👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.11K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«نیمرخ یک کهکشان تاب‌خورده»
—----------------------------

نوار رنگارنگی از ستاره، گاز، و غبار که در این عکس تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) دیده می‌شود در حقیقت یک #کهکشان_مارپیچی به نام ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ با قطری حدود ۱۵ درصد بیش از کهکشان راه شیری است. ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ از لبه دیده می‌شود و به همین دلیل به نظر می‌رسد بازوهای مارپیچی که ویژگی اصلی کهکشان‌های مارپیچی هستند را ندارد. ولی تاب‌خوردگی های شگفت‌انگیزی در ساختارش دیده می‌شود که می‌تواند دستاورد یک برهم‌کنش با یکی از کهکشان‌های بزرگ همسایه‌اش باشد.

کهکشان‌های مارپیچی سراسر کیهان می‌توانند نسبت به زمین زاویه‌های گوناگونی داشته باشند. زاویه‌ی برخی از آنها به گونه‌ایست که آنها را از بالای صفحه‌شان می‌بینیم (کهکشان رونما یا face-on). یک نمونه‌ی خوب برای آنها کهکشان گرداب‌مانند ان‌جی‌سی ۱۲۳۲ است. این گونه جهت‌گیری‌ها بازوهای کهکشان و هسته‌ی درخشان آن را به زیبایی نشان می‌دهند، ولی شناخت و درک ساختار سه-بعدی‌اش را دشوار می‌سازند.

کهکشان‌های دیگری مانند ان‌جی‌سی ۳۵۲۱، با زاویه (صفحه‌ی کج) نسبت به زمین دیده می‌شوند. با آن که این جهت‌گیری‌ها ساختار سه-بعدی درون بازوهای مارپیچی‌ کهکشان‌ها را بهتر آشکار می کنند، ولی بهترین زاویه برای شناخت کامل ساختار سه-بعدی یک کهکشان مارپیچی، از آنِ کهکشان‌هاییست که نسبت به زمین از لبه دیده می‌شوند (لبه‌نما یا edge-on)، مانند همین کهکشان ان‌جی‌سی ۱۰۵۵.

هنگامی که کهکشانی را از لبه می‌بینیم، می‌توانیم یک دید گسترده از چگونگی پراکندگی ستارگانش (هم در مناطق ستاره‌زایی تازه و هم در بخش‌های پیرتر) در سرتاسر آن داشته باشیم، و میزان "برجستگی" هسته‌ی پرستاره‌ی کهکشان نسبت به قرص تقریبا تختش را آسان‌تر بسنجیم. در چنین جهت‌گیری‌هایی، موادی که از صفحه‌ی کهکشان به بیرون کشیده شده‌اند نیز بر پس‌زمینه‌ی تاریک فضا بهتر دیده می‌شوند.

چنین دیدگاهی همچنین به اخترشناسان اجازه می دهد پیکره‌ی کلی قرص گسترده‌ی کهکشان، و ویژگی‌های آن را بررسی کنند. یک نمونه از چنین چیزی همین ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ است که تاب‌خوردگی قرصش در این زوایه نمایان شده. این کهکشان دارای مناطقی پیچ خورده و بی‌نظم در قرصش است که به احتمال بسیار در اثر برهم‌کنش با کهکشان نزدیکش، مسیه ۷۷ پدید آمده‌اند [۱]. تاثیر این برهم‌کنش در اینجا نمایان است- قرص ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ کمی خمیده شده و به نظر می‌رسد روی هسته‌اش موج برداشته.

کهکشان ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ با فاصله‌ی حدود ۵۵ میلیون سال نوری از زمین، در #صورت_فلکی_نهنگ جای دارد. این عکس با بهره از دستگاه FORS2 (طیف‌نگار کاهنده‌ی کانون با پراکنش کم ۲) که بر روی یکی از یگان‌های تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی، VLT) به نام "آنتو" در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (ESO) در پارانال شیلی نصب شده گرفته شده است.

