PostgreSQL Tutorial
Bugun sizlar bilan JOIN lar haqida gaplashamiz. JOIN lar orqali biz bir vaqtning o'zida bir nechta table dan malutmolarni olib kelishimiz mumkin. Ya'ni bizda user_files table bo'lsa va unda user_id , file_id columnlari dagi malumotlar kelsa biz JOIN lar orqali…
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
PostgreSQL Tutorial
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
PostgreSQL Tutorial
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
CREATE TABLE IF NOT EXISTS products (
id SERIAL PRIMARY KEY ,
name VARCHAR(50) UNIQUE NOT NULL ,
price INT NOT NULL
);
CREATE TABLE IF NOT EXISTS products_history(
id INT ,
name VARCHAR(50) NOT NULL ,
price INT NOT NULL ,
status VARCHAR(15) NOT NULL ,
created_at TIMESTAMP DEFAULT current_timestamp
);
CREATE OR REPLACE FUNCTION update_products_history()
RETURNS TRIGGER AS $$
BEGIN
INSERT INTO products_history (id, name, price, status)
VALUES (
coalesce(NEW.id, old.id),
COALESCE(NEW.name, OLD.name),
COALESCE(NEW.price, OLD.price),
CASE
WHEN TG_OP = 'INSERT' THEN 'INSERT'
WHEN TG_OP = 'UPDATE' THEN 'UPDATE'
WHEN TG_OP = 'DELETE' THEN 'DELETE'
END
);
RETURN NEW;
END;
$$ LANGUAGE plpgsql;
CREATE TRIGGER products_history_trigger
AFTER INSERT OR UPDATE OR DELETE
ON products
FOR EACH ROW
EXECUTE FUNCTION update_products_history();
create or replace procedure insert_product(
name varchar,
price int
)
language plpgsql
as $$
begin
INSERT INTO products(name, price) VALUES (name, price*100);
commit;
end;$$;
call insert_product('Banana', 5);
INSERT INTO products(name, price) VALUES ('Phone23455', 5000);
DELETE FROM products WHERE id=3;
PostgreSQL Tutorial
CREATE TABLE IF NOT EXISTS products ( id SERIAL PRIMARY KEY , name VARCHAR(50) UNIQUE NOT NULL , price INT NOT NULL ); CREATE TABLE IF NOT EXISTS products_history( id INT , name VARCHAR(50) NOT NULL , price INT NOT NULL , status…
1. Products nomli table yaratiladi.
2. Products_history nomli table yaratiladi,
3. Update Product history nomli FUNCTION yaratiladi.
4. products_history_trigger nomli Trigger yaratiladi.
5. insert_procedure nomli protsedura yaratiladi.
Products table ga malumot qo'shilganda uning har bitta rowini tinglab turgan trigger update_products_history nomli functionni chiqirib yuboryapti. update_products_history function esa products_history table ga coalesce yordamida qo'shyapti. (colasce - update ga o'xshaydi. Unga agar yangi malumot berilsa o'sha malumotni yozyapti agar yangi malumot berilmasa eskini yozib qo'yayapti). CASE ni ichida esa actionga qarab statusni aniqlab olib yozib qo'yayapti.
Bu yerda protsedura ham bor u esa call qilinganda unga name va price berilyapti u esa products table ham name ni o'z holicha, price ni esa dollardan cent ga o'zgartirib yozib qo'yayapti!
Keyingi postlarimda TRIGGER, FUNCTION, INDEX, PROCEDURE, TRANSACTION lar haqida alohida to'xtalib example lar bilan to'liq malumot beraman........
2. Products_history nomli table yaratiladi,
3. Update Product history nomli FUNCTION yaratiladi.
4. products_history_trigger nomli Trigger yaratiladi.
5. insert_procedure nomli protsedura yaratiladi.
Products table ga malumot qo'shilganda uning har bitta rowini tinglab turgan trigger update_products_history nomli functionni chiqirib yuboryapti. update_products_history function esa products_history table ga coalesce yordamida qo'shyapti. (colasce - update ga o'xshaydi. Unga agar yangi malumot berilsa o'sha malumotni yozyapti agar yangi malumot berilmasa eskini yozib qo'yayapti). CASE ni ichida esa actionga qarab statusni aniqlab olib yozib qo'yayapti.
