#qonunbilan ❗️Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 5-моддасига кўра, Ўзбекистон Республикаси қонун билан тасдиқланадиган ўз давлат рамзлари — байроғи, герби ва мадҳиясига эга.

❗️2 июль – Давлат герби қабул қилинган кун. Бугун Ўзбекистон Республикасининг Давлат герби қабул қилинганлигига 30 йил тўлди! “Ўзбекистон Республикаси Давлат герби тўғрисида”ги Қонун 1992 йил 2 июлда Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Х сессиясида қабул қилинган.

⚠️Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 215-моддасига кўра, Ўзбекистон Республикаси ёки Қорақалпоғистон Республикасининг Давлат байроғи, Давлат герби ёхуд Давлат мадҳиясига ҳурматсизлик қилиш —базавий ҳисоблаш миқдорининг 25 бараваригача миқдорда жарима ёки 360 соатгача мажбурий жамоат ишлари ёхуд 3 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари билан жазоланади.

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Ходим бюллетенда бўлган вақтида меҳнат шартномасини бекор қилса бўладими?

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

⚠️ Ходим бюллетен яъни вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида у билан меҳнат шартномасини бекор қилиш шартномани қайси асос билан бекор қилинишига боғлиқ.

❌ Меҳнат кодекси 100-моддасининг учинчи қисмига кўра, ходим вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида ва меҳнат тўғрисидаги қонун ҳужжатлари ва бошқа норматив ҳужжатларда назарда тутилган таътилларда бўлган даврида меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилишга йўл қўйилмайди, корхона бутунлай тугатилган ҳоллар бундан мустасно.

⚠️Эътибор беринг! Гап бу ерда меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилиш ҳақида кетмоқда.

❗️Демак, ходим вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида бўлганда бошқа асослар билан, масалан, тарафларнинг келишувига кўра (97.1), ходимнинг ташаббуси билан (99), муддатли меҳнат шартномасини муддати тугаши муносабати билан (105), тарафлар ихтиёрига боғлиқ бўлмаган ҳолатлар бўйича (106) меҳнат шартномасини бекор қилиш мумкин.

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Ходимимиз меҳнат шартномасини ўз ташаббуси билан бекор қилиш тўғрисида ариза ёзди. Лекин мен ишдан бўшашга ариза ёздим, ишга чиқмасликка ҳаққим бор деб, ишга чиқмаяпти. Бу ҳолатда қандай йўл тутайлик?

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

📌 Меҳнат кодексининг 99-моддасига кўра, ходим номуайян муддатга тузилган меҳнат шартномасини ҳам, муддати тугагунга қадар муддатли меҳнат шартномасини ҳам, икки ҳафта олдин иш берувчини ёзма равишда огоҳлантириб, бекор қилишга ҳақлидир. Огоҳлантириш муддати тугагандан сўнг ходим ишни тўхтатишга ҳақли.

⚠️ Эътибор беринг! Ходим огоҳлантириш муддати тугагандан сўнг ишни тўхтатишга ҳақли. Агар ходим узрсиз сабабларга кўра ишга чиқмаса, бу меҳнат интизомини бушиш сифатида баҳоланади.

📌 Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1998 йил 17 апрелдаги 12-сонли «Судлар томонидан меҳнат шартномаси (контракти)ни бекор қилишни тартибга солувчи қонунларнинг қўлланилиши ҳақида»ги қарорининг 15-бандига кўра👇

👉ходимнинг огоҳлантириш муддати ўтмасдан ўзбошимчалик билан ишни ташлаши у томонидан меҳнат мажбуриятларини бузиш деб баҳоланади.

💡Демак, бу холатда ходимга нисбатан Меҳнат кодексининг 181-моддасида назарда тутилган интизомий жазо чораларини қўллашингиз мумкин. Ҳаттоки меҳнат шартномасини Меҳнат кодекси 100-моддаси 2-қисмининг 3 ёки 4-банди билан бекор ҳам қилишингиз мумкин.

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇
https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor? Men maktab o’quvchisiman. Yoshim 15da. Hozir yozgi ta’til vaqti ishlasam bo’ladimi?

https://t.me/mehnathuquqi javobi 📤:

Ha, Siz ta’til davrida ishlasangiz bo’ladi. MK 77-moddasiga ko’ra, ishga qabul qilishga 16 yoshdan yo‘l qo‘yiladi.

Yoshlarni mehnatga tayyorlash uchun umumta’lim maktablari, o‘rta maxsus, kasb-hunar o‘quv yurtlarining o‘quvchilarini ularning sog‘lig‘iga hamda ma’naviy va axloqiy kamol topishiga ziyon yetkazmaydigan, ta’lim olish jarayonini buzmaydigan yengil ishni o‘qishdan bo‘sh vaqtida bajarishi uchun — ular 15 yoshga to‘lganidan keyin ota-onasidan birining yoki ota-onasining o‘rnini bosuvchi shaxslardan birining yozma roziligi bilan ishga qabul qilishga yo‘l qo‘yiladi.

MK 242-moddasiga ko’ra, ta’til davrida:

16 dan 18 yoshgacha bo‘lganlarga – haftasiga 36 soatdan ;

15 dan 16 yoshgacha bo‘lganlarga – haftasiga 24 soatdan oshmaydigan qilib belgilanadi.

Ta’til vaqtida 18 sakkiz yoshga to‘lmagan xodimlarning kundalik ish vaqti qisqartirilgan hollardagi mehnatiga haq kundalik ish vaqti to‘liq bo‘lgan chog‘da tegishli toifadagi xodimlarga beriladigan miqdorda to‘lanadi.

❌ Ya’ni ta’til vaqtida haftasiga 24 yoki 36 soat ishlagan maktab o’quvchisiga 40 soat uchun haq to’lanadi. Ularning ish haqini kamaytirish taqiqlanadi.

💻Murojaatlar uchun: @MehnathuquqimurojaatBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor? Talaba faqat o’rindoshlik asosida ishlaydimi?

https://t.me/mehnathuquqi javobi 📤:

Haqiqatdan ham ayrim ish beruvchilar talabalarni faqat o’rindoshlik asosida ishga olish kerak deb hisoblashadi. Bu mutlaqo xato. Buni quyidagicha asoslaymiz. Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 18-oktyabrdagi 297-son qarori ilovasiga ko’ra:

asosiy ish joyi — O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 81-moddasiga muvofiq ish beruvchi tomonidan xodimning mehnat daftarchasi yuritiladigan tashkilot;

o’rindoshlik asosida ishlash — xodimning o’zining asosiy ishini bajarishidan tashqari asosiy ishidan bo’sh vaqtida mehnat shartnomasi asosida boshqa haq to’lanadigan ishni bajarishi.

Talabaning ta’lim olish jarayoni mehnat faoliyati hisoblanmaydi. O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim vazirining “Oliy ta’lim to’g’risida”gi nizomni tasdiqlash haqidagi 9-sonli buyrug’i 50-bandiga muvofiq “talabalar o‘qishdan bo‘sh vaqtlarida oliy o‘quv yurti va boshqa tashkilotlarda mehnat shartnomasi tuzgan holda ishlashlari mumkin”.

Bundan kelib chiqadiki, talabalar bemalol ishlashlari mumkin. Lekin mehnat qonunchiligiga ko’ra talaba faqat ta’limdan bo’sh vaqtida ishlash huquqiga ega.


Demak, talaba mehnat shartnomasi asosida ishlayotgan va mehnat daftarchasi yuritilayotgan yer uning asosiy ish joyi hisoblanadi. Agar talabaning asosiy ish joyi bo'lsa, ana o'shandagina uni o'rindoshlik asosida ishga olish mumkin.

💻Murojaatlar uchun: @MehnathuquqimurojaatBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang https://t.me/mehnathuquqi

#konvensiya

C010 - Minimum Age (Agriculture) Convention, 1921 (No. 10)
O`n to`rt yoshga to`lmagan bolalar maktabga borish uchun belgilangan vaqtdan tashqari biron-bir davlat yoki xususiy qishloq xo`jaligi korxonalarida yoki ularning filiallarida ishga joylashtirilishi yoki ishlashi mumkin emas. Agar ular maktabga bormagan vaqtdan tashqari ish bilan band bo`lsalar, ish ularning maktabga borishiga to`sqinlik qiladigan darajada bo`lmasligi kerak.

Mazkur konvensiyaning to`liq matni bilan bu yerda tanishishingiz mumkin.
https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:::NO:12100:P12100_ILO_CODE:C010:NO
Konvensiya matnini o`zbek yoki boshqa tilga o`girib, o`qish uchun bu yerga kiring.
https://translate.google.com/?hl=ru&sl=en&tl=uz&op=translate

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang
https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor? Men hozir bola parvarish ta’tilidaman. 2-farzandimga homiladorman. Menga yana dekret puli to’lab beriladimi? To’lansa puli qanday hisoblanadi, chunki 2 yildan beri ishga chiqmasdan bola parvarish ta’tilidamanku?

https://t.me/mehnathuquqi javobi 📤:

✅ Ha Sizga dekret puli to’lab beriladi. “Davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha nafaqalar tayinlash va to‘lash tartibi to‘g‘risida”gi Nizomning 46-bandiga ko’ra https://lex.uz/docs/357102, xodim yillik (asosiy va qo‘shimcha) ta’tilda va bolani parvarishlash uchun ta’tilda bo‘lgan vaqtda homiladorlik va tug‘ish bo‘yicha ta’til berilganda, nafaqa homiladorlik va tug‘ish bo‘yicha ta’tilning vaqtincha mehnatga layoqatsizlik varaqasida ko‘rsatilgan barcha kunlari uchun beriladi.

Bolani parvarishlash bo‘yicha ta’til davri uchun nafaqa tarif stavkasidan (lavozim maoshidan) va ta’til boshlanishidan oldingi 12 oy mobaynida olingan mukofotlarning o‘rtacha oylik summasidan hisoblab chiqariladi. Bunda vaqtincha mehnatga layoqatsizlik varaqasi ochilgan kuniga bo‘lgan tarif stavkasi joylarda belgilangan tuman koeffitsiyenti va ustamalarni hisobga olgan holda olinadi (batafsil ma'lumot uchun Nizomning 40-78-bandlariga qarang)

💻Murojaatlar uchun: @MehnathuquqimurojaatBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang https://t.me/mehnathuquqi

Давлатимиз раҳбари аввал айтганидек, жойлардан тушган асосланган таклифлар ва ечимлар бўйича доимий тарзда халқимизнинг фойдасига хизмат қиладиган қарорлар қабул қилиб борилади.

Бугун Президентимизнинг тегишли қарори билан автотранспорт воситаларини бошқаришда ва йўналишсиз такси фаолиятини амалга оширишда қўшимча қулайликлар яратилди:

1. 2022 йил 1 сентябрдан бошлаб автомобилларни бошқариш ҳуқуқини берувчи ишончномаларни давлат хизматлари марказлари ва Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали электрон шаклда расмийлаштириш имконияти яратилади. Бунда:

- автомобилни бошқариш ҳуқуқини берувчи электрон шаклдаги ишончнома расмийлаштирилганда, уни нотариал тасдиқлаш талаб этилмайди;

- электрон ишончнома расмийлаштирилганда давлат божи унинг амал қилиш муддатидан келиб чиққан ҳолда - 1 ойгача бўлган муддатга 90 минг сўм, 6 ойгача бўлган муддатга 450 минг сўм, 3 йилгача бўлган муддатга 900 минг сўм миқдорида ундирилади;

- электрон ишончнома давлат йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати ходимлари томонидан фақатгина планшет орқали текширилади.

2. Юридик шахслар ҳайдовчиларининг икки йилда бир марта мажбурий малакасини ошириш талаби бекор қилинади.

3. Фуқаро томонидан ўзининг автомобилини йўловчи ташиш лицензиясига эга бўлган юридик шахсларга ижарага берилганда нотариал идоралар томонидан тасдиқлаш талаби бекор қилинмоқда. Ижара шартномаси солиқ органларида электрон ҳисобга қўйилади.

4. 2022 йил 1 сентябрдан 2024 йил охирига қадар йўловчиларни енгил автотранспорт воситаларида ташиш фаолияти ўзини ўзи банд қилган шахслар шуғулланиши мумкин бўлган фаолият турлари рўйхатига киритилмоқда. Бунда:

– лицензия варақасини беришда автомобилнинг 10 йиллик эксплуатация даврига қўйилган талаб бекор қилинади;

– мажбурий тиббий ва техник кўрик муддати 1 йилда 1 марта қилиб белгиланади;

– ўзини ўзи банд қилган ташувчилардан, шу жумладан юридик шахслардан лицензия варақаси берилганлиги учун давлат божи миқдори 300 минг сўм этиб белгиланади.

Facebook|Instagram|Twitter

#konvensiya
C011 - Right of Association (Agriculture) Convention, 1921 (No. 11)
Ushbu Konvensiyani ratifikatsiya qilgan Xalqaro Mehnat Tashkilotining har bir a`zosi qishloq xo`jaligi bilan shug`ullanuvchilarning barchasiga sanoat ishchilari bilan bir xil uyushmalar va birlashmalar huquqlarini ta`minlash va qishloq xo`jaligida bunday huquqlarni cheklovchi har qanday qonun yoki boshqa qoidalarni bekor qilish majburiyatini oladi.

Mazkur konvensiyaning to`liq matni bilan bu yerda tanishishingiz mumkin.
https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:::NO:12100:P12100_ILO_CODE:C011:NO
Konvensiya matnini o`zbek yoki boshqa tilga o`girib, o`qish uchun bu yerga kiring.
https://translate.google.com/?hl=ru&sl=en&tl=uz&op=translate

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang
https://t.me/mehnathuquqi

#lifehack💡💡💡Бугун байрам арафаси! Меҳнат қонунчилигида байрам арафасида алоҳида кафолат назарда тутилган!

❗️Меҳнат кодексининг 121-моддасига кўра, байрам (ишланмайдиган) кунлари арафасида кундалик иш (смена) муддати барча ходимлар учун камида 1️⃣ соатга қисқартирилади. Яъни бугун барча ташкилот ходимлари (бу қоида мулкчилик шаклидан қатъи назар барчага яъни бюджет ва хусусий корхоналарга ҳам тааллуқли) камида 1 соат эртароқ кетишлари мумкин.

❗️Эътибор қилинг Меҳнат кодексида камида деб ёзилган! Чунки жамоа шартномасида, корхонанинг бошқа локал ҳужжатида байрам (ишланмайдиган) кунлари арафасида кундалик иш (смена) муддати барча ходимлар учун икки соатга қисқартирилиши мумкинлиги ҳам назарда тутилиши мумкин. Бу ғайриқонуний ҳисобланмайди.

❗️Шунинг учун ҳам жамоа шартномасини бир қараб чиқсангиз айни муддао!

Чунки Меҳнат кодексининг 4-моддасига кўра, ходимлар учун меҳнат ҳуқуқларининг ва кафолатларининг энг паст даражаси қонунлар билан белгилаб қўйилади.

Қонунлардагига нисбатан қўшимча меҳнат ҳуқуқлари ва кафолатлари бошқа норматив ҳужжатлар, шу жумладан шартнома йўсинидаги ҳужжатлар (жамоа келишувлари, жамоа шартномалари, бошқа локал ҳужжатлар), шунингдек ходим ва иш берувчи ўртасида тузилган меҳнат шартномалари билан белгиланиши мумкин.

⚠️ Мансабдор шахс томонидан меҳнат ва меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш базавий ҳисоблаш миқдорининг 5 бараваридан 10 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Худди шундай ҳуқуқбузарлик маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такроран содир этилган бўлса, бундан била туриб ғайриқонуний ишдан бўшатиш мустасно, базавий ҳисоблаш миқдорининг 10 бараваридан 15 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Мансабдор шахс томонидан меҳнат ва меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш вояга етмаган шахсга нисбатан содир этиш, базавий ҳисоблаш миқдорининг 10 бараваридан 20 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇https://t.me/mehnathuquqi

Assalomu alaykum, qadrli kanalimiz a’zolari!

🔰 Bugun soat 13:20da "O‘zbekiston–24" radiokanalining "Radiomuloqot" dasturi orqali Toshkent davlat yuridik universitetiga qabul jarayoniga oid suhbat to'g'ridan-to'g'ri efirga uzatiladi.

❇️ Dasturda 2022/2023 o‘quv yili uchun Toshkent davlat yuridik universitetiga talabalarni o‘qishga qabul qilish bo‘yicha qabul komissiyasi vakillari ishtirok etishadi.

✅ Suhbat davomida Siz 2022/2023 o‘quv yili uchun Toshkent davlat yuridik universitetiga talabalarni o‘qishga qabul qilish bo'yicha o'zingizni qiziqtirgan barcha savollarga javob olishingiz mumkin.

#savolimbor Xodimni dam olish yoki bayram (ishlanmaydigan) kunlari ishga jalb etish tartibi qanday, xodim roziligi kerakmi?
https://t.me/mehnathuquqi javobi 📤:

Mehnat kodeksi 130 va 132-moddalari dam olish yoki bayram (ishlanmaydigan) kunlari (keying o’rinlarda – bunday kunlar deb yuritiladi) ishga jalb etishni cheklaydi. Bunday kunlari ishlatish taqiqlanadi. Ish beruvchining farmoyishi bo‘yicha ayrim xodimlarni bunday kunlarda ishga jalb etishga alohida hollardagina, jamoa shartnomasida, agar u tuzilmagan bo‘lsa, ish beruvchi tomonidan kasaba uyushmasi qo‘mitasi yoki xodimlarning boshqa vakillik organi bilan kelishib belgilangan asoslar bo‘yicha va tartibda yo‘l qo‘yiladi.

Demak, bundan quyidagi xulosalarni chiqaramiz.👇

1. Hamma xodimlarni ham bunday kunlarda ishga jalb qilish mumkinmi?
Ayrim xodimlarnigina bunday kunlarda ishga jalb etish mumkin.

2. Kimlarni bunday ishlarga jalb qilib bo’lmaydi?
18 yoshga to‘lmagan shaxslarni tungi ishlar, ish vaqtidan tashqari ishlar va dam olish kunlaridagi ishlarga jalb etish taqiqlanadi (MK 246-m).

3. Qanday holatlarda bunday kunlarda ishga jalb qilish mumkin?
Bunday holatlar jamoa shartnomasida, agar u tuzilmagan bo‘lsa, ish beruvchi tomonidan kasaba uyushmasi qo‘mitasi yoki xodimlarning boshqa vakillik organi bilan kelishib belgilanadi.

4. Bunday kunlarda ishga jalb qilishga xodimni roziligi shartmi?
Xodimni roziligi shart emas (MK 220-moddasi 5 qismi, 228-moddasi bundan mustasno ). Ko’pchilik mana shu o’rinda xodimni roziligi olinishi shart deb xato o’ylaydi. Aslida ish vaqtidan tashqari ishlarda xodimning roziligi olinadi.
Nogironlarni tungi vaqtdagi ishlarga, shuningdek ish vaqtidan tashqari ishlarga va dam olish kunlaridagi ishlarga jalb qilishga ularning roziligi bilangina, basharti ular uchun bunday ishlar tibbiy tavsiyalarda taqiqlanmagan bo‘lsa, yo‘l qo‘yiladi (MK 220-m, 5-qism).
Homilador ayollarni va o‘n to‘rt yoshga to‘lmagan bolasi (o‘n olti yoshga to‘lmagan nogiron bolasi) bor ayollarni ularning roziligisiz tungi ishlarga, ish vaqtidan tashqari ishlarga, dam olish kunlaridagi ishlarga jalb qilishga va xizmat safariga yuborishga yo‘l qo‘yilmaydi. Shu bilan birga homilador ayollarni va uch yoshga to‘lmagan bolasi bor ayollarni tungi ishlarga jalb qilishga bunday ish ona va bolaning sog‘lig‘i uchun xavf tug‘dirmasligini tasdiqlovchi tibbiy xulosa bo‘lgan taqdirdagina yo‘l qo‘yiladi (MK 228-m).

5. Bunday kunlarda ishlash ish vaqtidan tashqari ish hisoblanadimi?
Dam olish yoki bayram (ishlanmaydigan) kunlari ishlash ish vaqtidan tashqari ish hisoblanmaydi. Demak, xodim bunday kunlarda 7 yoki 8 soat ishlashi mumkin.

6. Bunday kunlarda xodimni ish vaqtidan tashqari ishga jalb qilish mumkinmi?
Dam olish yoki bayram (ishlanmaydigan) kunlari ishga jalb qilingan xodimni ish vaqtidan tashqari ishlarga xodimning roziligi bilangina jalb qilish mumkin. Ya’ni yanada soddaroq tushuntirsak,masalan, xodimni 1-yanvar bayram (ishlanmaydigan) kuni jamoa shartnomasida belgilangan holat bo’yicha ish beruvchining farmoyishi bilan ishga jalb etildi. Bu holatda xodimning roziligi shart emas (MK 220-moddasi 5 qismi, 228-moddasi bundan mustasno ). Lekin ish oxiriga yetmadi hamda xodimni ish vaqtidan tashqari ishga jalb qilish ehtiyoji tug’ildi. Bu holatda xodimni MK 124-125-moddalariga rioya qilgan holda uning roziligi bilangina ish vaqtidan tashqari ishlarga jalb qilishimiz mumkin.

7. Bunday kunlarda ishlagan xodimga qancha haq to’lanadi?
Kamida ikki hissa miqdorida haq to‘lanadi. To‘lanadigan haqning aniq miqdori jamoa shartnomasida, agar u tuzilmagan bo‘lsa, — ish beruvchi tomonidan kasaba uyushmasi qo‘mitasi yoki xodimlarning boshqa vakillik organi bilan kelishib belgilanadi (MK 157-moddasi).

8. Bunday kunlarda ishlagan xodim otgul olishi mumkinmi?
Ha, bayram yoki dam olish kunidagi ish xodimning xohishiga qarab boshqa dam olish kuni (otgul) berish bilan qoplanishi mumkin.

9. Bunday kunlarda ish vaqtidan tashqari ishlagan xodimga 4 barobar haq to’lanadimi?
Dam olish kunlarida yoki bayram (ishlanmaydigan) kunlarda ish vaqtidan tashqari ishlagan xodimga ham kamida 2 hissa miqdorida haq to‘lanadi. Chunki, dam olish kunlari yoki bayram (ishlanmaydigan) kunida ishlaganligi uchun kamida 2 hissa haq olganku.

10. Bunday kunlarda ishga jalb qilish qanday rasmiylashtiriladi?

Dam olish kunlarida yoki bayram (ishlanmaydigan) kunlarda ishga jalb qilish ish beruvchinig farmoyishi bilan rasmiylashtiriladi. E’tibor bering buyruq emas farmoyish. Aslida bu ikki tushuncha o’rtasida jiddiy farq bo’lmasada, lekin ortiqcha boshog’riqni oldini olish uchun farmoyish bilan rasmiylashtiring. Chunki, Mk 130-moddasida aynan farmoyish bilan deyilgan.

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor❓
Агар ходим 9 ой давомида меҳнатга лаёқатсизлик даврида бўлса🏥, меҳнат таътили бериш мумкинми? Агар мумкин бўлса меҳнат таътилига ҳақ тўлаш тартиби қандай?
✅Жавоб
❓❗️Аввало, кўпчилик ўқувчиларимиз 9 ойга ҳам больничнийга чиқса бўлар эканми, деб таажжубга тушган бўлишлари мумкин?!

👉Мумкин. Масалан, меҳнатга лаёқатсизлик варақаларини бериш тартиби тўғрисидаги йўриқноманинг 22-бандига кўра, сил касаллиги биринчи марта аниқланганда вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик даври касаллик аниқланган кундан бошлаб камида ўн ойни ташкил қилган тақдирда бемор тегишли тиббий-ижтимоий эксперт комиссиясига юборилиши мумкин. Демак, 10 ой беморга меҳнатга лаёқатсизлик нафақаси тўланади. 11 ойдан бошлаб иш берувчи ТИЭК ка мурожаат қилиши мумкин.

👉Энди бевосита, саволга тўхталсак. Бу ҳолатда ходимга меҳнат таътили берилади. Чунки эътибор беринг, МКнинг 142-моддасида йиллик асосий таътилни олиш ҳуқуқини берувчи иш стажига ходим ҳақиқатда ишламаган бўлса ҳам, лекин унинг иш жойи (лавозими) сақланган вақт киритилиши белгиланган.

💰Меҳнат таътилига ҳақ тўлаш эса МКнинг 148-моддасига кўра амалга оширилади, яъни йиллик таътиллар даври учун ходимга ўртача иш ҳақидан кам бўлмаган миқдорда ҳақ тўлаш кафолатланади.

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇👇👇 @mehnathuquqi

#savolimbor
Ассалому алайкум, бир савол бўйича аниқ тўхтамга келолмасдан турбмиз. Шунга Сиздан ёрдам сўрамоқчи эдик. бир ходимга МКнинг 256-моддасига кўра 40 кун қўшимча таътил берилган эди. Чунки у Олий таълим муассасасида 3 босқичда сиртдан ўқийди. Энди шу ходим шу иш йилида ўзининг асосий таътилини олмоқчи. Бизда асосий таътил 24 кундан иборат. МК 140 моддаси талабидан келиб чиқиб бир иш йилида 48 кундан ортиқ таътил бера олмаймизми?, яъни энди шу ходимга 40 кун қўшимча таътил олганлиги учун фақатгина 8 кун таътил бера оламизми? асосий таътилини тўлиқ беришимиз мумкинми? НХХлардан шу ҳақда жавоб топа олмаяпмиз. Жавоб учун олдиндан рахмат!

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

👉Mehnat kodeksi 140-modddasiga ko’ra, yillik ta’tilning umumiy muddatini hisoblab chiqarishda qo‘shimcha ta’tillar yillik asosiy ta’tilga (shu jumladan uzaytirilgan ta’tilga ham) qo‘shib jamlanadi.

Barcha hollarda qonunchilik bilan belgilangan ta’tillarni jamlashda ularning umumiy muddati 48 ish kunidan oshib ketishi mumkin emas.

⚠️ 👉 E’tiboring bering MK 140-moddasida yillik asosiy (MK 134-modda), uzaytirilgan (MK 135-modda) qo’shimcha (MK 136-modda) ta’tillar haqida gap ketmoqda. ❌ MK 140-moddasi ijtimoiy ta’tilllarni nazarda tutmagan. Siz savolda so’rayotgan MK 256-moddasidagi ta’til esa ijtimoiy ta’til hisoblanadi. Ya’ni ijtimoiy ta’tillarning 48 ish kunilik maksimal muddatga hech qanday aloqasi yo’q. Masalan, oddiy misol, MK 233-moddasiga ko’ra, ayollarga tuqqunga qadar 70 kun va tuqqanidan keyin 56 kalendar kun (tug‘ish qiyin kechgan yoki ikki va undan ortiq bola tug‘ilgan hollarda — 70 kalendar kun) muddati bilan homiladorlik va tug‘ish ta’tillari beriladi.

MK 149-moddasiga ko’ra, хodimlar quyidagi ijtimoiy ta’tillar olish huquqidan foydalanadilar:
homiladorlik va tug‘ish ta’tillari (233-modda);
bolalarni parvarishlash ta’tillari (232, 234, 235-moddalar);
o‘qish bilan bog‘liq ta’tillar (254 va 256-moddalar).

❗️Demak, xodimingiz MK 256-moddadagi 40 kun o’qish bilan bog’liq ta’tilni olib, o’zining 24 kunlik asosiy ta’tilini qonunda belgilangan tartibda ham bemalol olishi olishi mumkin.

📢 Bizni kuzatishda davom eting!
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Xodim mehnat ta'tili davrida bo'lsa ham intizomiy jazo chorasi bersa bo'ladimi?

https://t.me/mehnathuquqi javobi 📤:

👉Mehnat kodeksi 182-moddasi 5-qismiga ko’ra, intizomiy jazo bevosita nojo‘ya xatti-harakat aniqlangandan keyin, ammo bu xatti-harakat aniqlangandan boshlab, xodimning kasal yoki ta’tilda bo‘lgan vaqtini hisobga olmasdan, uzog‘i bilan 1️⃣ oy ichida qo‘llaniladi. Demak, xodim ta’tilda bo’lgan vaqti intizomiy jazo qo'llanilishi kerak bo’lgan 1 oylik muddat o’tishi to'xtab turadi. Xodim ta’tildan qaytgach, bemalol intizomiy jazoni qo’llayverasiz.

👉Bundan tashqari, MK 100-moddasi (Mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusi bilan bekor qilish) 3 qismiga ko’ra xodim vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik davrida va mehnat to‘g‘risidagi qonun hujjatlari va boshqa normativ hujjatlarda nazarda tutilgan ta’tillarda bo‘lgan davrida mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusi bilan bekor qilishga yo‘l qo‘yilmaydi, korxona butunlay tugatilgan hollar bundan mustasno.

❌Bundan ham xulosa qilish mumkinki, xodim ta’tilda bo’lgan vaqtida intizomiy jazo qo’llab bo’lmaydi. Chunki, Mehnat shartnomasini MK 100-moddasi 2-qismining 3 va 4-bandlari bo‘yicha bekor qilish intizomiy jazo chorasi hisoblanadi.


Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇https://t.me/mehnathuquqi

#lekinbufakt
Бугун 13 июль 🇺🇿Ўзбекистон Республикаси Халқаро Меҳнат Ташкилотига (1992) аъзо бўлган кун🎉🎉🎉

Ташкилот томонидан­ ҳозирга қадар 189 та Конвенция ва 202 та Тавсия қабул қилинган.

Ўзбекистон Республикаси томонидан ратификация қилинган ХМТ конвенциялари (жами-1⃣9⃣ та) рўйхати:

1). Мажбурий меҳнат тўғрисидаги 1930 йилги 29-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
2). Қирқ соатлик иш ҳафтаси тўғрисидаги 1935 йилги 47-Конвенция. (1995 йил 6 майда ратификация қилинган).
3). Ҳақ тўланадиган таътил тўғрисидаги 1936 йилги 52-Конвенция. (1995 йил 6 майда ратификация қилинган).
4). Жамоа музокараларини олиб бориш ва бирлашиш ҳуқуқи тўғрисидаги 1949 йилги 98-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
5). Тенг ҳақ тўлаш тўғрисидаги 1951 йилги 100-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
6). Оналикни муҳофаза қилиш тўғрисидаги 1952 йилги (қайта кўриб чиқилган) 103-Конвенция. (1995 йил 6 майда ратификация қилинган).
7). Мажбурий меҳнатни тугатиш тўғрисидаги 1957 йилги 105-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
8). Меҳнат ва иш турлари соҳасида камситиш тўғрисидаги 1958 йилги 111-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
9). Иш билан таъминлаш соҳасидаги сиёсат тўғрисидаги 1964 йилги 122-Конвенция. (1995 йил 6 майда ратификация қилинган).
10). Меҳнаткашларнинг вакиллари тўғрисидаги 1971 йилги 135-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
11). Энг кичик ёш тўғрисидаги 1973 йилги 138-Конвенция. (2008 йил 4 апрелда ратификация қилинган).
12). Жамоа музокараларини олиб бориш тўғрисидаги 1981 йилги 154-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
13). Болалар меҳнатининг энг ёмон шакллари тўғрисидаги 1999 йилги 182-Конвенция. (2008 йил 8 апрелда ратификация қилинган).
14) Бирлашмалар эркинлиги ва касаба уюшмаларига бирлашиш ҳуқуқини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Конвенция. (25.10.2016 ратификация қилинган)
15) Халқаро меҳнат нормалари қўлланилишига кўмаклашиш учун уч томонлама маслаҳатлашувлар тўғрисидаги 1976 йилги 144-сонли Конвенция. (2019 йил 4 мартда ратификация қилинган)
16) Қишлоқ хўжалигида меҳнат инспекцияси тўғрисидаги 129-сонли Конвенция (Женева, 1969 йил 25 июнь, 2019 йил 27 августда ратификация қилинган)
17) Саноат ва савдода меҳнат инспекцияси тўғрисидаги 81-сонли Конвенция (Женева, 1947 йил 11 июль, 2019 йил 27 августда ратификация қилинган).
18) Меҳнат хавфсизлиги ва гигиенасига кўмаклашиш асослари тўғрисидаги 187-сонли Конвенция (Женева, 2006 йил, 2021 йил 29 май ратификация қилинган).
19) Қурилишда меҳнат хавфсизлиги ва гигиенаси тўғрисидаги 167-сонли Конвенция (Женева, 1988 йил 20 июн, 2022 йил 7 февраль ратификация қилинган).

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor 15-iyuldan mehnat ta'tiliga chiqaman ammo dekret ta'tilim ham iyulni o'rtasiga to'g'ri kelmoqda? Bunda nima bo'ladi?

https://t.me/mehnathuquqi javobi📤:

❗️Mehnat kodeksi 145-moddasiga ko’ra, xodimlar quyidagi hollarda ta’tilni uzaytirish yoki boshqa muddatga ko‘chirish huquqiga egadirlar:

vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik davrida;

homiladorlik va tug‘ish ta’tili muddati boshlanganda;

yillik ta’til o‘quv ta’tiliga to‘g‘ri kelib qolganda;

davlat yoki jamoat vazifalarini bajarayotganda, basharti qonun hujjatlari va boshqa normativ hujjatlarda bunday vazifalarni bajarish uchun xodimni ishdan ozod etish nazarda tutilgan bo‘lsa.