#برخورد_کهکشانی #کهکشان_فعال

—------------------------------------------
یادداشت:
۱] مسیه ۷۷ (ام۷۷) که به نام ان‌جی‌سی ۱۰۶۸ نیز شناخته می‌شود، دارای منطقه‌ی مرکزی بسیار درخشانیست که از ابرسیاهچاله‌ی درونش انرژی گرفته. این یکی از نزدیک‌ترین نمونه‌های اجرامی است که اخترشناسان آنها را به نام کهکشان‌های فعال می‌شناسند.
https://goo.gl/NxhTxQ
—---------------------------------------------—
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/03/NGC1055.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«مرز پایانی میدان‌های مرزی»
—------------------------—

حدود ۴ میلیارد سال نوری دورتر از زمین، خوشه‌ی کهکشانی بزرگ آبل ۳۷۰ جای دارد که چنانچه در این تصویر واضح #تلسکوپ_فضایی_هابل می‌بینیم، محیط آن تنها در تسلط دو کهکشان بیضیگون غول‌پیکر است و در جای جای آن نیز کمان‌هایی کم‌نور به چشم می‌خورد.

کمان‌های آبی‌فام و کم‌نور پراکنده به همراه کمان اژدها-مانند چشمگیری که زیر سمت چپ مرکز دیده می‌شوند همگی تصویر کهکشان‌هایی هستند که در فاصله‌ای بسیار دورتر، در آن سوی آبل ۳۷۰ جای دارند.

فاصله‌ی این کهکشان‌ها از ما حدود دو برابر فاصله‌ای خوشه‌ی آبل ۳۷۰ است و در حالت معمول نور آنها دیده نمی‌شود، ولی گرانش سهمگین این خوشه که بیشتر آن مربوط به ماده‌ی نادیدنی تاریک است با رفتاری مانند یک عدسی، نور آنها را خم کرده و با بزرگنمایی تصویرشان، آنها را برای ما دیدارپذیر کرده است.

این پدیده که به گونه‌ی وسوسه‌انگیزی دیدن کهکشان‌های آغازین کیهان را برای ما امکان‌پذیر می‌سازد به نام #همگرایی_گرانشی شناخته می‌شود و دستاورد پیچش فضازمان است و نخستین بار یک سده پیش، توسط آلبرت اینشتین پیش‌بینی شده بود.

نقطه‌ی نورانی پایین، سمت راست تصویر یکی از ستارگان کهکشان خودمانست که با تیزی‌های پراش دیده می‌شود و به همراه خوشه‌ی آبل ۳۷۰، در #صورت_فلکی_نهنگ جای دارد.

این آخرین مورد از شش #خوشه‌_کهکشانی به تصویر کشیده شده در برنامه‌ی #میدان‌های_مرزی است که به تازگی پایان یافته.
#apod
https://goo.gl/Wlo6vH
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/05/Abell370.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«هم‌محله‌ای دورافتاده و منزوی ما»
—------------------------------

این جرم که نامش ("ولف-لاندمارک-ملو" یا WLM) را از سه دانشمندی که در یافتن و شناسایی‌اش نقش داشتند گرفته، یک کهکشان کوتوله‌ی تک و تنهاست.

کهکشان دبلیوال‌ام در صورت فلکی عمدتا جنوبی نهنگ (به عربی: قیطس) و در فاصله‌ی ۳ میلیون سال نوری راه شیری جای دارد و یکی از دورترین اعضای گروه محلی کهکشان‌هاست.

گرچه شاید این کهکشان هرگز با هیچ یک از اعضای گروه محلی و چه بسا هیچ کهکشان دیگری در تاریخ کیهان برهمکنشی نداشته، ولی باز هم مناطق صورتی‌فام ستاره‌زایی و ستارگان داغ، جوان و آبی فام در جاهایی از آن به چشم می‌خورد. ستارگان پیرترِ سرد و زردفامی هم در هاله‌ای که گستره‌ی این کهکشان کوچک را تا ۸۰۰۰ سال نوری ادامه داده پراکنده شده‌اند.

بسیار همانند قبیله‌ای ناشناخته در دل جنگل آمازون یا در جزیره‌ای در اقیانوس آرام، کهکشان دورافتاده و دست نخورده‌ی دبلیوال‌ام هم دیدگاهی کمیاب از سرشت آغازین کهکشان‌هایی به ما می‌دهد که بسیار کم از محیط خود تاثیر گرفته‌اند.

این تصویر باکیفیت از دبلیوال‌ام با بهره از دوربین ۲۶۸ مگاپیکسلی گسترده‌میدانِ اومگاکم (OmegaCAM) بر روی تلسکوپ پیمایشی وی‌ال‌تی در رصدخانه‌ی پارانالِ ESO گرفته شده.

