#верш #пан_які_прапаў

Смутак, цемра, позні час,
Вызірнуў ў вакно.
Недзе стукае абцас,
Ўсё мне тут радно.

Раптам у ваконным шкле
Ўзнікла відавíшча:
Вочы ў шызае імгле...
То ж маё аблічча!

Зрэнкі ззяйкія ў начы
Лупяцца-жаўцеюць
Досы' працы, адпачну
Бо йначай звар'яцею

Толькі потым скеміў я
Доўбня каравокі
Што не з сабою ўбачыўся
Ў празрыстым шкельцы тонкім.

#верш #пан_які_прапаў

"Прамова"
Гэй,
крыжаверца,
Слухай, што моўлю!
Лепей табе не зьяўляцца у лесе:
Здані тамтэйшыя
Здрады ня сцерпяць.
Згубяць юдэйскага бога вызнаўцу!
Гэй, крыжаверца,
Слухай, што кажуць!
Лепей ня ходзь больш дзе возера бераг:
Духі вады дужа хцівыя здані!
Моцна злуе іх прарок Ершалаймскі:
Ўтопяць таго, хто на продкаў забыўся!
Гэй, крыжаверца,
Ўважліва слухай:
Да курганоў нават не набліжайся!
Воі славутыя там спачываюць,
Не вымушай іх вяртацца да дбання!
Слухай, пярэварацень, шчэ' параду:
У навальніцу з жытла не кажыся!
Шугне маланка,
Грымнуць пяруны
І, калі ты на зямліцы стаяўшы,
Больш цябе тут аніхто не убачыць:
Спасцігне цябе лёс зусім незайздросны.
Шчыра маліся, дзедаў прадаўца!
Мо ў Патайбоччы
І абароніць
Цябе
Бог
Нянаскіх
Паўднёвых
Плямёнаў!

#Пан_які_прапаў
#верш

"На першае траўня"

Росквіт часу, час расквету,
Аднавілася жыцьцё.
І нямае спыну ветру;
Душы творцаў – трымцяцё!
Духі лесу – балюйцё!
Лепшых, бо, ня будзе часаў,
Каб тачыці разам лясаў.
Знана на'т у Патайбоччы
Сьвята Вальпургія ночы!
Не ставай жа сёньня скнарай,
Духам прынясі ахвяры.
Яны шмат не патрабуюць:
Дыму зь мяса яны кураць.
То, браток, шашлык падсмажым,
Ды традыцыі паважым!"

#верш #пан_які_прапаў

"Перада мною статкі чарніла,
Перада мною рыс чарада:
Плыняй паперную белю заліла
Сымбаляў дзіўных густая чарга.

Сымбалі тыя - не пэцканіна:
Гукі схавалі яны у сябе.
Хтось галасісты, нібыта птушына,
Хтось перавагу дае малацьбе.

Гукі ўзлятаюць, танчаць увушшу,
Потым яднаюцца зноў ў ланцугі;
Я тых жывёлаў дрэсі‌раваць мушу,
Пер'я майго іх чакаюць пугі.

Я падпарадкаваў скопішча гэта,
Разам счапіў - атрымаўся радок.
Такая яна ужо, праца паэта,
Цяпер павяду іх ў нататкаў хлявок."

#Верш #Пан_які_прапаў

"Дзесьці, ў хтанічных глыбінях Сусьвету,
Ў Жаха Адвечнага цьмяным прытулку
Грае для зьмея бяз спыну санету
Атахайр Вечны на тысячы трубаў.

Зьмей той вусьцішны, нябыцьця дзіцё,
Дуба карэньне грызоча марудна
Дуб той ўрастае ў света быцьцё
Ўнізе - багі, па-над - неба і думы.

Як Атахайру патрэба ўдыхнуць,
Выкляты Ілынкір корані смокча.
Ўчэпіцца пашчаю - трусіць зямлю,
Трубы заграюць - зьмей вогнем пыхоча.

Гвіялэн-дрэва гадуе ўвесь сьвет,
Хоць таму людзі ня сьведкі.
Ноччу мажліва убачыць яго
Ў небе зіхоткія кветкі.

Дрэва трухлее, а выкляты гад
Атруту пусьціў у карнечы.
Атахайр грае цішэй і цішэй,
Ілынкір смокча мацней і мацней,
Ўхакацца можа і Вечны.

#верш
#Пан_які_прапаў

Адкуль браліся курганы?
Ці то узгадкі невядомае вайны?
Мо нашы продкі спачываюць ў глыбіні,
Дзе атачэньне - павукі ды кажаны,
Ў скляпеньнях найсівое даўніны?

Адкуль узяліся пагоркі,
Ці яны могуць пазіраці вонкі?
Чые чуваць адтуль на Радаўніцу крокі?,
Мо дзеды копяць лютасьці там гронкі,
Ўзгадаўшы на няпомлівых патомкаў?

Чаму паўстала вёска ля дрыгвы?
Куды зьнікаюць людзі ля вады?
Чаму рыбалка, што ідзе па нераты,
Шторанку бачыць дзіўныя сьляды
Ад багны да хацін балотнае слаты?

