عقل متکبر است یا تسلیم؟

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

"که هرچه نقل کنند از بشر در امکان است"

سعدی می‌فرماید:
همه چیز برای انسان ممکن است. آنجا که (در غزلیاتش می‌گوید:)
"و ما ابری نفسی و لا ازکیها
که هرچه نقل کنند از بشر در امکان است"

یک دنیا حکمت در مصرع دوم این بیت است.

هرچه درباره بشر گفته بشود، ممکن است. امکانات هر موجودی محدود است مثلا: شرارت یک حیوان درنده مثل شیر چقدر است؟ شکاری را می‌خورد و هنگامی که سیر بشود، می‌رود. اما شرارتهای انسان چه محدوده ای دارد؟ اصلا حد ندارد. چه کارهایی که انسان می‌تواند انجام دهد. از سویی دیگر خوبی‌هایش نیز حد ندارد. از یک طرف (احسن تقویم) از طرفی دیگر (اسفل سافلین) است.

(در این مصرع جناب سعدی می‌فرماید: ) که هرچه نقل کنند از بشر در امکان است. اگر چنگیز (خان مغول) پیدا شد تعجب نکن. از طرفی اولیاء بزرگی چون بایزید بسطامی و انبیاء پیدا شدند، تعجب نکن. مولا علی (ع) پیدا شد تعجب نکن.

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

تسمیه عید به قربان

تعریفی که عین القضاه همدانی از قرب در ذیل آیه( إِذا سَأَلَکَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ) ارائه داده است: قرب را نه تو دانی و نه من، هر چه را تمنای خدا باشد او را قریب دریابند.

قرب و قربانی هم ریشه هستند در قربانی قرب هست حالا چگونه در قربانی قرب هست؟
مفهوم ظاهری قرب یه امر بدیهی است و آن را همه می دانند به معنی نزدیک و نزدیک تر است و ذهن انسان چون اسیر زمان و مکان هست همین معنی را می فهمد اما خدای متعال که مجرد محض علی الاطلاق است از هر گونه قیدی من جمله زمان و مکان پس قرب به او به چه معناست؟
تمام فقهای اسلامی اعم از شیعه و سنی در تمام ادوار تاریخ در این مسئله اتفاق نظر دارند که هر عبادتی مشروط به قصد قربت است.
قرب یعنی تقرب به حق و این نزدیکی به حق معرفتی است حاجی در روز عید قربان تا قربانی را ذبح نکند حجش مقبول نمی شود.
و این ذبح حیوان سمبلی برای ذبح حیوانیت و نفسانیت انسان چون انسان حیوانی است ناطق و عاقل که با رسیدن به آگاهی و معرفت از حیوانیت فاصله می گیرد.
انسان چنانچه به معرفت نرسد در حیوانیت باقی خواهد ماند.
تمامی غرایز حیوانی در انسان هست اما در او چیز دیگریست که با آن خصیصه از حیوانیت بالا می رود و ذبح قربانی یعنی مهار سرکشی غرایز حیوانی، حیوانیت را باید ذبح کرد تا به انسانیت رسید و در واقع آن گوسفند نفسانیات است که ذبح می شود.


#دکتر_ابراهیمی_دینانی

#فنا
#بقا


هستی پر از ندای حق است...!
صدای حق همه جا طنین افکن است...!

گوش ها کر است...!
چشم ها بسته است...!


#دکتر_ابراهیمی_دینانی

سراسر وجودت را اگر عشق فراگرفت،
ناگفتنی‌ها به زبانت می‌آید

عشق جان طور آمد عاشقا
طور مست و خر موسی صاعقا
با لب دمساز خود گر جفتمی
همچو نی من گفتنیها گفتم

من اگر باطنم با ظاهرم یکی شود، یعنی همان طور که باطنم مانند نی از غیرِ حق تهی شده است، ظاهرم نیز همان طور شود، آنگاه ناگفتنی ها را خواهم گفت. اما اگر ظاهر و باطنم یکی نباشد، ناگفتنی‌ها را نمی‌توانم بیان کنم.

وقتی من ناگفتنی‌ها به زبانم می‌آید و همه چیز را خواهم گفت که ظاهرم با باطنم یکی شود. یعنی یک وحدتی بر من حاکم شود و سراسر وجودم را عشق فرا بگیرد.

سخنان پُر بار استاد ارجمند؛

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

سراسر وجودت را اگر عشق فراگرفت،
ناگفتنی‌ها به زبانت می‌آید

عشق جان طور آمد عاشقا
طور مست و خر موسی صاعقا
با لب دمساز خود گر جفتمی
همچو نی من گفتنیها گفتم

من اگر باطنم با ظاهرم یکی شود، یعنی همان طور که باطنم مانند نی از غیرِ حق تهی شده است، ظاهرم نیز همان طور شود، آنگاه ناگفتنی ها را خواهم گفت. اما اگر ظاهر و باطنم یکی نباشد، ناگفتنی‌ها را نمی‌توانم بیان کنم.

وقتی من ناگفتنی‌ها به زبانم می‌آید و همه چیز را خواهم گفت که ظاهرم با باطنم یکی شود. یعنی یک وحدتی بر من حاکم شود و سراسر وجودم را عشق فرا بگیرد.

سخنان پُر بار استاد ارجمند؛

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

سراسر وجودت را اگر عشق فراگرفت،
ناگفتنی‌ها به زبانت می‌آید

عشق جان طور آمد عاشقا
طور مست و خر موسی صاعقا
با لب دمساز خود گر جفتمی
همچو نی من گفتنیها گفتم

من اگر باطنم با ظاهرم یکی شود، یعنی همان طور که باطنم مانند نی از غیرِ حق تهی شده است، ظاهرم نیز همان طور شود، آنگاه ناگفتنی ها را خواهم گفت. اما اگر ظاهر و باطنم یکی نباشد، ناگفتنی‌ها را نمی‌توانم بیان کنم.

