۶ امرداد زادروز #استادمهدی_خالدی
آهنگساز و نوازنده ویلون
خالدی نخستین نوازندهای بود که بعد از صبا در رادیو ایران ویلون تکی نواخت.
او در نواختن ویلون سبکینو و خاص ابداع کرد و الگوی قدیمی اجرای موسیقی ایرانی را بهم زد. او بهجای روال پیش درآمد، آواز، تصنیف و رنگ، تصنیفهایی ساخت که اول دوبند شعر همراه با آهنگ در آغاز برنامه خوانده میشد، سپس خواننده تصنیف را میخواند و بعد یک قطعه آواز با ساز سلو اجرا میکرد و در نهایت برنامه با همان تصنیف خاتمه مییافت. همین نوآوری توجه و علاقه مردم را برانگیخت و باعث شهرت و محبوبیت آهنگهای او شد. در آهنگسازی چهارمضراب شور معروف به چهارمضراب خالدی و چهارمضراب سلمک را انحصاری خود ساخت.
وی که پدربزرگ مادریاش نیزن دربار ناصرالدینشاه بود، علاقهاش بهموسیقی باعث شد که پدرش در ۱۶ سالگی او را نزد ابوالحسن صبا ببرد که با او دوستی داشت. او طی یک سال و نیم آموزش ویلون و موسیقی ایرانی را نزد صبا فراگرفت و کمی بعد جزو هنرمندان شناخته شده عرصه موسیقی شد. وی همچنین از هنرمندانی چون روحاله خالقی، حسین یاحقی، حسین خالدی، و حبیب اسماعیلی هم استفاده کرد. با افتتاح رادیو در سال ۱۳۱۹ صبا او را بهعنوان نوازنده ویلون به ارکستر رادیو معرفی کرد و بهزودی هرهفته دو برنامه رادیویی در اختیارش قرارگرفت. او سال ۱۳۳۴ بهمقام سرپرستی موسیقی رادیو ایران رسید و باهمکاری بنان ۶ ارکستر برای رادیو تشکیل داد. در این ارکسترها خوانندگان و نوازندگان مختلف شرکت داشتند و رهبری آنها بهعهده خود وی بود. او تعداد آهنگهایی که ساخت و از رادیو پخش شده بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ آهنگ است و ۷۰ آهنگ نیز برای برنامه گلها ساخت.
وی در نواختن ویلون در کنار سبک صبا و حسین یاحقی، سبک ویژهای مخصوص بهخود ابداع کرد که در آن توجه به آرشه کشی بیش از پنجه مهم بود. او علاقه زیادی به آهنگهای فولکلور و محلی داشت و از آنها بهعنوان منبع الهام بسیاری از آهنگهایش مثل رعنا جان و آی بانو استفاده کرد.
در طی سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۳۴۳ بهدعوت شبکههای رادیویی کشورهای همسایه سفرهای متعددی را جهت اجرا و شناساندن موسیقی ایرانی انجام داد. سال ۱۳۲۴ بهدعوت شبکه رادیویی هندوستان همراه با بدیع زاده، علیاکبر پروانه، کاموسی و علی زاهدی بهدهلی رفت و باعث رونق برنامههای فارسی رادیو دهلی شد تا جاییکه یکسال بعد رادیو هندوستان برای ضبط نمونههای موسیقی ایرانی بر روی صفحه از او دعوت کرد و او بههمراه تعدادی از بهترین هنرمندان آن روزگار بههند رفت و ۱۵۰ صفحه از آهنگهای ایرانی را ضبط کردند. سال ۱۳۲۴ نیز بهدعوت دولت افغانستان و رادیو کابل بهعنوان سرپرست هیأتی از هنرمندان چون حسین قوامی، جلیل شهناز، مجید نجاحی، انوشیروان روحانی و حسین همدانیان بهکابل رفت و ۹ برنامه اجرا کردند که مورد توجه بسیار قرارگرفت. کمی پس از آن دولت شوروی هم از هنرمندان رادیو ایران دعوت کرد و این بار نیز خالدی بهعنوان سرپرست هیئتی که اعضایش فرهنگ شریف، جهانگیر ملک و ناصر مسعودی بودند بهباکو و مسکو رفتند و برنامههای گوناگونی اجرا کردند.
در دهه ۳۰ با اینکه سینما در ایران نوپا و فاقد تکنیکهای لازم بود، اما بهدعوت فیلمسازان برای فیلمهایشان آهنگ ساخت که اسامی برخی از این فیلمها عبارتند از: زندانی امیر، طوفان زندگی، شرمسار و مادر. آشنایی خالدی با دلکش و تشکیل مثلث خالدی، دلکش و نواب صفا باعث شد که همراه با هم تعدادی از بهترین آهنگهای ایرانی همچون آمد نوبهار، داغ لاله، رفتی و رفتم و دل غافل پدیدار شود. خالدی حدود ۸۰ آهنگ برای دلکش ساخت.