Чаму, навошта ўзьняліся халмы?
Чаму на кожным ўзвышшы цвінтары?
Чаму пусьцеюць ўсе прылеглыя дамы?
І ці было то ведама калісьці,
Ці першыя нясьведамыя - мы?

#верш
#Пан_які_прапаў

Дзідаю першага кельта працяўшы,
Легіянер ўперад рушыў, няспынны.
Ў пушчу зайшоў, што ля гораў узножжа,
Ў цёмныя зарасьці глебы валосься.
Нешта благое чакала сьмяліўцу.

Хутка схаваліся ворагі Паксу
У гушчары, быццам ведалі штосьці.
Чымся багоў невядомых іспытваць,
Лепей бы вою вяртацца да войска:
На шараговага штосьці чакала.

Вой не спыняўся, у лес прабіраўся,
Ў пошуках клятых тутэйшых друідаў,
Штосьці не як мае быць, адчуваў ён, –
Заваражоная цьмяная пушча
Рыхтык чакала на людскіх ахвяраў.

Раптам прынесла падступная ціша
Воклічы вусьцішы ад дзіданосцаў.
Легіянер пасьпяшаўся да стану;
Не давадзілася 'шчэ яму чуці
Столькі жахоцьця у голасе людзкім.

Шлях ў зваротным кірунку нібыта
Зьменіўся цалкам за сьпінай ваяцкай:
Чорнай крывёю заліта каменьне,
Хвілю таму там сандалі ступалі;
На валунах, што узьніклі адкульсьці,
Чырвань злавесная плоці парэшткаў;
Дрэвы як быццам пабольшалі ў росьце:
На стаўбунах - дужа брыдкія руны,
Той абэцады агіднай ніколі
Вочам лацінскім ня здарыла бачыць.
Ды галасы загучалі між дрэваў,
Ў рытму блюзьнерскім яны завывалі.
Вой рыхтаваўся да кепскіх навінаў.

Лісьця выклятага плот перайшоўшы,
Пе́рш-наперш ўбачыў змагар... анічога.
Там, дзе стаялі шатоў колькі сотняў,
Тлелі адно толькі рэшткі вагнішча;
Зброя пазьнікла, канёў не чуваці,
Толькі гамоніла дрэў зеляніна.
Гідкія таінствы пушча хавала
Ўнутры сябе ўжо дзясяткі стагодзьдзяў;
Нават і брыты сюды не хадзілі.

Кога прызвала дзікунскае племя
Вызнаўцам Мітры ды Марса ня зьведаць;
Той, хто чакаў, наталіўся надоўга,
Але не на за́ўжды.

#пан_які_прапаў #верш

Што грае у паэты на душы,
Як не сусьветнага этэру турбаваньні?
Чульлівы да містычных закліканьняў,
Мастак у сэрцы не цярпіць іржы.

Разнасьцежыў ён дзьверы - госьці тутай:
Пані Бяссоньніца, спадарыня Натхненьне
(хто зь іх кідаў пісьменьніцтва насеньне
дакладна невядома на'т і мне),
Пан Глузд ня тут, бо ёсьць атрутай,
Яму ўсё аб лайне ці аб вайне;
Затое спадар Досьвед ужо тут!
Заўсёды ў новай вопратцы прыходзіць,
Бо з ёймасьцю Натхненнем карагодзіць;
А тая знае, як каханачка адзеці,
Каб сам ня быў, як жмут,
ды і былі прыбраны вершы-дзеці.

Хоць іх ўсяго чацвёра: гаспадар ды госьці,
Балююць, танчаць слаўна ягамосьці!
Трункі-радкі ліюцца цераз край;
Шкада адно: пісьменьніцкі той рай
Адбыўся недзе а чацьвёртай ночы;
Бядуе творца: піша й спаць ня можа!

#пан_які_прапаў #верш #пераклад

Падрадковы пераклад летувісскае вайсковае песні "Oi Šermukšnio"

Ой, рабіна, дрэвушка, як ты ў багнішчы расла?
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, як ты ў багнішчы расла?)
Як ты ў багнішчы расла, ды ўся цвіллю парасла?
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, ды ўся цвіллю парасла?)
Ой матуля, для чаго ўзгадавала ты мяне?
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, ўзгадавала ты мяне?)
Ўзгадавала мяне ты каб аддаці ў жаўняры?
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, каб аддаці ў жаўняры)
Каб аддаці ў жаўняры ды скаваці тры трубы?
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, ды скаваці тры трубы)
Першая труба загула, калі са двара з'язджаў.
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, калі са двара з'язджаў)
Дру‌гая тады загула, калі браму праяжджаў.
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, калі браму праяжджаў)
Трэцяя труба загула, як я войска дасягаў.
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, як я войска дасягаў)
Конь мой кінуўся наперад, жаўняроў ўсіх перагнаў.
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, жаўняроў ўсіх перагнаў)
Я наперадзе скакаў, шыхт за мною паспяваў.
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, шыхт за мною паспяваў)
Адылі нам стрэўся швед, што змагаўся быццам леў.
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, швед змагаўся быццам леў)
Ў полі мы перамаглі, шведаў ўсіх пабілі мы!
(Гэй, гэй, ай-яй-яй, шведаў ўсіх пабілі мы)
Наш Хадкевіч дужым быў,
Каралём ён добрым слыў!
Гэй, гэй, ай-яй-яй,
Каралём ён добрым слыў!

#пан_які_прапаў #верш

Жыхар

Шызыя скрыні, пляскатыя стрэхі,
Што вы, труна наша ці ўратаваньне?
Вецер у студнях, трубаў гуканьне,
Крыкаў зьнямелых скажонае рэха.
Шызыя сьцены тунэляў падземных,
Цьвільлю парослыя, гнільлю пажэртыя;
Тамака, дзе паражніны разьвертыя,
Бачыў ліхтарыкі вочаў няземных.

З моманту тога зьмяніўся мой побыт,
Вочы паўсюдна за мною сачылі:
Зь вентыляцыйнае шахты глядзелі,
Ўночы у вокнах ліхтарыкі дбалі,
Зьліў рукамыйніка лупіў вачыма,
Вокны суседняга дома спачатку
Згасьлі усе, потым зноў засьвяцілі
Вочамі-лямпамі у маю спальню.

Неяк убачыў ва ўласнай я ваннай
Тое, што й заразь вяртаецца жахам:
Дужая лапа вісела пад дахам,
На сучляненьнях лапы пачварнай
Гронкамі вочы расьлі без павекаў
Сьцёбнуў па іх кулаком без кумекаў
Лапа затрэслася й зьнікла у цемры
Трубаў, напэўна, ідучых у пекла.

Ў вёсцы спыніўся
У месьце ня жыцьму
Бо, калі ў ночы,
З машынаў ды з вокнаў
Паверху трыццатага,
З люкаў ды з будак,
Зрэнкі віжуюць -
Страчваеш розум.

#пан_які_прапаў #верш

Жьíла гара,
Не чапала нікога,
Люд паспаліты
Любіў там упіцца;
Знаўцы прыйшлі:
"нікуда ні гадзіцца!"
Трэба мяняць,
рэфармоўваць трэба!
Зрэзаць, падрэзаць,
Укараціць,
Зрыць напалову
Плён паляпшэньняў;
Ў купкі тры-на-тры,
Ў магільнік рашэньняў,
Ў славутасьць
рэзальна-
стужачна-
Новую.

За штучна-натурную
Купу бяз даху
Сонейка коціцца;
Ў Божае ложа
Лошыца ложыцца;
Гіне гісторыя,
Менск памірае,
Сам паміраю.
"Яма" -
Будзе
Гара па-японску,
Сьметнік
Стане
Фудзі-па-наску.

#верш #пан_які_прапаў

Ёй

Ты, быццам поўні сьветла, песьціш,
А поглядам сьпякаеш, быццам сонца –
Красы пэрліна у стальцовым месьце,
Маіх пачуцьцяў штоначная акупоўца.

Хай хмары пазацяглі небасхіл,
Я два сьвяцілы бачу ясна, як тады,
Пашчасьціла ня ўсім спазнаць лагоду
тых сьвяціл:
Гэта, бы возеры што поўныя вады,
Глядзяць каханай вочы, што аж з тых
Часоў ня сходзяць з мае галавы.

Бо я распалены ужо, нібы паходня,
Згараю ліхтаром ўнутры, аднак
Мне не гарэць ярчэй сьвятога вогню!,
Ды не пазбавіцца ўжо тых вачэй
сьвятла!

Жыцьцё можа крутнуцца абы-як,
Агонь адужае, ці трапіць пад ваду...
Што бы ні здарылася, Муза мая, дзякуй!
З табою ў сэрцы я стварацьму і твару.

#верш #пан_які_прапаў

Я бачу боскага анёла, калі сплю,
А прачынаюся - няма салодкай здані,
Жыву я дзень: хаджу, кажу, люблю -
Чакаю доўгія гадзіны, покі стане
Насоўвацца надвечарак, тады
Я занураюся ў раку чорнай вады.
Нават ў глыбі я не магу напіцца:
Я вадкасьць удыхаю, п'ю, глытаю -
Нямае плёну. Ў вір тады сплываю,
Каб патануць ў рацэ на імя Сон
У гэты момант мусіць паявіцца
Анёл. Ўздымаю вочы - вось жа ён!
Але мне боская выява не да рэчы
Скажу хулу, прабачце, спадары:
Ён - цень ад гераіні той сустрэчы,
Красе якой пазайздрылі б бары,
Дубровы, сасьнякі й беразьнякі
(калі, вядома, ўмелі зайздрыць бы).
Я ўдзень ды ўночы ў думках ажыўляю
Яе усьмешку, і скажу, сябры:
Што мне анёл, я б пекла батагі
Цярпеў да скону сьвету, прысягаю,
За лішнюю гадзінку ля каханай!
Хоць будзе кара неба мне паганай,
Адно прашу: пакінь мне, пане Божа
Вочы - глядзець ды вусны - цалаваць
Таксама сэрца, што кахаці зможа,
Ды рукі - дарагую абдымаць.