حکیمی را پرسیدند: چندین درخت نامور که خدای عزوجل آفریده است و برومند، هیچ‌ یک را آزاد نخوانده‌اند مگر سرو را که ثمره‌ای ندارد. درین چه حکمت است؟ گفت: هر درختی را ثمره معین است که به وقتی معلوم به وجود آن تازه آید و گاهی به عدم آن پژمرده شود و سرو را هیچ از این نیست و همه وقتی خوشست و این است صفت آزادگان.

#گلستان سعدی، باب هشتم
#حضرت_سعدی

#حکایت

صحبت یاران دمشقم ملالتی پیش آمده بود. سر در بیابان قدس نهادم و با حیوانات انس گرفتم تا وقتی که اسیر قید فرنگ شدم و در خندق طرابلس با جهودانم به کار گل داشتند.
یکی از رؤسای حلب که سابقه معرفتی میان ما بود گذر کرد و بشناخت .... بر حالت من رحمت آورد و به ده دینارم از قید فرنگ خلاص داد و با خود به حلب برد و دختری داشت که به عقد نکاح من در آورد به کاوین صد دینار. مدتی بر آمد. اتفاقاً دختری بد خوی، ستیزه جوی نا فرمانبردار بود. زبان درازی کردن گرفت و عیش مرا منغص داشتن. چنانکه گفته اند:

         زن بد در سرای مرد نکو    
        هم در این عالم است دوزخ او
         زینهار از قرین بد زنهـار     
        وَقِنــــــــا ربَّنـــا عَــذاب النـَّــار

... باری زبان تعنت دراز کرده همی گفت : تو آن نیستی که پدر من تو را از قید فرنگ به ده دینار خلاص داد؟ گفتم بلی، به ده دینارم از قید فرنگ خلاص کرد و به صد دینار در دست تو گرفتار.

        شنیـدم گوســـفـندی را بزرگـــی         
        رهانید از دهان و دست گـرگی
       شبانگه کارد بر حلقش  بـمـــالید      
       روان گوســـفند از وی  بنــالید:
       که از چنگال گــرگم در ربودی      
       چو دیدم عاقبت گـرگم تو بودی 

#گلستان_سعدی

#سعدیا
مرد نکو نام نمیرد هرگز  !

اردیبهشت زیبا هر سال با نام و یاد سعدی بزرگ از راه می‌رسد.

غزل در خانواده‌های ایرانی با نام حافظ یاد می‌شود. اهل عرفان و تَصوّف دل در گروِ مولانا جلال‌الدین بلخی و عطار نیشابوری دارند.
ولی سعدی کمتر با غزل یاد می‌شود.

بوستان و گلستانش پیوسته در یادهاست و قبل از ایجاد آموزش و پرورشِ نوین در ایران، در مکتب‌ خانه‌های سنتی تدریس می‌شده و از این طریق در فرهنگِ شهروندان ایرانی رخنه دارد و هم‌اکنون هم کتبِ ادبیات با مَطلع #گلستان_سعدی افتتاح می‌شود.

برای غزل دوباره باید به کوچه سعدی سر زد. سعدی شاعری دست‌یافتنی‌ است. در عین جایگاه و منزلت فرهنگی و معرفتی که دارد از جنس مردم کوچه و بازار است. هر جوان، میانسال و پیری در غزلیات سعدی وصف حال خود را می‌یابد و هر بیتش یک حس درونی و زیبای انسانی را واگویه می‌کند.

غزل سعدی با موسیقی عجین است و موسیقی از واژه به واژه‌اش نواخته می‌شود و سپاسگزارم، استاد شجریان و همایونِ عزیز که با نوای داوودی خود، سعدی و غزلیات سعدی را به ما بازشناساندید ...

طلوع اردیبهشت قشنگ و
روز بزرگداشت #سعدیِ جان
گرامی باد

فرّاش باد صبا را گفته تا فرش زمرّدی بگسترد و دایهٔ ابر بهاری را فرموده تا بنات نبات در مهد زمین بپرورد. درختان را به خلعت نوروزی قبای سبز ورق در بر گرفته و اطفال شاخ را به قدوم موسم ربیع کلاه شکوفه بر سر نهاده. عصاره نالی به قدرت او شهد فایق شده و تخم خرمایی به تربیتش نخل باسق گشته.

ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند

تا تو نانی به کف آریّ و به غفلت نخوری

همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار

شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری

  #گلستان_سعدی

گر کسی وصف او ز من پرسد
بیدل از بی نشان چگوید باز

عاشقان کشتگان معشوقند
بر نیاید ز کشتگان آواز

#گلستان_سعدی
_دیباچه

یکی از حکما پسر را نهی همی‌کرد از بسیار خوردن که سیری مردم را رنجور کند.
گفت: ای پدر! گرسنگی خلق را بکشد، نشنیده‌ای که ظریفان گفته‌اند به سیری مردن به که گرسنگی بردن.
گفت: اندازه نگهدار، کُلوا وَ اشرَبوا وَ لا تُسْرِفوا.
نه چندان بخور کز دهانت بر آید
نه چندان که از ضعف جانت بر آید
با آن که در وجود طعام است عیش نفس
رنج آورد طعام که بیش از قدر بود
گر گلشکر خوری به تکلف زیان کند
ور نان خشک دیر خوری گلشکر بود
رنجوری را گفتند: دلت چه می‌خواهد؟
گفت: آن که دلم چیزی نخواهد.
معده چو کج گشت و شکم درد خاست
سود ندارد همه اسباب راست

#گلستان_سعدی

‏یکی از ملوکِ بی‌انصاف، پارسایی را پرسید که از عبادت‌ها کدام فاضل‌ترست؟
گفت: تو را خواب نیمروز؛ تا در آن یک‌نفس خلق را نیازاری.

#گلستان سعدی

صیادی ضعیف را ماهی قوی به دام اندر افتاد. طاقت حفظ آن نداشت، ماهی بر او غالب آمد و دام از دستش در ربود و برفت.

شد غلامی که آب جوی آرد
جوی آب آمد و غلام ببرد!

دام هر بار ماهی آوردی
ماهی این بار رفت و دام ببرد

دیگر صیادان دریغ خوردند و ملامتش کردند که چنین صیدی در دامت افتاد و ندانستی نگاه داشتن. گفت: ای برادران، چه توان کردن؟، مرا روزی نبود و ماهی را همچنان روزی مانده بود. صیاد بی روزی در دجله نگیرد و ماهی بی اجل بر خشک نمیرد.

#گلستان_سعدی 📚
باب سوم؛ در فضیلت قناعت

.
        ور هنری داری و هفتاد عیب
                  دوست نبیند
             به جز آن یک هنر

             #گلستان_سعدی

"غافلی را شنیدم که خانه رعیت خراب کردی تا خزانه سلطان آباد کند بی خبر از قول حکیمان که گفته‌اند هر که خدای را عزّ و جلّ بیازارد تا دل خلقی به دست آرد خداوند تعالی همان خلق را بر او گمارد تا دمار از روزگارش بر آرد

آتش سوزان نکند با سپند

آنچه کند دود دل دردمند

سر جمله حیوانات گویند که شیر است و اذلّ جانوران خر و به اتفاق خر باربر به که شیر مردم در

مسکین خر اگر چه بی تمیز است

چون بار همی‌برد عزیز است

گاوان و خران بار بردار

به ز آدمیان مردم آزار

باز آمدیم به حکایت وزیر غافل، ملک را ذمائم اخلاق او به قرائن معلوم شد در شکنجه کشید و به انواع عقوبت بکشت

حاصل نشود رضای سلطان
تا خاطر بندگان نجویی
خواهی که خدای بر تو بخشد
با خلق خدای کن نکویی
آورده‌اند که یکی از ستم دیدگان بر سر او بگذشت و در حال تباه او تأمل کرد و گفت
نه هر که قوّت بازوی منصبی دارد
به سلطنت بخورد مال مردمان به گزاف
توان به حلق فرو بردن استخوان درشت
ولی شکم بدرد چون بگیرد اندر ناف
نماند ستمکار بد روزگار
بماند بر او لعنت پایدار"


#حکایت
#گلستان_سعدی

حکایتی از #گلستان_سعدی به قلم "ســاده و روان"

يك طوطى را با يک كلاغ در قفسی قرار دادند طوطى همیشه از زشتى كلاغ رنج مى‌برد و مى‌گفت: اين چه صورت زشت و قيافه خشن و منظره نفرین شده و اندام درهم ریخته است؟

على الصباح به روى تو هر كه برخيزد
صباح روز سلامت بر او مسا باشد

جالب اینجاست که كلاغ نيز از همنشينى با طوطى به تنگ آمده بود و از روى تعجب با خود مى‌گفت: "لاحول ولا قوة الا باالله" همواره ناله مى‌كرد و بر اثر شدت افسوس دستهايش را به هم مى‌ماليد و از نگون‌بختى و اقبال بد و روزگار ناپايدار شكوه مى‌كرد و مى‌گفت:
شايسته من آن بود كه همراه با كلاغى بر روى ديوار باغى با ناز و كرشمه راه مى‌رفتم.

پارسا را بس اين قدر زندان
كه بود هم طويله رندان

آرى من چه كردم كه بر اثر مجازات آن با چنين ابلهى خود خواه، ناجنس، بی‌عقل همنشين و همكاسه شده‌ام و گرفتار چنين بندى گشته‌ام.

كس نيايد به پاى ديوارى
كه بر آن صورتت نگار كنند
گر تو را در بهشت باشد جاى
ديگران دوزخ اختيار كنند

جناب سعدی می‌گوید: اين مثال را از اين رو در اينجا آوردم تا بدانى كه هر اندازه كه دانا از نادان نفرت دارد، صد برابر آن نادان از دانا وحشت دارد.

زاهدى در سماع رندان بود
زان ميان گفت شاهدى بلخى
گر ملولى ز ما ترش منشين
كه تو هم در ميان ما تلخی

حکایتی از #گلستان_سعدی به قلم "ســاده و روان"

يك طوطى را با يک كلاغ در قفسی قرار دادند طوطى همیشه از زشتى كلاغ رنج مى‌برد و مى‌گفت: اين چه صورت زشت و قيافه خشن و منظره نفرین شده و اندام درهم ریخته است؟

على الصباح به روى تو هر كه برخيزد
صباح روز سلامت بر او مسا باشد

جالب اینجاست که كلاغ نيز از همنشينى با طوطى به تنگ آمده بود و از روى تعجب با خود مى‌گفت: "لاحول ولا قوة الا باالله" همواره ناله مى‌كرد و بر اثر شدت افسوس دستهايش را به هم مى‌ماليد و از نگون‌بختى و اقبال بد و روزگار ناپايدار شكوه مى‌كرد و مى‌گفت:
شايسته من آن بود كه همراه با كلاغى بر روى ديوار باغى با ناز و كرشمه راه مى‌رفتم.

پارسا را بس اين قدر زندان
كه بود هم طويله رندان

آرى من چه كردم كه بر اثر مجازات آن با چنين ابلهى خود خواه، ناجنس، بی‌عقل همنشين و همكاسه شده‌ام و گرفتار چنين بندى گشته‌ام.

كس نيايد به پاى ديوارى
كه بر آن صورتت نگار كنند
گر تو را در بهشت باشد جاى
ديگران دوزخ اختيار كنند

جناب سعدی می‌گوید: اين مثال را از اين رو در اينجا آوردم تا بدانى كه هر اندازه كه دانا از نادان نفرت دارد، صد برابر آن نادان از دانا وحشت دارد.

   زاهدى در سماع رندان بود
  زان ميان گفت شاهدى بلخى
  گر ملولى ز ما ترش منشين
  كه تو هم در ميان ما تلخی

هر جا که گُل است خار است؛
و با خَمر خُمار است؛
و بر سر گنج مار است؛
و آنجا که دُرّ شاهوار است نهنگ مردم خوار است.

لذت عیش دنیا را لَدْغه‌ی اجل در پس است و نعیم بهشت را دیوار مَکارِه در پیش.
نظر نکنی در بوستان که بید مشک است و چوب خشک؟

#گلستان_سعدی

هر جا که گُل است خار است؛
و با خَمر خُمار است؛
و بر سر گنج مار است؛
و آنجا که دُرّ شاهوار است نهنگ مردم خوار است.

لذت عیش دنیا را لَدْغه‌ی اجل در پس است و نعیم بهشت را دیوار مَکارِه در پیش.
نظر نکنی در بوستان که بید مشک است و چوب خشک؟

#گلستان_سعدی

باران رحمت بی حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بی دریغش
همه جا کشیده پرده ناموس بندگان به گناه فاحش ندرد
و وظیفه روزی خواران به خطای منکر نبرد

ای کریمی که از خزانه غیب
گبر و ترسا وظیفه خور داری

دوستان را کجا کنی محروم
تو که با دشمنان نظر داری


فرّاش باد صبا را گفته تا فرش زمرّدین بگسترد
و دایه ابر بهاری را فرموده تا بنات نبات را در مهد زمین بپرورد

درختان را به خلعت نوروزی قبای سبز ورق در بر کرده و اطفال شاخ را به قدوم موسم ربیع کلاه شکوفه بر سر نهاده عصاره نالی به قدرت او شهد فایق شده و تخم خرمایی به تربیتش نخل باسق گشته



ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند
تا تو نانی به کف آریّ و به غفلت نخوری

همه از بهر تو سرگشته و فرمان بردار
شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری


#گلستان_سعدی