👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.12K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«شنای ماه در آسمانی خشک»
—-------------------------------
https://goo.gl/4RftXM
بیابان آتاکاما در شیلی که به خشک بودن آوازه یافته، به نظر نمی‌رسد جایی برای شنا کردن داشته باشد، ولی در این تصویر زیبا گویا ماه دارد درست همین کار را در آسمان آن می‌کند! این عکس توسط سفیر عکاسی رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (ESO)، پیتر هورالک گرفته شده.

هلال ماه در آغاز بالا بود، ولی کم کم در آسمان صاف شیلی پایین آمد و در پایان وارد فشرده‌ترین بخش‌های جو، درست روی افق شد.

و اینجا بود که یک "نمایش کمیاب" آغاز شد. هلال باریک ماه که داشت از درون لایه‌های هوا با چگالی‌های گوناگون می‌گذشت، دستخوش اعوجاج تصویری شد و در اثر فشارها، دماها و نمناکی‌های متفاوت به شکل یک "مار عجیب و غریب" در آمد [نمناکی=رطوبت].

هلال ماه صافی خود را از دست می‌دهد و به جای آن نمایی زیگزاگی و پرپیچ و تاب می‌یابد؛ "انگار که دارد در یک استخر شنا می‌کند". تاثیر لایه‌های نزدیک به همِ هوا باعث می‌شود بخش های گوناگون تصویر ماه به هنگام فرو رفتن در افق اقیانوس آرام، به شیوه‌های متفاوت شکست پیدا کند و به این ریخت در آید.

همه‌ی این عکس‌ها از رصدخانه‌ی لاسیای ESO در شیلی، و رو به افق اقیانوس آرام گرفته شده‌اند. در تصویر بعدی، یکی از این نماها را به طور گستره‌تر می‌بینید که سیاره‌ی تابناک ناهید هم در آن خودنمایی می‌کند.

#هلال_ماه #بیابان_آتاکاما #رصدخانه_جنوبی_اروپا #ESO #ناهید #شکست_نور

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/moon.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«اثر انگشت کیهان آغازین»
—---------------------------------
https://goo.gl/qdg0kD
بیشتر کهکشان‌های بزرگ کیهان در مرکزشان اَبَرسیاهچاله‌هایی دارند. این سیاهچاله‌های به راستی کلان‌جرم و غول‌آسا مواد پیرامونشان را با نرخی سرسام‌آور می‌بلعند و به همراهش آنچنان تابشی تولید می‌کنند که برخی از آنها را به تابناک‌‌ترین اجرام کیهان تبدیل کرده! مواد پیرامون این ابرسیاهچاله‌ها با وجود دوری باورنکردنی از زمین، به اندازه‌ای درخشانند که از چشم ما مانند ستارگان درون کهکشان خودمان دیده می‌شوند. به همین دلیل این اجرام به نام "اجرام ستاره-مانند" یا "اختروَش" (quasar) نامیده شده‌اند. برخی از اختروش‌ها ابزارهایی سودمند هستند که در بهتر شناختن جهان هستی [و روزگار آغازین آن] به ما کمک می‌کنند.

از آنجایی که اختروش‌ها بی‌اندازه از ما دورند، فضایی بسیار بزرگ میان تلسکوپ‌های ما و هر یک از آنها وجود دارد. این فضا تهی نیست، بلکه با مواد میان‌کهکشانی انباشته شده که بیشتر آن را ابرهای گازی -به طور عمده گاز هیدروژن و هلیوم، با اندکی از عنصرهای دیگر- تشکیل می‌دهد. ماده‌ی میان‌کهکشانی نوری که از چشمه‌های دور می‌آید را می‌‌درآشامد (جذب می‌کند) و جلوی رسیدن آن به چشم ما را می‌گیرد. نور اختروش‌های دوردست هم ناچار است برای رسیدن به ما از درون همین مواد بگذرد و بنابراین، بخشی از آن درآشامیده می‌شود.

طیفی که اینجا می‌بینید با بهره از دستگاه UVES روی تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) رصدخانه‌ی جنوبی اروپا در شیلی به دست آمده و نور یک اختروش به نام HE0940-1050 را نشان می‌دهد که از درون چنین ابرهایی گذشته و به دستگاه UVES رسیده.