او در طی دوران آهنگسازی با شعرایی همچون رهی معیری، بیژن ترقی، نواب صفا، معینی کرمانشاهی، حسین مسرور، ابوالقاسم حالت، سایه، گلگلاب، سهیلی، پرویز خطیبی و نادرپور همکاری کرد. حدود ۸۰ آهنگ نیز بر روی اشعار متقدمین همچون حافظ و سعدی ساختهاست. اسامی برخی از خوانندگانی که آهنگهای او را خواندهاند عبارتند از: دلکش، ملوک ضرابی، روحبخش، بنان و قوامی.
مهدی خالدی در ۷۱ سالگی درگذشت و در ابنبابویه بهخاک سپرده شد. از او سه فرزند به نامهای نشاط، مهرداد و شهرزاد بهیادگار ماندهاست.
آهنگساز و نوازنده ویلون
خالدی نخستین نوازندهای بود که بعد از صبا در رادیو ایران ویلون تکی نواخت.
او در نواختن ویلون سبکینو و خاص ابداع کرد و الگوی قدیمی اجرای موسیقی ایرانی را بهم زد. او بهجای روال پیش درآمد، آواز، تصنیف و رنگ، تصنیفهایی ساخت که اول دوبند شعر همراه با آهنگ در آغاز برنامه خوانده میشد، سپس خواننده تصنیف را میخواند و بعد یک قطعه آواز با ساز سلو اجرا میکرد و در نهایت برنامه با همان تصنیف خاتمه مییافت. همین نوآوری توجه و علاقه مردم را برانگیخت و باعث شهرت و محبوبیت آهنگهای او شد. در آهنگسازی چهارمضراب شور معروف به چهارمضراب خالدی و چهارمضراب سلمک را انحصاری خود ساخت.
وی که پدربزرگ مادریاش نیزن دربار ناصرالدینشاه بود، علاقهاش بهموسیقی باعث شد که پدرش در ۱۶ سالگی او را نزد ابوالحسن صبا ببرد که با او دوستی داشت. او طی یک سال و نیم آموزش ویلون و موسیقی ایرانی را نزد صبا فراگرفت و کمی بعد جزو هنرمندان شناخته شده عرصه موسیقی شد. وی همچنین از هنرمندانی چون روحاله خالقی، حسین یاحقی، حسین خالدی، و حبیب اسماعیلی هم استفاده کرد. با افتتاح رادیو در سال ۱۳۱۹ صبا او را بهعنوان نوازنده ویلون به ارکستر رادیو معرفی کرد و بهزودی هرهفته دو برنامه رادیویی در اختیارش قرارگرفت. او سال ۱۳۳۴ بهمقام سرپرستی موسیقی رادیو ایران رسید و باهمکاری بنان ۶ ارکستر برای رادیو تشکیل داد. در این ارکسترها خوانندگان و نوازندگان مختلف شرکت داشتند و رهبری آنها بهعهده خود وی بود. او تعداد آهنگهایی که ساخت و از رادیو پخش شده بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ آهنگ است و ۷۰ آهنگ نیز برای برنامه گلها ساخت.
وی در نواختن ویلون در کنار سبک صبا و حسین یاحقی، سبک ویژهای مخصوص بهخود ابداع کرد که در آن توجه به آرشه کشی بیش از پنجه مهم بود. او علاقه زیادی به آهنگهای فولکلور و محلی داشت و از آنها بهعنوان منبع الهام بسیاری از آهنگهایش مثل رعنا جان و آی بانو استفاده کرد.
در طی سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۳۴۳ بهدعوت شبکههای رادیویی کشورهای همسایه سفرهای متعددی را جهت اجرا و شناساندن موسیقی ایرانی انجام داد. سال ۱۳۲۴ بهدعوت شبکه رادیویی هندوستان همراه با بدیع زاده، علیاکبر پروانه، کاموسی و علی زاهدی بهدهلی رفت و باعث رونق برنامههای فارسی رادیو دهلی شد تا جاییکه یکسال بعد رادیو هندوستان برای ضبط نمونههای موسیقی ایرانی بر روی صفحه از او دعوت کرد و او بههمراه تعدادی از بهترین هنرمندان آن روزگار بههند رفت و ۱۵۰ صفحه از آهنگهای ایرانی را ضبط کردند. سال ۱۳۲۴ نیز بهدعوت دولت افغانستان و رادیو کابل بهعنوان سرپرست هیأتی از هنرمندان چون حسین قوامی، جلیل شهناز، مجید نجاحی، انوشیروان روحانی و حسین همدانیان بهکابل رفت و ۹ برنامه اجرا کردند که مورد توجه بسیار قرارگرفت. کمی پس از آن دولت شوروی هم از هنرمندان رادیو ایران دعوت کرد و این بار نیز خالدی بهعنوان سرپرست هیئتی که اعضایش فرهنگ شریف، جهانگیر ملک و ناصر مسعودی بودند بهباکو و مسکو رفتند و برنامههای گوناگونی اجرا کردند.
