Jinek bi navê helbestê...

Jinek, navê wê sitran bû
Çiqas aram dimeşîya
Nema rêya têda diçû
Jinek baran bû, çavên wê
Jinek baran bû, li malê
Ji avis hewra sersalê...

Jinek tekbîretol'êhram
ji bo ku, ez nimêj kim ser gulîyên wê
Û qedqamet li ser lêvan
Jinek can bû
Mîna jînê
Mîna beybûngulên mêrgan
Wekî teyr û wekî bazan
Lê, dûr ji kerb û ji kîn ê
hat û derdê mi wenda kir
Gilî-gazî hilanî bir
Gulek maye şûnê, li vir

Gerê dîsa xwe peyda kim
Bi vê gulê xwe dilşa kim
Evîndar im, evîndar bim
evîndarî, xwedêxwest e;
Jinek; navê wê helbest e...

#Mecîd_Rehwerd
*

ژنەک ب ناڤێ ھەلبەستێ


ژنەک، ناڤێ وێ ستران بوو
چقاس ئارام دمەشیا
نەما رێیا تێدا دچوو
ژنەک باران بوو، چاڤێن وێ
ژنەک باران بوو، ل مالێ
ژ ئاڤس ھەورا سەرسالێ...

ژنەک تکبیرەالاحرام
ژ بۆ کو، ئەز نمێژ کم سەر گولیێن وێ
و قدقامت ل سەر لێڤان
ژنەک جان بوو
مینا ژینێ
مینا بەیبوونگولێن مێرگان
وەکی تەیر و وەکی بازان
لێ، دوور ژ کەرب و ژ کینێ
ھات و دەردێ من وەندا کر
گلی-گازی ھلانی بر
گولەک مایە شوونێ، ل ڤر

گەرێ دیسا خوە پەیدا کم
ب ڤێ گولێ خوە دلشا کم
ئەڤیندارم، ئەڤیندار بم
ئەڤینداری، خوەدێ خوەستە
ژنەک؛ ناڤێ وێ ھەلبەستە

#مەجید_رەھوەرد
@kaniyadil

بگفتا مبر نام من پیش دوست
به انگیزه‌ی روز ملی سعدی و حضور تاریخی‌اش در ذهن و زبان همه‌ی ما

اول اردیبشت‌ماه، براساس تقویم رسمی ایران، روزملی سعدی نام گرفته‌است. این روز را به همه‌ی پارسی‌زبانان، به اهل قلم و به‌ویژه شعرای پارسی‌سرا، شادباش می‌گویم.
سعدی، شاعر و ادیب و سخنوری کم‌نظیر است و بزرگان تاریخ ادبیات ایران، بالاتفاق معتقدند که او از جمله استوانه‌های ادب پارسی است. در بزرگی و تاثیر فرهنگی و ادبی شیخ اجل برهمه‌ی ایرانیان و همچنین بر کوردهای ساکن در چهاربخش کوردستان؛ به‌ویژه ایران، نه جای تردید است و نه مجال سخن گفتن همچو منی که دراین باب، بضاعتم اندک است.
از جمله دلایلی که می‌توانم نوشتن این سطور را با آن توجیه کنم، اشاره به این واقعیت است که؛ آثار سعدی مخصوصا بوستان و گلستان، تا همین اواخر در مدارس و مکاتب کوردستان، به عنوان کتاب درسی رسمی تدریس می‌شد و شعرای بزرگی چون ملای جزیری، محوی و هژار و... به‌شکل عمیقی متاثر از سعدی بوده‌اند.
دلیل دیگرم، ذکر یک نکته‌ در خصوص تاثیرپذیری احتمالی سعدی از زبان و واژگان کوردهای هم‌عصرخود در شیرازاست. این اتفاق بعضا در غزل‌های حافظ هم افتاده‌است و می‌دانیم که شیراز، از دیرباز محل سکونت طوایفی از کوردها ازجمله شبانکاره‌ها بوده‌است. یکی از منابع معتبر تاریخی در این باره، کتاب فارس‌نامه ابن بلخی است که بین سال‌های ۵۰۰ تا ۵۱۰ هجری قمری نوشته شده و کوردهای ساکن منطقه‌ی فارس را شامل پنج گروه اسماعیلیان، رامانیان، کرزومیان، مسعودیان و شکانیان دانسته‌است. چنان‌که در منابع دیگر هم تصریح شده‌است، سابقه‌ی حضور کوردها در شیراز به زمان اشکانیان بازمی‌گردد.
و اما؛ سعدی، در باب سوم بوستان، حکایتی دارد از این قرار:

به مجنون کسی گفت که‌ای نیک پی
چه بودت که دیگر نیایی به حی؟
مگر در سرت شور لیلی نماند
خیالت دگر گشت و میلی نماند؟
چو بشنید بیچاره بگریست زار
که ای خواجه دستم ز دامن بدار
مرا خود دلی دردمند است ریش
تو نیزم نمک بر جراحت مریش
نه دوری دلیل صبوری بود
که بسیار دوری ضروری بود
بگفت ای وفادار فرخنده خوی
پیامی که داری به لیلی بگوی
بگفتا مبر نام من پیش دوست
که حیف است نام من آنجا که اوست!

در این حکایت زیبا، محل تامل و توضیح من، واژه‌ی «مَریش» است در مصرع دوم از بیت چهارم. رجوع به فرهنگهای لغت و ازجمله دهخدا، ما را به دو معنی «ریش نکردن، یعنی صیغه‌ی نهی از فعل ریشیدن یا ریش کردن» و نیز «تیری که برآن پر نهاده باشند»، می‌رساند. این در حالی است که از ظاهر بیت، معنی دیگری از مریش مستفاد می‌شود و آن چیزی نیست جز نریختن و نپاشیدن.
نکته‌ای که مورد غفلت مرحوم دهخدا و دیگر لغت‌شناسان و مولفین فرهنگ‌های لغات قرارگرفته، این است که؛ واژه‌ی مَریش، در کوردی به‌وفور استعمال می‌شود و معنای آن ریختن و پاشیدن است. یعنی همان‌که امروزمصطلح است و می‌گویم؛ نمک به زخمم نپاش! پس، مریش یعنی نپاش و نریز. مَریش، همان واژه‌ی کوردی «مَریژ است که در لهجه‌های مختلف، هردو صورت آن به‌کار می‌رود. علاوه براین، در کوردی دو فعل رَشاندن و رَشین هم داریم که معنی پاشاندن و پاشیدن دارند.
پس، معنی و ماخذ واژه و بیت روشن است.
و عرض پایانی من این که؛ شک نیست نگریستن از زاویه‌ی تاثیر و تاثر دو زبان هم‌خانواده‌ی کوردی و فارسی، می‌تواند به فهم دقیق و دور از تعصب ادبیات کهن و کلاسیک این سرزمین، کمک شایانی بکند.


#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

بەرخوەدان ژیان ئە

ئەم ئەو کوردن کو ل دیرۆکێ مانە
مینا شێر و پلنگێن ڤێ چیا نە
سەرێ مە خوار نەبوو ل بەر ت زلمێ
بخوازن یا نەخوازن، ئەم قە ڤا نە

✍️ محمد حسین پور

Berxwdan jîyan e

Em ew kurdin ku li dîrokê ma ne
Mîna şêr û pilingên vî çîya ne
Serê me xwar nebû li ber ti zilmê
Bixwazin ya nexwazin, em qe va ne!


