‍ 👈خُجَند، نگینی از ایرانشهر که سایه تلخ لنین بر آن بوده است! 👉

#اختصاصی
《 بخش_۱ 》

من ایرانم
خجندم، از سمرقندم، من آن قلب بخارایم
من از شیراز و تبریزم، رهاورد سپاهانم
من ایرانم....

〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
@LoversofIRAN

⬅️ خُجَند کجاست:
خجند شهری ست در گوشه شمال باختری #تاجیکستان بر کرانه ی رود سیردریا و آغاز درهٔ #فرغانه، مرکز استان (ولایت) # سُغد و دومین شهر بزرگ تاجیکستان پس از دوشنبه (پایتخت).
نام آن در زمان شوروی، #لنین_‌آباد بود و امروز پس از فروپاشی #شوروی هم، تنها شهر تاجیکستان است که مجسمه‌ #لنین هنوز در آن قراردارد !
در تقسیم بندی های نخستین پس از شوروی، خجند را نیز چون دو نگین دیگر فرهنگ #ایرانشهری، به ازبکستان بخشیدند؛ حال آنکه ازبکستان قرار بود کشوری شود با فرهنگ غالب #ترک های #ازبک، پس نوردیدگان فرهنگ #فارسی در آن، جای نشو ونما نداشتند.
اما خوشبختانه، پس از مدتی خجند توانست از این بند رهایی یابد و به تاجیکستان بپیوندد که دستکم زبان #پارسی در آن سرکوب رسمی نمی شود و سرنوشت اش چون #سمرقند و #بخارا، دردناک نشد که هنوز دو پاره ی گرانبها و جدا مانده از انگشتری زبان فارسی اند.
زبانهایی که امروز در خجند استفاده می شوند، #فارسی لهجه تاجیکی، #روسی و #ازبکی است و بیشتر جمعیت شهر #تاجیک هستند.

⬅️ ریشه واژه "خجند":
در این باره دیدگاه قطعی وجود ندارد. این واژه از آغاز سده هفتم میلادی با همین نام در بنکده ها (منابع) و سرچشمه‌های #سغدی، #پهلوی، #چینی و عربی آمده‌است.
برخی معنی خجند را، "مردم سعادتمند و بالانشین" آورده‌اند.
برخی نیز می گویند که خجند در سده‌های گذشته دگرگون شده است، چنانکه زمانی "اسکندریه اقصی"، سپس "آنتی‌آخیه" و سرانجام "خجند" نام گرفته‌است.
برای نخستین بار در سال‌نامه چینی دودمان "تنشو" (۶۱۸-۶۲۶م)، از خجند با نام "گوی جنتی" یاد شده‌است و در منابع سغدی که از "کوه مغ" بدست آمده #کوچندی نامیده شده‌است.
به تازگی نیز گفته شده، خجند از واژه مرکب "خوره-کنته" در زبان‌های ایرانی باستان ریشه گرفته و معنایش "آفتاب‌شهر" یا "شهر آفتابی" است، بخش اول این واژه، "خور" است یعنی خورشید و بخش دوم، "کنده/کنته" به معنای شهر و دهکده ‌است.

⬅️ خجند در تاریخ فرارودان (ماوراءالنهر):
بیشتر منابع تاریخی و جغرافیایی خجند را در کنار رودخانه #سیر_دریا در #فرارودان ( #ماوراءالنهر) دانسته‌اند و آورده‌اند، #اسکندر_مقدونی شهر "اسخت اسکندریه" را در این ناحیه در پایان لشکر کشی خود به "سغد" بنا نهاده بود.
گفته شده است که این شهر به عنوان دژی برای دفاع در برابر حملات #سکاها ی ساکن در شمال سیردریا ساخته شده بود؛ اما کاوش‌های باستان‌شناسان و یافته های باستانی منطقه سغد، نشان می دهد که پیشینه شهر خجند به بیش از ۲۷۰۰ سال می‌رسد پس شهر خجند پیش از رفتن اسکندر مقدونی به آن دیار نیز وجود داشته‌است.
در داستانهای کهن، بنای خجند را به #کیخسرو نسبت داده‌اند و آن را عروس دنیا خوانده‌اند.
"ابن بلخی" می‌گوید #فیروز فرزند #یزدگرد این شهر را بنیاد نهاد و دیوار ۵۰ فرسنگی خجند مرز #ایران و #توران بوده‌است.
خجند تا دوره انقلاب "بولشویکی" در روزگار فرمانروایی شوروی به "لانه هنرمندان" مشهور بود.

■ بنکده (سرچشمه/منبع):
دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در آسیای میانه. حسن انوشه (به سرپرستی). چاپ اول (ویراست دوم).تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

ادامه را در پیام بعدی کانال بخوانید.

@LoversofIRAN