🏴 صلّی الله علیک یا ابا عبدالله الحسین.

#نسخه_خوانی

آتش ظلمی بر اولاد پـیـمـبـر، عام شد
دل کبابِ شامی از بیدادِ اهلِ شام شد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا ارجمند، متخلص به آزاد و معروف به جنون کشمیری، فرزند میرزا عبدالغنی بیک (متخلص به قبول) از شاعران برجسته کشمیر در قرن ۱۲ هجری قمری.

📕 تذکرۀ خطی معدن الجواهر، کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

‍ #نسخه_خوانی

ادریس علیه‌السّلام، همۀ نجوم و کواکب با او به سخن آمدند.
از ماه پرسید که:
- چرا تو را نور، وقتی کم می‌شود و گاهی زیادت؟

[ماه] گفت:
- بدان که جِرمِ من سیاه است و صاف و صیقلی نه؛ و مرا هیچ نوری نیست؛ و لیکن وقتی که در مقابلۀ آفتاب باشم، بر قدر آنکه تقابل افتد، از نور او مثالی در آینۀ جِرم ( همچو صورت‌های دیگر اجسام در آینه)، پیدا شود. چون به غایت تقابل رَسَم، از حضیض هلالیّت به اوجِ بدریّت ترقّی کنم.

ادریس [علیه‌السلام] از او پرسید که:
- دوستی تو با خورشید تا چه حدّ است؟

[ماه[ گفت:
- تا به حدّی که هر وقت در خود نِگَرَم در هنگامِ تقابل، خورشید بینم؛ زیرا که مثال نور قرص خورشید در من ظاهر است، چنانکه همۀ ملاستِ سطح و صقالتِ رویِ من، مستغرق است به قبولِ نور او. پس در هر نظری که به ذات خود نِگَرَم، همه خورشید بینم، که اگر آینه را در برابر خورشید بدارند، صورتِ خورشید در او ظاهر گردد؛ و اگر تقدیر آینه را چشم بودی و در آن هنگام که در برابر آفتاب است در خود نگریستی، همه آفتاب را اگر چه آهن است، «انالشّمس» گفتی، زیرا که در خود، اِلّا آفتاب نمی‌بیند، اگر «اناالحق» گوید و «سبحان ما اعظم شأنی»، عذر او قبول واجب باشد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شیخ شهاب الدین سهروردی، لغت موران.

📕 مجموعه خطی 10180 ،مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

در دیده‌ی روزگار، نَم بایستی
یا با غمِ من صبر به‌هم بایستی

یا مایه‌ی غم چو عمر، کم بایستی
یا عمــر به اندازه‌ی غم بایستی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

امانـت‌دار نـتـوان گفت خاکِ عالَمِ دون را
که یک‌جا خورد این صاحب‌دیانت، مالِ قارون را

در این دورانِ نامردان، چنان پامال شد دانش
که در خُم دخترِ رَز، جانشین باشد فلاطون را!

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: مخلص کاشی، میرزا محمد مخلص کاشانی (متوفای 1150ق)، متخلص به مخلص، از شعرای اواخر قرن یازدهم و نیمه اول قرن دوازدهم هجری و پیرو سبک هندی است.

📕 نسخۀ خطی تذکره همیشه بهار، محفوظ در دانشگاه منچستر با شمارۀ ( Persian MS 323 ).

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 اندر خاموشی...

#نسخه_خوانی

اگر خواهی گه کارَت در نظرها صورتی گیرد
به رنگِ خامـۀ نقّـاش، مشـقِ بی‌صـدائی کن

ایضا از بزرگان گفته‌اند:

با حکیمی سخنوری می­گفت
که نداری زبان؛ همه گوشی!

هم ز حکمت بگوی چیزی. گفت:
حکمتی نیست بِهْ ز خاموشی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا سعد الدین محمد مشهدی متخلص به "راقم" از شاعران و وزرای دورۀ صفوی در قرن 11 و 12 هـ.ق.

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی..

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

وصلت از کردگار می‌خواهم
هر شبی با دلیّ و صد زاری

در فراق تو هر شبی تا روز
منم و آبِ چشـم و بـیـداری

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شعر از: خواجه غِیاثُ الدّین محمّد رَشیدی از وزیران معروف ایلخانان مغول در ایران در قرن 8 هـ.ق و فرزند خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی.

📕 جنگ خطی 487 کتابخانه لالا اسماعیل، ترکیه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 عالم از نالۀ عشّاق، مبادا خالی! (حافظ)

#نسخه_خوانی

جهـان ز روح‌فزائی نمی‌شـود خالی
به‌جاست شیشه و ساغر، اگر مسیحا رفت

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میر محمد امین شهرستانی اصفهانی، متخلص به «روح الامین» و مشهور به «میرجمله»، از شاعران و دولتمردان سده یازدهم هجری قمری.