✏️ Mihemed Husênpûr

مقاومت، زندگی است

ما آن کُردهای در تاریخ ماندگاریم
مانند شیر و پلنگ‌های این کوهستان‌ هستیم
سَرمان در مقابل هیچ ظلمی خم نشدە است
بخواهید یا نخواهید، ما همین‌ هستیم

@kaniyadil

الهی خیر ببینی، رضا فردوسی

یاد‌نو‌شتی از دیدار با
برگ درختان سبز

نگارخانه‌ی سفید، در دانشجوی یک مشهد، از جمعه‌ی گذشته تا پنجم اردیبهشت میزبان آثار خوشنویسی و طراحی استاد رضا فردوسی، از نامداران خط و گرافیک ایران است و من امروز توفیق داشتم در خدمت برادر عزیزم محمد حسین‌پور، به دیدار این نمایشگاه‌ دل‌پذیر و کم‌نظیر برویم.
رضا فردوسی، همچون همشهری همنام و نامدارش فردوسی توسی، از نخبگان هنر و ادبیات ماست و مهمترین وجه شباهتشان هم این که رضا شخصیتی خاص و خاص‌پسند دارد و هنرش را نیز، جز برای اعتلای عشق و آکاهی و انسان، نمی‌آفریند و به نمایش نمی‌گذارد.
دیدن تابلوهای زیبای خط و تذهیب استاد فردوسی از یک سو و ملاقات و همسخنی با خودشان در کنار مهندس شریعتی عزیز که از قضا با حضورمان در نگارخانه همزمان شده‌بود، لحظاتی خوش و خاطره‌ساز برایمان به همراه داشت.
در این نمایشگاه که گزیده‌ی شعر و نثر زیبای گلستان سعدی را بە مناسبت بزرگداشت روز ملی سعدی، در قاب خط و تذهیب رضا فردوسی با نام بامسمای "برگ درختان سبز" برابر چشم می‌گذارد، استاد با گرمی لبخند و آغوش و طنین گوش‌نواز کلماتش، پذیرای جمع ما شد و ضمن گذار و دیدار تابلوها، گاهی برایمان از خطرات و خاطرات کار و زندگی گفت. و از جمله گفت که؛ مادرم (روانش شاد)، همیشه به من می‌گفت؛ «رضا، الهی که خیر ببینی و الهی که بد نبینی...»
و بعد افزود که؛ «منظور مادر، آرزوی تکراری عاقبت‌به‌خیری نبود، او دلش می‌خواست که من فقط وجوه مثبت و زیبای هستی و پدیده‌هایش را ببینم، نه بدیهایش را...» و سپس، با تواضع و تانی، این جمله را تکرار کرد که: «تمام حیات و هنرم، مصروف عمل به همین توصیه‌ی مادرانه شد که نیکو ببینم و از بدی‌ها بگذرم».
نمایشگاه‌گردی ما، پس از نیم‌ساعت به انتها رسید و البته گفت‌وگوی من و محمدآقا در خیابان دنبال شد. من گفتم: «رضا فردوسی، نماینده‌ی ذوق سالم و هنرمند آگاه و آزاده‌ی عصر ماست...» و محمدآقا، با اندوهی در صدا گفت: «مشخص است، همین که نمایشگاه آثارش در چنین جای نسبتا ناشناس و محدودی دایر می‌شود و بهره‌ای از فضاهای بزرگ دولتی و تبلیغات گسترده ندارد، خودش معرف شأن و شکوه انسانی اوست».
و بعد، هر دو تاکید کردیم: «الهی خیر ببیند رضا فردوسی و الهی که بدی‌های روزگار، نگاه خیربین استاد را بیش از این مات نکنند.».
نمایشگاه آثار استاد فردوسی، شایسته‌ی نگاه شماست و پیشنهاد می‌کنم تجربه‌ی قشنگ ما را، شما هم تکرار کنید. الهی خیر ببینید.

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

چارینه/ رباعی

پرس!

دل‌گەرم دکن خوە، ب هەساوا هرسێ
هینگا ژی، سەرێ خوە خەم دکن، ژ ترسێ
ئەڤ، مەزنترین پرسا ڤێ ئەمرێ منە کو؛
ڤا خەلکا، چما قە جارێ ناکن پرسێ؟!

Pirs

Dilgerm dikin xwe, bi hesawa hirsê
Hînga jî, serê xwe xem dikin, ji tirsê
Ev mezintirîn pirsa vê emrê min e ku;
Va xelka, çima qe carê nakin pirsê?

سوال

خویش را با محاسبات طمع، دلخوش می‌کنند
آنگاه، پیش همه سر خم می‌کنند از نگرانی
این بزرگترین سوال زندگی من است که؛
این مردم، چرا یک‌بار سوالی ندارند؟!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

لابُد

آزمودم من نشد، این انتظاری ناشد است
تا قیامت، امتحان این خودی‌ها، بی‌خود است!

حرف ممنوع است، لیکن حرف خوش‌رقصان سواست
این نمایش، چند سالی می‌شود، اینجا مُد است

کاش برگردد سلیمان تا ببیند در سبا
زاغ‌زادی ادعا دارد که نامش هدهد است

تخم‌ زرینش تماما قسمت همسایه‌هاست
سهم ما از ثروت این مرغ‌، تنها قدقد است

می‌کنندت منع می این زاهدان، آن‌هم کجا؟
در زمینی که فقط یک شهر جُزئش، میبد است!

همچنان غمگین و خاموشیم، اما روضه را
گاه پایان است و این البته امری لابُد است

قصه‌ی تلخی است این شوخی، که در اردیبهشت
شعر من، از فرط آزادی، سراپا یک کُد است....

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

دوستان، درود.

حوالی ساعت ۱۰ دوشنبە‌شب بە وقت ایران (مشهد) به آدرس ذیل در کلاب‌هاوس، بە‌ مناسبت دوم اردیبهشت (۲۲ آوریل-نیسان) کە روز روزنامە‌نگاری کوردی است، با جمعی از روزنامە‌نگاران و اهل رسانە همسخن خواهیم شد. خوشحال می‌شویم کە همراهمان باشید.

دەمباش هەڤال‌ و هەڤزمانێن کورد.
ئیشەڤ، ل کلاب‌هاوسێ
ئەز و چەند هەڤال، ل سەر سالرۆژا رۆژنامەڤانیا کوردی، گۆت و بێژێ دکن. هوون ژی هەبن، ژ مە را شوونا شانازیێ یە.💐
ئادرس ل کلاب‌هاوس:👇

https://www.clubhouse.com/@komas.shabazi?utm_medium=ch_profile&utm_campaign=bsfpPXTPvuajI_hh0P6Y3g-1212659

https://t.me/maname49

وەلاتێ مە....

تو بلبلێ ناڤ چیانی
موسافرێ گشت ریانی
سا یێن دبهیزن گیانی

چاڤێ تە نا، رەشچالەکە
گیشتنا وێ خەیالەکە
سا ئاشقان زەڤالەکە

ھەز نزانم ژ کودا تێ
ئاور، شکل، ئەختەلاتێ
سەر دلێ تە ھەر بەلا تێ

وەرە ھەڤرا بفڕنی
رۆژێ سا خوە داگرنی
ل رێیا خوە بممرنی

وەلاتێ مە کوردستانە
ھەر کەس دییە ب ئەرمانە
برینێن مە، ئەو دەرمانە

وارێ مە لۆ شاییجانە
ب خەمل و رەوش و لانجانە
سا مە کورمانجان ئەو جانە

وەکی بەرفێ زڤستانی
دەمەک کێم ل من مێڤانی
چۆلەک ھشکم، تو دەرمانی

رۆژا ئیرۆ، نوورۆز، شا نی
تێ گیشتنی کو ل‌ڤرا نی
ئەمێ ھەڤرا سبەیدا نی...

#شیرکووھ_پەھلەوانی

@kaniyadil