OURPRESIDENT.IR
348 subscribers
6.43K photos
3.02K videos
162 files
3.17K links
قرارگاه پدافند رسانه‌ای
Download Telegram
🔴 مهم - حتما بخوانید 🔴

#عبرتهای_عاشورا
📛واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا

☑️قسمت اول؛

✍🏻 هر حادثه‌ی تاریخی، بسته به وسعت، اهمیت و دامنه‌ی اثرگذاری‌اش، دارای سلسله ریشه‌هایی است که بسته به فاصله‌ی زمانیشان نسبت به وقوع آن حادثه (و طبعاً قبل از وقوع حادثه)، با تعبیر 🔻«ریشه‌های دور و نزدیک»🔺 از آن‌ها یاد می‌شود.
ریشه‌های دورتر ـ یعنی آن دسته از #ریشه‌های_تاریخی که فاصله‌ی زمانی بیشتری نسبت به زمان وقوع حادثه دارند ـ گاهی اوقات خود به عنوان علت اصلیِ وقوع حادثه ایفای نقش کرده و تأثیر مستقیم دارند. اما شاید اغلب اوقات، ریشه‌های دورتر، مستقیماً در وقوع حادثه اثر نگذارند، بلکه در طول سالیان متمادی، «زمینه» را طوری بچینند که عللِ نزدیک به آن حادثه، متأثر از بستر مناسبی که آن ریشه‌ها برایشان فراهم کرده‌اند، فرصت عرض اندام پیدا کنند.
🗓 در تاریخ، این مسئله، سابقه‌ای طولانی داشته و همواره بوده‌اند جریاناتی که در عین دور بودن از وقوع یک حادثه در آینده، اما به‌عنوان زمینه و بستر اصلیِ وقوع آن حادثه ایفای نقش کرده‌اند و آن حادثه‌ی تاریخیِ اصلی، روی شالوده‌ای که توسط آن‌ها بنا شده، به وقوع پیوسته است.
💡 ماجرای قیام #سیدالشهدا (ع) در #کربلا نیز که شاید از حیث اهمیت و دامنه‌ی اثرگذاری، کم‌تر نظیری در تاریخ داشته باشد، از این قاعده‌ی کلّی مستثنی نبوده و دارای ریشه‌های تاریخیِ دوری است که اگر آن‌ها به درستی فهم شوند، در می‌یابیم که چه بسا آن‌ها سرنخ اصلیِ رخداد کربلا بوده‌اند!

در سلسله پیام‌های «واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا» قصد داریم به چند مورد از دورترینِ این ریشه‌ها اشاره کرده و هرکدام را به طور خلاصه تبیین نماییم.
yon.ir/0k6Vw

#تاریخ_اسلام
#محمد_مهدی_سلامی

@ourpresident
مهم - حتما بخوانید 🔴

#عبرتهای_عاشورا
📛واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا

☑️قسمت دوم؛

1⃣ فهم نادرست #بنی‌امیه از مسئله رسالت و امامت

همانطور که قبلاً اشاره کرده بودیم، در سلسله پیام‌های «واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا» قصد داریم به چند مورد از دورترین ریشه‌های تاریخیِ واقعه کربلا بپردازیم.