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 خصومت الاحبّاء اصعب من عداوة الاعداء

#نسخه_خوانی

دشمن ار دشمنی کند فَنِ اوست
کار صعب است دشمنی از دوست

بد بُوَد از کسی جـفـاکاری
که از او چشم دوستی داری

هست بیگانگی از او مشکل
که شکیبا نباشد از وی دل

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: مكتبى شيرازى، متخلص به مکتبی، از خمسه سرایان معروف در اواخر قرن نهم و نيمه اول قرن دهم هجرى قمرى. این چند بیت از مثنوی لیلی و مجنون اوست که آن را به تقلید از نظامی گنجوی در ۲۱۶۰ بیت سرود.

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

آورده‌اند که ریش ظهیر فاریابی به‌غایت سرخ بود. روزی قزل ارسلان او را گفت:
- برای ریش سرخ خود چیزی در بدیهه بگو که خاتمۀ آن متضمّن حُسنِ طلبی باشد.

ظهیر، علی الفور [یعنی فورا] این ابیات گفت:

واعظی بر فراز منبر گفت
که چه [چو] پیدا شود سرایِ نهفت

ریش‌های سیاه، روزِ امید
باشد اندر پناهِ ریش‌های سفید

باز ریش سفید را ز گناه
بخشد ایزد به ریش‌های سیاه

ترکی سرخ‌ریش حاضر بود
دست در ریش زد چو این بشنود

گفت ما خود در این شمار نه‌ایم؟!
در دو گیتی به هیچ کار نه‌ایم؟!

بنده آن سرخ‌ریش مظلوم است
که ز انعامِ شاه، محروم است

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 یک مجموعه خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

در کوی امیـد، مـنـزلی باید و نیست
وز کشتهٔ عشق، حاصلی باید و نیست

گـفـتی که به صبر، کار تو نیک شود
با صبر، تو دانی که دلی باید و نیست

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: عین القضات همدانی.

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 حَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا... (رسول اکرم (ص)
پيش از آن كه مورد حسابرسى قرار گيريد، خود به حساب نفستان برسيد

#نسخه_خوانی

هو

داناترین مردم آن کس است که یکی از نزدیکانِ خود را بر افعالِ خود موکّل نماید تا هر روز او را از خطا و ثوابی که از او صادر گردد آگاه کند و او را بر استعمال اعمال قبیح و ارتکاب اطوار حَسَنه آگاه گردانَد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 یک نسخۀ خطی محفوظ در کتابخانۀ ملّی فرانسه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

گر جهودی قراضه‌ای دارد
خواجۀ مالدارِ فرزانه است!

آن‌که دین دارد و ندارد مال
گر همه بوعلی است، دیوانه است!

وله

خواجگان در زمان معزولی
همه شبلیّ و بایزید شوند

باز چون بر سر عمل آیند
همه با شمر و با یزید شوند

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: در این نسخه در ادامۀ اشعار خواجه سیف الدین محمود رجائی اصفهانی (وفات 962 ق) آمده. اما در تذکره‌هایی مانند مجمع الفصحاء و ریاض العارفین این شعر به شیخ نجم الدین کبری ( قرن 6 و 7 ق) منسوب است.

📕 نسخۀ خطی زبدة المنتخبین، محفوظ در دانشگاه میشیگان.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

میرزا جعفر منشی

عالَم همه پُر ز معنیِ بِکرِ من است
تسبیح مَلَک زمزمه‌ی ذکر من است

از بهر چه اندیـشـه‌ی بـیـهوده کـنـم؟
در فکر من است آنکه در فکر من است

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا جعفر منشی، از شعرای قزوینی قرن 11 ق.

📕 یک مجموعه خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 عَبّاسِ دوس، یا دَبس، نام گدایی مشهور در فرهنگ عرب که آوازۀ طمع‌کاری و سماجت او به داستانها و مثلهای فارسی نیز راه یافته است.

#نسخه_خوانی

درویشی نزد عباس آمد که:
- مرا در گدائی تعلیمی ده که چون به آن عمل کنم، از فقر و فاقه خلاص شوم.
[عباس دوس] گفت:
- [شکل] پنجه [دست] از کاغذ بساز بر سینۀ خود بچسبان و چهل روز تن‌برهنه در آفتاب سیر کن تا بدنت (بجز آن قسمت که کاغذ چسبیده] از تابِ آفتاب، سیاه گردد؛ و بعد از آن، به دِهِ جمعی ابلهان درآی و در مسجد ایشان سه شب احیا کن و در شب چهارم، وقت سَحَر، فریاد کن که:
«خضر علیه‌السلام را دیدم و او مرا نظر کرد و دست مبارک خود بر سینۀ من نهاد.»
چون مردم نزد تو آیند و آن نشانۀ پنجه بر سینۀ تو بینند، مرید شوند و خدمت‌ها کنند.

آن مرد آن حیله بجا آوَرْد و مردمِ یک دِهْ را مرید خود کرد و مقصود او به حصول پیوست و از جفای فقر و فاقه بازرَست.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 یک جنگ خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

ای خداوندی کز اکرام تو جاه آورده‌ام
زانکه تو دستم گرفتی، پایگاه آورده‌ام

زانکه حیّ لایموتیّ و نداری شبه و مِثل
وصفِ ذات پاک تو بی‌اشتباه آورده‌ام

لااله آورده‌ام، اثباتِ الّاالله و من
عشق الّاالله و صدقِ لااله آورده‌ام

همچو نور از نار و روز از شب، دلیلِ هستِ توست
این سپیدی را که در مویِ سیاه آورده‌ام

چار چیز آورده‌ام یا رب! که در گنجِ تو نیست
نیستیّ و حاجت و عجز و گناه آورده‌ام

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: شمس‌الدین تاج‌الشعرا محمد بن علی سمرقندی، معروف به سوزنی سمرقندی (قرن 6 هـق).

📕 یک مجموعه خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 جمع‌تان جمع باد!

#نسخه_خوانی

عادت به جمع‌بودنِ احباب کرده‌ایم
ما بو نمی‌کنیم گُلی را که دسته نیست

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا سعدالدین محمد مشهدی متخلص به «راقم» از شاعران و وزرای دورۀ صفوی در قرن 11 و 12 هـ.ق

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 قصّۀ هجران.

#نسخه_خوانی

[چند بیت گزیده]

درد و دریغا ز یار، دور شدم دور
روزم جمله شب است و شب همه دیجور

دور شدم از چه؟ از دو زلف سَمَن‌سا
دور شدم از چه؟ از دو نرگسِ مخمور

ایدون دارم به‌یادگار از آن دو
پُشتی دَرهَم‌شکسته جسمی رنجور

خواهی دانی ز دوری‌ات چه به من شد؟
تا تو ز من دور، شد دو چیز ز من دور

جسمی بَرپا بُوَد، وَلیک از او جان
چشمی بَرجا بُوَد، وَلیک از او نور

قوُتِ دلم خیزد از مُفَرّحِ یاقوت
یاقوت اندر بَدَخش و من به نشابور

قصّۀ هجران دراز باشد و غمگین
خاصه سخندان بُوَد چو عاشق مهجور

عجز بُوَد اصل عشق و من همه آنم
زاهد فاسق ‌شناس و عاشقِ مغرور

تا چه تمنّا کند ز طلعت خورشید
کِرمَکِ شب‌تاب یا که مرغکِ شب‌کور

بادت مخمور، آن دو نرگسِ سحّار
خلقی از سِحرِ آن دو نرگس، مسحور

[ متن کامل غزل در تصویر پیوست، هست.]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا محمدتقی علی آبادی مازندرانی متخلص به ابتدا «هلالی» و بعدا «صاحب» و نیز «صاحب دیوان»، متوفی در سال 1256 ق.

📕 مجموعۀ خطی محمد بن فتحعلی لواسانی، مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 حکومت و یا دولت نمی‌تواند بر قیمت‌گذاری خدمات یا کالاهای بخش خصوصی دخالت کند، مگر آنکه این قیمت‌گذاری، بر خلاف «عدالت» باشد.
بنابراین نظارت مؤثّر ( و نه دخالت) بر قیمت‌گذاری‌ها از وظایف دولت است.

#نسخه_خوانی

سزاوار است که قیمت اجناس به‌عدالت باشد؛ و هرگاه تُجّار خواهند که [در افزایش غیر عادلانۀ قیمت، بر مردم] جبر نمایند، سزاوار است که والی [یا حکومت و دولت] منع نماید ایشان را از آن.

امام على(ع) در نامه خود به مالک اشتر نخعى، آن‌گاه که او را به کارگزارىِ مصر گماشت، فرمود:
«از احتکار باز دار؛ چرا که پیامبر خدا، آن‌را منع فرمود. و باید خرید و فروش، آسان و بر موازین عدل باشد، با قیمت‌هایى که نه به فروشنده زیان رسانَد و نه به خریدار». ( نهج البلاغه/ نامۀ 53)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 مؤلف: محمد اسماعیل بن سید مهدی حسنی حسینی.

📕 نسخۀ خطی مرآة الملوک و ارشادالولاة، به شماره 162 فیروز، مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

به دشتی پایِ دل آمد به سنگم
به سنگی خورد اشکِ شیشه‌رنگم

که آمد از شکستِ رنگِ هوشم
صدای «خیر بادِ» دل به گوشم

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: در این نسخه نامشخص است.

📕 از یک مجموعه مرقعات محفوظ در کتابخانۀ ملی فرانسه.

✍️ خطاط این اثر، میرزا شرف الدین عبدالله.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