جهنم (و دوزخ)

🔸در اینکه واژهٔ «جهنم» از عربی به فارسی آمده اختلاف‌نظری وجود ندارد، اما در اینکه از کدام زبان به عربی راه یافته اختلاف‌نظر وجود دارد. دو احتمال اصلی به قرار زیرند:

۱. «جهنم» از زبان فارسی گرفته شده و معرب واژهٔ «جَهَنّام» یا «هِنّام» است (بنگرید به: مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانی، ذیل مدخل «جهنم»).

۲. «جهنم» از زبان عبری و واژهٔ גֵּיהִנֹּם /ge-hinnom/ گرفته شده. گِ+هینوم یعنی «درهٔ هینّوم». هینوم نام دره‌ای عمیق در نزدیکی اورشلیم است. در این دره برای مولوخ، یکی از خدایان کنعان، آتش می‌افروختند و قربانی می‌کردند. یوشیا، پادشاه یهودا، در قرن هفتم پیش از میلاد، دست به اصلاحات دینی زد و پرستش مولوخ را منع کرد و از آن پس این دره مکانی شد برای ریختن فضولات و زباله‌های شهر. لفظ «دره» در «جهنم‌دره» می‌تواند یادآور درهٔ هینّوم باشد (بنگرید به: فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، دکتر محمد حسن‌دوست، ذیل مدخل «جهنم»).

🔸در زبان فارسی برای جهنم از کلمهٔ «دوزخ» استفاده می‌شده و می‌شود.

در فارسی میانه: dōšaxv
در اوستایی: -daož-ahva
در ایرانی باستان: -dauž-ahva

کلمهٔ °dauž به معنای «بد و زشت» و کلمهٔ -ahva به معنای «هستی و حیات» است. دوزخ یعنی «حیات زشت» یا «هستیِ بد».

📎دربارهٔ معنا و مفهوم جهنم مراجعه کنید به یادداشتی با همین عنوان در کانال الهیاتیک.

#واژه‌شناسی #ریشه‌شناسی #تورات #عهد_عتیق
✍سجاد سرگلی


https://t.me/amirnormohamadi1976