🛡 از جمله‌ی ریشه‌ای‌ترین علل تاریخیِ رخداد کربلا، همانا توجه بیش از حد #بنی‌امیه به عصبیت‌های قبیله‌ایِ بازمانده از دوران جاهلیتِ عرب و نیز نگاه به ماجرای کربلا از منظر رقابتِ صرفاً درون‌قبیله‌ای میان تیره‌ی #بنی‌هاشم و #بنی‌عبدشمس بود. این خاندان، همواره از همین دریچه به مقوله‌ی وحی و امامت می‌نگریست.
💡🗓 تاریخ گواه است که بنی‌امیه، پس از بعثت رسول خدا (ص) و حتی پس از #فتح_مکه ـ به عنوان مقطع تاریخی کُرنش آنان مقابل قدرت‌نمایی اسلام ـ اساساً هیچگاه الفبای مفهوم رسالتِ #نبی_اکرم و امامتِ امامانِ از بنی‌هاشم را درک نکردند.
🗡 به بیان بهتر، آنان درک درستی از جایگاه رسول اکرم (ص) و جانشینان پس از ایشان نداشتند و ماجرای عظیم #رسالت_الهی و جانشینی پس از آن را تنها از دریچه نزاع تاریخی میان بنی‌عبدشمس و بنی‌هاشم می‌نگریستند! آنان قدرت و نفوذ رسول خدا را امری دنیوی و چیزی شبیه به سلطنت و تلاش برای کسب قدرت می‌پنداشتند که طی آن، محمد بن عبدالله، فرزندی از فرزندان هاشم بن #عبدمناف، سرانجام موفق شده بود در درگیری تاریخیِ میان فرزندان عبدمناف، گوی سبقت را از فرزندان #عبدشمس، برادرِ #هاشم، برباید و لذا تفوق و برتری، پس از سال‌ها که از فوت هاشم می‌گذشت، دوباره به اردوگاه فرزندان هاشم بازگردد! (برای مطالعه بیشتر در این خصوص، ر. ک. به: حسن حضرتی، «بن‌مایه‌ها و درون‌مایه‌های رخداد عاشورا»، مجله تاریخ اسلام، بهار 1379، شماره 1)

🕋 رقابت‌ این دو تیره‌ی سرشناس قریش، با بعثت پیامبر ـ که خود نیز از تیره بنی‌هاشم بود ـ نه تنها به پایان نرسید، بلکه صورت جدّی‌تری به خود گرفت، چرا که بنی‌امیّه حتی ادعای نبوّت حضرت رسول (ص) را نیز در راستای رقابت تیره‌ای و درون قبیله‌ای تفسیر می‌کرد و این تلقی از بعثت را، نسل به نسل به فرزندان خود نیز منتقل کرد تا اینکه در حادثه کربلا، مبتنی بر همین نگاهِ سراسر اشتباه بنی‌امیه، #یزید هم آن #رویارویی_عظیم_تاریخ را صرفاً صف‌آرایی فرزند عبدشمس مقابل فرزند هاشم تفسیر نمود.
📜 تاریخ شواهد متعددی را برای اثبات این مدعا در مقابل دیدگان ما می‌گذارد که ان‌شاءالله در پیام‌های بعدی بدانها اشاره خواهیم کرد.
ادمه دارد....
yon.ir/txp1C

#تاریخ_اسلام
#واکاوی_سلسله_ریشه‌های_تاریخی_رخداد_کربلا
#محمد_مهدی_سلامی

@ourpresident
مهم - حتما بخوانید 🔴

#عبرتهای_عاشورا
📛واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا

☑️قسمت سوم؛

ادامه :
1⃣ فهم نادرست #بنی‌امیه از مسئله رسالت و امامت


📜 تاریخ، شواهد متعددی را در مقابل دیدگان ما می‌گذارد که اثبات می‌کند بنی‌امیه، خاندان وحی را اساساً از دریچه‌ی همان رقابت‌های کهنه‌ی درون‌قبیله‌ایِ بازمانده از دوران جاهلیت می‌نگریستند. اکنون و به عنوان نمونه، به چند مورد از این شواهد اشاره خواهیم کرد:

✍🏻 در زمان خلافت جناب #عثمان، روزی #ابوسفیان بر او وارد شد و گفت:‌
«صارَتْ إِلَیْکَ بَعْدَ تَیْم وَ عَدِیٍّ فَأَدِرْها کَالْکُرَةِ، وَاجْعَلْ أَوْتادَها بَنِی أُمَیَّةَ، فَإِنَّما هُوَ الْمُلْکُ وَ لاَ أَدْرِی ما جَنَّةٌ وَ لا نارٌ!» (ترجمه:) «این خلافت پس از قبیله تَیْم (اشاره به #ابوبکر) و عَدی (اشاره به #عمر) به تو رسیده است. اکنون آن را چون توپ میان قبیله‌ی خودت بگردان و پایه‌های آن را #بنی‌امیه قرار ده! پس همانا بدان! مسئله، فقط مسئله‌ی فرمانروایی است (نه خلافت الهی و اسلامی!)؛ من که بهشت و دوزخی نمی‌شناسم!»
این سخنان به اندازه‌ای زشت و ناپسند بود که عثمان نیز از شنیدن آن برآشفت، بر سر ابوسفیان فریاد زد و به او تندی نمود.
🔴🔴🔴
در همان ایام، ابوسفیان به نزد قبر جناب #حمزه سیدالشهدا (ع) رفته، در حالی که بر قبر مطهر آن حضرت لگد می‌زد، خطاب به او می‌گفت:
ای ابو عُماره (کُنیه جناب حمزة بن عبدالمطلب)! مسئله‌ای که دیروز بر سر آن شمشیر کشیده بودیم، اکنون به دست کودکان‌مان رسیده و با آن بازی می‌کنند!

پ.ن:
فروکاستن غزوات نبی‌اکرم با کفار و مشرکین ـ و در رأس آنان ابوسفیان ـ در حدّ یک نزاعِ درون‌قبیله‌ای میان بنی‌هاشم و بنی‌عبدشمس بر سر تصاحب قدرت، به روشنی بیانگر کینه‌توزی جاهلی و ریشه‌دار ابوسفیان و فرزندان او با خاندان وحی است، آن هم از همان دریچه‌ی نگاهی که عرض کردیم.
پس با این اوصاف، اهتمام بنی‌امیه به حذف تمامی مظاهرِ #بنی‌هاشم از صحنه‌ی سیاسی اسلام (در صورت تصاحب غصبیِ جایگاه خلافت رسول خدا)، چندان هم دور از انتظار نبود. لذا اگر ما در آن روزگار (مثلاً دوران خلیفه سوم) حضور می‌داشتیم، با این سرسختی و کینه‌توزیِ عشیره‌ای بنی‌امیه نسبت به خاندان رسالت که ریشه در خصلت‌های دوران جاهلیت آنان داشت، می‌توانستیم پیش‌بینی کنیم که در صورت به قدرت رسیدن آل‌سفیان در آینده‌ای نه چندان دور، احتمالاً برخورد سخت و خشنی از سوی آنان نسبت به فرزندان هاشم رخ خواهد داد، کمااینکه همین امر نیز چند سال بعد به ناجوانمردانه‌ترین صورت ممکن در #صحرای_کربلا و پس از آن به وقوع پیوست.
ادمه دارد....

📚 منابع:
1. ابن عبدالبر، الإستيعاب في معرفة الأصحاب، تحقیق علی‌محمد بجاوی، بیروت: دار الجیل، 1412ق، ج4، ص1679.
2. ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغة، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1304، ج16، ص136.
yon.ir/KFE5w

#تاریخ_اسلام
#عبرتهای_عاشورا
#واکاوی_سلسله_ریشه‌های_تاریخی_رخداد_کربلا

#محمد_مهدی_سلامی

@ourpresident
مهم - حتما بخوانید 🔴

#عبرتهای_عاشورا
📛واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا

☑️قسمت چهارم؛

ادامه:
1⃣ فهم نادرست #بنی‌امیه از مسئله رسالت و امامت


📜 تاریخ، شواهد متعددی را در مقابل دیدگان ما می‌گذارد که اثبات می‌کند بنی‌امیه، خاندان وحی را اساساً از دریچه‌ی همان رقابت‌های کهنه‌ی درون‌قبیله‌ایِ بازمانده از دوران جاهلیت می‌نگریستند. اکنون به موردی دیگر از این شواهد اشاره می‌کنیم:

✍🏻 از «مُطَرَّف بن مُغیرة» فرزند «#مغیرة بن شعبة» (یار مورد اعتماد #معاویه) نقل شده است که: من با پدرم «مغیره» به شام آمدیم و پدرم هر روز نزد معاویه می‌رفت و با او سخن مى‌گفت و بر مى‌گشت و از عقل و هوش او تعریف مى‌کرد. شبى از نزد معاویه برگشت، ولى بسیار اندوهگین بود، بگونه‌اى که از خوردن شام خوددارى کرد. من تصوّر کردم مشکلى درباره خانواده‌ی ما پیدا شده است. پرسیدم: چرا امشب این همه ناراحتى؟ گفت: من امشب از نزد خبیث‌ترین مردم بر مى‌گردم! گفتم: چرا؟ گفت: براى این که با معاویه خلوت کرده بودم، به او گفتم: مقام تو بالا گرفته، اگر عدالت را پیشه‌سازى و دست به کار خیر بزنى، بسیار به‌جاست. مخصوصاً به خویشاوندانت از بنى‌هاشم نیکى کن و صله‌ی رحم به جا آور، آنان امروز خطرى براى تو ندارند.

