👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.15K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«نقش "فوران‌های زودگذر رادیویی" در کاوش ماده پنهان کیهان»
—------------------------------------------------------------------
https://goo.gl/X7kJv5

* گروهی از دانشمندان به رهبری مشترک ویکرام راوی از کلتک (Caltech) و رایان شنون از دانشگاه کرتین، درخشان‌ترین #فوران_زودگذر_رادیویی که تاکنون دیده شده، به نام 150807 FRB را مشاهده کرده‌اند.

فوران‌های زودگذر رادیویی (FRBها)، درخشش‌های رازگونه‌ای از امواج رادیویی هستند که از بیرون از کهکشان راه شیری سرچشمه می‌گیرند. گرچه اخترشناسان هنوز نمیدانند چه نوع رویدادی یا جرمی FRBها را پدید می‌آورد، ولی دیده شدن #FRB_150807 یک جاپا برای اخترشناسان جهت شناخت شبکه‌ی مواد پراکنده و کم‌نوری است که میان کهکشان‌ها وجود دارد و به نام شبکه‌ی کیهانی شناخته می‌شود. یافته‌های این دانشمندان در شماره‌ی ۱۷ نوامبرِ نشریه‌ی ساینس منتشر شده است.

ویکرام راوی که پژوهشگر پسادکترای کلتک (Caltech) است می‌گوید: «FRBهایی مانند چیزی که ما دیده‌ایم در فاصله ی چند میلیارد سال نوری زمین رخ می‌دهند و از همین رو به ما در بررسی کیهان میان ما و خودشان به ما کمک می‌کنند. گمان می‌رود حدود نیمی از همه‌ی ماده‌ی دیدارپذیر (ماده‌ی معمولی) در فضای میان‌کهکشانی پخش شده باشد. گرچه این مواد به اندازه‌ای تُنُکند که تلسکوپ‌ها نمی‌توانند به روش‌های معمول آنها را ببینند، ولی به کمک FRBها می‌توانیم بررسی‌شان کنیم.»

هنگامی که FRBها در فضا به پیش می‌روند، از درون مواد میان‌کهکشانی می‌گذرند و دچار اعوجاج می‌شوند، مانند چشمک زدن ظاهری ستارگان که به دلیل انحراف نورشان در هوای زمین رخ می‌دهد. با بررسی این فوران‌ها، اخترشناسان می‌توانند به جزییاتی درباره‌ی مناطقی از کیهان که نور این فوران در راه رسیدن به چشم ما از درونشان گذشته پی ببرند.»

به نظر می‌رسد FRB 150807 تنها کمی، آن هم توسط مواد درون کهکشان میزبانش انحراف یافته، که نشان می‌دهد محیط میان‌کهکشانی در جهت آن آشفته‌تر از چیزی که در آغاز پیش‌بینی شده بود نیست. این نخستین بینش سرراست (مستقیم) از میزان آشفتگی محیط میان‌کهکشانی است.
@onestar_in_sevenskies
این پژوهشگران FRB 150807 را زمانی دیدند که سرگرم دیدبانی یک تپ‌اختر نزدیک در کهکشان خودمان به وسیله‌ی رادیو تلسکوپ پارکس در استرالیا بودند- تپ‌اخترها ستارگان نوترونی‌ چرخانی هستند که باریکه‌هایی از امواج رادیویی و دیگر پرتوهای الکترومغناطیسی می‌گسیلند.

رایان شنون که عضو پژوهشگر در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی همسود (سی‌اس‌آی‌رو، CSIRO)، و یکی از نویسندگان این پژوهش است می‌گوید: «ما با بهره از یک سامانه‌ی آشکارسازی همزمان که توسط دانشگاه فناوری سوینبرن ساخته شده، دریافتیم که اگرچه این FRB# یک میلیون بار دورتر از آن تپ‌اختر است ولی میدان‌های مغناطیسی در جهت هر دوی آنها یکسان به نظر می‌رسد.» این برخی از ادعاها در این باره که FRBها در محیط‌های چگال با میدان‌های مغناطیسی نیرومند پدید می‌آیند را رد می‌کند. این نتیجه یک سنجش از مغناطیس در #فضای_میان‌کهکشانی به ما می‌دهد، یک گام اساسی در تعیین چگونگی تولید میدان‌های مغناطیسی کیهانی.

تا این زمان تنها ۱۸ مورد FRB یافته شده. شگفتی اینجاست که بیشتر آنها تنها یک تک فوران انجام داده‌اند و دیگر نورشان تکرار نشده [۱]. همچنین، بیشتر FRBها با تلسکوپ‌هایی دیده شده‌اند که نوار گسترده‌ای از آسمان را رصد می‌کنند ولی توان واگشود (وضوح) کمی دارند، که باعث می‌شود شناسایی دقیق جایگاه یک FRB برایشان دشوار باشد. درخشش بی‌سابقه‌ی FRB 150807 به راوی و گروهش این امکان را داد تا جایگاه آن را دقیق‌تر از همه‌ی FRBهای شناخته شده تا امروز تعیین کنند...
ادامه در پست بعد 👇🏼👇🏼 @onestar_in_sevenskies
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«برای نخستین بار جایگاه یکی از درخشان‌ترین انفجارهای کیهان شناسایی شد» —---------------------------------------------------------------------------— https://goo.gl/kNG2Q3 * دانشمندان برای نخستین بار توانسته‌اند کهکشانی که یک #فوران_زودگذر_رادیویی در آن رخ…
ادامه ی پست پیشین👆🏼👆🏼👆🏼
... از آنجایی که FRBها پدیده‌هایی کوتاه مدتند، و از آنجایی که تلسکوپ‌های رادیویی تنها می‌توانند منطقه‌ی کوچکی از آسمان را در یک زمان پوشش دهند، تاکنون تنها ۱۸ مورد FRB یافته شده. از این میان، تنها یک FRB تکرارشونده بوده: FRB 121102 [درباره‌اش را خوانده بودید: * برای نخستین بار سیگنال های رادیویی "تکرارشونده" از سرچشمه ای ناشناخته در آسمان دریافت شد (https://goo.gl/dvlnRn)]

شامی چاترجی از دانشگاه کرنل در ایتاکای نیویورک که این یافته‌ها را در نشست انجمن اخترشناسی آمریکا در گریپواین تگزاس ارایه کرد می‌گوید: «ما جای قطعی آن را یافتیم. من حتی تا دو ماه پیش هم فکر نمی‌کردم بتوانیم این داستان بلند را تعریف کنیم، ولی اکنون می‌توانیم.»

میزبان کم‌توان
چاترجی و همکارانش این FRB را با بهره از آرایه‌ی بسیار بزرگ کارل جی. جانسکی که آرایه‌ای از ‌۲۷ رادیوتلسکوپ در نیومکزیکو است، و شبکه‌ی ۲۱-تلسکوپی VLBI اروپا رد این FRB را گرفتند.

این شبکه‌ها با هم می‌توانند به واگشودی (وضوحی) بسیار بیشتر از هر تک رادیوتلسکوپی دست یابند [از راه تداخل‌سنجی]. این افزایش دقت به چاترجی و همکارانش اجازه داد تا پس از مشاهده‌ی ۹ فوران دیگر از FRB 121102، آن را حدود ۱۰۰ هزار بار دقیق‌تر از تلاش‌های پیشین که با تک تلسکوپ‌ها انجام شده بود ردیابی کرده و برای نخستین بار به روشنی و بی هیچ ابهامی جایگاه آن را پیدا کنند.

چیزی که مایه‌ی شگفتی بود اینست که این FRB از جایی در یک کهکشان بی‌اندازه کم‌نور در آسمان می‌آید.

این میزبان کوچک و فروتن یک #کهکشان_کوتوله در فاصله‌ی بیش از ۲.۵ میلیارد سال نوری است که اگرچه قطرش تنها حدود یک دهم قطر کهکشان راه شیریست، ولی یک کهکشان ستاره‌زاست.

چاترجی می‌گوید: «تا پیش از برداشتن این گام، می‌توانستیم [تنها] بحث‌هایی بی‌پایان درباره‌ی فاصله‌ی FRBها و بنابراین چیزی و جایی که از آن می‌آیند انجام دهیم، ولی اکنون پاسخشان را می‌دانیم.»

اکنون گروهی از اخترشناسان با به کار بردن چندین رادیوتلسکوپ در گوشه‌و کنار دنیا، توانسته‌اند سرانجام جایگاه دقیق چشمه‌ی این فوران تکرارشونده را شناسایی کنند.

یک نمونه‌ی ویژه؟
دانستن جایی که یک FRB از آن می‌آید به دانشمندان اجازه می دهد برخی از چندین پیشنهادی که برای توضیح سرچشمه‌ی آنها داده شده را حذف کنند. این FRB از جایی بسیار دور آمده، پس می‌بایست بی‌اندازه پرانرژی و درخشان باشد- پس بعید است که FRBهای دیگر هم از جایی در فضای نزدیکمان آمده باشند.

دو توضیح برای سرچشمه‌ی FRB 121102 هنوز پابرجا هستند. نخستین احتمال اینست که این FRB می‌تواند از یک هسته‌ی کهکشانی فعال آمده باشد: یک منطقه‌ی درخشان پیرامون یک سیاهچاله در مرکز برخی از کهکشان‌ها که با فروکشیدن گاز و پلاسمای پیرامونش، امواج رادیویی می‌گسیلد.

ولی توضیح برتر پژوهشگران اینست که FRB 121102 و تابش‌های رادیویی پیاپی آن می‌تواند از یک پسمان ابرنواختر سرچشمه گرفته باشد که توسط یک ستاره‌ی نوترونی سریع-چرخان برافروخته می‌شود. از آنجایی که کهکشان میزبان این FRB همانند کهکشان‌های بی‌اندازه کم‌نوریست که درخشان‌ترین ابرنواخترها را دارند، این سناریو یک مورد فریبنده است- هر چند که برای اثباتش راه بسیار درازی در پیش است.

پیتر ویلیامز از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین می‌گوید: «چیزی که از این پژوهشنامه‌ها می‌آموزیم شاید برای همه‌ی FRBها کاربرد نداشته باشد.» احتمال دارد #FRB_121102 یک مورد ویژه بوده و نیز بسیار با FRBهای دیگر که تکرار نمی‌شوند تفاوت داشته باشد. ویلیامز می‌افزاید: «ولی کسان بسیاری جایگاه FRBهای دیگر را در جستجوی اجرامی شگفت‌انگیز کاویده‌اند و تاکنون هیچ چیز ویژه‌ی قانع‌کننده‌ای نیافته‌اند. این با کهکشان میزبان کم‌نوری که ما یافته‌ایم سازگار است.»

چاترجی اهمیت این نکته را چنین بیان می‌کند: «بالاترین اولویت ما برای آینده، یافتن یک FRB تکرارشونده‌ی دیگر است. ما در این زمان داریم درباره‌ی یک FRB از این گونه گفتگو می‌کنیم و نتیجه‌گیری از روی آن کار خطرناکی است.»

سه پژوهشنامه‌ در این باره منتشر شده: در نیچر، آستروفیکال جورنال، و نگارش برخط DOI.

🔴 درون چارچوب پیوست این تصویر، کهکشان میزبان FRB 121102 در طیف نور دیدنی (مریی) نشان داده شده🔴

—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/FRB121102.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«انجام یکی از پروضوح‌ترین رصدها در تاریخ اخترفیزیک به کمک "عدسی پلاسما"»
—---------------------------------------------------------------------------
https://goo.gl/yGSaZG
* گروهی از اخترشناسان با انجام یکی از پروضوح‌ترین رصدها در تاریخ اخترفیزیک، دو منطقه‌ی گسیلشی درخشان به فاصله‌ی ۲۰ کیلومتر از هم را جداگانه مشاهده کرده‌اند، آن هم به گرد ستاره‌ای در فاصله‌ی ۶۵۰۰ سال نوری زمین. دیدن چنین چیزی مانند اینست که از روی زمین، یک کک را روی سطح پلوتو ببینیم.

این رصد باورنکردنی با بهره از هندسه‌ی کمیاب و ویژگی‌های دو ستاره‌ی همدم که به گرد یکدیگر در گردشند امکان‌پذیر شد. یکی از آنها یک کوتوله‌ی قهوه‌ای است که دُمی دنباله‌دار-مانند از گازهایش پشت خود درست کرده و دیگری هم یک ستاره‌ی نوترونی سریع-چرخان یا یک تپ‌اختر است که در هر ثانیه بیش از ۶۰۰ بار به گرد محورش می‌چرخد.

رابرت مین، نویسنده‌ی اصلی این پژوهش از دانشگاه تورنتو می‌گوید: «این گازها[ی بیرون زده از کوتوله‌ی قهوه‌ای] مانند یک ذره‌بین درست جلوی تپ‌اختر رفتار می‌کنند. اساسا هر بار که کوتوله‌ی قهوه‌ای از چشم ما از جلوی تپ‌اختر می‌گذرد، ما تپ‌اختر را از پشت این ذره‌بین طبیعی می‌بینیم که به ما اجازه می‌دهد به طور دوره‌ای این دو منطقه‌ را جدا از هم ببینیم.» گزارش این دانشمند در شماره‌ی ۲۴ می نشریه‌ی نیچر منتشر شده.
@onestar_in_sevenskies
این #تپ‌اختر دو باریکه‌ از پرتوها را از دو کانون در قطب‌های مغناطیسی‌اش می‌گسیلد. دو منطقه‌ی درخشانی که از پشت عدسی گازهای کوتوله‌ی قهوه‌ای دیده شده‌اند مربوط به همین دو باریکه هستند.

ستاره‌ی #کوتوله‌_قهوه‌ای حدود یک سوم قطر خورشید را دارد. فاصله‌ی آن از تپ‌اختر حدود دو میلیون کیلومتر (پنج برابر فاصله‌ی زمین و ماه) است و تقریبا هر ۹ ساعت یک بار تپ‌اختر را دور می‌زند. این کوتوله با تپ‌اختر در قفل گرانشی (کشندی) است، یعنی همیشه تنها یک سمتش رو به آن است، مانند ماه نسبت به زمین.

از آنجایی که این کوتوله‌ی قهوه‌ای به تپ‌اختر بسیار نزدیک است به شدت زیر بمباران پرتوهای پرانرژی آنست. پرتوهای نیرومند تپ‌اختر دمای یک سمت کوتوله‌ی قهوه‌ای را داغ کرده و آن را که جرمی به نسبت سرد است، به دمای خورشید، یعنی حدود ۶۰۰۰ درجه‌ی سانتیگراد رسانده.

این پرتوها در پایان می‌توانند مرگ کوتوله‌ی قهوه‌ای را رقم بزنند. تپ‌اخترهای درون این گونه سامانه‌های دوتایی به نام تپ‌اخترهای "بیوه‌ی سیاه" شناخته می‌شوند. این عنوان برگرفته از نام گونه‌ای عنکبوت است. درست همان گونه که عنکبوت‌های "بیوه‌ی سیاه" جفت خود را می‌کشند و می‌خورند، این تپ‌اخترها هم به گمان دانشمندان با شرایط مناسبی که دارند می‌توانند کم کم گازهای کوتوله‌ی قهوه‌ای را بفرسایند تا جایی که آنن را به طور کامل ببلعند و نابود کنند.
@onestar_in_sevenskies
دستاورد این پژوهش تنها وضوح باورنکردنی آن نیست، بلکه می‌تواند سرنخی از سرشت یکی از پدیده‌های رازگونه‌ی کیهان نیز به ما بدهد: انفجارهای زودگذر رادیویی یا فوران‌های رادیویی تند ( اف‌آربی‌ها، FRBs).

مین می‌گوید: «بسیاری از ویژگی‌های دیده شده‌ی اف‌آربی‌ها را می‌توان با پرتویی که توسط عدسی پلاسما تقویت شده توضیح داد. ویژگی‌های تپ‌های تقویت شده‌ای که ما در پژوهشمان بررسی کردیم یک همانندی چشمگیر با ویژگی‌های پرتوی یک اف‌آربی‌ تکرارشونده [که در گذشته دیده شده بود] دارد، که نشان می‌دهد آن اف‌آربی‌ تکرارشونده هم می‌تواند توسط عدسی پلاسما در کهکشانش بزرگنمایی شده باشد.» [خبر این اف‌آربی‌اف تکرارشونده را اینجا خوانده بودید: * برای نخستین بار سیگنال های رادیویی "تکرارشونده" از سرچشمه ای ناشناخته در آسمان دریافت شد (https://goo.gl/X14XfY)

—------------------------------------------
یادداشت:
۱) تپ‌اختری که در این پژوهش از آن گفته شده PSR B1957+20 نام دارد و بر پایه‌ی بررسی‌های گذشته، شاید یکی از پرجرم‌ترین تپ‌اخترهای شناخته شده باشد. بررسی‌های بیشتر درباره‌ی جرم آن می‌تواند به ما در بهتر فهمیدن رفتار ماده در بالاترین چگالی‌های شناخته شده، و هم‌چنین، اندازه‌گیری بیشینه‌ی جرمی که یک ستاره‌ی نوترونی تا پیش از رمبش و تبدیل شدن به یک سیاهچاله می‌تواند داشته باشد کمک کند.
#FRB

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/BlackWidowPulsar.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky