Пра pay gap, справядлівую аплату працы, мацярынства і капіталізм, ч. 1

#statistics #politics

Апошнім часам можна назіраць шмат гендэрных спрэчак: Алабама і аборты, жанчыны ў IT, нюдсы і гвалт. Але асаблівым чынам мяне раздражняюць дэбаты пра pay gap. Раздражняюць мяне яны таму, што сукупнымі намаганнямі чалавецтва на гэтую тэму зроблена заўважная колькасць якасных, інфарматыўных даследванняў. Але людзі хочуць пакладацца на эмоцыі. Альбо эксплуатаваць эмоцыі іншых людзей. Бо няроўная эмацыйная ўключанасць бакоў з’яўляецца пладавітай глебай для інтэрнэт-срачаў, стымулюе веру ў неэмацыйную аб’ектыўнасць сваіх аргументаў. І калі чалавек ўпэўнены, што ягонае меркаванне вострае, як нож, крамяное, як марозная раніца, што ягоное меркаванне ўсім неабходна пачуць, мы можам назіраць інтэрнэт спрэчкі неабсяжнай даўжыні. Спрэчкі, дзе пад ціскам інтэрнэт-экспертызы, мемасаў і школьнага цынізму губляюцца нясмелыя спробы сказаць: звярніце ўвагу на фактычныя дадзеныя, гэта важна. Таму будзем звяртаць увагу на фактычныя дадзеныя. Гэта важна.

Размаўляць будзем пра unadjusted pay gap (звязаны тэрмін - unconditional mean), adjusted pay gap (conditional mean), мацярынства, выбар прафесій і перакосы позняга капіталізму.

Пачнем з (un)adjusted pay gap. Пад unadjusted pay gap маецца на ўвазе любое прамое параўнанне сярэдняга заробку паміж рознымі групамі. Калі мы чытаем, што сярэдні заробак мужчын у Беларусі на 30% вышэй сярэдняга заробку жанчын – гэта пра unadjusted pay gap. Пад adjusted pay gap разумецца карэкцыя на чыннікі, якія таксама маюць уплыў на заробак. Напрыклад: адукацыя, прафесія, стаж. Калі мы чытаем, што мужчыны і жанчыны адной прафесіі, аднога стажу і адукацыі атрымліваць аднолькавы заробак, мы чытаем пра adjusted pay gap.

Як правіла, у тых краінах, па якіх ёсць надзейная і шырокая статыстыка (што карэлюе з узроўнем развіцця), adjusted pay gap нашмат меншы, чым unadjusted pay gap. У некаторых выпадках ён калянулявы. Прычым, найбольш істотнымі чыннікамі, якія тлумачаць розніцу ў заробках з’яўляюцца выбар прафесіі і мацярынства (гэты факт пакуль запомнім). Тобок, неабраныя шлюбам свежыя выпускнікі PhD праграм па біялогіі ў ЗША атрымліваць аднолькавы заробак, будзь яны хлопцам ці дзяўчынай.

Праблема ў тым, як мы інтэрпрэтуем розніцу паміж двума вымярэннямі pay gap’а. Адзін лагер інтэрпрэтуе калянулявы adjusted pay gap як доказ таго, што грамадства дастаткова эгалітарнае і справядлівае. Іншая інтэрпрэтуюць гэта як нейкі survival bias – дзяўчынкі, якім ў дзяцінстве адмаўлялі ў канструктурах на карысць лялек, каго вучылі, як правільна ўсміхацца мужчынам, мелі меншую верагоднасць нават пачаць разважаць пра тэхнічныя спецыяльнасці з добрым заробкам. Тыя, каму пашчасціла гэтага пазбегнуць – большую. Дзіцячых гісторый пра лялькі і какетлівыя ўсміханні мужчынам я чуў ад хлопцаў непрапарцыйна менш. У гэтым і падвох.

Яшчэ большы падвох у выбары прафесіі і гадаванні дзяцей. Даследванні рэгулярна дэманструюць , што найбольш моцнае пенальці за мацярынства (спасылка і спасылка) ў тых сферах, дзе цаніцца здольнасць працаваць гнуткія, ірэгулярных гадзіны. Шмат з высокааплочваемых прац менавіта такія. Хочацца быць маладым і перспектыўным юрыстам, які рады і гатовы зніжаць параною кліента ў 2 гадзіны ночы? Тімлідам, які прывязаны да графіку на іншым баку планеты? Ну ці проста ахвота перапрацоўваць і сыходзіць з офісу, каб заўважыла кіраўніцтва? - Здай дзіцёнка ў дзіцячы дом. Ці бацькам. Праблема ў тым, што самаадданых бацькоў на ўсіх не хопіць. Дзіцячых дамоў, дарэчы, таксама.

Прамежкавыя высновы: у развітых краінах adjusted pay gap вельмі нізкі, але складаней яго атрымаць высокім чым нізкім, тады як unadjusted pay gap шмат у чым тлумачыцца пенальці за мацярынства.

Пра pay gap, справядлівую аплату працы, мацярынства і капіталізм, ч. 1

Першая частка - https://t.me/linearaggression/5

#statistics #politics

Зараз самы час паразмаўляць пра тое, наколькі такі стан рэчаў лічацца прымальным. Так, нават у развітых краінах назіраецца трэнд на жаданне жанчын сядзець дома з дзецьмі. Больш за тое, кожная трэцяя амерыканская жанчына ўскладае віну за немагчымасць рэалізацыі такога сцэнара на сваіх партнёраў. Улічваючы менш развітыя ў плане гендэрнай роўнасці краіны, сярэдняя лічба працуючых жанчын на планеце складае 39% ад агульнай колькасці працуючых.

Тобок, жанчыны абіраюць ці вымушаныя не працаваць. Але іх можна зразумець - мацярынства выціскае іх у менш аплачваемыя сектары эканомікі. Больш за тое, існуе пэўная карэляцыя паміж нізкай аплатай працы і тым, што Cal Newport назваў “shallow work” - павярхоўныя, маркотныя абавязкі па перакладанні папер і адказаў на емэйлы. Абавязкі, якія складаюць падмурак феномену bullshit jobs, здольных пераўтварыць маладых і амбіцыёзных у каментатараў тутбая і анлайнера. Тобок, жанчыны не толькі атрымліваюць менш грошаў, але таксама менш задавальнення ад працы, менш радасці ад пачуцця самарэалізацыі. І абіраюць замест гэтага дзяцей і вольны час. Не можа быць.

Уявім для параўнання, што на мужчын больш не ціснуць нормы патрыярхальнага грамадства. Больш за тое – у іх ёсць рэалістычная опцыя дэлегацыі сваіх фінансавых патрэбаў: армія састарэлых, забяспечаных геяў, ці наскрайняк роба-камунізм. Мне падаецца, апраўдана было б чакаць росту дармаецкіх настрояў таксама сярод мужчын. Канешне, апроч тых, хто рашуча накіраваны культываваць у офісах свой гемарой. No kink shaming intended.

Таксама тое пенальці, якое нясуць жанчыны за гадаванне дзяцей можа быць адной з падстаў зніжэння нараджальнасці. Пры наяўнасці такога пенальці, а таксама высокай ступені разводаў, жаданне жанчын як мага болей кар’ерна рэалізавацца перад завядзенням дзяцей і хутчэй вярнуцца на рынак працы - гэта наўпрост хэджаване рызыкаў і спроба палепшыць даўгатэрміновую фінансавую стабільнасць.

Актыўныя спробы змагацца са стэрыятыпамі пра “прынцэс”, “попросіте девушку нарісовать велосіпед” і “тыжебудущаямать” - гэта ўжо знаёмая дадзенасць. Куды менш знаёмы, але, як мы толькі што высветлілі, вельмі істотны вугал дэбатаў - гэта пра гнуткія гадзіны і сучасныя карпаратыўныя нормы кшталту “перапрацоўвае - добры супрацоўнік”. Трансфармацыя гэтых нормаў і пераход на больш гнуткія графікі працы здольная істотным чынам знізіць pay gap і павысіць агульную эканамічную прадуктыўнасць. Таму што, калі нам блізкія ідэі Адама Сміта, мы хочам бачыць больш роўныя ўмовы для рэалізацыі сваіх талентаў. І той факт, што нехта таленавіты будзе наказаны за жаданне мець дзяцей ніякім чынам не прыносіць грамадству карысць.

Часам можна пачуць аргумент пра тое, што калі жанчына сапраўды таленавітая, яна нягледзячы на сэксізм і патрыярхальныя інстытуты, апасля дэкрэту і двух дзяцей будзе спаборнічаць з мужчынамі на роўных. Гэта аргумент з разраду забегаў на 100 метраў у басейне з гаўном. Тэарэтычна, калі ты сапраўды хочаш, можна і ў ім паказваць уражваючыя секунды. Проста бегчы не па калена ў гаўне куды прасцей і прыемней. Толькі і ўсяго.

Пра твайго дзеда, чуму, нацыстаў і ксенафобію

#statistics #politics

Які дзень надвор’е - поўнае абышто, таму збіраюся адцягваць ад яго вашую ўвагу жыццесцвярджальнымі топікамі: чумой, нацызмам і аналізам ўстойлівасці ксенафобіі.

Выглядае, што вера ў тое, што культурныя нормы валодаюць прынамсі пэўнай устойлівасцю, даволі распаўсюджана. Гэта яскрава бачна ў размовах пра менталітэт, нацыянальны ці рэгіянальны, і ягоны ўплыў: менталітэтам спрабуюць тлумачыць карупцыю, адсутнасць дэмакратыі, альбо наадварот - падпарадкаванасць правілам і законам. Могуць нават тлумачыць пэўныя асаблівасці псіхічнага развіцця (калі вы з Вілейкі).

З іншага боку, існуюць прыклады Паўднёвай і Паўночнай Карэі, калі з “аднаго менталітэта”, пад ціскам знешніх сіл, атрымаліся дзве супрацьлеглыя эканамічныя і палітычныя сістэмы. Зараз мы на свае вочы назіраем трансфармацыю нормаў, звязаных, напрыклад, з сэксуальнасцю і чалавечым целам.

Таму пытанне аб устойлівасці нормаў выглядае заблытаным і складаным. Магчыма, варта задаваць больш канкрэтныя пытанні, напрыклад: наколькі ўстойлівай у часе можа быць ксенафобія? Для такіх пытанняў патрэбныя канкрэтныя гісторыі. У мяне адна такая ёсць.

Гісторыя пачынаецца з таго, што сярэднявечная чума – гэта не сучасныя, прылізаныя і эка-фрэндлі пандэміі. У перыяд з 1348 па 1350 год яна выкасіла ў Еўропе амаль палову насельніцтва. Падзея такога маштаба мае шмат балючых эфектаў. Але нас зараз цікавіць адзін канкрэтны – габрэйскія пагромы на тэрыторыі сярэднявечнай Германіі.

Логіку талерантных немцаў тых часоў зразумець даволі проста: адбываецца незразумелы паморак, вакол шастаюць незразумелыя габрэі, якія, да гэтага, яшчэ і менш хварэюць. Дапусціць дурніцу, што справа наўпрост у лепшай гігене, рацыянальныя немцы не маглі. А вось тое, што габрэі, сука, труцяць іхнюю нямецкую ваду ў калодзежах выглядала цалкам лагічнай гіпотэзай. Далей, зразумела, былі пагромы. А вось што было яшчэ далей?

У першай палове 20-га стагоддзя ў Германіі да ўлады прыходзіць НСДАП. Яе ўздым суправаджаецца заўважным ростам антысемітызму. Але ўзровень антысемітызму у розных рэгіёнах Германіі быў розным: ён сістэматычна быў вышэйшы там, дзе ў 14-ым стагоддзі былі пагромы і наадварот - быў нізкі там, дзе пагромаў у 14-ым стагоддзі не было. Напрыклад, у месцах, якія перажылі сярэднявечныя пагромы, у 1920-ых пагромы адбываліся ў 5.6 разоў часцей, чым у месцах, якія іх у той перыяд сваёй гісторыі не перажывалі.

Паглядзім для прыкладу на два нямецкіх гарады: Вюрцбург і Ахен. Сярэднявечны Вюрцбург бачыў габрэйскія пагромы, сярэднявечны Ахен сваіх габрэяў шкадаваў. Потым, у 1928 годзе 6.3% жыхароў Вюрцберга прагаласавалі за нацыстаў (сярэдняя па Германіі - 3.4%). У Ахене - 1%. У Вюрцбергу былі задакументаваныя шэраг пагромаў цягам 1920-ых, у Ахіне - аніводнага. Аналагічную розніцу можна заўважыць таксама па папулярнасці ў гэтых гарадах нацысцкага часопісу Der Stürmer, а таксама маштабам дэпартацыі габрэяў апасля 1933.

Трэба, аднак, памятаць, што паміж гэтымі феноменамі існуе толькі нейкая карэляцыя. Натуральна, для некаторых нямецкіх месцаў дадзеная логіка не працуе. Асноўныя гіпотэзы аўтараў даследвання ў тым, што найменшая карэляцыя паміж чумой 14-га стагоддзя і антысемітызмам 20-га ў тых месцах, якія перажылі найбольш значны рост насельніцтва, а таксама былі чальцамі Ганза - гандлёвага саюзу паўночных і цэнтральных нямецкіх гарадоў.

Буйны рост насельніцтва ёсць сваеасаблівым індыкатарам эканамічнага развіцця: яно не толькі спрыяе натуральнаму дэмаграфічнаму росту, але таксама стымулюе міграцыю - людзі прыяджаюць за лепшым жыццём. Спецыялізацыя на гандлі, у выпадку Ганза, таксама звязаная з часовай, але пастаяннай міграцыяй, эканамічным дабрабытам і агульным даверам да чужынцаў.

У адпаведнасці, месцы, якія перажывалі габрэйскія пагромы 500 год таму, але потым таксама перажылі моцны эканамічны рост і масавую міграцыю, ў 20-ым стг. не адрозніваліся антысемітызмам і заўважнымі сімпатыямі да нацыстаў. З іншага боку, месцы з нізкай мабільнасцю захавалі свае культурныя нормы: працягвалі забіваць габрэяў і праз 500 год.