🔥 ناگهان (او منقلب و عصبانى شد و) گفت: #ابوبکر به خلافت رسید و آنچه باید انجام بدهد، انجام داد؛ امّا هنگامى که از دنیا رفت، نام او هم فراموش شد؛ فقط گاهى مى‌گویند: ابوبکر! سپس #عمر به خلافت رسید و ده سال زحمت کشید! او نیز هنگامى که از دنیا رفت، نامش هم از میان رفت؛ فقط گاهى مى‌گویند: عمر! بعد از آنها برادرمان #عثمان به خلافت رسید و کارهاى زیادى انجام داد! ولى هنگامى که از دنیا رفت، نام او هم از میان رفت؛ ولى #اخوهاشم (اشاره به رسول اکرم (ص) است) هر روز پنج مرتبه، نام او را (بر مأذنه‌ها) فریاد مى‌زنند و مى‌گویند: «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ» با این حال، چه عمل و نامى از ما باقى مى‌ماند، اى بى‌مادر! [سپس گفت] «وَاللهِ إِلاَّ دَفْناً دَفْناً؛ به خدا سوگند، وقتی به خاک رفتیم، دیگر رفته‌ایم!»
🔴🔴🔴

پ.ن:
همانطور که از کلام معاویه مشهود است، او کینه‌توزی خود با رسول خدا را با تعبیر «اخوهاشم» بروز می‌دهد. شاید به کار رفتن این تعبیر در کلام فرد زیرک و سَیّاسی چون معاویه بی‌هدف نباشد، بلکه وی تعمداً این تعبیر را به کار برده تا سابقه‌ی کینه‌ی خود از رسول خدا را نه به ماجرای رسالت، بلکه به حافظه‌ی تاریخی نزاع میان بنی‌هاشم و بنی‌امیه نسبت دهد. لذا باز هم ردّپای آن کینه‌های قدیمیِ عشیره‌ای در کلام بغض‌آلود او عیان است.

ادمه دارد....

📚 منابع:
1. ناصر مکارم شیرازی، عاشورا: ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها، قم: نشر آیت‌الله مکارم شیرازی، بی‌تا، چاپ دوم، ص109.
2. ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغة، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1304، ج5، ص129.
3. گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا (ع)، قم: مؤسسه امام خمینی (ره)، 1394، چاپ چهاردهم، ج1، ص445.
yon.ir/GfvAc

#تاریخ_اسلام
#عبرتهای_عاشورا
#واکاوی_سلسله_ریشه‌های_تاریخی_رخداد_کربلا
#محمد_مهدی_سلامی

@ourpresident
مهم - حتما بخوانید 🔴

#عبرتهای_عاشورا
📛واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا

☑️قسمت پنجم؛

ادامه:
1⃣ فهم نادرست #بنی‌امیه از مسئله رسالت و امامت


📜 تاریخ، شواهد متعددی را در مقابل دیدگان ما می‌گذارد که اثبات می‌کند بنی‌امیه، خاندان وحی را اساساً از دریچه‌ی همان رقابت‌های کهنه‌ی درون‌قبیله‌ایِ بازمانده از دوران #جاهلیت می‌نگریستند. اکنون به آخرین مورد از این شواهد اشاره می‌کنیم:

✍🏻 پس از واقعه عاشورا و جنایات #یزید بن معاویه علیه سپاهیان #امام_حسین (ع)، هنگامی که سرهای مقدس شهیدان کربلا را وارد #مجلس_یزید نمودند، یزید در حالی که با چوبدستی خود بر لب و دندان مطهر امام حسین (ع) می‌زد، این اشعار را می‌خوانْد:
«لَعِبَتْ هاشِمُ بِالْمُلْکِ فَلاَ * خَبَرٌ جاءَ وَ لاَ وَحْىٌ نَزَلْ
لَیْتَ اَشْیاخِی بِبَدْر شَهِدُوا * جَزَعَ الْخَزْرَجُ مِنْ وَقْعِ الاَسَلْ
لاَهَلُّوا وَاسْتَهَلُّوا فَرَحاً * وَ لَقالُوا یا یَزِیدُ لاَ تَشَلْ
فَجَزَیْناهُ بِبَدْر مَثَلا * وَ اَقَمْنا مِثْلَ بَدْر فَاعْتَدَلْ
لَسْتُ مِنْ خِنْدِف اِنْ لَمْ اَنْتَقِمْ *** مِنْ بَنِی اَحْمَدَ ما کانَ فَعَلْ»
(ترجمه اشعار:)
«فرزندان هاشم (رسول خدا) با #سلطنت بازى کردند، و در واقع نه خبرى (از سوى خدا) آمده بود و نه وحیى نازل شده!
کاش بزرگان من که در #جنگ_بدر کشته شده بودند، امروز مى‌دیدند که قبیله #خزرج چگونه از ضربات نیزه به زارى آمده است!
در آن حال، از شادى فریاد مى‌زدند و مى‌گفتند: اى یزید دستت درد نکند!
امروز کیفر ماجراى بدر را به آنان دادیم و همانند بدر با آنان معامله کردیم و در نتیجه برابر شدیم!
من از فرزندانِ «خِنْدِفْ» (از جدّه‌هاى اعلاى قریش و از جمله یزید) نیستم اگر از فرزندان #احمد (رسول اکرم) انتقام نگیرم!»
🔴🔴🔴
پ.ن:
همانطور که از این تعابیر سخیف یزیدِ ملعون کاملاً هویداست، وی رویارویی خود با سپاه امام (ع) را همچون نیاکان متعصب‌اش، کماکان در پازل عصبیت‌های جاهلی و رقابت میان بنی‌هاشم و بنی‌عبدشمس تفسیر می‌کرد و اساساً قائل به این نبود که این سطح از رویارویی، نزاع میان جبهه حق و جبهه باطل بوده که حتی در طبقات مختلف عالَم نیز اثرگذار بوده است!
لذا توجه بیش از حد به عصبیت‌های قبیله‌ایِ بازمانده از #دوران_جاهلیت عرب و نیز نگاه به ماجرای کربلا از منظر رقابتِ صرفاً درون‌قبیله‌ای میان تیره‌ی بنی‌هاشم و بنی‌عبدشمس، از جمله‌ی ریشه‌ای‌ترین عللی بود که خاندان امیه همواره از این دریچه به مقوله وحی و امامت می‌نگریست که البته حسادت به هاشم و فرزندان او به سبب داشتن مناقب و فضایل بسیار نیز همواره این نگاه تنگ‌نظرانه و سخیف را تقویت می‌کرد.

پایان #قسمت_اول.

📚 مراجع:
1. فضل بن حسن طبرسی، الإحتجاج، ترجمه مازندرانی، تهران: نشر مرتضوی، بی‌تا، چاپ اول، ج3، ص170.
yon.ir/ZEzun

#تاریخ_اسلام
#عبرتهای_عاشورا
#واکاوی_سلسله_ریشه‌های_تاریخی_رخداد_کربلا
#محمد_مهدی_سلامی

@ourpresident
مهم - حتما بخوانید 🔴

#عبرتهای_عاشورا
📛واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا

☑️قسمت ششم؛

2️⃣ #سقیفه؛ سرآغاز انحرافی بنیادین در امت اسلام


🔔 در مقاله‌ی پیشین از سلسله مقالاتِ «واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا»، «عصبیت‌های قبیله‌ایِ بازمانده از دوران جاهلیتِ عرب» که در نگاه #بنی‌امیه بسیار پررنگ بود، به عنوان یکی از ریشه‌ای‌ترین عللِ تاریخی منجر به رخداد کربلا، مورد بررسی قرار گرفت.
اکنون و در این مجال، می‌خواهیم یکی دیگر از آن ریشه‌های بسیار دور را مورد بررسی قرار دهیم:‌

👈🏻 ماجرای «سقیفه» و #غصب_خلافت از خاندان رسالت.

