Тошкент кўчаларида зулм салтанатининг қизил байроғи ҳилпираши одатий ҳол бўлиб қолди. Тўрт йилдан бери. Муаммоми? Жуда муаммо эмас, фақат ёқимсиз жуда.

Ҳа, муаммо эмас, ҳатто ечим деса ҳам бўлади бу ҳолатни — Тошкент энди шу қадар бағрикенгки, сен ҳам ўзинг хоҳлаган байроқни кўтариб чиқишинг мумкин. Қонун билан тақиқланмаган бўлса бас.

Афсуски, совет рамзлари тақиқланмаган — расман декоммунизация йўқ бизда. Ишқилиб, умидимиз шуки, қайта тиклангани фақат шу байроқ бўлсин, чўққисоқолу шопмўйлов ҳайкаллар оёққа турмасин.

#якшанбалик

1. Журналистикамизда ўз ўрни ва сўзига эга бўлган Анора Содиқованинг ЎзАдан кетиши атрофидаги шов-шув юзасидан Президент администрацияси (Анора Содиқованинг таъкидлашича, у Президент администрациясида ишлайдиган Хайриддин Султонов исмли ходимнинг босими остида ишдан кетган), ҳеч бўлмаса администрация ҳузуридаги агентлик бирор муносабат(ча) билдириши мақсадга мувофиқ бўлса керак. Масс-медиани қўллаб-қувватлаш фонди ҳам бу масалада четда турмагани маъқул, менимча — биринчидан, бу ҳар турли ёқимсиз гап-сўзни кўпайтиради, иккинчидан, бўлаётган шов-шув фикр, сўз, матбуот эркинлиги бўйича айтилаётган ижобий ўзгаришларга соя соладигандек. Фикри, айтган сўзи, матбуотда ёзгани учун фуқаронинг босимга учрашини ҳеч қачон оқлаб бўлмайди.

2. Сардоба фалокати ҳамма нарсада ибрат бўлади, деб ўйлагандим. Аммо Ғалаба парки, ундаги ҳар турли иншоотларнинг тарихий муддатига — 9 майга топширилганини кўриб, сал шошилганимни тушундим. Айтишларича, паркда бир кун аввал ҳам иш қайнаб ётганди, бир-икки кун аввал олинган суратларда қандайдир ҳаракатлар бўлаётганини ҳам кўриш мумкин эди. «Ҳамма иш ростан 9 майда тугади-да», дейишингиз мумкин, тўғри, лекин ҳамма нарсани байрамга сифатли битириб юрган бир давлат бўлсак эди, ишонарли чиқарди бу гап. Қандай қилса ишонарли бўларди ҳозир? Масалан, 3 майда ҳаммаёғи тап-тайёр қилинса-ю, 4 май куни жамоатчилик кўрикка таклиф қилинса (карантин қоидаларига риоя этган ҳолда), бирор айб тополмаса — тахминан шунда ишонарли бўларди. Жамоатчилик ҳозир ҳам айб тополмас, қусур йўқдир ҳақиқатан ҳам, лекин объектнинг айнан байрамга тайёр қилингани барибир ишонарли эмас. «Байрам уйда нишонланади, карантинни бузиш мумкин эмас», деб ўнлаб, юзлаб одамлар иштирокида тадбир уюштирилгани ҳақида-ку ортиқча гап ортиқча — бу бор-йўғи «дурной пример».

3. «Қанотчи»нинг очилгани — бу epic fail, бошқа нарса эмас. Ҳатто изоҳлашга ҳам ҳожат йўқ аслида. Айтишларича, бу тажриба бўлган — «Қанотчи» мисолида карантинда ресторанлар қандай ишлашини кўрсатиб бермоқчи бўлишган. Умуман олганда, яхши ташаббус, лекин чидаб бўлмас уқувсизлик ҳар қандай яхши ташаббусни, афсуски, нафрат, тушунмовчилик нуқтасига айлантиради. Бас шундай тажриба бошланаётган экан, шу ҳақда олдиндан («Қанотчи» эмас, ваколатли органлар, аввало, Республика махсус комиссияси, ҳеч бўлмаса, шаҳарнинг махсус комиссияси) ахборот берса, огоҳлантирса, тажриба ҳам бир эмас, муассислари бир-биридан мустақил бир неча муассасалар иштирокида амалга оширилса ҳам бўларди. Чамамда, шунда сиз ҳам, кабоб ҳам куймасди. Ҳозирги ҳолатга эса — ақл бовар қилмайди; давлатнинг бир минораси иккинчи минорасининг ишларидан бехабарлигига далилдан бошқа нарса эмас.

4. Аввало, давлатимизнинг «коммуникация машинаси» янада тезроқ, самаралироқ, сифатлироқ ишлашини, бу коронавирус деган балонинг хавфи тезроқ камайишини, якшанбалар коронавирусдан аввалги замонлардагидек сокин, тинч, осойишта ўтишини ҳаммамизга тилаб қоламан.

«Рестораннинг одатий тартибда ишга тушгани ҳақида оммага тақдим қилинган маълумот юзасидан эса, нотўғри ахборот тарқатиб пойтахт аҳолисига янглиш маълумот беришда айбдорлар, қонунчиликда белгиланган тартибда жавобгарликка тортилади», деяпти ҳокимлик https://t.me/poytaxt_uz/8038

Ўзбекистон Сенати мамлакатнинг ЕОИИ фаолиятида қай мақомда иштирок этиши мақсадга мувофиқлигини муҳокама қилмоқда https://www.youtube.com/watch?v=y97I8v6gxdo

«Ҳеч ким раҳмат демайди». Сўнгги кунларда кўп эшитаётганим ва миямда кўп айланаётган гап шу («ички хотиржамлик»нинг синоними).

Бошқа томондан — ўзи раҳмат учун ишлаймизми биз? Ташаккурлар кўнгилни кўтаради, албатта. Пул ҳам керак, яшаш учун.

Лекин, «жа оширвординг» демасангиз, кўпчилигимиз шунчаки «ёнғоқнинг шақир-шуқури»га ишқибоз хастамиз, холос.

Шунинг учун ҳаддан ташқари кўп нарсадан бохабар ва лекин ҳаддан ташқари ҳушёр одамлар кўра билган хатарларни пайқамай қоламиз.

Бор айбимиз шу. Айтмоқчи, бу «хайпожор»лик ҳам эмас. Менимча.

Вазият тақозо қилса, маълумот берилади. Сўрашни бас қилган бўлсангиз ҳам. Яққол далил — Соғлиқни сақлаш вазирлигининг коронавирусга чалиниш ҳолатлари ҳақидаги ахборотлари.

12 май куни ҳам бу ахборотлар бир қатор гапдан иборат эди. 13 майдан бошлаб эса янги беморларнинг қанчаси карантиндану, қанчаси хориждан экани айтила бошланди.

Жамоатчиликнинг фаол вакиллари ҳеч бўлмаса шундай ахборот берилишини апрелдан бери сўраб келарди, лекин фақат 13 майга келибгина вазият шуни тақозо қилди, кўринишидан.

Чунки бир томондан эпидемиологик вазият барқарор дейиляпти, бошқа томондан эса кунлик касалланганлар сони кунлик соғайганлар сонидан яна ўзиб кетишни бошлаяпти.

Табиийки, ҳатто энг бефарқ одамларда ҳам савол туғиляпти — беморлар сони ниманинг ҳисобига ошяпти, касалланганлар карантинда бўлмаган аҳоли орасидан ҳам чиқяптими-йўқми?

Саволлар кўпаймаслиги, эпидемиологик барқарорликка тенг ахборот барқарорлиги учун ССВ энди ҳар сафар сал батафсил маълумот беряпти. Шунга журъат қилишгани (ёки рухсат берилгани?) олқишга сазовор.

Фақат, шу батафсилроқ ахборот бериш 11 майдан бошланганида эди, СЭОАнинг Тошкент ҳокимлигига ёзган (ва Телеграмда айланиб юрган) хатидаги 8 та ҳолат аҳоли орасида аниқланганми-йўқми, билардик.

Аксига олиб, «ҳа, ўша 8 та ҳолат Тошкентнинг 6 та туманида карантинда бўлмаган аҳоли орасида аниқланган» ёки «йўқ, ундай эмас», деб расман айтишга ҳозирча ҳеч кимда журъати етмаяпти-ёв.

Вазият тақозо қилмаяпти, шекилли.

PS. Ва яна ўша саволлар — «шуни билгандан нима фойда?» ва «биров раҳмат айтармиди?». Билмадим. Айтяпману, хасталик деб. «Ёнғоқнинг шақир-шуқури» шу. Тушунганингиз учун раҳмат.

Минглаб одамларнинг нисбатан тинч, нисбатан хотиржам ҳаётини бузиб юборган, тақдирларни бутунлай ўзгартириб юборган Сардоба фалокати юз берганига икки ҳафта бўлди. Ҳар қандай фалокат бўйича дастлабки тахмин бўлади, ўша дастлабки тахмин ҳам қоида тариқасида расман айтилади.

Лекин биз Сардоба фалокати бўйича дастлабки расмий тахминни ҳали ҳам билмаймиз — 1 майга ўтар кечаси кузатилМАган кучли ёмғир ва шамолми, сув омборидан ортиқча сув вақтида чиқариб юборилмаганими ёки қурилишда қатнашган сардобаликлар таъкидлаганидек тўғон шунчаки тупроқдан кўтарилганими?

“Етти йилда қурилган тўғон етти йил туриб бермади. Яна шундай бўлмаслигига ишонч йўқ, бу ердан кетаман”, деяпти одамлар, қизалоқлар: “Дада, уйимиз олдида ким сув омбори қурган?”, деб сўраяпти, унинг дадаси ҳам бу ердан кетаман деяпти. Бунақа оғриқли гаплар, оғриқли саволлар жуда кўп.

Лекин сизу биз ўтган 14 кун ичида жиноят иши кимларга нисбатан очилганини, ишга кимлар жалб этилганини — кимлар айбдор сифатида кўрилаётганини ҳали ҳам билганимиз йўқ. Раматову Сангинов деганлар атрофида минг хил гап, миш-миш юрибди, аммо бирор изоҳ, бирор расмий муносабат йўқ.

Менимча, бунақа вақтда ахборот бериш учун қандайдир алоҳида тадбир уюштирилишини кутиб ўтириш керак эмас. Давом этаётган жараён ҳақида ҳар куни, одамларни чалғитмайдиган, уларга аниқ сигнал етказадиган ахборот бериш керак. Жимжитлик мавҳумликка, мавҳумлик ишончсизликка олиб келади.

Давлат ўзига нисбатан ишончсизликни ўз қўли билан яратиши — ҳаммасидан ёмон.

Путин Россиясининг энг ёқимсиз овозларидан бири — Мария Захарова Ўзбекистонда расмий доираларда давлат тили устувор бўлишини белгиловчи қонун лойиҳаси атрофидаги муҳокамаларга муносабат билдирибди. Унда, жумладан, шундай дейилади:

«Шундай таассурот уйғоняптики, ушбу қонун лойиҳаси тарафдорлари ҳозирча яққол озчиликни ташкил этади. Билдирилаётган фикрларнинг аксарияти рус тилининг расмий мулоқотда сақланиб қолиши муносабатларимизнинг тарихий руҳи ва замонавий сифатига, энг асосийси — кўпинча Россияда ўқиш ёки ишлаш учун танлов қилаётган кўп сонли Ўзбекистон фуқаролари манфаатларига тўла мос келишини кўрсатмоқда».

Энди рус пропагандаси бу фикрни ҳаммаёқда тарқатади, қонун тарафдорлари яққол кўпчилик бўлса-да, жараёндан бехабар, бефарқлар одамларга Мария Захарованинг «яққол озчилик» дегани ишончлироқ кўринади (ахир ёлғон тинимсиз такрорланса, охири у ҳақиқатдек жаранглай бошлайди), «Ҳа, ўзи кўпчилик рус тили қолишини хоҳлаётган экан-ку», деган хулосага келади.

Биз «миллатчилик бўлиб қолади», «ҳурматсизлик бўлади», деб минг иккиланиб, ҳижолат бўлиб фикр билдирамиз, андишанинг оти қўрқоққа чиқади. Улар бўлса юқори минбарлардан туриб «рус тилининг расмий сўзлашувда қолиши ўзбекистонликлар манфаатларига мос» дейди, очиқ-ойдин. Мана шунақа қилганидан кейин Латвия, Литва, Украина тажрибаси ўринли кўринади.

Ўзбекистон ва Россия муносабатларининг замонавий сифати умуман тил масаласи билан ўлчанмаслиги лозим. Россия аввало ўз муаммоларини билсин, Ўзбекистондаги тил муҳокамаларига умуман бурнини суқмасин. Шу ўринда бизнинг ҳам Мария Захаровага тенг минбаримиз жавоб қайтарса мақсадга мувофиқ бўлардику-я...

Йўқ, Мария Захаровасига ҳам, Путин Россиясига ҳам бошқача жавоб қайтариш керак — депутатларимиз ҳам, сенаторларимиз ҳам давлат тилининг устуворлигини мустаҳкамлайдиган ўша қонун лойиҳасини худди ЕОИИга қўшилиш ташаббусини олқишлаганларидек қабул қилсин, маъқулласин, сўнг бу қонун нусхасини уларга юборайлик. Энг яхши жавоб шу.

Кўп қаватли уйларнинг орасида ҳам бўлади-да ҳовлилар, гул, райҳон экса бўладиган.

Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Акмал ака Бурҳоновга муносабат учун раҳмат ва шу муносабатга: «Қолган депутатларни ҳам таклиф этилаётган қонун лойиҳасини яқин вақт ичида кўриб чиқиб, қабул қилишга чақираман» деган 5-пунктни ҳам қўшсалар, нур устига нур бўларди https://t.me/aburxanov/125

Ўзи аслида муносабат билдириш керак бўлса, биринчи галда Киргизбаев деган одам бошлиқ Давлат тили депаратменти муносабат билдириши керак эди, аксига олиб департамент Мария Захарова путинпараст заҳарини сочган вақтда «жичча» сўзи устида илмий изланиш қилиб ўтирибди...

Сардоба сув омбори дамбаси қурилиш материали таркибига кўра тупроқли-тошли ҳисобланаркан. Масалан, Тожикистондаги Нурек сув омбори (дамбаси баландлиги 300 метр), ўзимиздаги Чорвоқ сув омбори (168 метр) ҳам шунақа экан. Шуни аввалроқ билмаганим учун узр, ҳижолатдаман (беҳазил, киноясиз).

Қурбонлар сони ошганини Халқаро пресс-клубда ФВВ презентацияси вақтида билдик https://t.me/daryo_live/45682

ФВВ вакили Халқаро пресс-клубдаги чиқишида Сардобадаги фалокат юзасидан ташкил этилган колл-центрга ҳатто Япония элчихонасидан қўнғироқ бўлгани, улар қурбонлар орасида Япония фуқароси бор-йўқлиги ҳақида сўраганини айтди.

Қурбонлар ҳақида тўлиқ маълумот берилмаганидан кейин элчихона ҳам колл-центрга телефон қилиб сўрайди-да. Қурбонлар сони олти нафарга етганини бугун билиб турибмиз, ваҳолонки, бу ҳақда ҳолатлар аниқланиши билан ахборот берилиши керак эди.

«Улар»нинг 11-сон меҳмони Troll.uz лойиҳаси муаллифи Умид Гафуров. Биз Умиддан мамлакатдаги сўз эркинлиги, мажбурий меҳнат, ойлик даромади, келажакдаги режалари ва шахсий лойиҳалари ҳақида сўрадик...

#efir
Тўлиқ видео қуйидаги ҳаволада:
https://www.youtube.com/watch?v=AmLPukbHIco

Ўзбекистонда давлат ташкилотларининг ижтимоий тармоқлардан фойдаланиши масаласида бир яхши илмий иш учун сўровнома ўтказилаётган экан. Саволлар кўп ҳам қийин эмас (лекин кўрилаётган масала бўйича умумий манзарани ҳосил қилиш учун етарли, менимча), 12 саволдан иборат саволнома кўпи билан 5-6 дақиқа вақтингизни олиши мумкин.

Сўровнома якунига етгач, унинг натижалари билан бўлишишни ваъда қилишмоқда. Мен сўровномада қатнашдим, сизни ҳам шунга чақириб қоламан — катта ёрдам қилган бўлардингиз: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd8Xntlohr9MjD5r_UUtJBYZpBvyt3xuDeL_Z-nVkM_Y9uIJw/viewform?usp=sf_link

Суратда — бойсунлик ота-ўғиллар. Ҳа, бобо ва неваралар эмас, айнан ота ва ўғиллар. Нормурод ота ҳозир 90 ёшда, унинг тўнғич ўғли Худойберди 14 ёшда, кенжаси Холиқберди 12 ёшда.

Ота 70 ёшида унинг биринчи рафиқаси вафот этган. Кампири вафотидан беш йил ўтиб, Нормурод ота 75 ёшида иккинчи марта уйланган, икки ўғилли бўлган... Мана шунақа. Қойилман лекин.

Бугун ҳаммаёқда онлайн таълим ҳақида гапирилмоқда. Лекин онлайн дарс беришнинг ҳам ўзига яраша талаб ва меъёрлари бор. Ҳар турли техник муаммолар, камига Skype ва Zoom каби дастурлардан фойдаланиш бўйича кўникмаларнинг кўпинча етишмаслиги ўрганиш сифатига таъсир қилади.

Бу борада айнан онлайн ўқитиш бўйича бир ярим йиллик тажрибага эга WEBCLASS жамоасига ишониш мумкин. WЕBCLASS’да ҳозир 20 дан ортиқ ўқитувчи индивидуал дарс бермоқда. Ушбу онлайн-мактаб сифатли билим беришни бош мақсади деб билади ва дарслар сифатига кафолат беради.

Aгар Сиз ҳам рус, инглиз, хитой, корейс ва немис тилларини масофадан туриб сифатли ўрганишни истасангиз, марҳамат, мурожаат қилинг!

Ариза қолдириш: @webclassuz_bot
Сайт: www.webclass.uz

Реклама

Адиблар хиёбонида Маҳмудхўжа Беҳбудийга ҳайкал қўйилибди.

Гулнора Каримованинг фарзандлари — Ислом Каримов ва Имон Каримованинг ёзган очиқ хати ва унда Гулнорага тегишли бўлгани айтилаётган бир дунё компаниялар ҳақидаги гаплар сўнгги кунларда ижтимоий тармоқларда энг кўп муҳокама бўлаётган мавзулардан бўлиб турибди. Ислом ва Имон томонидан “онамники эди, энди бошқалар қўлига ўтди” дея айтилган ҳар турли ширкатларнинг айримлари бу гап-сўзлар юзасидан аллақачон раддия берди, кеча Ucell ҳам баёнот берибди. Мана:

«2018 йил 5 декабр куни Ўзбекистон Республикасининг Хусусийлаштирилган корхоналарни қўллаб-қувватлаш ва рақобатни ривожлантириш қўмитаси Швеция ҳукуматига тегишли Telia гуруҳидан COSCOM устав капиталидаги 100% улуши 215 миллион АҚШ долларига, COSCOM компаниясининг Telia гуруҳи олдида бўлган 485 миллион АҚШ доллари атрофидаги қарз мажбуриятлари билан биргаликда сотиб олган. Битим бир нечта давлатларнинг ваколатли органлари томонидан амалга оширилганда, Г.Каримова компаниянинг акцияларига алоқаси йўқлиги аниқланган.

Шундай қилиб, 2018 йил декабрь ойида, Ўзбекистон Республикаси ваколатли агентлиги орқали COSCOMни Telia компаниялар гуруҳидан сотиб олди ва энг муҳими, унга эгалик қилишни ва бошқаришни давом эттирмоқда. COSCOMни сотиб олиш жараёни бир қатор давлатларнинг барча зарур ҳуқуқий, молиявий ва тартибга солиш талабларига мувофиқ қатъий тартибда амалга оширилган.

Юқоридаги хатда ягона ҳақиқат — COSCOM муваффақиятли бошқарилиб келинаётганлиги. Бир ярим йилдан кам вақт ичида компаниямиз Ўзбекистон Республикасида телекоммуникация соҳасида илғор технологияларни ривожлантиришда ҳақиқий етакчига айланди».

Шунақа.

Ўзбекистонда 2020 йил мартида ЙТҲлар оқибатида 107 киши ҳалок бўлган эди, тўлиқ карантин остида ўтган апрель ойида йўллардаги авариялар оқибатида 76 киши қурбон бўлди.

Таққослаш учун, 2019 йил мартида ЙТҲлар оқибатида 132 киши, апрель ойида 147 киши ҳалок бўлган; 2020 йил 15 мартидан буён Ўзбекистонда коронавирусдан 13 киши вафот этди.

PS. Маданиятсиз ҳайдовчилар карантинда янада маданиятсизлашгандек, «ўпка»лар янада «ўпка»лашгандек, ҳаракат кескинлашган. Ҳар ҳолда менга шундай туюляпти.

Президентга куёв бўламан?!

Мустақилликдан буён кечаги кунгача Марҳаматга биронта президент келмаган. Буни аҳоли турли воқеаларга йўйиб юради. Кимлардир тўқсонинчи йиллардаги президентлик сайловларидаги овоз бериш жараёнларига боғласа, яна бошқалар “катталар” бу ҳудудни ёқтирмайди, деб ўйлайди.

Республикада бирорта катта келмагунча бир гўшани обод бўлиши гумондаги ҳол. Шунданми, Марҳамат ишлаб чиқариш, саноат, аҳоли бандлиги даражаси бўйича мамлакатдаги энг қолоқ туманлардан бири бўлиб келмоқда. Айниқса, йўллар ўта абгор. Масалан, подшоҳимиз келган куни кўпчилик одамлар туман учун жуда муҳим бўлган “Марҳамат-Қува йўли орқали Президентимиз Фарғонага ўтиб кетса, яхши бўлар эди”, деган фикрда бўлди. Сабаби ўзингизга маълум – бирор валломат ўтмаган йўлни йўл дегулик ҳолати қолмайди.

Туманда коррупция кучайиб, ўз ҳолига ташлаб қўйиш, раҳбарларнинг қўнимсизлигидан зада бўлган бечора одамлар ўзларни юпатиш учун бирорта янги бино қурила бошласа, йўлни қайсидир қисми таъмирланса ва, ёки байрамлар арафасида “Бизга Президент келаркан”, деб юришади. Кимдадир мен айтаётган ҳолат кулги уйғотаётган бўлиши ҳам мумкин, лекин жамият ҳам одамдек гап экан – ўзини-ўзи овутиб, юпантириб яшаркан.

Анча йиллар аввал тумандошларим ўйлаб топган антиқа миш-миш ҳақида ёзилган бир ажойиб мақолани қуйида ўқишни тавсия қиламан.