خط‌های عمودی نمایانگر درآشامش (جذب) هستند- یعنی جاهایی را نشان می‌دهند که نور اختروش توسط گاز میان‌کهکشانی درآشامیده شده و بنابراین از طیف آغازین نور اختروش حذف شده‌اند. پررنگ و کمرنگ بودن این خط‌ها هم مربوط به "مقدار" ماده‌ای است که نور از درونش گذشته. اخترشناسان با بررسی این خط‌ها می‌توانند اطلاعات گوناگونی را درباره‌ی مواد سازنده‌ی این ابرها به دست آورند [در حقیقت فضای کیهان آغازین اثر انگشت خود را روی نور این اختروش‌ها به جا می‌گذارد]. طیف این اختروش به دلیل داشتن خط‌های بسیار محوی که کم‌نورترین خط‌های دیده شده در طیف یک اختروش است، یک طیف استثنایی و ویژه‌ به شمار می‌آید.
🔴[درباره‌اش خوانده بودید: * تایید یک ثابت بنیادی به کمک "بارکد" یک اختروش (https://goo.gl/K4EGhC)]

#اختروش #تلسکوپ_بسیار_بزرگ #وی‌ال‌تی #رصدخانه_جنوبی_اروپا #طیف_جذبی #طیف_نور

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/12/quasar.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«عکس هوایی از رصدخانه بزرگ پارانال»
—------------------------------------------—
https://goo.gl/7xgJjH
در این تصویر هوایی خیره‌کننده تپه‌ها و کوه‌های پیرامون #رصدخانه‌_پارانال که بخشی از #رصدخانه‌_جنوبی_اروپا (#ESO) در شیلی است را می‌بینیم. لبه‌های سنگی و تیز بلندی‌های این منطقه‌ی خشک فرسایش یافته و از حالت خشن بیرون آمده‌اند و زمینه‌ای را پدید آورده‌اند که بیشتر مانند پارچه‌ای صاف و موج‌دار به نظر می‌رسد.

در بالا، سمت راست چشم‌انداز مجموعه‌ای از ساختمان‌ها را می‌بینیم که اردوگاه اصلی و اقامتگاه رصدخانه را در بر دارند، جایی که کارکنان و بازدیدکنندگان پارانال از آب و هوای خشن و بیابانی منطقه به آنجا پناه می‌برند. تک ساختمان‌هایی که نزدیک لبه‌ی سمت چپ به چشم می‌خورند هم تلسکوپ پیمایشی ویستا (#VISTA) را در خود جای داده‌اند، و در میان این دو دسته، مجموعه‌ی اصلی رصدخانه را بر فراز تپه‌ی بلند پارانال (Cerro Paranal) می‌بینیم.

—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/Paranal.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«دیدار گربه و شاه‌میگو در آسمان»
—------------------------------—
https://goo.gl/WAb1t0
اخترشناسان مدت‌هاست که ابرهای کیهانی برافروخته‌ی گاز و غباری که به نام‌های ان‌جی‌سی ۶۳۳۴ و ان‌جی‌سی ۶۳۵۷ شناخته می‌شوند را بررسی می‌کنند. عکس بسیار بزرگی که اینجا می‌بینید دستاورد تازه‌ترینِ این پژوهش‌هاست که به کمک تلسکوپ پیمایشی وی‌ال‌تی (VST) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپاگرفته شده.

این تصویر با اندازه‌ی نزدیک به ۲ میلیارد پیکسل (۴۹۵۱۱ در ۳۹۱۳۶ پیکسل)، یکی از بزرگ‌ترین عکس‌هاییست که تاکنون توسط #رصدخانه‌_جنوبی_اروپا (اسو، #ESO) منتشر شده. این ابرها به دلیل پیکره‌های فریبنده و چشم‌نوازشان به نام‌هایی آشنا و به یادماندنی شناخته شده‌اند: به ترتیب، سحابی پنجه‌ی گربه و سحابی شاه‌میگو. در این پیوند می‌توانید بخش‌های گوناگون این تصویر را بزرگنمایی (زوم) کنید.

ان‌جی‌سی ۶۳۳۴ (پنجه‌ی گربه) حدود ۵۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد ولی ان‌جی‌سی ۶۳۵۷ (شاه‌میگو) بسیار دورتر از آنست و فاصله‌اش از زمین به ۸۰۰۰ سال نوری می‌رسد. هر دو در #صورت_فلکی_کژدم (عقرب) جای دارند، نزدیک نوک نیش زهرآلود آن.