#کهکشان_کوتوله #صورت_فلکی_نهنگ #گروه_محلی #apod
https://goo.gl/Iwh9ZB
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/05/WLM.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«باستان‌شناسی کیهانی»
—------------------

این عکس را تلسکوپ فضایی هابل گرفته و تک تک لکه‌های روشنی که در آن می‌بینید برای خودشان یک کهکشان جداگانه‌اند- البته به جز نقطه‌ی پرنوری که در میانه‌ی چارچوب دیده می‌شود؛ این نقطه در حقیقت یکی از ستارگان کهکشان خودمانست که دست بر قضا در میدان دید ما از این اجرام جاخوش کرده!

مرکز تصویر جای ویژه‌ایست؛ این نقطه بر مرکز خوشه‌ی کهکشانی بزرگی به نام WHL J24.3324-8.477 منطبق است و درخشان‌ترین کهکشان خوشه نیز همان جا دیده می شود. این خوشه‌ی کهکشانی در راستای #صورت_فلکی_نهنگ جای دارد و نوری که اکنون از آن می‌بینیم حدود ۷.۱ میلیارد سال در راه بوده تا به چشم ما برسد (سرخگرایی یا انتقال به سرخ ۰.۵۶۶).

جهان هستی ساختارهایی با اندازه‌های گوناگون دارد— سیاره‌ها دور ستارگان گرد می‌آیند، ستارگان در کهکشان‌ها انباشته می‌شوند، کهکشان‌ها با هم گروه می‌سازند، و گروه‌‌های کهکشانی هم خوشه‌ها را پدید می‌آورند. هر #خوشه‌_کهکشانی صدها تا هزاران کهکشان در خود جای داده که همگی در بند گرانش یکدیگرند.

ماده‌ی تاریک و انرژی تاریک نقش‌هایی کلیدی در پیدایش و دگرگونی این خوشه‌ها بازی می‌کنند، از همین رو بررسی خوشه‌های کهکشانی می‌تواند در شناخت این پدیده‌های رازگونه‌ی کیهان به دانشمندان کمک کند.

#تلسکوپ_فضایی_هابل این تصویر فروسرخ را در برنامه‌ای به نام RELICS گرفته. در این برنامه، به هدف یافتن درخشان‌ترین کهکشان‌های دوردست برای بررسی‌های آینده توسط تلسکوپ جیمز وب، از ۴۱ خوشه‌ی بزرگ کهکشانی تصویربرداری شد. چنین پژوهشی بر دانسته‌های ما از ریشه و خاستگاه کیهان خواهد افزود.
https://goo.gl/maSmMK
—---------------------------------------—
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/WHL.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«نیمرخ تاب‌خورده یک کهکشان غول‌پیکر»
—-------------------------------------

کهکشان مارپیچی بزرگ و زیبای ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ عضو برجسته‌ی یک گروه کهکشانی کوچک در فاصله‌ی ۶۰ میلیون سال نوری زمین است که در #صورت_فلکی_نهنگ، هیولای آبزی دیده می‌شود.

این جزیره‌ی کیهانی که از دید ما یک کهکشان لبه‌نما است (از لبه دیده می‌شود) قطری بیش از ۱۰۰ هزار سال نوری دارد و کمی بزرگ‌تر از راه شیری خودمانست.

ستارگان رنگارنگی که در گوشه و کنار این نمای نزدیک ان‌جی سی ‌۱۰۵۵ دیده می‌شوند همگی ستارگان پیش‌زمینه‌اند و در کهکشان خودمان جای دارند. ولی لکه‌های صورتی‌رنگی که در این کهکشان دیده می‌شود همگی مناطق ستاره‌زایی هستند که در دل رگاه‌های غبار در راستای صفحه‌ی پیچ‌خورده‌ و نازک این #کهکشان_مارپیچی پدید آمده‌اند.

این تصویر ژرف (با نوردهی بلند) افزون بر کهکشان‌های دورتر از ان‌جی‌سی ۱۰۵۵، یک هالیه‌ی جعبه‌مانند را هم نمایان کرده که تا بالا و پایین کوژی مرکزی و صفحه‌ی ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ گسترده شده.

در خود این هاله هم ساختارهای باریک و کم‌نوری دیده می‌شود که می‌توانند آوارها و پسماندهای به هم ریخته و پخش شده‌ی یکی از کهکشان‌های ماهواره‌ای ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ باشند که حدود ۱۰ میلیارد سال پیش، توسط این مارپیچی بزرگ از هم گسیخته شده بوده.

#apod
https://goo.gl/ReZetU
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/11/NGC1055.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies