدام شد.

https://youtu.be/c-S88Yek1CQ

http://t.me/pubethicsmums/2340

به مناسبت هفته اول آگوست، هفته شیردهی با شیر مادر

شیر مادر بهترین شیر برای نوزاد

شیر در واقع عرق تغییر شکل یافته است. باید دانست شیر هر پستاندار برای نیازهای نوزادش تکامل یافته است ولی به علت شباهت شیر گاو با شیر انسان و امکان تولید صنعتی شیر گاو، شیر گاو می‌تواند چایگزین شیر انسان شود

-شیر فک تا ۶۰٪ چربی دارد (بستنی ۱۶٪ چربی دارد!) تا رشد سریع نوازد را حمایت کند

-شیر والابی دارای ۱۲٪ قند است (بیش از کوکا کولا) زیرا نوزاد والابی نارس به دنیا می‌آید و هضم قند ساده است

-شیر مورچه‌خوار دارای ۱۳٪ پروتئین است تا بتواند رشد سریع نوزاد تا بالغ شدن را حمایت کند

-شیر آرمادیلو ۱۰ برابر بیش از شیر گاو کلسیم دارد تا تکامل زره استخوانی نوزاد را حمایت کند

شیر هر پستاندار برای نوزاد خودش تکامل یافته است. شیر مادر بهترین شیر برای نوزاد انسان است.

فیلم در مورد شیرهای مختلف در پستانداران است.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/2341