در دهه ۳۰ با اینکه سینما در ایران نوپا و فاقد تکنیکهای لازم بود، اما بهدعوت فیلمسازان برای فیلمهایشان آهنگ ساخت که اسامی برخی از این فیلمها عبارتند از: زندانی امیر، طوفان زندگی، شرمسار و مادر. آشنایی خالدی با دلکش و تشکیل مثلث خالدی، دلکش و نواب صفا باعث شد که همراه با هم تعدادی از بهترین آهنگهای ایرانی همچون آمد نوبهار، داغ لاله، رفتی و رفتم و دل غافل پدیدار شود. خالدی حدود ۸۰ آهنگ برای دلکش ساخت.
او در طی دوران آهنگسازی با شعرایی همچون رهی معیری، بیژن ترقی، نواب صفا، معینی کرمانشاهی، حسین مسرور، ابوالقاسم حالت، سایه، گلگلاب، سهیلی، پرویز خطیبی و نادرپور همکاری کرد. حدود ۸۰ آهنگ نیز بر روی اشعار متقدمین همچون حافظ و سعدی ساختهاست. اسامی برخی از خوانندگانی که آهنگهای او را خواندهاند عبارتند از: دلکش، ملوک ضرابی، روحبخش، بنان و قوامی.
مهدی خالدی در ۷۱ سالگی درگذشت و در ابنبابویه بهخاک سپرده شد. از او سه فرزند به نامهای نشاط، مهرداد و شهرزاد بهیادگار ماندهاست.
خاطرات #استادمهدی_خالدی
مهدی خالدی آن چنان در نوازندگی ویلن کوشا و علاقمندانه شاگردی صبا را پی گیری میکرد که در حالیکه بسیار جوان بود مرحوم #استادصبا او را برای تکنوازی ویلن به رادیو معرفی می کند.
استاد خالدی:با حضور استادم در شورایی به ریاست مین باشیان و عضویت سروان آژنگ،عبدالحسین خان شهنازی ،حبیب سماعی ،مرتضی نی داود و رضا روانبخش از من آزمایش به عمل آمد.پس از این آزمایش دشوار ،هیات داوران که هریک در فن خود از استادان مسلم موسیقی ملی بودند خطاب به استادم اظهار داشتند:
«آقای صبا به خاطر چنین شاگردی که تربیت کرده اید به شما تبریک می گوییم.»از آن تاریخ بود که علاوه بر عضویت رسمی در ارکستر اجازه تکنوازی هم به من داده شد.
#تقی_روحانی در یک گفتگوی رادیویی از #استادصبا می خواهد که برترین شاگرد خودش را نام ببرد استاد جواب میدهد:
«من شاگردان زیادی داشته ام.ولی این جامعه است که قضاوت خواهد کرد،کدام یک از آنها برتر از دیگران است،مع ذالک «مهدی» چیز دیگری بود.این مهدی همان #مهدی_خالدی است که در نوجوانی به خدمت استاد صبا رسید و افتخار شاگردی او را یافت.
مهدی خالدی آن چنان در نوازندگی ویلن کوشا و علاقمندانه شاگردی صبا را پی گیری میکرد که در حالیکه بسیار جوان بود مرحوم #استادصبا او را برای تکنوازی ویلن به رادیو معرفی می کند.
استاد خالدی:با حضور استادم در شورایی به ریاست مین باشیان و عضویت سروان آژنگ،عبدالحسین خان شهنازی ،حبیب سماعی ،مرتضی نی داود و رضا روانبخش از من آزمایش به عمل آمد.پس از این آزمایش دشوار ،هیات داوران که هریک در فن خود از استادان مسلم موسیقی ملی بودند خطاب به استادم اظهار داشتند:
«آقای صبا به خاطر چنین شاگردی که تربیت کرده اید به شما تبریک می گوییم.»از آن تاریخ بود که علاوه بر عضویت رسمی در ارکستر اجازه تکنوازی هم به من داده شد.
#تقی_روحانی در یک گفتگوی رادیویی از #استادصبا می خواهد که برترین شاگرد خودش را نام ببرد استاد جواب میدهد:
«من شاگردان زیادی داشته ام.ولی این جامعه است که قضاوت خواهد کرد،کدام یک از آنها برتر از دیگران است،مع ذالک «مهدی» چیز دیگری بود.این مهدی همان #مهدی_خالدی است که در نوجوانی به خدمت استاد صبا رسید و افتخار شاگردی او را یافت.