📜 جریان «سقیفه بنی ساعده» را باید به جدّ، در شمار مهمترین و در عین حال، یکی از دورترین ریشه‌های تاریخیِ واقعه کربلا به حساب آورد.
از جمله رفتارهای ناپسندی که در جریان سقیفه، فرصت بروزِ دوباره یافت و زمینه را برای بدعت‌های بعدیِ بنی‌امیه فراهم کرد، بازگشت امت به برخی خصلت‌های دوران #جاهلیت ـ به واسطه‌ی برخی خواص و نخبگان آنان ـ بود.
🔴🔴🔴
✍🏻 اگرچه بسیاری از اندیشمندان و تاریخ‌پژوهان، واقعه‌ی کربلا را ـ پس از پدیده‌ی #ظهور_اسلام در جزیرةالعرب ـ مهم‌ترین رخداد تاریخی امت اسلام در قرون اولیه‌ی اسلامی قلمداد می‌کنند، اما نباید از نظر دور داشت که شاید مهم‌تر از خودِ واقعه، ریشه‌هایی باشد که منجر به رخداد این واقعه شده است. لذا از دیدگاه برخی اندیشمندان، ریشه‌ی اصلیِ رخداد کربلا، چه بسا اعظم بر مصیبت کربلا و واقعه‌ی #عاشورا باشد، چنانکه حضرت #امام_خمینی (ره) نیز به خوبی به این موضوع اشاره کرده و می‌فرمودند:

«بالاترین مصیبتی که بر اسلام وارد شد، همین مصیبت #سلب_حکومت از حضرت امیر ـ سلام الله علیه ـ بود؛ و عزای او از عزای کربلا بالاتر. مصیبت وارده بر امیرالمؤمنین و بر‌‎ ‌‏اسلام بالاتر است از آن مصیبتی که بر #سیدالشهداء ـ سلام الله علیه ـ وارد شد. اعظمِ‌‎ ‌‏مصیبت‌ها این مصیبت است که نگذاشتند مردم بفهمند اسلام یعنی چه؟»

این بیانات نورانی، به خوبی گویای این امر است که از منظر بزرگانی چون حضرت امام (ره)، ریشه‌های حادثه‌ی عاشورا، از خودِ ماجرای عاشورا، مهم‌تر و البته مصیبت‌بارتر است!
لذا با همین رویکرد، توجه به ماجرای سقیفه، به‌عنوان یکی از ریشه‌های تاریخیِ بسیار مهم واقعه‌ی کربلا، از اهمیت وافری برخوردار بوده و شایسته است که از این منظر، مورد واکاوی جدّی قرار گیرد.

ادامه دارد....

📚 مراجع:
1. روح الله موسوی خمینی، صحیفه امام، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، بی‌تا، ج2، ص359.
2. رسول جعفریان، منابع تاریخ اسلام، تهران: نشر علم، 1393، چاپ اول، ص389.
yon.ir/kgjTl

#تاریخ_اسلام
#عبرتهای_عاشورا
#واکاوی_سلسله_ریشه‌های_تاریخی_رخداد_کربلا
#سقیفه_بنی_ساعده
#محمد_مهدی_سلامی

@ourpresident
مهم - حتما بخوانید 🔴

#عبرتهای_عاشورا
📛واکاوی سلسله ریشه‌های تاریخیِ رخداد کربلا

☑️قسمت هفتم؛

ادامه:
2⃣ #سقیفه؛ سرآغاز انحرافی بنیادین در امت اسلام


🔔 از جمله رفتارهای ناپسندی که در جریان سقیفه، فرصت بروزِ دوباره یافت و زمینه را برای بدعت‌های بعدیِ بنی‌امیه فراهم کرد، بازگشت امت به برخی خصلت‌های دوران جاهلیت ـ به واسطه‌ی برخی خواص و نخبگان آنان ـ بود.

📖 گویی سال‌ها پیش از این ماجرای شتاب‌آلود، خدای متعال هشدار چنین بازگشت شومی را به امت اسلام داده بود، آنجا که در جریان جنگ اُحد و پخش شایعه‌ی به شهادت رسیدن رسول الله (ص) فرمود:
«محمد، جز فرستاده‌اى كه پيش از او [هم‌] پيامبرانى [آمده و] گذشتند، نيست. آيا اگر او بميرد يا كشته شود، شما به عقب برمى‌گردید (اسلام را رها کرده به دوران جاهلیّت و کفر بازگشت خواهید نمود)؟! و هركس از عقيده‌ی خود بازگردد، هرگز هيچ زيانى به خدا نمى‌رساند و به زودى خداوند سپاسگزاران را پاداش مى‌دهد. (آل عمران/ 144)
گویی تعبیر «انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ» در این آیه شریفه، درست به همین بازگشتِ به عقب در جریان اجتماع سقیفه اشاره دارد!
🔴🔴🔴
و اما این بازگشت خطرناک به عقب پس از رحلت رسول خدا (ص) در جریان برگزاری اجتماع سقیفه، با ذکر چند نمونه، مشهود و قابل اثبات است (طی این پیام، به یکی از این نمونه‌ها اشاره کرده و ان‌شاءالله در پیام‌های بعدی، به ذکر موارد دیگر خواهیم پرداخت):

اهمیت مقوله‌ی عُرفیِ «شیخوخیّت و ریش‌سفیدی» در نظام سیاسی قبیله

در دوران جاهلیت عرب، تنها واحد سیاسی موجود و مطرح‌ در‌ جامعه، «قبیله‌» بود‌ که نه تنها شالوده‌ی حیات و بقای تمام پیوستگی‌های فردی و اجتماعی به شمار می‌رفت، بلکه تمام ارکان شخصیت و مظاهر فکری و عقلی فرد را نیز شکل می‌داد. قبیله تنها جغرافیای سیاسی‌ای بود‌ که‌ عرب آن را می‌شناخت و برای آن تلاش می‌کرد و بیرون از آن برای او حکم سرزمین «غیر» را داشت. نظام سیاسی این قبیله، بر «شیخوخیّت و ریش‌سفیدی» مبتنی بود....
مبتنی بر چنین نگاهی، شیخوخیت و ریش‌سفیدی در نظام جاهلی ایجاب می‌کرد که اگر بنای بر انتخاب میان دو نفر جهت تصدی منصب مهمی بوده و یکی در حدود 30 سال داشته و دیگری 40 سال را رد کرده و در سنت عرب دارای عقل کامل بوده باشد، فارغ از معیارهای دیگر، قطعاً کفه‌ی ترازو به نفع نفر دوم (فرد مُسن‌تر) سنگینی خواهد کرد؛ ماجرایی که دقیقاً در جریان سقیفه بنی ساعده اتفاق افتاد و علی‌بن‌ابی‌طالبِ جوان، به سبب کم‌سال بودن، در قیاس با ابوبکرِ سن‌وسال‌دار، خلافت را ـ به حسب ظاهر ـ واگذار کرد!

📜 شاهد مثال تاریخیِ تمسّکِ اصحاب سقیفه به این سنت جاهلی، گفته‌ی ابوعبیده جرّاح درباره‌ی امام علی (ع) است. او یکی از علل اصلی انتخاب نشدن امیرالمؤمنین (ع) را به عنوان خلیفه‌ی مسلمین، کم‌سن‌وسال بودن آن حضرت نسبت به دیگر رقبای خلافت می‌دانست! چنانکه وقتی او خودداری علی (ع) را از بیعت با ابوبکر دید، به حضرت گفت: «ای پسرعمو، تو کم‌سن‌وسال هستی و آنان بزرگان قوم تو هستند. تو به اندازه‌ی آنان تجربه و آشنایی با امور [خلافت و اداره‌ی جامعه] نداری. ابوبکر در کار خلافت از تو نیرومندتر است و کارها را از همه‌ی جوانب بررسی می‌کند. پس امر خلافت را به او واگذار....»

ادامه دارد....

📚 مراجع:
1. قرآن کریم.
2. حسن حضرتی، «بن‌مایه‌ها و درون‌مایه‌های رخداد عاشورا»، مجله تاریخ اسلام، بهار 1379، شماره 1.
3. ابن قتیبه دِیْنَوَری، الإمامة و السياسة، تحقیق علی شیری، بیروت: دار الأضواء، 1410ق، ج1، ص29.
yon.ir/Wrxp1
#تاریخ_اسلام
#عبرتهای_عاشورا
#واکاوی_سلسله_ریشه‌های_تاریخی_رخداد_کربلا
#سقیفه_بنی_ساعده
#محمد_مهدی_سلامی

@ourpresident