#یادداشت_های_پریشانی
#ما_و_همچنان_زبان(۱)
-زبان/جهان و یک بیت از مولانا
به عنوان کسی که تمام زندگی اش در تحصیل و تدریس #زبان گذشته باور دارم؛ بزرگترین خطری که این ملت دیرپا را دارد تباه می کند مسأله ی زبان است.
همان زبان که از منظر من و بسیاری، همه ی جهان انسان است.
زبان به مثابه ی اندیشه، همان چیزی است که در حکمت ایرانیان، ماده و نیز صورت و نهایتا هدف هستی است.
این جهان یک فکرت است از عقل کل
عقل چون شاه است و صورتها رسل
در بیان این سخن باید دانست که از منظر فرهنگ فکری ما جهان بارقه و جلوه ی واحد و یگانه ای از #عقل_محض یا همان عقل کلی، لازم به یاد آوری است که عقل کل مجموع تمام عقول نیست این یک اشتباه بزرگ است که اغلب خوانندگان اسیرش میشوند.
عقل کل ، کلی عقل است و عقل کلی است.
او قابل تجزیه یا تجمیع نیست یک مفهموم مجرد علی الاطلاق است که از همه چیز مجرد و تهی است این است که عقل و خرد در این تعریف شبیه ترین چیز به خداست چنانکه بسیاری آن را خود باری تعالی دانسته اند در حالیکه طبق باور حکمای ایران و اسلام عقل کل بلافصل ترین آفریده ی خداست یعنی اراده و خواست حق تعالی به محض اتفاق میشود خرد و عقل کل... اذا اراد الله شیئا... در همان اذا عقل است که پدید می آید و این بی نهایت محض خود منبع فیض و آفرینش های بی نهایت بعدی میشود.
جالب اینجاست که تعبیر قرآنی این #شدن هم سخن است: امر #کن (باش)که سخن است اساس شدن های بی نهایتی است که ما در آن غوطه وریم.پس اندیشه و زبان دو سوی سکه ی شدن و صورت گرفتن اند و آغاز سخن است و پایان سخن است.
این است که گفته ام هستی نه که غرق زبان که خودش زبان/اندیشه است.
اینکه مولانا فرمود عقل چون شاه است و صورتها رسل، اید دانست که شاه در جهان/زبان مولانا به چه معناست.
مولانا در جای جای مثنوی شاه را نماد جان فرمانده و تاثیرگذار پیروان خود می داند.
تمثیل او چنین است که وقتی شاه به کسی امر می کند فلان کار را بکن و او با رغبت در پی انجام کار می ایستد از این روست که شاه جاری در آن فرد است اوست که فرد را می انگیزد که چه کند یا نکند. این شاه تماما آگاه البته که به قول قرآن همه را به سلامت و خیر و نیکی دعوت می کند:
الله یدعو الی دار السلام
تمثیل دیگر مولانا ترسیم میدان جنگ است او می گوید: در میدان جنگ چرا تو به کسی می تازی که هیچ کینه و شناختی از او نداری؟ چون شاه تو = جان آگاه تو چنین خواسته است.
(این بخش البته که نکته ها چون تیغ پولاد است تیز که می تواند بسیار مورد مناقشه و بحث هم قرار بگیرد)
باری تمثیل مولانا نهایتا ما را به سمت این می برد که ؛
این جهان جنگ است کل چون بنگری
ذره با ذره چو دین با کافری..( مقدمه دفتر ۶)
و جان نهان و راننده ی این جهان نیز خداست اینکه تمام صورتها رسول عقل کل است بدین معناست که شکل یافته و روان شده از سوی عقل کل است.
از چنین منظری تمام جهان زبان است و جالب اینکه مطالعات حوزه ی فلسفه ی زبان نیز چنین چیزی را اعلان کرده است.