📌Demak, Siz homiladorlik va tug‘ish ta’tilingiz muddati davomida mehnat ta’tilingiz muddatini uzaytirish yoki yoki boshqa muddatga ko‘chirish huquqiga egasiz.

📌Ta’tilning uzaytirilishini yoki uning foydalanilmagan qismining ko‘chirilishini xodimning yozma arizasi va vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi asosida buyruq bilan rasmiylashtirish lozim.

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Bir xodimimiz bolasi ikki yoshga to‘lgunga qadar bola parvarishlash uchun ta’tilga chiqqan (10.04.2023 gacha). Bu xodim o’rniga boshqa xodim bilan 10.04.2023 gacha muddatli shartnoma tuzgan edik. Lekin xodimimiz muddatidan avval ishga chiqishni so’ramoqda. Nima qilsak bo’ladi?

https://t.me/mehnathuquqi javobi📤:

❗️MK 234-moddasiga ko’ra, homiladorlik va tug‘ish ta’tili tugaganidan keyin ayolning xohishiga ko‘ra, unga bolasi ikki yoshga to‘lgunga qadar bolani parvarishlash uchun ta’til berilib, bu davrda qonunchilikda belgilangan tartibda nafaqa to‘lanadi (nafaqa budjet tashkilotlarida ishlovchi onalarga to’lanmaydi).

⚠️E’tibor bering, bola parvarish ta’tili ayolning xohishiga ko‘ra taqdim qilinadi. Ya’ni ayol o’z xohishiga ko‘ra, bu ta’tilni berilishini so‘rab murojaat etishi, o‘z qarorini o‘zgartirishi va shu davr mobaynida istalgan vaqtda ta’tildan umuman voz kechib ishga chiqishi mumkin.

📌Xo’sh, Siz bu holatda bir qo’pol xatoga yo’l qo’ygansiz. Ikkinchi xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasida muddat aniq belgilab qo’ygansiz, ya’ni bola parvarishdagi ayolni muddatidan ham avval ishga chiqishini nazardan chetda qoldirgansiz. Qanday yo’l tutish lozim edi?

❗️Fuqarolik kodeksi 145-moddasi 2-qismiga ko’ra, muddat muqarrar yuz berishi kerak bo‘lgan voqeani ko‘rsatish bilan ham belgilanishi mumkin. Ya’ni Siz ikkinchi xodim bilan Falonchixon Falonchiyeva ishga qaytgunga qadar deb muddatli shartnoma tuzishingiz lozim edi.

📍Xulosa qiladigan bo’lsak, bola parparishidagi ayol istalgan vaqt ishga qaytishi mumkin, uning o’rnidagi xodim bilan esa shartnomani bekor qila olmaysiz. Chunki shartnomada muddatni aniq belgilab qo’ygansiz. Ikkinchi xodim bilan MK 105-moddasiga ko’ra shartnomani bekor qila olmaysiz.

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Ходим билан муддатли меҳнат шартномаси тузилган. Шартнома муддати тугамоқда. Лекин ходим ҳозир больничнийда. Ҳали бери чиқмаса ҳам керак. Шартномани бекор қила оламизми?

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

⚠️ МК 100-моддаси 3-қисмига кўра, иш берувчининг ташаббуси билан ходим вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида ва меҳнат тўғрисидаги қонунлар ва бошқа норматив ҳужжатларда назарда тутилган таътилларда бўлган даврида меҳнат шартномасини бекор қилишга йўл қўйилмайди, корхона бутунлай тугатилган ҳоллар бундан мустасно.

❗️Бошқа асослар билан (МК 87, 89, 97.1, 99, 105, 106) меҳнат шартномасини ходим вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида бекор қилиш мумкин.

❗️МК 105-моддасига кўра, муддатли меҳнат шартномаси муддати тугаши билан бекор қилинади. Агар муддат тугагандан кейин ҳам меҳнатга оид муносабатлар давом этаверса ва тарафлардан бирортаси 1 ҳафта давомида унинг бекор қилинишини талаб қилмаган бўлса, шартнома номуайян муддатга узайтирилган деб ҳисобланади. Демак, муддат тугаши билан бемалол шартномани бекор қилаверинг.

❗️Лекин, больничний пули касалликнинг бутун даврига тўлаб берилади. Вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик бўйича нафақа меҳнат қобилияти йўқолган биринчи кундан то у тиклангунга қадар ёки тиббий-ижтимоий эксперт комиссияси (ТИЭК) томонидан ногиронлик белгилангунга қадар, ҳатто бу даврда ходим билан меҳнат шартномаси бекор қилинган ҳолларда ҳам берилади. Асос: «Давлат ижтимоий суғуртаси бўйича нафақалар тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисида»ги низомнинг 11-банди (рўйхат рақами 1136, 14.05.2002 й.).

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi