#سهل_بن_زياد
#رجال
#تراجم
#احمدبن_محمدبن_عيسى_الأشعرى

محمد محمدی رى شهرى:

✍️مرحوم محدث نوری در خاتمة المستدرک در این باره به نکته دقیقی اشاره می‌کند، وی در پاسخ کسانی که «سهل» را به خاطر تضعیف علامه در الخلاصة، تضعیف می‌کنند، می‌نویسد:

الظاهر كما نصّ عليه جماعة: انّ منشأ تضعيفه ما نقله عن أحمد، بل و مستند غيره، فإنه كان جليلا عظيما رئيسا في الشيعة، يحتج بقوله و فعله في أمثال هذا المقام، فالمهم لمن يريد تزكية سهل الجواب عن قدحه.[۱۲]

ظاهراً چنانچه گروهی تصریح کرده‌اند، منشأ تضعیف «سهل» توسط علامه، قول «احمد بن عیسی» است، بلکه مستند غیر او نیز همان است، چرا که «احمد بن عیسی» شخص بزرگوار و از رؤسای شیعه است که در مثل این مقام به قول و فعل او احتجاج می‌شود. بنا بر این، برای کسی که بخواهد از پاکی «سهل» دفاع کند، مهم این است که جواب قدح «احمد بن عیسی» را بدهد.

ایشان در ادامه چندین اشکال وارد می‌کنند. از جمله اینکه می‌فرمایند:

انّ أحمد لم يدرك أبا محمّد العسكري (عليه السلام) و ما فعل بسهل و قال فيه لا بدّ و ان يكون قبله... و قد عرفت نصّ النجاشي على انه كاتب أبا محمّد (عليه السّلام)، و عرفت صحّة سندها... و لا يجتمع عند الإماميّة غلوّ شخص و كذبه الى حدّ يوجب نفيه و طرده و البراءة منه، و اعتناء الامام (عليه السّلام) به و جوابه عن مسألته بخطّه المبارك... فلا بدّ من الإغماض عن فعل احمد، فان لاحظنا جلالته، فنقول: كان شي‌ء ثم زال، و الّا فما هو بأعظم ممّا صنع بنفسه من كتم الشهادة و نفي من لا شك في خطئه فيه، و بالجملة فنسبة الخطأ إليه أولى من نسبته إلى امامه.[۱۳]

«احمد بن عیسی» امام حسن عسکری علیه السلام را درک نکرده است، بنا بر این، آنچه را درباره «سهل» انجام داده و درباره او گفته است، می‌باید قبل از زمان امام عسکری علیه السلام باشد. از طرفی ـ چنانچه در رجال نجاشی آمده است ـ «سهل» با امام عسکری علیه السلام مکاتبه داشته است. پس چگونه می‌شود امام علیه السلام به کسی که غالی است و کذبش در حدّی است که موجب تبعید و طرد او شده است، اعتنا کند و با خطّ مبارکش جواب سؤالات او را بدهد؟ از این رو، باید کار «احمد» را نادیده بگیریم. و اگر هم بزرگی او را ملاحظه کنیم، باید بگوییم: در مورد «سهل» خطائی بوده و تمام شده است؛ وگرنه خطائی بزرگتر از آنچه درباره خود «احمد» وارد شده نبوده است که کتمان شهادت کرد و کسی را نفی کرد که شکی در اشتباهش درباره این نفی نیست! [اشاره دارد به روایت کلینی درباره امامت امام هادی علیه السلام]. خلاصه نسبت خطا دادن به «احمد» بهتر از نسبت خطا دادن به امام اوست!

ایشان برای اثبات اینکه، اتهام «احمد» به «سهل» قبل از زمان امام عسکری علیه السلام و در زمان امام هادی علیه السلام بوده است، اینگونه استدلال می‌کند که:

اولاً: «سهل» از «عبدالعظیم الحسنی» روایت کرده است.

ثانیاً: به گفته نجاشی، «عبدالعظیم» به صورت مخفیانه در ری زندگی می‌کرده و در زمان حضور وی در آنجا شیعیان با او ارتباط داشته‌اند و در همان جا نیز از دنیا رفته و مدفون شده است و زمان وفات او هم در عصر امام هادی علیه السلام بوده است.

ثالثاً: طبق روایت صحیح السندی که در ثواب الأعمال نقل شده، برخی از اهل ری با امام هادی علیه السلام پس از وفات «عبدالعظیم» ارتباط داشته‌اند.

از مجموع این قرائن استفاده می‌شود که «سهل» از جمله کسانی بوده که در زمان امام هادی علیه السلام در ری با «عبدالعظیم حسنی» ملاقات داشته است، پس اخراج او از قم و سکونتش در ری در زمان امام هادی علیه السلام و قبل از زمان امام عسگری علیه السلام بوده است.

تا اینجا دلیل اول تضعیف «سهل» که اتهام به غلو و اخراج او از قم بود، بررسی شد و مورد نقد قرار گرفت

🎤وضعیت رجالی «سهل بن زیاد»
تاريخ : ۱۳۹۴/۱۰/۲۷

#سهل_بن_زياد
#رجال
#تراجم

سید محمد حسینی قزوینی:

همچنین در سال 1356 که در درس خارج اصول آیت الله العظمی وحید خراسانی شرکت می‌کردیم، ایشان دو هفته در رابطه با «سهل بن زیاد آدمی» بحث کردند. ایشان بحث اصول را کنار گذاشتند و یک بحث رجالی را مطرح کردند. ایشان در آخر هفته دوم فرمودند:

«الأمر فی السهل سهلٌ»

ما روایات ایشان را قبول داریم.

حبل المتین 95/12/01
http://lib.eshia.ir/11140/1/63


بنده به یاد دارم در سال 1356 زمانی که در مسجد سلماسی در درس اصول حضرت آیت الله وحید خراسانی شرکت می‌کردیم به روایتی رسیدند که در سند آن «سهل بن زیاد آدمی» بود. بنده به خاطر دارم که ایشان یک هفته درس اصولشان را به این اختصاص دادند که آیا «سهل بن زیاد» ثقه است یا ثقه نیست!! ایشان تمام اقوال و سیره بزرگان را آوردند و روز چهارشنبه فرمودند:

«الأمر فی السهل سهلٌ»

https://www.valiasr-aj.com/persian/mobile_shownews.php?idnews=11850

#سهل_بن_زياد
#رجال
#تراجم

توثیق سهل بن زیاد توسط شیخ محمد تقی بهجت و شیخ جعفر سبحانی

🎤 شیخ علی فرحانی