این مطالعات می گوید جهان به مثابه ی متنی است که قابل خواندن است. اینکه نویسنده و خواننده و رابطه ی این دو با متن و این سه با هم چگونه است البته که محمل بسیار سخن هاست. نکته اینجاست که تقریبا همه ی پژوهندگان زبان باور دارند که جهان با حضور انسان به هیات متنی در می آید که قاری اش انسان است.
جهان مقروء آدمی است و آدمی با خواندن هر متن پیش رو در واقع مشغول روایت خود و جهان است.
این است که در حوزه ی مطالعات زبان شناسانه و نشانه شناسانه و... اهمیت روایت و راوی و روایتگری همچنان بسیار است.
در این بخش خواستم کمی از پایه ی نظری بحثی بگویم که مدعی است انسان چیزی جز زبان نیست و با مطالعه در جهان انسان ایرانی امروز در می یابیم که این جهان در حال فروپاشی است.
فرهنگ و تفکر ایرانی و مظاهرش دست کم ۲۵۰۰ سال است به انواع مختلف مورد حمله قرار گرفته آسیب ها دیده و شاهد فروپاشی ها بوده اما در این میان پس از مدتی باز به پای خاسته است حتا در مهیب ترین تازش تازیان پس از دویست سال قد راست کرده و نهایتا فردوسی به عنوان نماینده ی دهها و صدها ایرانی احیاگر توانسته این زبان/جهان را نجات دهد. اینجا باید عظمت بی جایگزین فردوسی و یارانش را ببینیم و آفرین گویشان باشیم.
اما سخن این است که امروزه اهریمن با تمام تجارب تاریخی خود به جنگ این آخرین سنگرهای روشنایی آمده است آیا ما می توانیم این منبع این چشمه ی نور را حفظ کنیم و زایا نگاه داریم؟! و اگر می توانیم راهش چیست؟ در یادداشت بعدی مطالبی ارائه خواهد شد
#محسن_یارمحمدی
دانش آموخته ی دکتری زبان و ادبیات فارسی
@niyazestanbarani
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
#ما_و_همچنان_زبان(۱)
-زبان/جهان و یک بیت از مولانا
به عنوان کسی که تمام زندگی اش در تحصیل و تدریس #زبان گذشته باور دارم؛ بزرگترین خطری که این ملت دیرپا را دارد تباه می کند مسأله ی زبان است.
همان زبان که از منظر من و بسیاری، همه ی جهان انسان است.
زبان به مثابه ی اندیشه، همان چیزی است که در حکمت ایرانیان، ماده و نیز صورت و نهایتا هدف هستی است.
این جهان یک فکرت است از عقل کل
عقل چون شاه است و صورتها رسل
در بیان این سخن باید دانست که از منظر فرهنگ فکری ما جهان بارقه و جلوه ی واحد و یگانه ای از #عقل_محض یا همان عقل کلی، لازم به یاد آوری است که عقل کل مجموع تمام عقول نیست این یک اشتباه بزرگ است که اغلب خوانندگان اسیرش میشوند.
عقل کل ، کلی عقل است و عقل کلی است.
او قابل تجزیه یا تجمیع نیست یک مفهموم مجرد علی الاطلاق است که از همه چیز مجرد و تهی است این است که عقل و خرد در این تعریف شبیه ترین چیز به خداست چنانکه بسیاری آن را خود باری تعالی دانسته اند در حالیکه طبق باور حکمای ایران و اسلام عقل کل بلافصل ترین آفریده ی خداست یعنی اراده و خواست حق تعالی به محض اتفاق میشود خرد و عقل کل... اذا اراد الله شیئا... در همان اذا عقل است که پدید می آید و این بی نهایت محض خود منبع فیض و آفرینش های بی نهایت بعدی میشود.
جالب اینجاست که تعبیر قرآنی این #شدن هم سخن است: امر #کن (باش)که سخن است اساس شدن های بی نهایتی است که ما در آن غوطه وریم.پس اندیشه و زبان دو سوی سکه ی شدن و صورت گرفتن اند و آغاز سخن است و پایان سخن است.
