Пра вітамін D

#vitamin_d #health #everyday

Калі зайсці на cochrane library і пашукаць інфармацыю пра вітамін D (а менавіта там трэба шукаць медыцынскую інфармацыю) , можна зразумець, што D - гэта новы вітамін C. Там пра ўплыў/лячэнне вітамінам D астмы, рассеянага склерозу, хранічных боляў і яшчэ 89 рэв'ю (сістэматызацыя клінічных доказаў), а таксама дадзеныя пра 15797 клінічных эксперыментаў з вітамінам D. Ёсць, дзе пакавырацца.

Нас цікавіць пераважна уплыў D на настрой. Прычыны даволі простыя: 1) у нас з вамі выдаўся не самы просты перыяд і да нашага настрою ёсць пытанні 2) мы жывем у лакацыі з маленькай колькасцю сонечных дзён. Маленькая колькасць сонечных дзён - мала D. Калі дэфіцыт вітаміна D спрыяе млявасці і абыякавасці да жыцця, у нас праблема.

На гэтым тыдні будзем разбірацца, якія ў нас ёсць на руках доказы і што нам рабіць (спойлер - піць вітамін D).

Калі разглядаць эпідэміялагічныя дадзеныя (проста назіраем за людзьмі, ніякіх эксперыментаў), у нас звычайная праблема карэляцыя vs прычыннасць - гэта людзі мала гуляюць па сонцы і таму сумныя, ці ў іх дэпрэсія і ім агулам цяжка выходзіць з хаты? Але пачнем менавіта з іх.

Я уцягнуў дадзеныя па суіцыдах адсюль і па сонечнай актыўнасць адсюль. Зразумела, што суіцыды - не самая аптымальная аперацыяналізацыя, калі трэба памераць эфект на настрой агулам, без экстрымаў (беларусь, дарэчы, традыцыйна ў топ-5). Ультрафіялет таксама можа быць не лепшай аперацыяналізацыяй. Але гэта было прасцей за ўсё знайсці, так што пачнем з таго, што ёсць.

Першы графік паказвае карэляцыю (па краінах) паміж суіцыдамі і сонечнай актыўнасцю. Яна не моцная, але яна ёсць. Агулам, 16% варыяцыі ва ўсіх суіцыдах на планеце можна "патлумачыць" сонечнай актыўнасцю. Менш сонца - больш суіцыдаў. Другі графік - тыя ж самыя дадзеныя, толькі для 20 найбольш і найменш суіцыдальных краін.

Код для рэплікацыі

Пра вітамін D і дэпрэсію

#vitamin_d #health #everyday

Ад панядзелка пераходзім да аўторка, а ад суіцыдаў - да дэпрэсій. Працягваем разбірацца з эпідэміялагічнымі дадзенымі (не дадзенымі эксперыментаў) пра вітамін D і настрой.

Насамрэч, добрых клінічных дадзеных мала. Гістарычна, вітамін D вывучыўся ў кантэксце лячэння рахіта ў дзяцей, астэапароза і іншых праблем такога кшталту, а ў зусім дагістарычныя часы - туберкулёза. А розныя дрэнныя настроі і дэпрэсіі - праблемы белых людзей былі не ў першым прыярытэце. Таму, напрыклад, шмат дадзеных - выключна пра людзей сталага ўзросту. Але нейкія дадзеныя ёсць, з імі і будзем працаваць.

Даследванне 1:
Швейцарыя, 380 пацыентаў, гаспіталізаваных з дэпрэсіяй (ICD-10 depressive episode). Сярод іх, толькі ў 12.6% узровенень D быў вышэй за 20.8 ng/ml. У 55.5% ён быў ніжэй за 13.87 ng/ml. Агулам, карціна даволі жудасная. Але памятаем пра тое, што карэляцыі гэта не прычыннасць - людзі, якія заграмелі ў шпіталь, маглі месяцамі не выходзіць з хаты. 46% былі гаспіталізаваныя ў зімовы перыяд, што таксама паказальна

Даследванне 2:
Нідэрланды, 1282 чалавекі ўзростам 65-95 год, 169 з дыягнаставанай умеранай (minor) дэпрэсіяй і 26 - з глыбокай (major). У людзей без дэпрэсіі сярэдні ўзровень вітаміна D быў 22 ng/ml, у людзей з любым тыпам дэпрэсіі - 19 ng/ml. Розніца ёсць, але не такая заўважная, калі глядзець на абсалютныя лічбы. Аднак трэба разумець, што сярэдні ўзровень там агулам нізкі - 21 ng/ml. Таксама мяне засмучвае той факт, што ў людзей без дыягнаставанай дэпрэсіі часцей бралі аналізы ў зімні перыяд (26.7% супраць 20.7% і 23.1%)

Даследванне 3:
ЗША, ментальна хворыя падлеткі, 104 чалавекі. Сярод іх, у 34% моцны дэфіцыт - < 20 ng/ml, у 38% проста дэфіцыт - 20-30 ng/ml. У гэтым плане ментальна хворыя амерыканскія падлеткі не моцна адрозніваюцца ад беларусаў. Пры гэтым, у дзяцей з прыступамі псіхозу ўзровень вітаміна D быў 20.4 ng/ml супраць 24.7 ng/ml у астатніх. Зноў тая ж карціна - розніца ёсць, але не драматычная.

З гэтага можна зрабіць наступную выснову. Так, эпідэміялагічныя дадзеныя за тое, што нізкі ўзровень вітаміна D асацыяваны з дэпрэсіяй і іншымі растройствамі, прысутнічаюць. Але розніца не такая заўважная, месцамі зусім дробная. Мае высновы з большага рэзаніруюць з даступнымі мета-аналізамі, напрыклад гэтым.

З такім аналізам ёсць адна даволі істотная праблема - арыентацыя на сярэднія значэнні. Наступным пастом паспрабую патлумачыць, пра што я.

Пра вітамін D, дэпрэсію і рандамізаваныя клінічныя даследванні

#vitamin_d #health #everyday

Ад карэляцый пераходзім да прычынна-следчых сувязяў і вывучаем дадзеныя эксперыментаў альбо рандамізаваных клінічных даследванняў.

Даследванне 1:

Метааналіз (групіроўка дадзеных з розных эксперыментаў). 4 эксперыменты, Індыя і Кітай, 948 удзельнікаў. Выснова: прыём вітаміна D змяншае ўзровень дэпрэсіі, памер змяншэння - сярэдні (замяралі яны гэта ў т.з. Cohen’s D. Гэта ўніверсальная метрыка, каб параўноўваць кілаграмы, сантыметры, ступені дэпрэсіі, што заўгодна. Яны знайшлі эфект у 0.58. Калі яго пераводзіць у чалавечы рост, гэта эфект у ~3 сантыметры розніцы паміж эксперыментальнай і кантрольнай групай. Калі вам падаецца, што гэта не шмат, запытайцеся, што на гэты конт думаюць хлопцы 177 см)

Даследванне 2:
Таксама метаанілз. 4923 удзельнікі. Эфект быў станоўчы, але ўжо ў два разы менш - 0.28 (у чалавечым росце гэта ~1.6 сантыметраў). Аднак, самі аўтары адзначаюць 2 нюансы. Па-першае, у гэтых клінічных даследваннях вельмі мала людзей з дэпрэсіяй, агульныя лічбы па розных шкалах дэпрэсіі нізкія. Па-другое, у некаторых з гэтых эксперыментаў дозы былі вельмі маленькія - напрыклад, 400 IU цягам 5 дзён (?????). Тым не менш, статыстычна значны эфект не знойдзены.

Даследванне 3:

(Уключана ў метааналіз 2, але распавесці ўсё роўна цікава)

Нарвегія, 334 удзельнікі, 3 групы - 40.000 IU кожны тыдзень, 20.000 IU кожны тыдзень і кантрольная група з плацэба. Працягласць - 1 год. Замяраўся т.з. total BDI scores. Шкала наступная: 0–13 - няма дэпрэсіі, 14-19 - лёгкая форма, 20-28 - сярэдняя форма, 29-63 - цяжкая форма. У тых, хто год прымаў 40.000 IU, сярэдні бал упаў з 4.5 да 3. У тых, хто прымаў 20.000 IU, бал упаў з 5 да 4. У тых, хто прымаў плацэба, бал упаў з 4 да 3.8, тобок амаль не змяніўся. Вынік - змяншэнне сімптомаў дэпрэсіі з ростам дозы вітаміна D

Высновы:
- Рандамізаваныя клінічныя даследванні - лепшая крыніца доказаў
- Іх пра вітамін D і дэпрэсію не так шмат - 11, калі я правільна падлічыў
- З ростам дазіровак расце станоўчы эфект
- Эфект альбо слабы, альбо сярэдні. Магічнай пілюляй вітамін D не з’яўляецца
- Для людзей з ужо нармальным узроўнем вітаміна D і з нізкім узроўнем дэпрэсіі заўважнага эфекту хутчэй за ўсё не будзе

Як хутка правяраць медыцынскую інфармацыю

#health #everyday #vitamin_d

Перад тым, як скончыць серыю пра вітамін D, хачу падзяліцца сайтам, якім я карыстаюся, калі мне лянота самому шукаць і аналізаваць даследванні - examine.com. Сайт створаны для акамуляцыі медыцынскай інфармацыі ў адзін фармат і не прымае данаты, спонсараў, на ім няма рэкламы і г.д.

Як карыстацца:
- Уводзім назву прэпарата/рэчыва/г.д., якое нас цікавіць
- У іх ёсць секцыі How to Take (пра дазіроўкі) і Human Effect Matrix
- У Human Effect Matrix ёсць 5 калонак:
- Level of evidence, пра тое, які аб’ём высокаякасных доказаў. Пад імі маецца на ўвазе рандаізаваныя кантрольныя даследванні. Чым больш, тым лепш
- Outcome, на што паўплывае
- Magnitude of effect, наколькі моцна паўплывае
- Consistency of Research Results, наколькі даследванні сябруюць паміж сабой (паказвалі адное і тое ж)
- Notes, падсумаванне і ўсялякая дататковая інфармацыя
- Найбольш істотным з’яўляецца камбінацыя калонак Level of Evidence і Consistency of Research Results. Калі абодва значэнні высокія, таму, што напісана, можна давяраць. Калі так шукаць лянота, проста чытаем/перакладаем калонку Notes. Там звычайна добрае падсумаванне.
- Нармальна перакладаецца гугл хромам

На прыкладзе вітаміна D:
Калі глядзець на найбольш даказаныя эфекты вітаміна D (высокія Level of Evidence і Consistency of Research Results), спіс наступны:
- Менш частыя прыступы астмы
- Зніжэнне рызыкі інфекцый дыхальных шляхоў
- Зніжэнне рызыкы пералому костак
- Зніжэнне парашчытападобных гармонаў

Вітамін D: што такое норма і колькі прымаць

#vitamin_d #health #everyday

Норма вітаміна D:

Праблема ў тым, што мы яе не ведаем. Само пытанне “які ўзровень вітаміна D нармальны” дрэннае.

Метадаў, якім чынам правесці мяжу, шмат:
- Можна набраць шмат “здаровых” людзей, памераць узровень вітаміна D, адкінуць па 2.5% найбольш экстрэмальных вынікаў з абодвух бакоў і назваць гэты дыяпазон “нормай”
- Памераць у дачыненні да канкрэтнай пераменнай. У выпадку вітаміна D звычайна мераюць % пераломаў і спрабуюць знайсці мяжу, за якой назіраецца заўважнае падзенне/рост. Альбо праз рызыку рахіта ў дзяцей.
- Дадаць рандамізацыю і выпісваць вялікай групе людзей розныя дозы вітаміна D, каб паглядзець, як працуюць менавіта інтэрвенцыі
- Перасячэнні/кабмінацыі гэтых варыянтаў, розныя іншыя метады

У выніку ў нас наступныя варыянты таго, адкуль пачынаецца дэфіцыт:
< 12.5 ng/ml
< 20 ng/ml
< 25 ng/ml
< 30 ng/ml

А гэта толькі дэфіцыт, ёсць ж яшчэ і “недахоп” і толькі пасля “норма”. Ну, вы зразумелі. У адпаведнасці, калі мяне цікавіць “норма” вітаміна D з пункту гледжання майго настрою, мяжа дэфіцыту, падлічаная на падставе якасці костак аўстралійскіх пенсіянераў - не самая рэлевантная метрыка.

Прааналізаваўшы гэтае падрабязнае рэв’ю, у тым ліку - дадзеныя пра таксічнасць вітаміна D, я прыйшоў да высновы, што аптымальны для мяне ўзровень - каля 45-50 ng/ml

Колькі прымаць:

Гэта таксама складанае пытанне. Рэжымаў і дыяпазонаў вялікае мноства. У тых клінічных даследаваннях, што я бачыў, рэжымы былі ад 200 IU штодня, да 540.000 IU разава тым, хто трапіў у рэанімацыю. Усё без пабочак.

Калі зайсці з боку таксічнасці, дадзены аналіз паказвае, што перадазіроўка вітамінам D здараецца пры 175–1161 ng/ml (медыяна 371), а кумулятыўная доза вітаміна D, якая да гэтага прывяла, складала ў сярэднім 3.600.000 IU. З улікам улікам таго, што з маім рэжымам у 5.000 штодня, мой узровень рэдка падымаецца да 50 ng/ml - мне няма чаго баяцца.

Examine.com паведамляе, што верхняя бяспечная норма вар’юецца ад 4.000 IU да 10.000 IU штодня, у залежнасці ад краіны і арганізацыі. Пры гэтым, стандартная рэкамендацыя - прымаць 400-800 IU. Але гэтая рэкамендацыя верагодна неадэкватная.

Вось гэты аналіз розных рэжымаў прыёму паказаў наступнае:
- Калі прымаць 50.000 IU раз у тыдзень чатыры тыдні, а потым столькі ж раз у месяц на працягу пяці месяцаў, да “нармальнага” узроўню дацягнулі 38% пацыентаў
- Калі прымаць 50.000 IU тры разы на тыдзень на працягу шасці тыдняў, “нармальнага” узроўню дасягнулі 82% пацыентаў

Нават мой рэжым у 5.000 - гэта толькі 35.000 IU у тыдзень. 800 IU - гэта ўсяго 5.600 IU у тыдзень. Для мяне мой рэжым у 5.000 працуе. Калі б ён не працаваў, я б разглядаў рэжым 10.000 IU пасля кансультацыі з доктарам і кантролем праз аналізы.

Высновы:
- Што такое “норма вітаміна D” не да канца зразумела, лепшы арыенцір - 40-50 ng/ml
- Прыём 1.000 - 2.000 IU наўрад ці выправіць ваш дэфіцыт
- Прыём 4.000 - 10.000 IU штодня лічыцца бяспечным, але без кансультацыі з доктарам і рэгулярных аналізаў я б 10.000 IU не прымаў

#затыдзень

Вырашыў рабіць падборкі за тыдзень, каб у сонечную нядзелю вам было, чым заняцца (але лепш выходзьце на шпацыр):

1. Вітамін D і суіцыды
2. Вітамін D і дэпрэсія
3. Вітамін D, дэпрэсія і рандамізаваныя клінічныя даследванні
4. Як хутка правяраць медыцынскую інфармацыю
5. Што такое норма і колькі прымаць