Bu yerda protsedura ham bor u esa call qilinganda unga name va price berilyapti u esa products table ham name ni o'z holicha, price ni esa dollardan cent ga o'zgartirib yozib qo'yayapti!
Keyingi postlarimda TRIGGER, FUNCTION, INDEX, PROCEDURE, TRANSACTION lar haqida alohida to'xtalib example lar bilan to'liq malumot beraman........
sql
CREATE TABLE customers(
customer_id INT GENERATED ALWAYS AS IDENTITY,
customer_name VARCHAR(255) NOT NULL,
PRIMARY KEY(customer_id)
);
CREATE TABLE contacts(
contact_id INT GENERATED ALWAYS AS IDENTITY,
customer_id INT,
contact_name VARCHAR(255) NOT NULL,
phone VARCHAR(15),
email VARCHAR(100),
PRIMARY KEY(contact_id),
CONSTRAINT fk_customer
FOREIGN KEY(customer_id)
REFERENCES customers(customer_id)
ON DELETE SET NULL
);
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
SELECT setval('track_codes_id_seq', 11062);
shu yerda turib tursin. Birozdan keyiin tushuntirib yozvoraman!
shu yerda turib tursin. Birozdan keyiin tushuntirib yozvoraman!
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
EXPLAIN ANALYZE SELECT * FROM Users WHERE user_id = 5300157486;
Bazada so'rov ning qanchalik tez ishlayotganini ko'rsatuvchi sql query hisoblanadi. Juda kerakli query ayniqsa dasturingiz sekin ishlayotgan vaqt va siz uni tezlashtirmoqchi bo'lganingizda.
@psql_tutorial
SELECT query, calls, total_time, mean_time
FROM pg_stat_statements
ORDER BY total_time DESC
LIMIT 10;
Bu query bazada eng kop vaqt olayotgan so'rovlarni topish uchun ishlatasiz.
Agar statistika pg_stat_statements yoqilmagan bo'lsa quyidagi so'rov bilan yoqasiz: 👇
CREATE EXTENSION pg_stat_statements;
Kopchilik cloud psql bazalarda bu extension uchun dostup yoq ammo support bilan "otnosheniya" qilib yoqtirib olsangiz bo'ladi 😅 😉
menda hozir pg_stat_statements extension uchun dostup yo'q ekan TIMEWEB CLOUD PSQL bazasida endi adminkalar bilan "otnosheniya" qilib yoqtirib olishim kerak 😅
Juda katta hajmdagi malumotlarni bazaga kiritish bo'yicha eng yaxshi usullar:
BULK INSERT👇
ENG TEZ USUL (COPY FROM) 🚀
BULK INSERT👇
INSERT INTO users (name, email)
VALUES
('User1', 'user1@example.com'),
('User2', 'user2@example.com'),
...
('User1000', 'user1000@example.com');
ENG TEZ USUL (COPY FROM) 🚀
COPY users(name, email) FROM '/path/to/data.csv' DELIMITER ',' CSV HEADER;
SELECT
(
SELECT COUNT(*)
FROM user_bots ub2
WHERE ub2.bot_id = ub.bot_id
AND ub2.in_channel = TRUE
AND DATE(ub2.created_at) BETWEEN $2 AND $3
) AS subscribers_in_channel,
(
SELECT COALESCE(ROUND(SUM(tm.price) / 100.0, 0), 0)
FROM transaction_meta tm
WHERE tm.bot_id = ub.bot_id
AND tm.status = 'success'
AND DATE(tm.created_at) BETWEEN $2 AND $3
) AS total_revenue_today,
(
SELECT COUNT(*)
FROM transaction_meta tm
WHERE tm.bot_id = ub.bot_id
AND tm.status = 'success'
AND DATE(tm.created_at) BETWEEN $2 AND $3
) AS sales_today,
(
SELECT COALESCE(ROUND(AVG(tm.price) / 100.0, 0), 0)
FROM transaction_meta tm
WHERE tm.bot_id = ub.bot_id
AND tm.status = 'success'
AND DATE(tm.created_at) BETWEEN $2 AND $3
) AS average_sale_price_today
FROM user_bots ub
WHERE ub.bot_id = $1
GROUP BY ub.bot_id;
📌 PostgreSQL’da Partition nima va nega u muhim?
#PostgreSQL #Partition #DatabaseOptimization
🔹 Partitioning — bu katta hajmdagi jadvalni bo‘laklarga ajratish texnikasi. Bu bo‘laklar partition deb ataladi va ular asosan samaradorlikni oshirish va qidiruvni tezlashtirish uchun ishlatiladi.
💡 Tasavvur qil:
Senda 100 million qatorli orders jadvali bor. Har safar qidiruv qilishda butun jadvalni ko‘zdan kechirish kerakmi? Yo‘q, buning o‘rniga orders_2023, orders_2024, orders_2025 kabi yil bo‘yicha bo‘lingan partition’lar foydali bo‘ladi.
⸻
🔧 Partition turlari:
1. Range Partitioning – ma’lumotlar qiymat oralig‘iga qarab ajratiladi.
Misol: date BETWEEN '2024-01-01' AND '2024-12-31'
2. List Partitioning – muayyan qiymatlarga qarab bo‘linadi.
Misol: region IN ('Toshkent', 'Fargʻona')
3. Hash Partitioning – ma’lumotlar hash funksiyasi orqali bo‘linadi.
Misol: user_id % 4
⸻
✅ Afzalliklari:
• Performance oshadi – kerakli partition’ni skanerlash kifoya.
• Ma’lumotni boshqarish osonlashadi – eski partlarni arxivlash, o‘chirish, yoki zaxiralash mumkin.
• Parallel query’lar – bir nechta partition ustida bir vaqtning o‘zida ishlaydi.
📚 P.S.: Partition ishlatish — bu katta hajmdagi jadval bilan ishlayotgan professional backendchilar uchun “must-know” texnika. Ayniqsa, vaqt bo‘yicha statistika, arxiv, loglar va billing tizimlarida juda asqotadi.
#PostgreSQL #Partition #DatabaseOptimization
🔹 Partitioning — bu katta hajmdagi jadvalni bo‘laklarga ajratish texnikasi. Bu bo‘laklar partition deb ataladi va ular asosan samaradorlikni oshirish va qidiruvni tezlashtirish uchun ishlatiladi.
💡 Tasavvur qil:
Senda 100 million qatorli orders jadvali bor. Har safar qidiruv qilishda butun jadvalni ko‘zdan kechirish kerakmi? Yo‘q, buning o‘rniga orders_2023, orders_2024, orders_2025 kabi yil bo‘yicha bo‘lingan partition’lar foydali bo‘ladi.
⸻
🔧 Partition turlari:
1. Range Partitioning – ma’lumotlar qiymat oralig‘iga qarab ajratiladi.
Misol: date BETWEEN '2024-01-01' AND '2024-12-31'
2. List Partitioning – muayyan qiymatlarga qarab bo‘linadi.
Misol: region IN ('Toshkent', 'Fargʻona')
3. Hash Partitioning – ma’lumotlar hash funksiyasi orqali bo‘linadi.
Misol: user_id % 4
⸻
✅ Afzalliklari:
• Performance oshadi – kerakli partition’ni skanerlash kifoya.
• Ma’lumotni boshqarish osonlashadi – eski partlarni arxivlash, o‘chirish, yoki zaxiralash mumkin.
• Parallel query’lar – bir nechta partition ustida bir vaqtning o‘zida ishlaydi.
CREATE TABLE orders (
id serial,
customer_id int,
order_date date
) PARTITION BY RANGE (order_date);
CREATE TABLE orders_2024 PARTITION OF orders
FOR VALUES FROM ('2024-01-01') TO ('2025-01-01');
📚 P.S.: Partition ishlatish — bu katta hajmdagi jadval bilan ishlayotgan professional backendchilar uchun “must-know” texnika. Ayniqsa, vaqt bo‘yicha statistika, arxiv, loglar va billing tizimlarida juda asqotadi.
👎 PostgreSQL Partitioning’ning Kamchiliklari
Partition zo‘r narsa, lekin har bir "qulaylik" o‘z narxiga ega. Endi uning kamchiliklari haqida gaplashamiz:
❌ 1. Yozish (INSERT) sekinlashuvi
Ko‘pchilik o‘ylaydi: "Partition faqat tezlashtiradi!"
Yo‘q, INSERT operatsiyasi har safar to‘g‘ri partition’ni topish uchun qo‘shimcha tekshiruvlardan o‘tadi.
Ayniqsa, ko‘p bo‘lakli (many partitions) strukturada bu sezilarli kechikishga olib kelishi mumkin.
❌ 2. Trigger va Foreign Key cheklovlari
Partitionlangan jadvalda foreign key ishlamaydi (child jadval bo‘lishi mumkin emas).
Triggerlarni har bir partition uchun alohida qo‘shish kerak bo‘ladi. Ota jadvalda qo‘shilgan triggerlar child'larda ishlamaydi.
❌ 3. Maintenance murakkabligi
Har bir partition bu alohida jadval. Ularni yaratish, o‘chirish, migratsiya qilish – qo‘shimcha bosh og‘riq.
Agar partitionlar avtomatik yaratilmasa, yangilari qo‘lda yoki dastur orqali qo‘shilishi kerak bo‘ladi.
❌ 4. Planning va optimization murakkablashadi
Query planner noto‘g‘ri partition’ni tanlasa – optimal ishlamaydi.
Ba’zida indeks ishlamay qoladi, chunki u faqat bitta partition’da bor.
❌ 5. Yozishda UPDATE muammolari
Agar UPDATE operatsiyasi partition ajratilgan ustunga ta’sir qilsa, PostgreSQL yozuvni bir partition’dan olib, boshqasiga ko‘chiradi (DELETE + INSERT).
Bu esa performanceni keskin tushiradi.
📌 Xulosa:
Partition – kuchli qurol, lekin uni kerakli joyda va to‘g‘ri strategiya bilan ishlatmasang, aks ta’sir qiladi.
EXPLAIN ANALYZE bilan sinab ko‘r, so‘ngra bo‘laklarga bo‘l!
Partition zo‘r narsa, lekin har bir "qulaylik" o‘z narxiga ega. Endi uning kamchiliklari haqida gaplashamiz:
❌ 1. Yozish (INSERT) sekinlashuvi
Ko‘pchilik o‘ylaydi: "Partition faqat tezlashtiradi!"
Yo‘q, INSERT operatsiyasi har safar to‘g‘ri partition’ni topish uchun qo‘shimcha tekshiruvlardan o‘tadi.
Ayniqsa, ko‘p bo‘lakli (many partitions) strukturada bu sezilarli kechikishga olib kelishi mumkin.
❌ 2. Trigger va Foreign Key cheklovlari
Partitionlangan jadvalda foreign key ishlamaydi (child jadval bo‘lishi mumkin emas).
Triggerlarni har bir partition uchun alohida qo‘shish kerak bo‘ladi. Ota jadvalda qo‘shilgan triggerlar child'larda ishlamaydi.
❌ 3. Maintenance murakkabligi
Har bir partition bu alohida jadval. Ularni yaratish, o‘chirish, migratsiya qilish – qo‘shimcha bosh og‘riq.
Agar partitionlar avtomatik yaratilmasa, yangilari qo‘lda yoki dastur orqali qo‘shilishi kerak bo‘ladi.
❌ 4. Planning va optimization murakkablashadi
Query planner noto‘g‘ri partition’ni tanlasa – optimal ishlamaydi.
Ba’zida indeks ishlamay qoladi, chunki u faqat bitta partition’da bor.
❌ 5. Yozishda UPDATE muammolari
Agar UPDATE operatsiyasi partition ajratilgan ustunga ta’sir qilsa, PostgreSQL yozuvni bir partition’dan olib, boshqasiga ko‘chiradi (DELETE + INSERT).
Bu esa performanceni keskin tushiradi.
📌 Xulosa:
Partition – kuchli qurol, lekin uni kerakli joyda va to‘g‘ri strategiya bilan ishlatmasang, aks ta’sir qiladi.
EXPLAIN ANALYZE bilan sinab ko‘r, so‘ngra bo‘laklarga bo‘l!