《افسانه، فولکلور و ادبیات حماسی》
4.98K subscribers
6.55K photos
229 videos
7.82K files
656 links
زمینه فعالیت کانال: پژوهش و بازنشر کتب و مقالات شاخص در حوزه اسطوره‌شناسی، آئین‌پژوهی، فرهنگ عامه، ادبیات حماسی و زمینه‌های مرتبط

@Epiclore :ارتباط
Download Telegram
💢چگونگی ورود و ترویج گاهشماری دوازده حيواني اقوام ‌آسیای شرقی و مرکزی به فرهنگ عامیانه و مکاتبات رسمی / حکومتی در تاریخ ایران زمین💢
 بخش سوم

❇️در روایتی از محمود کاشغری در دیوان لغات الترک منسوب به قرن پنجم هجری هزار سال پیش، نگاشته شده در ذیل کلمه «برس» شرحی در باره تقویم دوازده‌گانه حیوانی ترکی آورده است که نخستین شرح در باره این تقویم محسوب می‌شود. او می‌نویسد :

"ترکان نام ۱۲ گونه از جانوران را گرفته و به عنوان نام برای ۱۲ سال برگزیده‌اند. سال‌های عمر کودکان، تاریخ نبردها و قهرمانی‌ها و دیگر چیزها را با گردش سال‌های دوازده‌گانه می‌شمارند و به یاد می‌سپارند و ریشه آن چنین است که :

 《یکی از خاقانان ترک اراده کرده که تاریخ یکی از نبردهای سال‌ها پیش از خود را بداند و در تاریخ وقوع آن اختلاف افتاد. از این رو خاقان در این کار با مردم  مشورت کرده و در کنگره‌ای گفت :
ما سال‌ها را نیز مانند برج‌های دوازده‌گانه و شمار ماه‌ها، دوازده قرار دهیم و این چونان یادگاری در میان ما باقی بماند. مردم نیز پذیرفتند. پس خاقان به شکار بیرون آمد و فرمان داد حیوانات را به طرف رودخانه ایلا سو روان سازند. چندی از حیوانات را شکار کردند و گروهی نیز به داخل آب پریدند. دوازده گونه از حیوانات از آب گذشت و نام آنها را بر سال‌ها نهادند. نخستین این حیوانات سیچقان (موش) بود که نخستین سال است و پس از آن نام یازده حیوان دیگر را برمی‌شمارد.》

❇️وی می‌افزاید :
ترکان گویند در هر یک از این سال‌ها حکمتی نهفته است که بدان تفال می‌کنند و آن را فرخنده و مبارک می‌شمارند. مثلا وقتی سال گاو وارد می‌شد، نبردها و قهرمانی‌ها فزونی می‌یافت؛ زیرا گاوها به هم بسیار شاخ زنند و در ستیز باشند در سال مرغ طعام فراوان شود، اما در میان مردم تشویش و نگرانی پدید آید، سال تمساح (در تقویم اقتباسی فارسی سال نهنگ)، باران فراوان رخ دهد و غیر و ذلک .

❇️تقویم ترکی12  حیوانی، از حدود قرن هفتم هجری قمری، به تقویم ایرانیان راه یافت. این تقویم از نوع شمسی – قمری است، بدین معنی که سال آن و ماه های آن قمری است. اسامی 12 ماه قمری این تقویم در ترکی به ترتیب به معنی : ماه اول، ماه دوم و... نامیده می شود.

❇️گاهشمار مذکور دارای دوره 12 ساله حیوانی است که اسامی معادل آن در زبان فارسی ، در فرسته بعد ذکر میشوند

#رواج_تقویم_ترکان_آسیای_میانه_در_ایران
#گاهشماری #وامگیری_/_نفوذ_فرهنگی
#نماد_شناختی_نجومی #اختر_بینی
#فرهنگ_عامیانه #افسانه_های_تمثیلی

@legendfolkepic
💢چگونگی ورود و ترویج گاهشماری دوازده حيواني اقوام ‌آسیای شرقی و مرکزی به فرهنگ عامیانه و مکاتبات رسمی / حکومتی در تاریخ ایران زمین💢
 بخش پنجم

❇️در حکایات فولکلوریک اقوام ترکمن ساکن صحرای ترکستان ووآسیای مرکزی نیز "فابل" یا افسانه ای تمثیلی در مورد پیدایش سالشمار حیوانی در سنت های شفاهی و فرهنگ عامیانه این سرزمین وجود دارد که کمابیش از قرار داستان ذیل میباشد :

❇️ روزی تمامی حیوانات به پیشواز سال جدید می‌روند. شتر که به قد و بالای خودمغرور شده بود گفت:

🗯«حتماً پیش از همه سال جدید را خواهم دید.»

❇️ امّا موش کوچک با زرنگی تمام روی سر شتر جهیده و پیش از همه، سال جدید را می بیند.

❇️شتر که مات و مبهوت مانده بود، از تمامی دوازده حیوان دوره که موفق به مشاهده سال جدید شده بودند عقب می‌ماند و بدین ترتیب غرور شتر باعث می شود که جایی در دوره سالها نداشته باشد.

❇️این روایت به مدد مایه اخلاقی و پندآمیز آن که نهی از غرور است، در سنت های شفاهی ترکمانها نسل اندر نسل سینه به سینه نقل شده و بصورت ضرب‌آلمثلیرحکمت آمیز درآمده است:
به گویش ترکمنی : «دویه بوینونا بویسانیپ ییلدان کور قالیپدیر!» یعنی "شتر به علّت مباهات به گردنش از مشاهده سال جدید محروم مانده است".

❇️ اعتقاد عوام الناس عموما بر این است که سالها با ویژگی هر یک از حیوانات همراه می باشد.

#رواج_تقویم_ترکان_آسیای_میانه_در_ایران
#گاهشماری #وامگیری_/_نفوذ_فرهنگی
#نماد_شناختی_نجومی #اختر_بینی
#فرهنگ_عامیانه #افسانه_های_تمثیلی

@legendfolkepic
💢چگونگی ورود و ترویج گاهشماری دوازده حيواني اقوام ‌آسیای شرقی و مرکزی به فرهنگ عامیانه و مکاتبات رشمی / حکومتی در تاریخ ایران زمین💢
 بخش ششم

❇️از آثار دانشمندان و متخصصان گاهشماری پس از اسلام در آثار ابوریحان بیرونی نیز به این سیستم به این سیستم گاهشماری اشاراتی شده است ضمنا غيراز نفوذ اين تقويم و خصوصيات آن در مراسلات و مکاتبات رسمی حکومتی و بین مردمی و همچنین اشعار و اقوال و افکارخاص و عام‌، در متون تاريخي قديم و معاصر نيز میبینیم که استعمال این شیوه نامگزاری السنه کاملا رایج بوده .

❇️مثلا اسکندربيگ ترکمان در تاريخ عالم آراي عباسي از جلوس شاه عباس بزرگ وقايع سالهاي سلطنت او را با سال ترکان همراه با تاريخ هجري قمري مي آورد.

❇️ محمد تقي لسان الملک سپهر مورخ مشهور دوره قاجار نيز وقايع تاريخي را با هجري قمري توأم با گاه شماري ترکان مي نويسد:
«... سال يک هزار و دويست و شصت و يک هجري مطابق سنه ئيلان ئيل ترکي در ساعت پنجاه و شش دقيقه ازشب جمعه دوازدهم شهرربيع الاول چون برگذشت آفتاب دربيت الشرف شد و...»

#رواج_تقویم_ترکان_آسیای_میانه_در_ایران
#گاهشماری #وامگیری_/_نفوذ_فرهنگی
#نماد_شناختی_نجومی #اختر_بینی
#فرهنگ_عامیانه #افسانه_های_تمثیلی

@legendfolkepic
💢چگونگی ورود و ترویج گاهشماری دوازده حيواني اقوام ‌آسیای شرقی و مرکزی به فرهنگ عامیانه ،و مکاتبات حکومتی در تاریخ ایران زمین💢
 بخش هشتم

❇️تقویم دوازده حیوانی ترکان تا سال ۱۳۰۴ هجری شمسی در متون ادبی و تاریخی نقش آن مشهود است.

❇️از سال ۱۳۰۴ که تقویم ایران اصلاح می شود، دراسامی ماه ها، بروج دوازده گانه جای خود را به اسامی ماه ها در فرهنگ باستانی مزدیسنی می دهد و استفاده از این روش گاهشماری و نامیدن سالها به اسامی ترکی حیوانات در متون ادبی و تاریخی منسوخ می گردد.

❇️ اما هنوز هم این سنت دیرینه که اصل آن به گاهشماری اقوام ساکن چین ، تاتارستان ، مغولستان وترکان آسیای مرکزی راجع است، به ریشه عمیقی که در فرهنگ عامه مردم ایران نیز یافته و سالها با زندگی پدران ایشان عجین شده بود هنوز هم کماکان سینه به سینه نقل می شود.

❇️ بیشتر در مواقع تحویل سال مورد توجه خاص و عام است تا بدانند که اسم سال آینده چیست، سال آتی به چه حیوانی تعلق دارد، تا با پیشگوئی هائی که می شود در اوضاع سیاسی و اجتماعی آینده نظر کنند.

#رواج_تقویم_ترکان_آسیای_میانه_در_ایران
#گاهشماری #وامگیری_/_نفوذ_فرهنگی
#نماد_شناختی_نجومی #اختر_بینی
#فرهنگ_عامیانه #افسانه_های_تمثیلی

@legendfolkepic
💢مختصری در باب افسانه آتلانتیس

#افسانه_های_تمثیلی
🔻🔻🔻🔻
💢مختصری در باب افسانه آتلانتیس
بخش نخست

❇️آتلانتیس به معنای «جزیره‌ی اطلس»، جزیره‌ای افسانه‌ای است که در تمثیلی برای اشاره به وجود ملت‌ها در دو اثر افلاطون، تیمائوس و کریتیاس به آن اشاره شده است. در این دو نوشته، نیروی دریایی آتلانتیس، آتن باستان را که افلاطون در رساله جمهوری آن را نمونه‌ای از یک حکومت ایده‌آل معرفی می‌کند، به محاصره در می‌آورد. در این داستان، آتن برخلاف سایر ملت‌های شناخته‌شده‌ی دوران، حملات آتلانتیس را دفع می‌کند، که به نظر نمایانگر برتری حکومت آتن افلاطون بر سایر انواع حکومت‌ها در زمان خودش است.
در پایان داستان، آتلانتیس از خدایان رویگردان می‌شود و در اقیانوس اطلس غرق شد. داستان آتلانتیس که در آن به مفهوم مدینه فاضله اشاره میشود تاثیر زیادی در ادبیات و نوشته‌های بعدی داشت.

❇️حکایت آتلانتیس الهام بخش برخی از نویسندگان پس از افلاطون که آثاری با مضمون آرمان‌شهری خلق کرده اند شد.
خصوصا دو نویسنده و متفکر شهیر پس از رنسانس یعنی  فرانسیس بیکن که آتلانتیس جدید را نگاشت و توماس مور که یوتوپیا را آفرید.

❇️ از سوی دیگر، برخی محققان حرفه ای قرن نوزدهمی نوشته‌های افلاطون درباره‌ی آتلانتیس را به عنوان واقعیت تاریخی تفسیر کردند. اشاره‌ی دقیق افلاطون به زمان وقایع یعنی بیش از نه هزار سال قبل از او و موقعیت ادعایی آن آن سوی ستون‌های هرکول (احتمالاً چشم افریقا در مراکش) منشأ برخی گمانه‌زنی‌های علمی نیز بوده است.

#افسانه_های_تمثیلی

@legendfolkepic
💢مختصری در باب افسانه آتلانتیس
بخش دوم

🗯روایت افلاطون

❇️حدود ۳۵۰ سال قبل از میلاد ' افلاطون در رساله‌ای به نام تیمائوس  چنین نوشت:
«۱۲ هزار سال پیش از این جزیره‌ای بوده‌است بزرگ با تمدنی ستایش انگیز موسوم به آتلانتیس که…»
❇️به این ترتیب نام قاره آتلانتیس برای نخستین بار بر قلم افلاطون جاری شد و به زودی بر سر زبانها افتاد. وی در رساله دیگری به نام کریتیاس (Critias) شرح بیشتری از قاره آتلانتیس و تمدن آن نوشت «آتلانتها افزون بر ۲۰ میلیون نفر بودند، که در جزیره‌ای خوش آب و هوا به وسعت ۱۵۴ هزار مایل مربع زندگی می‌کردند. در جنگلهای انبوه آتلانتیس انواع جانوران بزرگ و کوچک می‌زیستند و شهرهای آباد آن با ساختمانهای عظیم به شکل هرم، درخشش نور بود و مرمر…»

❇️مطابق گزارش افلاطون بر این سرزمین اطلس حکومت می‌راند، که مردم او را ستون آسمان می‌دانستند و در مرکز جزیره در بزرگداشت اطلس، معبدی با شکوه ساخته بودند که دیوارهای عظیم داشت و درهای آن تزیین یافته بود از سنگها و فلزات قیمتی و در زیر تابش نور خورشید همچون الماس می‌درخشید.

❇️وی چنین ادامه میدهد :
«مقدس‌ترین حیوان در نزد مردمان آتلانتیس، گاو نر بود که مظهر قدرت بشمار می‌رفت و به عنوان برترین هدیه به پیشگاه اطلس با مراسمی شکوهمند در برابر معبد بزرگ قربانی می‌شد، تا فوران خون سنگ‌های مرمر را رنگ‌آمیزی کند ... در قاره آتلانتیس شهرها به شکلی هندسی و زیبا ساخته شده بودند و کانال‌های آب که همچون رگها در بدن به هر سو امتداد داشتند، مزرعه‌ها و باغها را سیراب می‌کردند. اساس فرهنگ و تمدن این مردمان سعادتمند، همانا برادری و صفات عالی انسانی بود. اما چون قدرت ایشان روزافزون شد به تدریج شروع به دست درازی به دیگر سرزمینها کردند. افلاطون می‌گوید: روح احساس و کمک در آنها دیگر از بین رفته بود، آنها اعتقاد و ایمان خود را از دست داده بودند؛ آنها با سپاهیانی بی شمار قصد فتح آتن و سرزمین‌های شرق را داشتند.»

❇️اما زئوس طوفانی بر آنها نازل کرد. مجازاتی که به هیچ وجه قابل تصور نبود. افلاطون در این باره نوشت

«طوفان سبب زمین لرزه و سیل‌های بزرگی شد، که به مدت یک شبانه روز به شدت ادامه داشت؛ وقتی دریا جزیره آتلانتیس را به زیر خود فرو برد و ناپدید گشت» افلاطون تردید داشت که هرگز نشانه‌ای از این سرزمین گمشده به دست آید. او نوشت «اقیانوس در آن نقطه به مکانی غیرقابل عبور و جستجو تبدیل شده‌است».

#افسانه_های_تمثیلی

@legendfolkepic