نخستین بار دانشمند بریتانیایی، جان هرشل این دو جرم را در دو شب پشت سر هم در ژوئن ۱۸۳۷ و در سفر پژوهشی سه ساله‌ای که با هدف بررسی آسمان نیمکره‌ی جنوبی به دماغه‌ی امید نیک در آفریقای جنوبی انجام داده بود شناسایی کرد. تلسکوپی که در آن هنگام در دسترس هرشل بود توان محدودی داشت و از همین رو وی توانست در عمل، تنها نوک پنجه‌های سحابی پنجه گربه که از دیگر جاهای آن درخشان‌تر بود را بببیند. دهه‌های بسیاری گذشت تا پیکره‌ی واقعی این دو سحابی در عکس‌ها پدیدار شد- که به گزینش این نام‌ها برای آنها انجامید.

سه پنجه‌ی این گربه که در تلسکوپ‌های امروزی دیده می‌شوند، و همچنین مناطقی به شکل چنگال که در همسایگی آن، در سحابی شاه‌میگو دیده می‌شود در حقیقت ابرهایی از گاز -بیش از همه، هیدروژن- هستند که از تابش ستارگان نوزاد برافروخته شده‌اند. این ستارگان داغ که جرمشان به ۱۰ برابر جرم خورشید می‌رسد، پرتوهای پرانرژی فرابنفشی می‌گسیلند که با تابیدن بر اتم‌های هیدروژنِ درون ابرهای زاینده‌شان، آنها را یونیده می‌سازد (به اصطلاح، می‌یوند). از آنجایی که بیشتر این ابرهای گسترده را هیدروژن ساخته، برافروخته شدن اتم‌های هیدروژن (و اتم‌های دیگر) باعث برافروختگی سرتاسری ابر شده و آنها را به گسیلش واداشته؛ بنابراین هر دوی اینها #سحابی‌_گسیلشی هستند.

این تصویر تازه‌ی تلسکوپ وی‌ال‌تی با بهره از توانایی دوربین ۲۶۸ مگاپیکسلی گسترده‌میدانِ اومگاکم (OmegaCAM) رگه‌های پرپیچ و تابی از غبار مات و کدر را در هر دو سحابی آشکار کرده.

اومگاکم که جانشین دوربین پرارزش میدان گسترده‌ی رصدخانهجنوبی اروپا (WFI) است، اکنون بر تلسکوپ ۲.۲ متری MPG/ESO در لاسیای شیلی سوار است. WFI در سال ۲۰۱۰ برای تصویربرداری از سحابی پنجه‌ی گربه به کار برده شده بود. آن عکس هم در نور دیدنی (مریی) گرفته شد ولی با فیلتری که درخشش اتم‌های هیدروژن را بهتر نمایان می‌کرد. همچنین، تلسکوپ بسیار بزرگ نمای ژرفی هم از سحابی شاه‌میگو گرفته بود که بسیاری از ستارگان داغ و درخشانی که بر رنگ و روی این جرم تاثیر داشته‌اند را در خود ثبت کرده.

با وجود توانمندی بسیار بالای دستگاه‌هایی که برای دیدن پدیده‌هایی مانند این سحابی‌ها به کار می‌روند، غباری که درونشان است به اندازه‌ی چگال است که بخش بزرگی از محتوای آنها را از چشم ما پنهان کرده‌. سحابی پنجه‌ی گربه یکی از کُنشی‌ترین (فعال‌ترین) پرورشگاه‌های ستاره‌ای در آسمان است و هزاران ستاره‌ی جوان و داغی که نورشان نمی‌تواند به چشم ما برسد [به دلیل غبارها] را در خود پرورش می‌دهد. هرچند در طول موج‌های فروسرخ، تلسکوپ‌هایی مانند "ویستا" در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا می توانند با کنار زدن غبار، ژرفای درون آنها را مشاهده کرده و کُنش‌های ستاره‌زایی درونشان را آشکار کنند.

مشاهده‌‌ی سحابی‌ها در طول موج‌های (رنگ‌های) گوناگونِ نور به بشر امکان می‌دهد پیکره‌های آنها را به شکل‌های گوناگونی ببینند. برای نمونه، اگر سحابی شاه‌میگو را در طول موج‌های بلندترِ فروسرخ ببینیم، بخشی از آن مانند یک کبوتر دیده می‌شود، و بخشی دیگر مانند یک جمجمه؛ همین باعث شده این سحابی به نام "سحابی جنگ و صلح" نشز شناخته شود.
#NGC_6334 #NGC_6357
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/02/NGC6334-NGC6357.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«کهکشانی در دسترس»
—-------------------

در این تصویر هفتگی #رصدخانه‌_جنوبی_اروپا، آسمان بر فراز رصدخانه‌ی پارانال اِسو مانند روغن در آب دیده می‌شود، با آمیزه‌ای از رنگ‌های سبز، زرد، و آبی که با هم آسمانی رنگین‌کمانی را آفریده‌اند. چشم‌انداز سنگلاخ بیابانی پیش‌زمینه نمایی از یک دنیایی بیگانه را تداعی می‌کند که به خوبی با نمایش پرتلالو کیهانی بر فراز آن جور در آمده است.