این است که گفته ام هستی نه که غرق زبان که خودش زبان/اندیشه است.
اینکه مولانا فرمود عقل چون شاه است و صورتها رسل، اید دانست که شاه در جهان/زبان مولانا به چه معناست.
مولانا در جای جای مثنوی شاه را نماد جان فرمانده و تاثیرگذار پیروان خود می داند.
تمثیل او چنین است که وقتی شاه به کسی امر می کند فلان کار را بکن و او با رغبت در پی انجام کار می ایستد از این روست که شاه جاری در آن فرد است اوست که فرد را می انگیزد که چه کند یا نکند. این شاه تماما آگاه البته که به قول قرآن همه را به سلامت و خیر و نیکی دعوت می کند:
الله یدعو الی دار السلام
تمثیل دیگر مولانا ترسیم میدان جنگ است او می گوید: در میدان جنگ چرا تو به کسی می تازی که هیچ کینه و شناختی از او نداری؟ چون شاه تو = جان آگاه تو چنین خواسته است.
(این بخش البته که نکته ها چون تیغ پولاد است تیز که می تواند بسیار مورد مناقشه و بحث هم قرار بگیرد)
باری تمثیل مولانا نهایتا ما را به سمت این می برد که ؛
این جهان جنگ است کل چون بنگری
ذره با ذره چو دین با کافری..( مقدمه دفتر ۶)
و جان نهان و راننده ی این جهان نیز خداست اینکه تمام صورتها رسول عقل کل است بدین معناست که شکل یافته و روان شده از سوی عقل کل است.
از چنین منظری تمام جهان زبان است و جالب اینکه مطالعات حوزه ی فلسفه ی زبان نیز چنین چیزی را اعلان کرده است.
این مطالعات می گوید جهان به مثابه ی متنی است که قابل خواندن است. اینکه نویسنده و خواننده و رابطه ی این دو با متن و این سه با هم چگونه است البته که محمل بسیار سخن هاست. نکته اینجاست که تقریبا همه ی پژوهندگان زبان باور دارند که جهان با حضور انسان به هیات متنی در می آید که قاری اش انسان است.
جهان مقروء آدمی است و آدمی با خواندن هر متن پیش رو در واقع مشغول روایت خود و جهان است.
این است که در حوزه ی مطالعات زبان شناسانه و نشانه شناسانه و... اهمیت روایت و راوی و روایتگری همچنان بسیار است.
در این بخش خواستم کمی از پایه ی نظری بحثی بگویم که مدعی است انسان چیزی جز زبان نیست و با مطالعه در جهان انسان ایرانی امروز در می یابیم که این جهان در حال فروپاشی است.
فرهنگ و تفکر ایرانی و مظاهرش دست کم ۲۵۰۰ سال است به انواع مختلف مورد حمله قرار گرفته آسیب ها دیده و شاهد فروپاشی ها بوده اما در این میان پس از مدتی باز به پای خاسته است حتا در مهیب ترین تازش تازیان پس از دویست سال قد راست کرده و نهایتا فردوسی به عنوان نماینده ی دهها و صدها ایرانی احیاگر توانسته این زبان/جهان را نجات دهد. اینجا باید عظمت بی جایگزین فردوسی و یارانش را ببینیم و آفرین گویشان باشیم.
اما سخن این است که امروزه اهریمن با تمام تجارب تاریخی خود به جنگ این آخرین سنگرهای روشنایی آمده است آیا ما می توانیم این منبع این چشمه ی نور را حفظ کنیم و زایا نگاه داریم؟! و اگر می توانیم راهش چیست؟ در یادداشت بعدی مطالبی ارائه خواهد شد
#محسن_یارمحمدی
دانش آموخته ی دکتری زبان و ادبیات فارسی
@niyazestanbarani
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