شاها، ملکا قد فلک را

جز بهر سجود خم نکردی

بر من که پرستشت نکردم

ور ناکردم ستم نکردی

آن چیست که از بدی نکردم

و آن چیست که از کرم نکردی

گفتی که دهم سزای جرمت

چون وقت رسید هم نکردی


#شیخ_بهایی
#کشکول
بهاءالدین محمد بن حسین عاملی (۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی در بعلبک– ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان) معروف به شیخ بهایی و با نام کامل بهاءالدین محمد بن عزالدین حسین بن عبدالصمد بن شمس الدین محمد بن حسن بن محمد بن صالح حارثی همدانی عاملی جبعی (جباعی)؛ همه چیزدان، حکیم، علامهٔ فقیه، عارف، منجم، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ و دانشمند ایرانی عرب‌تبار از بعلبک در لبنان کنونی قرون دهم و یازدهم هجری بود که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات دانایی داشت، در حدود ۹۵ کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی، هنر و فیزیک بر جای مانده‌است. به پاس خدمات او به علم ستاره‌شناسی، یونسکو سال ۲۰۰۹ که مصادف با سال نجوم می‌بوده نام شیخ را در لیست مفاخر ایران ثبت کرد. او طومار شیخ بهایی را تدوین کرده‌است

صوفی‌ای را پرسیدند:
    مومن چه هنگام به بدکاری روی آورد؟
    گفت:
    آنگاه که در خویش، گمان نیکوکاری برد.
   
#کشکول شیخ بهایی

مجنون را به سر منزل لیلی گذر بود.
سنگ ها را بوسیدن آغازید
و پیشانی بر خرابه ها نهاد.
ملامتش کردند که چرا چنین میکنی؟
سوگند خورد که جز روی لیلی را نبوسیده
و جز به جمالش نگریسته است.
و در پاسخ سرود :
مگویید سر منزل وی در خاور نجد است،
چرا که هر دشتی سر منزل اوست.
او را به هر سرزمینی جایی است
و بر هر اثری ردپایی.

عارف رومی در مثنوی معنوی
به بخشی از همین معنی اشارت کرده است:

من ندیدم در میان کوی او
در در و دیوار الا روی او

بوسه گر بر در دهم لیلی بُود
خاک بر سر گر نهم لیلی بود

چون همه لیلی بود در کوی او
کوی لیلی نبوَدم جز روی او

هر زمانی صد بصر می بایدت
هر بصر را صد نظر می بایدت

تا بدان هر یک نگاهی می کنی
صد تماشای الهی می کنی

شدم به عشق تو مشهور و نیستم خوشحال
که هر که دید مرا آورد تو را به خیال

اگر دلدار جلوه کند، با کدامین چشم بینمش ؟
وی را با چشم او باید دید تا جز او به دیده نیاید


#کشکول_شیخ_بهایی

از برترین آفتها، عجب است. عجب چنانچه در حدیث آمده هلاک کننده است. پیامبر خدا می فرماید: سه چیز هلاک کننده اند: بخل پیروی شده، هوای نفس دنبال شده و عجب انسان به خودش، ابن مسعود هم گفته است: هلاکت در دو چیز است، ناامیدی و عجب.

عارفی گوید: ابن مسعود که ناامیدی و عجب را با هم جمع کرده است به این علت است که سعادت جز با کوشش بدست نمی آید. و ناامید تلاش نمی کند چون مأیوس است. و مغرور تلاش نمی کند چون تکبرش او را وامی دارد به هرچه دارد اکتفا کند.

بشربن منصور از جمله عابدان بود، روزی نمازش طولانی شد، پس از نماز متوجه شد کسی به او نگاه می کند و به حال او غبطه می خورد. به او گفت: آنچه تو از من می بینی، تو را به تعجب وادار نکند، چه اینکه ابلیس با فرشتگان سالیان طولانی زندگی کرد ولی پس از آن شد که شد.

از برخی پرسیدند: چه وقت مؤمن گنهکار می شود؟ پاسخ داد وقتی گمان کرد انسان خوبی است.

#کشکول شیخ بهایی

#حکایت

   حکیمی را گفتند:
   به هفتادسالگی نیز مال گرد آوری؟
   او گفت:
  مرد بمیرد و پس از وی مالی به دشمن بماند،
  بهتر از آنست که در زندگی به دوست نیازمند
  شود.

      مال گــــردآر در نشیمن خاک
      تا در این کهنه خاکـدان باشی
      گر بمیــری و دشمنان بخورند
      بِهْ که محتــاج دوستـان باشی

     #کشکول
     #شیخ‌بهایی


‏

در آغوشش کشیدم
و از بوی عطرش سرمست شدم،
عطری که به بوی شاخ نورسته ای میمانست
که نسیم سیرابش کرده باشد.

زیبایی تمام، غلام حلقه به گوش اوست.
و از آن است که دلها را اسیر خود کرده

ملامتگران پس از آن که
عشق، کار خویش با من کرد،
به سراغم آمدند
هر چند من نه انکار عشق میکنم،
نه پایانش می بخشم،
بگذار ملامتگر هر یاوه ای میخواهد بگوید...