در این نمایش کیهانی، بارزترین نقش را کهکشان زیبایمان، راه شیری بازی می‌کند که در آسمان شبانه‌ی کشور شیلی کمانی ساخته و بیننده‌ی شگفت‌زده در سمت چپ را در میان گرفته. نور میلیاردها ستاره‌ی کهکشان، و ابرهای بزرگ غبار تیره‌ای که اینجا و آنجا جلوی نورشان را گرفته، با هم زمینه‌ی لکه‌لکه‌ای که می‌بینیم را پدید آورده‌اند.

نوارهایی از نور سبز و نارنجی که به نظر می‌رسد از افق سرچشمه گرفته‌اند به دلیل پدیده‌ای طبیعی به نام #هواتاب به وجود آمده‌اند.

تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) مانند نقطه‌ای در دوردست پس‌زمینه [سمت راست] بر فراز تپه‌ی بلند سِرو پارانال دیده می‌شود. اندکی پایین‌تر نیز همسایه‌ی آن، "تلسکوپ پیمایشی نور دیدنی و فروسرخ برای اخترشناسی" (ویستا) به چشم می‌خورد.
https://goo.gl/94VjxD
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/04/airglow.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«جایگاهی برای یک تلسکوپ غول‌پیکر»
------------------------------------

دوران تلسکوپ‌های بی‌اندازه (extremely) بزرگ دارد آغاز می‌شود- و این انقلابی در شناخت ما از جهان هستی به پا خواهد کرد. "تلسکوپ بی‌اندازه بزرگ" (#ئی‌ال‌تی، ELT) اکنون در بیابان دوردست آتاکامای شیلی در دست ساخت است؛ این تلسکوپِ پیشگام به تنهایی خواهد توانست ۲۰۰ برابر تلسکوپ فضایی هابل نور گرد آورد.

چنین تلسکوپ‌هایی چنان چه از نامشان بر می‌آید بسیار بزرگند. از میان تلسکوپ‌هایی از این دست که اکنون در جاهای گوناگونی از #رصدخانه‌_جنوبی_اروپا (اسو) کار می‌کنند، بزرگ‌ترین آینه‌ی اصلی (آینه‌ای که یک تلسکوپ با آن نور گرد می‌آورد)، آینه‌های ۸.۲ متری چهار تلسکوپ در یگان تلسکوپی وی‌ال‌تی (تلسکوپ بسیار بزرگ) است. ولی حتی این چهار آینه‌‌ی بسیار بزرگ هم در برابر آینه‌ی ئی‌ال‌تی که قطری برابر با ۳۹ متر خواهد داشت خرد و کوچک خواهند بود!

ساختن تک-آینه‌ای به این پهنا با کاربرد علمی اصلا کار ساده‌ای نیست- آینه‌ی اصلی ئی‌ال‌تی در حقیقت آرایه‌ای از ۷۹۸ آینه‌ی شش‌گوش ۱.۴ متری است که با چینش کندوی عسل کنار هم چیده شده‌اند. یافتن جایی مناسب برای چنین ساختاری هم کار آسانی نیست. ئی‌ال‌تی افزون بر این که باید در جایی بدون آلودگی نوری و به اندازه‌ی کافی بالاتر از سطح دریا باشد، نیاز به فضایی بسیار بزرگ برای برپا کردن شالوده‌اش دارد. چنین جایی یافته نشد، از همین رو چنین جایی را "پدید آوردند"!

عملیات پیچیده‌ی ساختن جایگاهی برای ئی‌ال‌تی با تراشیدن و صاف کردن کوه سِرو آرمازونس در شیلی آغاز شده و ۱۸ متر از بلندی آن کم شده است. چنان چه در این تصویر می‌بینید، این جایگاه اکنون با شبکه‌ای از شالوده‌ها و پایه‌ها پوشیده شده است

--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/10/ELT.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky