Kaboudvand.M.S / محەمەد سدێق کەبوودوەند/ محمد صدیق کبودوند /
60 subscribers
464 photos
45 videos
23 links
Download Telegram
یەکێ لە شارە گەورەکانی #ڕۆژهەڵاتی_کوردستان، سنە، سنەدژ، یان #کورسان ناوەندی پارێزگای سنەی کوردستانە.
#سنە ئێستا شارێکی گەورەیە و لە دەوروبەریشی چەند شار و شاروچکە لەوانە؛ نایسەر، حەسەن ئاوا، نەنەڵە، قار، ئاساوڵە و دووشان، پێیەوە چەسپێندراون کە ئەگەر بخرێتە سەر ئەو شارە، ئیدی ڕەنگە سنە وەکوو گەورە شار [ کلان شهر]، بوجەی تایبەتی بۆ دیاری و تەرخان بکرێت.
بە سەر ئەوانەش، هەر ئێستا سنە شارێکی گەورەیە و دەیان شارۆچکە و گەڕەکە گەورەی لە خۆوە گرتووەتەوە.
هەر وەها چەندین شارۆچکە و گەڕەکی دیاریکراوی تێدایە.
بۆ وێنە، جیا لە دەزگا دەوڵەتی و ئەمنییەکان و فەرمانبەرە هاوردەکان کە چەند شارۆچکە و گەڕەکی تایبەت بە خۆیان هەیە،
لە نێو خەڵکانی خۆجێی و مەدەنیش جیاوازی چینایەتی و فێکری و ئایینی بە ڕاشکاوی دەبینرێت. لەوانەیە گەڕەک و شارۆچکەی دەوڵەمەند نشین و هەژار نشینەکان، یان گەڕەک و شارۆچکەی جیاواز و دیاریکراوی تایبەت بە هەندێ گروپی فێکری و مەسەبی، کە ئەوانیش جیاوازی خۆیان بە واتایەک بەو شێوەیە دەنوێنن.
٭٭٭
دابەش بوونی فەرمی نەتەوە و #نیشتمانی_کورد، لە ڕەهەندی مێژوویی و بوارەکانی سیاسی و جێوگرافی هەر چەندە بژاردە و یان پەسەند کراوی خۆدی کوردیش نەبووە، بەڵام وەکوو دەستکردی #کۆلۆنیالیزم، لە لایەن #نەتەوە_یەکگرتووەکان [ نوێنەری دەوڵەتەکان ]، دانی پێنراوە.
بەڵام کورد نەک هەر دابەشە بەسەر ئەو چوار یان پێنج پارچەیە، بەڵکوو لە لایەن حوکوومەتەکان و هەروەها خۆدی کوردیشەوە بە سەدان فیرقە و دەستە و گروپی جۆراوجۆری فێکری، ئایینی، مەسەبی، سیاسی و ئایدۆڵۆژیایی دابەش کراوە و بەردەوام هاندراوە بە خۆ لەت و پەت کردن و یان هان دەدرێت بە پەرتەوازە بوون و نایەکگرتوو بوونی نەتەوەیی.
بۆ وێنە ئەگەر کورد لە سەردەمی #خێڵیاتی و خێڵەکان، بە سەدان خێڵ و عەشیرە و تایفەی نەیار و دژە یەکتر دابەش کرابوو،
وە ئەگەر #خێڵ و عەشیرەتەکان کە دژ به یەکتر دەوەستانەوە، وەکوو ئامرازێکی کونترۆڵکەرەوە لە خزمەتی حوکوومەتەکانەوە بۆ کونترۆڵ کردنەوەی خۆدی کورد بەکار دەهێنران،
ئێستاش کورد هەر بە پلانی حوکوومەتەکان و بە هاوڕێی پاوانخوازان و بەرژەوەند پارێزانی فیرقەیی و هەر وەها بە کەمتر خەمی خۆدی کورد، دابەشە بە سەر سەدان دەستە و تاقم و گروپی سیاسی و نا سیاسی و ئایدولۆژیایی و ئایینی و مەسەبی نا تەبا.
٭٭٭
ئەوەی کە میژوو سەلماندوویە جیاوازی، پرش و بڵاوی، پەرتەوازەیی و نایەکگرتوویی لە نێوان کوڕ و کۆمەڵانی نەتەوە بن دەستەکان، دیاردەی هزر و بیر و ڕامانی کۆلۆنیالیزمە. بێ گومان جیاوازی و نا تەبایی و نا یەگرتوویی لە نێوان کوڕ و کۆمەڵانی کوردیش هەر لە میراتخۆرانی کۆلۆنیالیزم هێڵی گرتووە و سەرچاوە دەگرێتەوە.
فیرقە ساز دان و پێکهێنانی دەستە و گروپ بە بیروکە و ئایدۆلۆژیای ئایینی و نا ئایینی تا ئێستا هیچ دەرئەنجامێکی بۆ #نەتەوەی_کورد نەبووە و ئەوەی بە گشتی بۆ خەڵکی کورد ڕوونە، هیچ فیرقە و گروپێکی لە شێوەیە هەنگاوێکی لە پێناو ماف و #ڕزگاری_کورد هەڵنەگرتووە. هەنگاوێک کە لە بەرژەوەندی خەڵک و بە قازانجی ئەو نەتەوە و مافەکانی #گەلی_کورد بووبێت و یان دەرئەنجام و دەستکەوتێکیان بۆ دواڕۆژ خولقاندبێت، نەک هەر هەڵنەگیراوە، بەڵکوو بە پێچەوانە، گەلی کورد لەم بوارە زور زەرەرمەند بووە و خەساری زوریشی پێی گەیشتووە.
٭٭٭
ئەگەر ئیزن بدەن ناوێک لە هەرێم ببەین بەو مەرجەی هێرش نەکەنە سەرمان، وێنە بۆ ئاماژە زۆرە لە باشوور و #هەرێمی_کوردستان.
ئێستا لە #باشوور دەیان حیزب و ڕێکخراوە و دەستە گروپ و تاقمی کارا، بوونیان هەیە بە بەرنامە و ساپۆرتی هەموو لایانە و پشتیوانی فێکری، ماڵی و بوجە و مووچەی وڵاتانی دراوسێ و ناوچەکە کە چالاکانە لە پێناو خزمەتکردن بە ئامانج و ویستی #نەیارانی_کورد کار دەکەن.
گۆڕینی فێکر و هزر و بیر و ڕای خەڵک بە تایبەت چینی نەدار و هەژار، گوڕینی داب و نەریتی ڕەسەنی کوردی، گۆڕینی پێناس و شۆناسی کورد بە گشتی و دوور خستنەوەی نەتەوەی کورد لە ئامانج و مافە سەرەکییەکانی، بەشێکە لە ویست و ئامانجی #داگیرکەران و نەیارانی کورد.
مادام ئەو فیرقە و گروپانە وەکوو دارە دەست لە خزمەتی داگیرکەران و دراوسێیەکان و وڵاتانی دەرەکی کاراییان هەیە و تا کاتێک لە بەرامبەری یەکخستنەوە و یەکگرتنەوە گەلی کورد ڕۆڵی لەمپەر و داهێنەری کوسپ و تەگەرەیان بە خۆوە گرتووە،
کورد نەک هەر لە پشت درگای بە سەر داخراوەی ڕزگاری دەمێنێتەوە، بەڵکوو بەردەوام دەبێت لە تواندنەوە و خۆ پاکتاو کردنەوەی خۆبەخشانە.
یەکێ لە شارە گەورەکانی #ڕۆژهەڵاتی_کوردستان، سنە، سنەدژ، یان #کورسان ناوەندی پارێزگای سنەی کوردستانە.
#سنە ئێستا شارێکی گەورەیە و لە دەوروبەریشی چەند شار و شاروچکە لەوانە؛ نایسەر، حەسەن ئاوا، نەنەڵە، قار، ئاساوڵە و دووشان، پێیەوە چەسپێندراون کە ئەگەر بخرێتە سەر ئەو شارە، ئیدی ڕەنگە سنە وەکوو گەورە شار [ کلان شهر]، بوجەی تایبەتی بۆ دیاری و تەرخان بکرێت.
بە سەر ئەوانەش، هەر ئێستا سنە شارێکی گەورەیە و دەیان شارۆچکە و گەڕەکە گەورەی لە خۆوە گرتووەتەوە.
هەر وەها چەندین شارۆچکە و گەڕەکی دیاریکراوی تێدایە.
بۆ وێنە، جیا لە دەزگا دەوڵەتی و ئەمنییەکان و فەرمانبەرە هاوردەکان کە چەند شارۆچکە و گەڕەکی تایبەت بە خۆیان هەیە،
لە نێو خەڵکانی خۆجێی و مەدەنیش جیاوازی چینایەتی و فێکری و ئایینی بە ڕاشکاوی دەبینرێت. لەوانەیە گەڕەک و شارۆچکەی دەوڵەمەند نشین و هەژار نشینەکان، یان گەڕەک و شارۆچکەی جیاواز و دیاریکراوی تایبەت بە هەندێ گروپی فێکری و مەسەبی، کە ئەوانیش جیاوازی خۆیان بە واتایەک بەو شێوەیە دەنوێنن.
٭٭٭
دابەش بوونی فەرمی نەتەوە و #نیشتمانی_کورد، لە ڕەهەندی مێژوویی و بوارەکانی سیاسی و جێوگرافی هەر چەندە بژاردە و یان پەسەند کراوی خۆدی کورد نەبووە، بەڵام وەکوو دەستکردی #کۆلۆنیالیزم، لە لایەن #نەتەوە_یەکگرتووەکان [ نوێنەری دەوڵەتەکان ]، دانی پێنراوە.
بەڵام کورد نەک هەر دابەشە بەسەر ئەو چوار یان پێنج پارچەیە، بەڵکوو لە لایەن حوکوومەتەکان و هەروەها خۆدی کوردەوە بە سەدان فیرقە و دەستە و گروپی جۆراوجۆری فێکری، ئایینی، مەسەبی، سیاسی و ئایدۆڵۆژیایی دابەش کراوە و بەردەوام هاندراوە بە خۆ لەت و پەت کردن و یان هان دەدرێت بە پەرتەوازە بوون و نایەکگرتوو بوونی نەتەوەیی.
بۆ وێنە ئەگەر کورد لە سەردەمی #خێڵیاتی و خێڵەکان، بە سەدان خێڵ و عەشیرە و تایفەی نەیار و دژە یەکتر دابەش کرابوو،
وە ئەگەر #خێڵ و عەشیرەتەکان کە دژ به یەکتر دەوەستانەوە، وەکوو ئامرازێکی کونترۆڵکەرەوە لە خزمەتی حوکوومەتەکانەوە بۆ کونترۆڵ کردنەوەی خۆدی کورد بەکار دەهێنران،
ئێستاش کورد هەر بە پلانی حوکوومەتەکان و بە هاوڕێی پاوانخوازان و بەرژەوەند پارێزانی فیرقەیی و هەر وەها بە کەمتر خەمی خۆدی کورد، دابەشە بە سەر سەدان دەستە و تاقم و گروپی سیاسی و نا سیاسی و ئایدولۆژیایی و ئایینی و مەسەبی نا تەبا.
٭٭٭
ئەوەی کە میژوو سەلماندوویە جیاوازی، پرش و بڵاوی، پەرتەوازەیی و نایەکگرتوویی لە نێوان کۆڕ و کۆمەڵانی نەتەوە بن دەستەکان، دیاردەی هزر و بیر و ڕامانی کۆلۆنیالیزمە. بێ گومان جیاوازی و نا تەبایی و نا یەگرتوویی لە نێوان کۆڕ و کۆمەڵانی کوردیش هەر لە میراتخۆرانی کۆلۆنیالیزم هێڵی گرتووە و سەرچاوە دەگرێتەوە.
فیرقە ساز دان و پێکهێنانی دەستە و گروپ بە بیروکە و ئایدۆلۆژیای ئایینی و نا ئایینی تا ئێستا هیچ دەرئەنجامێکی بۆ #نەتەوەی_کورد نەبووە و ئەوەی بە گشتی بۆ خەڵکی کورد ڕوونە، هیچ فیرقە و گروپێکی لە شێوەیە هەنگاوێکی لە پێناو ماف و #ڕزگاری_کورد هەڵنەگرتووە. هەنگاوێک کە لە بەرژەوەندی خەڵک و بە قازانجی ئەو نەتەوە و مافەکانی #گەلی_کورد بووبێت و یان دەرئەنجام و دەستکەوتێکیان بۆ دواڕۆژ خولقاندبێت، نەک هەر هەڵنەگیراوە، بەڵکوو بە پێچەوانە، گەلی کورد لەم بوارە زور زەرەرمەند بووە و خەساری زوریشی پێی گەیشتووە.
٭٭٭
ئەگەر ئیزنی ئەوەمان پێ بدەن ناوێک لە هەرێم ببەین بەو مەرجەی هێرش نەکەنە سەرمان، وێنە بۆ ئاماژە زۆرە لە باشوور و #هەرێمی_کوردستان.
ئێستا لە #باشوور دەیان حیزب و ڕێکخراوە و دەستە و گروپ و تاقمی کارا، بوونیان هەیە بە بەرنامە و ساپۆرتی هەموو لایانە و پشتیوانی فێکری، ماڵی و بوجە و مووچەی وڵاتانی دراوسێ و ناوچەکە، و چالاکانە لە پێناو خزمەتکردن بە ئامانج و ویستی #نەیارانی_کورد کار دەکەن.
گۆڕینی فێکر و هزر و بیر و ڕای خەڵک بە تایبەت چینی نەدار و هەژار، گوڕینی داب و نەریتی ڕەسەنی کوردی، گۆڕینی پێناس و شۆناسی کورد بە گشتی و دوور خستنەوەی نەتەوەی کورد لە ئامانج و مافە سەرەکییەکانی، بەشێکە لە ویست و ئامانجی #داگیرکەران و نەیارانی کورد.
مادام ئەو فیرقە و گروپانە وەکوو دارە دەست لە خزمەتی داگیرکەران و دراوسێیەکان و وڵاتانی دەرەکی کاراییان هەیە و تا کاتێک لە بەرامبەری یەکخستنەوە و یەکگرتنەوە گەلی کورد ڕۆڵی لەمپەر و داهێنەری کوسپ و تەگەرەیان بە خۆوە گرتووە،
کورد نەک هەر لە پشت درگای بە سەر داخراوەی ڕزگاری دەمێنێتەوە، بەڵکوو بەردەوام دەبێت لە تواندنەوە و خۆ پاکتاو کردنەوەی خۆبەخشانە.
پێشێل کردنی مافەکانی مرۆڤی #کورد لە لایەن حکومەتەکانەوە وەکوو ئازاری برینی جەستەیە بۆ کورد، بەڵام ئەنجامێکی وەها لە سەر دەسەڵاتی کوردی لە #باشووری_کوردستان و #ڕۆژئاوا ئازاری برینی دڵ و دەرونە بۆ #نەتەوەی_کورد.
با بۆ داکۆکیکردن لە #مافەکانی_مرۆڤ هێڵ و سنوور دانەنین.
٭٭٭
هەر وا کە هەمووان ئاگا دارن، دۆخی مافی مرۆڤ لە #ئێران، ئەوەندە شپرز و نالەبار و ئەوەندە لە بەرترسی پێشێکاریدایە کە لە لایەن ئەنجوومەنی مافی مرۆڤی #نەتەوە_یەکگرتووەکان نوێنەر و چاودێری تایبەتی بۆ دیاری دەکرێت.
بۆ هەمووان و بۆ ئێمەی کورد ڕوون و ئاشکرایە کە ئێران بە هیچ شێوازێک ڕێگا بە هیچ جۆڵانەوەیکی #مەدەنی و سیاسیی مافخوازانەی کوردی لەو وڵاتە نادات. تەنانەت داکۆکی کردن لە مافەکانی مرۆڤیش بە کردەوەیەکی تێکدەرانە و دژ بە ئاسایشی خۆی پێناسە دەکات. گرتن و دەسبەسەرکردنی خەڵک، زیندانی کردنی چالاکانی مەدەنی و سیاسی و لە سێدارەدان و دەستڕێژی کردن و کوشتنی کۆڵبەرانی سەر سنوورەکان تەنیا بەشێکە لە پێشێلکارییەکانی مافەکانی مرۆڤ لە #ڕۆژهەڵاتی_کوردستان.
٭٭٭
لە باکووریش، دەوڵەتی #تورکیا تا ئێستا هەزاران بەڵای دژە مرۆیی بە سەر کورد هێناوە و بە هزاران چالاکی مەدەنی و سیاسی کوردی زیندانی کردوە. کورد لە وڵاتێکی وەکوو تورکیا، نەک هەر لە سەرەتایی ترین مافەکان بێ بەش کراوە بەڵکوو تووشی جێنوسایدی زمانی و فەرهەنگی-یش کراوە. #باکووری_کوردستان و کورد لەو بەشە هەر ئێستا له ژێر سەرکوتکارییەکی چڕوپڕدایە و لایەنگرانی مافی مرۆڤی ڕوژاوایی و دەوڵەتە بەرژەوەند پارێزەکانی ئەورووپا و ئەمریکایش بە بێ دەنگییەکی تەواو، ڕەوایی دەبەخشن بەکردوە دژە مرۆییەکانی تورکیای هاوبەش و هاوپەێمانیان.
٭٭٭
بێ گومان کورد بە گشتی لە پێکهاتنی کیانێکی کوردی یانخود سەروەری کورد بە سەر خۆیەوە، خۆشحاڵ دەبێت، بەڵام پێشێلکاری مافەکانی مرۆڤ لە باشوور و ڕۆژئاوا هیچ جێگایەک بۆ پاساودانەوە ناهێڵێتەوە.
بۆ هەر ویژدانێکی بەهۆشی کورد، پێشێل کردنی مافەکانی مرۆڤ لە لایەن حکومەتەکانەوە وەکوو ئازاری برینی جەستەی کورد دەمێنێتەوە، بەڵام ئەنجامێکی وەها لە سەر دەسەڵاتی کوردی، بە تایبەت لە باشووری کوردستان و ڕۆژئاوا، نەک هەر بریندار کردنی جەستەیە، بەڵکوو ئازاری برینی دڵ و دەرونی نەتەوەی کوردە.
٭٭٭
ئێستا هەر دوو دەسەڵاتی کوردی باشوور و ڕۆژئاوا تومەتبارن بە پێشێل کردنی مافی مرۆڤ.
لە زۆنی سەوز و زەردی باشوور، دو لایەنی دەسەڵاتدار بە سەر خەڵکەوە حاکمن. هەواڵ هەیە کە ئەو دوو لایەنە خەڵکانی ناڕازی و مامۆستایان دەستگیر و زیندانی دەکەن، ڕەخنەگران ڕاپێچی دادگاکان دەکەن، ڕۆژنامەوانان دەسبەسەر دەکەن و حوکمی زیندانیان بۆ دەردەکەن و خۆپیشاندەران ئەدەنە بەر دەستڕێژی گولە و دەیانکوژن.
لە همان کاتدا زۆرێک لە سەرکردەکان و کەسانێک لە سەروی حکومەت و حیزبەکان کە دەگوترێت تا ناق تێوەگلاوی گەندەڵین، بە دزی و تاڵانی سامانی خەڵک، بۆ خۆیان و بنەماڵەکانیان پاڵاوگا و کومپانیا و زانکو و نەخۆشخانە و... و قەسر و ڤیلایان پێک هێناوە و نەوت و گاز و کانگا و سرۆشت و سامانی گشتی، بە حیسابی خۆیان دەفرۆشن و بە تاڵانی دەبەن، ئەوە لە کاتێکدا خەڵکی هەژار و برسی بۆ وەرگرتنی مووچەی مانگانەی خۆیان و یان بۆ ئاۆ و کارەبا و گاز و سووتەمەنی ناچار دەبن خۆپیشاندان بکەن و گیانی خۆیان بخەنە بەرترسی کوژران، یانخود دەسبەسەر و زنیدانی دەکرێن.
هەر وەها لە ڕۆژئاوایش هەواڵ دێت کە مافەکانی مرۆڤ لەو بەشەیش قوربانی دەکرێت. بێجگە لە پێشێلکاری مافەکانی مرۆڤ لە لایەن سپای #تورک و گروپە #ئێسلامیە_توندئاژۆەکان لە ناوچە داگیرکراوەکان،
دەگوترێت لە ژێر دەسەڵاتی بەڕێوەبرایەتی خۆسەر، لە خۆپیشاندانەکانی ئەو دوایانە، چەند کەس کوژراون و یا کەسانێک ئەشکەنجە کراون و یان زیندایێک لە زیندان کوژراوە.
ئەمانە ئەگەر ڕاست بێت هەمووی دەستدرێژی به مافەکانی مرۆڤ و پێشێل کردنی مافە ئێنسانیەکانە و هەمووی هەر تاوانە.
گەندەڵی و دزی و تاڵانی سامانی گشتی وڵات، تێکدانی ئاسایشی مرۆییە، واتە لە ناو بردنی ئەمنییەتی ئینسانی و شیانی ژیانی کۆمەڵگا و خەڵک و بن بڕ کردنی سامان و داهاتووی #نەتەوەی_کورد-ە، کە ئەوەش هەر تاوانە.
٭٭٭
بە بڕوای من، نابێت هیچ سنوورێک بۆ بەرگری کردن لە مافەکانی مرۆڤ دابنین و تەنیا هێڵی سوور، هەر مافی مرۆڤە و هەر داکۆکی کردنە لەو مافانە.
هەر بۆیە بێ دەنگ بوونی چالاکان و لایەنگرانی مافەکانی مرۆڤ، بە واتاێک هاوبەش بوونە لە تاوانەکان، یان تاوانبار بوونە بە ڕەوایی دانەوە بە پێشێلکاری مافەکانی مرۆڤ کە هەر ئەوە غەدرێکی گەورەیە دەر هەق بە کورد و کوردستان و مرۆڤ و مرۆڤایەتی.
٭٭٭
سەد ساڵ پێش ئێستا، سمایل ئاغای #سمکۆ جە نامەیێکی مێژوویی داوا لە #گەڵواخییەکان دەکات لە پێناو ڕزگاری #نەتەوەی_کورد پێکەوە دەستی یەکبوون و برایەتی بدەن.
نامەکەی سمکۆ کە بە زمانی فارسی نوسراوە، بەربێژەکەی "ئەمیر عەشایر" سەرۆکی هۆزە گەڵواخییەکانە و ڕێکەوتی نامەکە ١٣٤٠ی کۆچی مانگییە [١٣٠١ی کۆچی هەتاوی].
سمکۆ کە بۆ ولاتێکی سەربەخۆی کوردی شەڕ و خەباتی دەکرد و کاتێ دەگەڵ ئێران لە شەڕدا بوو، لە ٣٠ی پووشپەڕی ١٣٠٩ [ ٢١ی جولای ١٩٣٠ ] جە داوێک کە لە لایەن ڕەزا خانی میرپەنج [ پەهلەوی] دانرا بووەوە ژە شاری شنۆ #تیرۆر کرا، داوێک لە شێوەی تیرۆر کردنی #ئیمیلیانۆ_زاپاتا-ی مێکزیکایی جە ١٩ی ئاوریلی ١٩١٩.
٭٭٭
بۆ خاوەن شکۆ ئەمیر عەشایر سەرۆکی هوزی گەڵواخی

سەرکەوتن و پێشکەوتنی نەتەوە جۆراوجۆرەکانم بە چاوی خۆم دیتووە و باش دەزانم نەتەوە لاوازەکان کە تا دۆێنی لە ژیر پەت و زنجیری یەخسیری و کۆیلەتی ستەمکاران دەژیان، چلۆن بە یەکگرتوویی و یەکبوونەوە، ئەۆڕۆ خۆیان لە زێر چنگی زاڵمەکان و جە زلم و زۆری ستەمکاران، ڕزگار کردووە و بۆ سەروری نەتەوەکانیان بە هموو توانا و هێزەوە هەوڵ ئەدەن و تێدەکوشن.
بۆ وێنە جوولەکەکان کە ژە لاوازترین دانیشتووانی گوی زەوینن، دەبینین و دەی بیستین کە بە چ شێوەیک پێداگرن لە گرتنی مافەکانیان و چلۆن بە گیانفیدایی پارێزگاری جە مافی نەتەوەیی خۆیان دەکەن و چۆن بۆ سەربەخۆیی تێدەکوشن.
بەداخەوە نەتەوەی کورد، گەورەترین نەتەوەیە کە وەدوا کەتووە. کورد هێشتا لە خەوی خۆخڵافاندایە و تا ئێستاش ناوی نەتەوەی کوردی بە زاری خۆی نەهێناوە، بیر و عەقلیەتی هەر لە سەد ساڵی پێشوو ماوەتەوە و هەر کامەیان خۆی داوەتە پاڵ هۆز و عەشیرەتێک و شەو و ڕۆژ لە بیری لە ناو بردن و تواندنەوەی ئەویتر دایە کە برای کوردی خۆیەتی و هەر تێشۆ لە ڕەگ و بنەچەی خۆی دەدات.
بەڵام ئێمە کە برای یەکترین و یەک میلەت و یەک نەتەوەین.
لەم نازانستی و نا مەدەنییەتە کەنگێ ڕزگار دەبین ؟ ئێمە کە مرۆڤین و ئافرێدی خودا، ئاخۆ ئێمە و منداڵان و داهاتووەکانمان پێویستییان بە ژیان نییە ؟
تا چ ماوەیک شەڕی نێوماڵی ئێمەمان بن بڕ نابێت و تا کەنگێ ئێمە دەبێ لە بەرامبەر نەتەوەکانی دیکە، شەرمەزار و ئیدانە و مەحکوم بکرین ؟
ئەم چەند بەرەکی و پەرتەوازەییە بە هۆی گێچەڵ و هەلپەرستی سیاسەتی دوژمنان پێک هاتووە. هەڵبەت ئێمە بە گشتی، هۆزەکانی نەتەوەی کوردین و برای یەکترین.
ئەۆڕۆ ئێمە هۆزەکانی کوردستان بە دڵ و بە گیان دەستی برایەتیمان گرتووە و دیسانەوە بە کوردایەتی خزمەت دەکەین. ئەگەر کوردەکان وەک یەهوود.....
[ ئەم بەشە ناخوێندرێتەوە ]...
کوردستان وڵاتێکی گەورەیە و هۆزەکانمان خۆیان ئازاترین و بە غیرەت ترین جماوەری نەتەوەن.
ئەگەر دەستی یەکبوون و برایەتی پێکەوە نەدەین و بۆ بەختەوەری میلەت [نەتەوە] تێنەکوشین و خۆمان لە چنگی زۆرداران ڕزگار نەکەین، [ بەس دەبێ بلێن]
مردن لەم ژیانە زۆر باشترە.
ئەم دنیا تا سەر بۆ کەس نامێنیتەوە و هەموومان شەربەتی مەرگ دەچێژین. بەڵام بۆ کەسانێ کە ناو و شەرەف و بوێری هەبێ، بزانێت کە ئەورۆ تەواوی میلەتی کورد چاوی لە ئێمەی عەشایر کردووە و بە چاوی گریانەوە لە ئێمە داوای یارمەتی دەکات
کاتی پشوودان نییە، کاتەکە زۆر کورتە. ئەگەر ئەمڕۆ بۆ ڕزگاری نەتەوەکەمان قوڵ هەڵ نەکەین و تێنەکوشین، بەس ئیدی ناتوانین.
من وەکوو کوردێک ژیانی خۆم فیدای نەتەوەکەم کردووە و جگە خێر و پێشکەوتن بۆ میلەتەکەم مەبەستێکی دیکەم نییە. شەو و ڕۆژ خۆم ناخڵافێنم و لە خودا بە زیاد ب، لەم ماوەدا کە خەبات و تێکوشانم بووە، سەرکەوتوویشم بەدەست هێناوە.
هەروەها کە دەبینن، ئەۆڕۆ لایەنی کوردستانی هەموویان یەکدەنگن کە بۆ بەختەوەری نەتەوەکەمان تێبکوشین.
بەداخەوە تا ئێستا لە لایەن جەنابتانەوە هەنگاوێکیش نەهاتوونەتە پێش. هەر بۆیە جەنابانی هەڵکەتوو خەلیفە سەراجەدین و عەینەلقوزات- مان ناردووتە خزمەتی جەنابتان. ئەوان وەکوو نوێنەر ئیزنیان پێ دراوە کە لە لایەن ئێمەوە وتوێژ بکەن و پێشنیارەکان ڕابگەینن.
دیارە بەو هەستە جوان و نیشتمان دۆستی تانەوە کە هەتانە لە فیداکاری جە ڕێگای نەتەوەکەتان پاشگەز نابنەوە و لە مێژووی بەختەوەری کوردستاندا بە یادگاری بەچێ دەمێنی. بە تایبەت پێویستە لە پتەوبوونی نێوانمان زۆرتر هەوڵ بدەین و درزی تێنەکەوێت و با لە یەکدی زۆرتر ئاگام هەبێ.
٭٭٭
دقی نامەکە جە کتێبی
"فەرمانڕەوایی گەڵواخی یەکان" نووسرای خالید بەگ [ خالید ئەحمەدی ] هاتووە، و ئەگەرچی وەرگێڕاوەی کوردیشی هەیە، بەڵام، من خۆم دقی نامەکەم لە فارسیییەوە بە کوردی وەرگێڕاوەتەوە و
لە ئەگەری کەم وکۆڕییەکەی،داوای لێبوردن دەکەم .
٭٭٭
با ئەو ڕاستییە بۆ ئێمەی #کورد دەرکەوێ ؛
هیچ ڕەوتێکی ئازادی خواز و دیموکراسی خواز، قەت لە #ئێران بوونی نەبووە و ئێستاش بوونی نییە.
بیروکە و ئایدۆڵۆژیای زۆربەی ئوپۆزیسیونی ئەوڕۆی فارس بە پێچەوانەی دروشمەکانیان، دژ بە #نەتەوەی_کورد و دژە خەڵکییە.
بڕوا کردن بەو دروشمانە، خۆ خڵافاندن و خۆ خەڵەتاندنە.
٭٭٭
بگذار این حقیقت بر ما مردم کورد آشکار شود ؛
هیچ جریان آزادی خواه و دموکراسی خواهی، هرگز در #ایران وجود نداشتە و هنوز هم وجود ندارد.
نظریه و ایدئولوژی اغلب اپوزیسیون امروزی فارس بر خلاف شعار هایشان، علیه #ملت_کورد و ضد مردمی است.
باور نمودن آن شعارها، خود اغفالی و خود فریبی است.
#کۆماری_کوردستان کە دامەزرانی لە دووی ڕێبەندانی ١٩٤٦ لە لایەن #قازی_محەمەد ڕاگەیاندرا، هەر چەند ڕووبەری سەروەرییەکەی بچووک و تەمەنی دەسەڵاتەکەیشی زۆر کورت بوو.
بەڵام ڕاگەیاندنی ئەو کۆمارە بە هەموو کەم و کوڕییەکانی سەردەمی خۆی، وەک ڕووداوێکی هەرە مەزن و وەرزێکی نوێ لە مێژووی خەباتی #نەتەوەی_کورد هەژمار دەکرێت.
ئێستا کۆماری کوردستان، وەک بەشێک لە مێژوو، ئامانجەکانی هەر لە ناو دڵی خەڵکدایە و خەڵک هەر یادی دەکەنەوە و جێژنی بۆ دەگێڕن و ڕۆژەکەی پیرۆزی دەکەن.
٭٭٭
#جمهوری_کردستان کە تاسیس آن در دوم بهمن ١٩٤٦ از طرف #قاضی_محمد اعلام شد، هر چند قلمرو حاکمیتی آن کوچک و عمر حکومتش هم بسیار کوتاه بود.
اما اعلام این جمهوری با همه کم و کاستی های ایام خودش، بمثابه یک رویداد بزرگ و فصلی نو از تاریخ مبارزات #ملت_کورد به شمار می آید.
جمهوری کردستان اکنون بە تاریخ پیوستە، اما آرمانش هم چنان در دل مردم جای دارد و مردم بە یادش جشن می گیرید و روزش را گرامی می دارند.
#نێچیرڤان_بارزانی مافی خۆیەتی بۆ پاراستنی بەرژەوندی و حکومەتی بنەماڵەکەی؛ ڕۆژێ ببێت بە بەشێک لە شۆڕشی ئیسلامی و ڕۆژێکی دیکە سپاسی ئەردۆغان بکات کە لە کاتە سەختەکان بە هانایەوە هاتوون.
بەڵام بۆ ئێمەی کورد، دیارە ئەو جۆرە سیاسەت کردنە، کە تۆزقاڵی داکۆکی لە کورد و بەژەوندی #نەتەوەی_کورد-ی تێدا نابینرێت، هیچ فڕێکی بە پاراستنی کوردەوە نییە.
#کورد_بوون، خۆ هەر بە جل و بەرگی کوردی پۆشین و هەڵپەڕکێ کوردی و ئاخەوتن بە #زمانی_کوردی نییە.
دەبا بیر لەوەی بکرێتەوە کە تێفکرین و بڕوا گرتن و بیر کردنەوە لە سەر بنەمای هزر و بیر و بڕوای سەرچاوە گرتوو لە شۆناسی نەتەوەکانی دیکە، شۆناسی ئاین و ئاینزاکان، شۆناسی بیروکە و ئایدۆلۆژیا هاوردەکان چ خزمەتێک بە #شۆناسی_کوردی و مانەوەی کورد دەکات ؟
٭
١. زۆرێک لە #نەتەوە_دەسەڵاتدارەکان بە پێی دەسەڵاتێ کە هەیانە، بۆ پاراستن و بۆ گەشە پێدان و بۆ داسەپاندنی شۆناسی خۆیان بە سەر #نەتەوە_بێ_دەسەڵاتەکان لە #یاسا و #ڕێساکان کەڵک وەردەگرن.
یاسا و ڕێساێک کە لە بەرژەوەندی و بەردەوام بوونی دەسەڵات و سەروەری نەتەوەی سەر دەست نووسراوە و پەسەند کراوە.
هەندێ لەو نەتەوە سەر دەستانە، لە پێناو سەپاندنی شوناسی خۆیان بە سەر نەتەوە بن دەستەکان، لە گەڵ #ئاین و #ئاینزا و هەر چەشنە بیر و باوەر و شێوە ئاینزایەک کە بوونی هەبێ لە نێو خەڵکدا ،خۆیان ڕێک دەخەن.
نەتەوەی خاوەن دەسەڵات، بێجگە لە یاسا و ڕێساکانی خۆی، بیر و بڕوا و #دەستوورە_ئایینەکان-یش دەهێنێتە خزمەتی دەسەڵات و سەروەری خۆی، و بۆ ڕووتەوە کردنی نەتەوەی ژێر دەست لە شۆناسی خۆی و بۆ ئاسانکاری #خۆسەپاندن-ی شۆناشی خۆی بە سەر جەماوری ئەو نەتەوە، لە هەر ڕێگایەک هەنگاو هەڵدەگرێ و لە هەر شێوەیەک کەڵک وەردەگرێ.
٭٭
٢. کورد وەکوو نەتەوەیەکی بێ دەسەڵات و بن دەست، بەر لەوەی دابەش بکرێت و بکەوێتە ژێر دەسەڵاتی نەتەوەکانی دیکە، پێش لەوەی ئاین و ئاینزاکان، جل و بەرگی دەستووری خۆیان بە سەری دابپۆشێنن، و بەر لەوەی بیروکە سیاسییەکان و ئایدۆلۆژیای چەپی و ڕاستەکان، نەخشە و پلانی ئەندازیاری یاسا و ڕێسا و دەستووری خۆ سەپاندنی شۆناسی خۆیان بە سەری دابڕژێنن، و جل و بەرگی شۆناسێکی دیکەی بۆ دیاری بکەن، خۆی شۆناسی هەبووە و ئێستاش خاوەنی شۆناسە.
#نەتەوەی_کورد فەرهەنگ و فولکولۆر، داب و نەریت و زمان و شۆناس و پێناس و مێژووی تایبەت بە خۆیەوە هەیە.
٭٭٭
٣ .#کورد دەبێ بیر لەوە بکاتەوە، ئێستا ژێر پۆشراوەی شۆناسی دیکە، ناتوانێ خۆی وەک کورد پێناسە بکاتن
کورد بوون خۆ هەر بە جل و بەرگی کوردی پۆشین و هەڵپەڕکێ کوردی و ئاخەوتن بە زمانی کوردی نییە.
دەبا بیر لەوەی بکرێتەوە کە تێفکرین و بڕوا گرتن و بیر کردنەوە لە سەر بنەمای هزر و بیر و بڕوای سەرچاوە گرتوو لە شۆناسی نەتەوەکانی دیکە، شۆناسی ئاین و ئاینزاکان، شۆناسی بیروکە و ئایدۆلۆژیا هاوردەکان چ خزمەتێک بە #شۆناسی_کوردی و مانەوەی کورد دەکات ؟
٭٭٭٭٭٭
١. بسیاری از #ملتهای_حاکم بە وسیله حکومتی که دارند، برای حفظ و رشد و تحمیل هویت خود بر #ملتهای_تحت_ستم، از #قانون و #مقررات استفاده می کنند.
قوانین و مقرراتی که به مصلحت آنها و برای تداوم حکومت و حاکمیت ملت حاکم، نوشته شده و تصویب گردیده است.
برخی از این ملت های حاکم جهت تحمیل هویت خود بر ملتهای تحت حکومت، با #دین و #مذاهب و هرگونه فکر و عقیده و شبه مذهب دیگری که در میان مردم وجود داشته باشد، همراه می شوند.
ملت صاحب حکومت، بجز قانون و مقررات، اعتقادات و #دستورات_مذهبی را هم برای خدمت به حکومت و حاکمیت خود بکار می گیرد و جهت تهی کردن ملت تحت ستم از هویت خود و تسهیل تحمیل هویت خویش بر جمعیت آن ملت، از هر راهی اقدام میکند و از هر طریقی، کمک می گیرد.
٭٭
٢. کورد هم چون ملتی بدون حکومت و تحت ستم، قبل از آن که تقسیم شود و تحت حاکمیت ملت های دیگر قرار گیرد، پیش از آن که ادیان و مذاهب لباس دستورات خود را بر آن بپوشانند، و قبل از آنکه، نظریه های سیاسی و ایدئولوژی های چپ و راست، نقشه و برنامەی مهندسی قانون و مقررات و دستورات، خود تحمیلی، هویت خودشان را بریزند و پوشش هویت دیگری را برایش تعیین کنند، خود هویت داشتە و صاحب هویت است.
#ملت_کورد فرهنگ و فولکلور و رسوم، عرف و عادات، زبان و هویت و شناسنامه و تاریخ مخصوص به خود دارد.
٭٭٭
٣. #کورد باید در این اندیشه کند که با پوشش هویت دیگر، نمی شود خود را به نام کورد بشناساند.
کورد بودن فقط به لباس کوردی پوشیدن، رقص کوردی و گفتگو کردن به زبان کوردی نیست.
بگذار به این اندیشیده شود، که تفکر و اعتقاد گرفتن و اندیشیدن بر پایه فکر و عقیده نشٲت گرفته از هویت ملت های دیگر، هویت دینی و مذاهب، و هویت نظریه ها و ایدئولوژی های وارده چه خدمتی به #هویت_کوردی و ماندگاری کورد می کند ؟
کورد بە گشتی دەزانن؛ #عەبدوڵا_ئوجەلان، لە #باکووری_کوردستان دژبەری دەوڵەتی تورکیایە و ٢٢ ساڵ بەر لە ئێستا بە هاریکاری چەند دەوڵەتێک، دەستبەسەر و ڕادەستی دەوڵەتی تورک کراوە و تا ئێستاش لە گرتووخانەی دوورگەی ئیمراڵی لە بەندایە.
جیا لە بیروکە و ئایدۆلۆژیای ڕەوت و ڕێکخراوەکانی سەر بە ئوجەلان، جیا لە سیاسەتەکان و بەرنامەکانیان، جیا لە کردەوە و هەڵوێستی لایەنگرانیان و جیا لە کێبڕکێی ڕابەرایەتی کوردی و کێبڕکێیەکانی ئەو ڕەوتانە کە خۆیان بە پێشەنگی مافخوازی و ڕزگاری #نەتەوەی_کورد دەزانن، داوای ئازادی بۆ ئەوجەلان، وەک ئەرکێکی ئاکاری، کوردی و مرۆییە.
ئەگەر ئەوجەلانیش بە سەرۆکی کوردانی دەژبەری #تورکیا نەزانین، دەی خۆ ئەو بەند کراوێکی کوردە. هەر کوردێک، هەر مرۆڤێک و هەر ویژدانێکی بەهوش، مافی ئەوەی هەیە و دەتوانێ لانیکەم داوای ڕزگاری و #ئازادی_ئەوجەلان بکاتن.
هەر چەشنە ڕێکەوتنێک لە نێوان داگیرکەرێک و وڵاتانی دیکەی دژ بە #کورد، لە هەر پارچەیەک، وەک مەترسییەکە لە سەر مافی مرۆڤ و بارو دۆخی ئێستا و دوا ڕۆژی کورد لەو پارچە و پارچەکانی دیکە و چارەنووسی #نەتەوەی_کورد بە گشتی.
مافی مرۆڤی کورد گرێدراوە بە چارەنووسی کورد وەک خۆی و وەک نەتەوەیەک.
١. سمایل ئاغای #سمکۆ، له پووشپەڕی ٩٤ ساڵ پێش ئێستا، تیرۆر کرا،
سمکۆ بۆ وڵاتێکی سەربەخۆی کوردی شەڕ و خەباتی دەکرد و کاتێ دژ بە هێزی ئێرانی لە شەڕدا بوو، بە پیلانێک بە ناو بۆ دیدار و وتووێژ، دەکەوێتە نێو داوێک کە ڕەزا خانی میر پێنج «#پەهلەوی» بۆ تیرۆری دایڕشتبوو..
سمکۆ لە ٣٠ی پووشپەڕی ١٣٠٩ [ ٢١ی جولای ١٩٣٠ ] لە شاری شنۆ دەکەوێتە نێو داوەکەوە و [ ڕێک لە شێوەی تیرۆر کردنی #ئیمیلیانۆ_زاپاتا-ی مێکزیکایی کە لە ١٩ی ئاوریلی ١٩١٩ کوژرا ] #تیرۆر دەکرێت.
٢. سمایل ئاغای سمکۆ ٨ ساڵ بەرلە تیرۆری لە نامەیێکی مێژوویی داوا لە #گەڵواخییەکان دەکات تا لە پێناو ڕزگاری #نەتەوەی_کورد پێکەوە دەستی یەکبوون و برایەتی بدەن.
نامەکەی سمکۆ کە بە زمانی فارسی نووسراوە، بەربێژەکەی «ئەمیر عەشایر» سەرۆکی هۆزە گەڵواخییەکانە، ڕێکەوتی نامەکە ١٣٤٠ی کۆچی مانگییە واتە ١٣٠١ی کۆچی هەتاوی.
٣. دقی نامەکەی سمکۆ لە کتێبی «فەرمانڕەوایی گەڵواخییەکان» نووسرای خالید بەگی ئەحمەدی هاتووە، و ئەگەرچی وەرگێڕاوەی کوردیشی هەیە، بەڵام، من بۆ خۆم دقی نامەکەم لە فارسیییەوە بۆ کوردی وەرگێڕاوەتەوە و لە ئەگەری هەر چەشنە کەم وکۆڕییەک، داوای لێبوردن دەکەم.
***