مهربانا...
اگر قرار است زنده بمانم،
بگذار با هوای دوست باشد
و نیز اگر از شوق او بمیرم،
خود مراد من است...



#کشکول_شیخ_بهایی

یارب یارب به کریمی تو
به صفات کمال رحیمی تو

یارب به نبی و وصی و بتول
یارب یارب بدو سبط رسول

یارب به عبادت زین عباد
به زهادت باقر علم رشاد

یارب یارب بحق صادق
بحق موسی بحق صادق

یارب یارب برضا شه دین
آن ثامن ضامن اهل یقین

یارب به تقی و مقاماتش
یارب به نقی و کراماتش

یارب به حسن شه بحر و بر
بهدایت مهدی دین پرور

کاین بنده ی مجرم عاصی را
وین غرقه ی بحر معاصی را

از قید علایق جسمانی
و زبند وساوس شیطانی

لطفی بنما و خلاصش کن
وز اهل کرامت خاصش کن

#شیخ_بهایی
#کشکول

بهاء الدین محمد عاملی مشهور به شیخ بهایی از دانشمندان بنام عهد شاه عباس صفوی است. وی در سال ۹۵۳ هجری قمری در بعلبک متولد شد. در ۱۳ سالگی همراه پدرش به ایران مهاجرت کرد. وی تألیفاتی به فارسی و عربی دارد که مجموعهٔ آنها به ۸۸ کتاب و رساله بالغ می‌شود. از آثار او می‌توان به کشکول، دیوان غزلیات، جامع عباسی (در فقه)، خلاصةالحساب، تشریح الافلاک و دو مثنوی معروف «نان و حلوا» و «شیر و شکر» اشاره کرد. وی در سال ۱۰۳۰ هجری قمری در اصفهان دار فانی را وداع گفت. جنازهٔ او را به مشهد انتقال دادند و در مسجد گوهرشاد دفن کردند.

بزرگان عرب پدر قیس مجنون را گفتند که:
مجنون را به مکه بَرد و طواف دهد
و از خدا خواهد که وی را از ابتلای آتش عافیت دهد.

پدر چنان کرد و هنگامی که به منا بودند،
ناگهان زنی خواهر خویش لیلی نام را با فریاد خواند

مجنون چنان بیهوش افتاد که پدر پنداشت مرده است.
اما ساعتی بعد که بهوش آمد، چنین خواند:

او بی آن که داند شوق دل ما را برانگیخت،
و با این نام پرنده ای را که
گویی در دل من بود،
به پرواز درآورد




#کشکول_شیخ_بهایی

‍



بزرگان عرب پدر قیس مجنون را گفتند که:
مجنون را به مکه بَرد و طواف دهد
و از خدا خواهد که وی را از ابتلای آتش عافیت دهد.

پدر چنان کرد و هنگامی که به منا بودند،
ناگهان زنی خواهر خویش لیلی نام را با فریاد خواند

مجنون چنان بیهوش افتاد که پدر پنداشت مرده است.
اما ساعتی بعد که بهوش آمد، چنین خواند:

او بی آن که داند شوق دل ما را برانگیخت،
و با این نام پرنده ای را که
گویی در دل من بود،
به پرواز درآورد




#کشکول_شیخ_بهایی

جان مرا عشق های پراکنده بود
و چون چشمم به "جمال تو" افتاد همه را از یاد بردم

این بود که دیگران
به من حسد ورزیدند
و چون تو "مولای" من شدی
من مولای همگان شدم
دین و دنیا را به مردم واگذاشتم

و به "یاد" تو پرداختم
ای دین و دنیای من.....

#حلاج
#کشکول شیخ بهایی

شیخ‌بایزید بسطامی گفت:

زاهد آن نیست که مالکِ چیزی نباشد؛ زاهد آن است که چیزی مالکِ او نباشد.



#کشکول_شیخ‌بهایی
.

ابونُواس را پس از وفاتش به خواب دیدند.
پرسیدندش، خداوند با تو چه کرد؟

گفت: مرا بیامرزید و از گناهانم به سببِ
این دو بیت که سروده بودم، درگذشت:

من کیستم که اگر گناهی کنم، پروردگار نیامرزدم؟
زمانی که از آدمیزادگان چشمِ بخشش هست،
چگونه به آمرزش از پروردگار امید نداشته‌باشم؟


#کشکول_شیخ_بهایی

حکایت

عبدالملك بن مروان به هنگام مرگ ، از كاخش ، جامه شویی را كه لباس هاى شسته شده را به زمين مى زد، نگاه كرد و گفت :
اى كاش من لباسشو بودم و عهده دار خلافت نشده بودم !
پس سخنش به (ابو حازم ) رسيد و در پاسخ گفت : سپاس پروردگار را كه آنان را درمرتبه اى قرار داد كه چون مرگشان فرا رسيد، آرزوى آن كنند كه در مقامى باشند كه ما در آنيم و چون مرگ ما فرا رسد، آرزو نكنيم كه در مقام آنان باشيم