وقتی من ناگفتنی‌ها به زبانم می‌آید و همه چیز را خواهم گفت که ظاهرم با باطنم یکی شود. یعنی یک وحدتی بر من حاکم شود و سراسر وجودم را عشق فرا بگیرد.

سخنان پُر بار استاد ارجمند؛

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

جهان بی کرانه و گسترده است،
ولی هر اندازه جهان وسیع و گسترده باشد،
هستی و گستردگیِ آن به تار مویی بسته است،
و این تارِ مو و رشتهء باریک همان چیزی است که " آگاهی" خوانده می شود.
جهان در " آگاهی" معنی پیدا می کند.
آنجا که آگاهی نباشد، از جهان، سخن به میان نمی آید.
خداوند در قلب انسان حضور دارد،
و ناچار باید بپذیریم که قلب انسان از همه ی عالَم و آنچه در آن است، گسترده تر است.
خداوند نامتناهی و نامحدود است و قلب انسان که از گنجایش حضور حق تعالی برخوردار است، باید نامتناهی و نامحدود باشد.
هستی جز با خودِ هستی شناخته نمی شود،
ولی انسان که خود یک هستنده است،
هرگز از هستی جدا نیست،
او می تواند به واسطهء هستندگیِ خود از هستی آگاه گردد.

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

غلامحسین ابراهیمی دینانی با اشاره به شعری از مولانا مرگِ تبدیلی را نشان از تعالی دانسته و آن را به سمتِ نور می‌داند

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

راه اِحضار خود در محضر ربّ العالمین چگونه است؟

راهش تامل در درون و مراقبه است.

مراقبه یعنی مواظب خودت باش،
وِل نکن خودت را،
به درونِ خودت هم نگاه بیانداز.

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

فلسفه اسلامی یا فلسفه مسلمانان؟

شاخصه‌های فلسفه اسلامی چیست؟ شاید فیلسوفان غربی فکر کنند که مذهب و شریعت بندی است بر فلسفه

در گفتن کلمه «فلسفه اسلامی» می‌شود تردید کرد. (نه اینکه فلسفه اسلامی و غیر اسلامی) بلکه فلسفه را غربی و شرقی هم نکن. فلسفه جغرافیا نمی‌شناسد. البته امروز می‌گویند فلسفه اسلامی و من هم نمی‌گویم نگویند اما چون نیک بنگری، یک شوخی است.

فلسفه فلسفه است. شرقی و غربی ندارد. قدیم و جدید هم ندارد. فلسفه مسلمانان داریم. فیلسوفان مسلمان، مسیحی و یهودی داریم. پس فلسفه را از این اسامی (قیود) جدا کنیم و (بگوییم) فلسفه فلسفه است هر کجای عالم که باشد. عمق تفکر (یک مقوله) جغرافیایی نیست و آزاد مطلق است.

جناب ابن سینا یکی از بزرگترین #فیلسوفان تاریخ بشریت است که حالا مسلمان هم بوده است. اصلا فرق بین علم کلام و فلسفه همین است که متکلم براساس مذهب و دین به سراغ استدلال و فلسفه می‌رود اما برای فیلسوف، مذهب، بندی بر تفکرش نیست.

مذهب فیلسوف، بندِ تفکرش نیست اما به معنای این هم نیست که دین ندارد. چنانچه در مورد ابوعلی سینا و مرحوم علامه طباطبائی اینگونه بود.

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

خصلت فیلسوف

انسان محصول محیط است و بیش از هر چیزی از جامعه تقلید می‌کند.

چگونه می‌شود که بر عادت‌ها غلبه کرد؟ خیلی سخت است. شیردل می‌خواهد. فیلسوف معمولا مقلد نیست. اگر فیلسوف مقلد شد خاک بر سرش می‌شود. اصلا خصلت فیلسوف این است می‌خواهد مقلد نباشد.

مثلا در روش زندگی منتظر می‌شوی که ببینی دیگران برای زندگی شما چه تصمیمی می‌گیرند یا خودتان تصمیم می‌گیرید؟ فلانی فرموده این جور زندگی کنیم؟

همه آنچه دل می‌گوید را باید با عقل بسنجی و ببینی درست می‌گوید یا نه. عقل را بکار بندازید.

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

کسی که کوشش کند به حقیقت برسد،
حقیقت ، آن را آزاد میکند.

#دکتر_ابراهیمی_دینانی

سلوک عارف با عقل است

عقل، گوهر شریف الهی است. بدون عقل هیچ کس نمی‌تواند کاری بکند

آنجا که عقل تضییع شد، انسان هم تضییع شده است. راه معرفت عقل است اما نه عقل اقتصادی، سود اندیش و حسابگر. عقل، عقل‌هاست. عقل در مرتبه ای محاسبه های خودش را می کند (البته این مرتبه هم مهم است)

اما عقلی هست که از این محاسبات (و مرتبه های پایین تر) بالا می رود و عرفای ما به این عقل پایبند بودند و حرکت می کردند. من به این نقطه رسیدم در کتابم ( دفترعقل آیت عشق ) هم نوشتم که بین عقل و عشق فاصله‌ای نمی بینم. عرفاء هم با عقل کار می‌کنند اما گرفتار عقل سود اندیش (مراتب پایین تر عقل) نمی شوند و اصلا سلوک همین است

#دکتر ابراهیمی دینانی⚘