#کشکول
#شیخ_بهایی

#آثار_و_تالیفات

#مثنوی_سوانح_الحجاز (نان و حلوا)

این کتاب آمیخته‌ای از مواعظ، طنز، حکایت، تمثیلو لطایف عرفانی و معارف برین بشری است. با زبانی روان و دلنشین. نان و حلوا ترسیمی است از ریاکاری، تلبیس و غرور به مال و منال و عنوان و منصب دنیایی. بهایی در یکی از بخش‌های این مثنوی به دوری از سلاطین که خود آن را از نزدیک تجربه کرده بود اشاره می‌کند، چرا که قرب شاهان غارت دل و دین را در پی دارد. در مجموع، مثنوی نان و حلوا از جمله آثار بهائی است که در تبیین دیدگاه و اندیشه سیاسی او می‌توان بدان استناد کرد.

#کشکول

مقالهٔ اصلی: کشکول شیخ بهایی

نامدارترین اثر بهاءالدین عاملی، الکشکول، معروف به کشکول شیخ بهایی است که مجموعه گرانسنگی از علوم و معارف مختلف و آینه معلومات و مشرب او محسوب می‌شود. این کتاب به‌صورت جُنگی آزاد، شامل شعرها و نثرهای مورد علاقه بهایی است که برخی از خود وی و برخی نیز گردآوری او از دیوان‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌اش بوده‌اند. این مطالب اغلب بی‌هیچ نظم خاصی به دنبال هم آمده‌اند؛ ولی بیش از سایر تألیفاتش خواننده را به ضمیر فکری او نزدیک می‌کند.

#حکایت

افلاطون گفت: پادشاه چونان نهر است و امیرانش چون جویباران. اگر آب نهر گوارا بود، آب جویباران نیز گواراست و اگر آب نهر شور بود، آب جویباران نیز شور بود.

نیز گفت: شاه را شایسته نیست که پیش از آن که هیبت وی در دل یارانش جای کند، خواهان محبت ایشان بود، چه پس از جای کردن هیبت او، با کمترین مؤونتی محبت ایشان را به دست آرد. اما اگر پیش از آن، محبت ایشان خواهد، نه بر او گرد شوند و نه تواند ایشان را ضبط کند.

#کشکول_شیخ_بهایی

#حکایت

پیرمردی بر خر خویش سوار بود و با حرکت خر،
خویش را به سختی می‌جنباند چنان که
برای رسیدن شتاب دارد. در راه به
ظریفی برخورد و او را پرسید:
ای فلان! تا فلان روستا چه قدر راه است؟
گفت: سه فرسنگ.
گفت: به چه مدت آنجا رسم ؟
گفت: تو پس از یک ساعت و خرت پس از دو روز.


#کشکول
#شیخ_بهائی

#حکایت

پیرمردی بر خر خویش سوار بود و با حرکت خر،
خویش را به سختی می‌جنباند چنان که
برای رسیدن شتاب دارد. در راه به
ظریفی برخورد و او را پرسید:
ای فلان! تا فلان روستا چه قدر راه است؟
گفت: سه فرسنگ.
گفت: به چه مدت آنجا رسم ؟
گفت: تو پس از یک ساعت و خرت پس از دو روز.


#کشکول
#شیخ_بهائی

#حکایت

پیرمردی بر خر خویش سوار بود و با حرکت خر،
خویش را به سختی می‌جنباند چنان که
برای رسیدن شتاب دارد. در راه به
ظریفی برخورد و او را پرسید:
ای فلان! تا فلان روستا چه قدر راه است؟
گفت: سه فرسنگ.
گفت: به چه مدت آنجا رسم ؟
گفت: تو پس از یک ساعت و خرت پس از دو روز.


#کشکول
#شیخ_بهائی

#حکایت

افلاطون گفت: پادشاه چونان نهر است و امیرانش چون جویباران. اگر آب نهر گوارا بود، آب جویباران نیز گواراست و اگر آب نهر شور بود، آب جویباران نیز شور بود.

نیز گفت: شاه را شایسته نیست که پیش از آن که هیبت وی در دل یارانش جای کند، خواهان محبت ایشان بود، چه پس از جای کردن هیبت او، با کمترین مؤونتی محبت ایشان را به دست آرد. اما اگر پیش از آن، محبت ایشان خواهد، نه بر او گرد شوند و نه تواند ایشان را ضبط کند.

#کشکول_شیخ_بهایی

#حکایت

پیرمردی بر خر خویش سوار بود و با حرکت خر،
خویش را به سختی می‌جنباند چنان که
برای رسیدن شتاب دارد. در راه به
ظریفی برخورد و او را پرسید:
ای فلان! تا فلان روستا چه قدر راه است؟
گفت: سه فرسنگ.
گفت: به چه مدت آنجا رسم ؟
گفت: تو پس از یک ساعت و خرت پس از دو روز.


#کشکول
#شیخ_بهائی