👈یکی از هزاران نشانه مرزهای کهن #ایران_زمین

✍ #ماریا_بهمن_پور

از #شاهنامه فردوسی:
سپه سر به سر، زان توانگر شدند
ابا یاره و تخت و افسر شدند
یکی توس را داد از ان تخت اچ
همان یاره و توغ و منشور #چاچ

استاد #فریدون_جنیدی در کلاس شاهنامه خوانی، به این بخش خونخواهی رستم پس از کشته شدن #سیاوخش/ #سیاوش که رسیدند درباره واژه #چاچ گفتند: " این چاچ، نامی کهن در #ازبکستان است که هنوز هم ناحیه ای به آن نام هست و در سفری که به آنجا داشتم دیدم مردم چاچ هنوز فارسی سخن می گویند"

اما #چاچ_باستان در گستره #چیرچیک و میان دو شاخه از رودخانه #سیر_دریا یا همان #سیحون، بود که چند فرسنگ از هم فاصله دارند و کم و بیش موازی هستند. جنوبی‌ترین نقطه آن به رودخانه سیردریا می‌رسید. چاچ در کرانه راست سیردریا بود

در ۷۵۱میلادی "کاوسی‌ان چی" فرمانروای چینی، پادشاه چاچ را کشت و پس از آن دختر پادشاه کشته شده، از مسلمانان کمک خواست. #ابومسلم سردار ایرانی، زیاد بن صالح را با لشکری به آن سرزمین روانه کرد. چینی‌ها را در ۱۳۳ق شکست داد. "کاوسی‌ان چی" در نبرد کشته شد و با همین نبرد، اسلام به آسیای میانه راه یافت. #چین دیگر نتوانست بر آن سامان حکمرانی کند. در منابع پس از اسلام و به ویژه عربی، چاچ را با نام #الشاش نوشته اند زیرا حرف #چ در زبان عربی نیست. در تاریخ #طبری، سلسله ۳، و #قانون_مسعودی از #ابوریحان_بیرونی، و #حدود_العالم درباره چاچ و مردمانش نوشته شده است، چنانکه چاچ را سرزمین جنگاوران دلیر اسلام در برابر #ترکان مهاجم می نامیدند.

چاچ در ادبیات فارسی به‌ویژه شاهنامه بسیار آمده. کمانی در قدیم در چاچ ساخته می‌شد که بنام بود و اصطلاح #کمان_چاچی در ادب فارسی یعنی "بهترین کمان". کمان های چاچ از خدنگ و بسیار استوار بود.

چاچ را نام کهن و باستانی #تاشکند نیز گویند در شمال خاوری ازبکستان. در ریشه شناسی واژه تاشکند، از دو بخش "تاش و کند"؛ برخی گویند که #تاش به معنی "سنگ/سنگی" در زبان #ترکی است و #کند در فارسی به معنی "شهر/آبادی/دژ" است.
پسوند فارسی #کند پرکاربرد بوده و بر بسیاری بخش های #خراسان_کهن گذاشته شده بود که برخی شان معرب شده اند به "قند/جند"؛ مانند #سمرقند #بیرجند #نوقند #شواکند

(یکی از هموندان کانال:
#تاش در کُردی، از بن تراشیدن و نام "سنگ و چوبی" است دست تراش یا دیواره کوه و صخره ای که دست تراش یا طبیعی_تراش باشد مانند "فرهاد تاش" در کوه #بیستون
تیشه هم می تواند از همین ریشه باشد
#کردی ذخیره گاه خوب فارسی #پهلوی است)

۱۸۶۵ روس‌ها تاشکند (بخشی از خان‌نشین #خوقند) را تسخیرکردند و زمان سیاه دوری #فرارود/ #فرارودان (ماوراءالنهر) از ریشه #ایرانی اش آغازشد
۱۸۶۷ تاشکند مرکز جدید اداری،سیاسی،صنعتی شد.
۱۹۱۷ حکومت بولشویکی در این شهر برپا شد.
زمین لرزه ۱۹۶۶ شهر و جاذبه‌های تاریخی که روزگاری آبادی سر راه کاروان‌های #جاده_ابریشم بود را ویران کرد اما تاشکند به کمک ۳۰٬۰۰۰ هزار نیروی داوطلب بازسازی شد

امروز تاشکند پایتخت ازبکستان گرچه هنوز #فارسی زبانان بسیاری دارد اما زبان #ازبکی، شاخه ای از زبان های آلتایی_مغولی_ترکی، زبان دولتی و رسمی است و #روسی یادگار چیرگی فرهنگی #کمونیسم، هنوز زبان علمی و ابزار نفوذ روسیه بر آسیای میانه!
در ۳۰ سال گذشته پس از فروپاشی #شوروی و برپایی کشور تازه بنیانی با نام جدید ازبکستان، #تاجیک ها(فارسی ها)ی این سرزمین آزار بسیار دیدند زیرا حکومت ازبکی جدید، درپی خاموش کردن ریشه های ایرانی این دیار و به گوشه راندن زبان فارسی بود. خط این کشور نیز که پس از چیرگی #روس ها از #خط_فارسی به #سیریلیک دگرگون شده بود؛ با استقلال از شوروی فروپاشیده شده همچنان سیرلیک ماند.

اکنون هزاران نسخه خطی فارسی در کتابخانه های ازبکستان، از سوی بسیاری از جوانان این کشور دستیافتنی نیست چون #خط_فارسی نمی دانند.
گرچه فارسی زبانان یا ازبک هایی که شیفته ریشه های ایرانی آن دیار هستند، خودشان خط فارسی را آموخته اند تا ادبیات فارسی را که در ازبکستان دوستدار فراوان دارد از روی نسک های فارسی بخوانند.
#سعدی #رودکی #فردوسی و... در آن سامان بسیار خواهان دارند و والا شمرده می شوند. شاهنامه و... از روی برگردان ها به خط سیرلیک خوانده میشود، حال آنکه تنها با چند روز آموزش می توانند به سادگی شعر فارسی را از کتاب های با خط فارسی بخوانند و لذت دو چندان برند، اما دولت ازبکستان چنین نمی خواهد، مبادا این مردم یاد #ایران کنند

برای دانش بیشتر:
حسن پیرنیا، تاریخ ایران باستان، جلد سوم، چاپ پنج/۱۳۷۰
غیاث‌آبادی، رضا، ایران سرزمین همیشگی آریاییان، ویرایش دوم، چاپ سوم/۱۳۸۴
تاریخ سرزمین ایران، عباس پرویز/ ۱۳۹۰
مهرالزمان نوبان. نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان. چاپ اول/ ۱۳۷۶
انوشه، حسن. دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در آسیای میانه. چاپ اول (ویراست۲)/۱۳۷۶

https://t.me/LoversofIRAN/8203?single

#کمان_رستم


درخت گردوی با 13 قرن حیات در شهر #بزرگترین_باغ_گردوی_جهان در شهر #شهمیرزاد استان #سمنان مقاوم سازی شده و در راه ثبت آثار معنوی است. این #درخت_گردو_کهن سال به شکل #کمان در آمده است.

پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

🔴جشن #تیرما_سیززِ_شو(شب سیزده آبان) برابر با ۱۲ آبان ماه

🔸این جشن هنوز در مازندران و در میانه آبان‌ماه برگزار می‌شود، که به آن «تیرماه سیززِه شو یا سیزدِ شو» گفته می‌شود و آن را سالروز حماسه‌ی معین‌ کردن مرز #ایران با تیر رها شده‌ از #کمان_آرش می‌دانند و به ثبت ملی نیز رسیده است.(سه گمان در باره جشن تیرما سیززِ شو وجود دارد : برخی  ریشه آنرا  آن را مصادف با پیروزی کاوه بر ضحاک، عده ای آنرا جشن جمع آوری محصول   دانسته اند یکی از حدس ها نیز در  این مورد، روز پرتاب تیر توسط آرش از دماوند کوه در آمل است به طوری که مردم در شادی مشخص شدن مرز ایران جشن می گیرند )

به دلیل محاسبه نکردن روزهای کبیسه پس از ساسانیان، هنگامه‌ی این جشن از تیرماه در تابستان به میانه آبان‌ ماه جابه‌جا شده است.

سیزدهم تیر ماه تبری که سال ها است در تقویم خورشیدی برابر با دوازدهم آبان ماه می باشد، از دیرباز در برخی نقاط ایران به ویژه در مازندران در چنین شبی مراسمی برگزار می شد که همچون دیگر مراسم سنتی و اساطیری بار معنایی ویژه ای دارد.

مهمترین بخش جشن تیرماه سیزده شو در مازندران آماده کردن ۱۳ نوع خوراکی (میوه و تنقلات)و خوردن آن در طول شب به همراه جشن است.

جشن تیرماه سیزده شو دیرینگی بیش از ۳ هزار ساله دارد و هر ساله این جشن در مازندران برگزار می شود و هدف از برگزاری این جشن را ایجاد فضای شادو انتقال فرهنگ اصیل و کهن ایرانی که در این استان هنوز پاس داشته میشود به نسل جوان برشمرد.

در برخی مناطق دیگر این آیین به نام «لالِ شو» نیز معروف است.

مراسم «تیرماه سیزدِشو» به همین شکل با رفتن گروه لال به خانه های دیگر و اضافه شدن بچه های هر خانه به دنبال این گروه و هم آواز شدن آن ها با گروه لال ادامه داشت تا آخرین خانۀ آن روستا.

در غروب لال شو (تیرماه سیزدِ شو) افرادی که درختی از درختان آن ها محصول نداده بود و یا محصول آن خوب نبود، با یک «تبر» و به همراه فرد دیگری به زیر آن درخت می رفتند و صاحب درخت با پشت تبر ضربه ای بر درخت می زد و به ظاهر قصد قطع کردن درخت را می نمود.
در بعضی نقاط خانواده ها در این شب در خانه هایشان جمع می شوند و فال حافظ می گیرند.

همچنین به وسیلۀ گردو بخت و اقبال خود را آزمایش می کردند. به این صورت که فردی از افراد خانواده که احتمالاً بزرگ خانواده بود، تعدادی گردو را در دستش می چرخاند و سپس گردوها را روی زمین می ریخت و بعد از آن یکی از افراد، گردویی را بر می داشت و سپس گردوی او را می شکستند، کیفیت مغز گردو خوش اقبالی یا بداقبالی فرد را در سال آینده نشان می داد.


پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali

🔴 اگر ارتش نبود، کشور هم نبود:
عقابان دو‌آسمان(سوم)


✍ یداله کریمی پور

🔸یک روز از تک گسترده هوایی عراق، طی یکم مهر ۱۳۵۹، نخستین و بزرگترین عملیات هوایی تاریخ ایران و به اغلب احتمال خاورمیانه و هفتمین عملیات برتر تاریخ هوایی جهان، بین النهرین را به لرزه در آورد.
در عملیات "کمان ۹۹" یا "سایه البرز "، 200 هواپیمای جنگنده ( بمب افکن، شکاری، شکاری- موشک انداز و...) در چندین اسکادران شرکت کردند. 140 فروندشان ضمن گذر از مرز، تاسیسات ، تجهیزات و پایگاه های نظامی عراق در کرکوک، موصل، رشید ، حبانیه، ناصریه، شعیبیه، کوت، المثنی و...را هدف قرار دادند. 60 فروند نیز کار پشتیبانی عملیاتی را به عهده داشتند.
انهدام ۴ میگ ۲۱، ۲ میگ ۲۳، یک سوخوی ۱۷ و یک ایلیوشین -۷۶ و انهدام سازه های فرودگاهی عراق، بخش کوچکی از عملیات سایه البرز بود.
ولی در ۱۵ فروردین ۱۳۶۰، پیچیده ترین عملیات هوایی ایران در ژرف ترین ناحیه باختری عراق، به نام عملیات H3، نیروهای هوایی جهان را به شگفتی واداشت. H3 در شمار پیچیده ترین عملیات شناخته شده هوایی بود.

طی این عملیات، پایگاه "الولید" در ناحیه مرزی عراق-اردن، منهدم شد. فانتوم های ایرانی ، با گذر از همه سرزمین خاوری-باختری عراق و انهدام بیش از 48 پرنده میگ، توپولوف، میراژ، سوخو، آنتونوف و بالگرد و کشتن کادرهای آلمانی، مصری، اردنی و عراقی و انهدام تقریبا کامل پایگاه الولید به سلامت و بی دادن تلفات به آسمان ایران باز گشتند.
نیروی هوایی ایران از ۱۸ ساعت پس از تک عراق ، تا آخرین روز جنگ، با وجود نحیف شدن گام به گام، همواره پیشتاز ماند و با هزاران عملیات تهاجمی، دفاعی، رهگیری، پشتیبانی و...ثابت کرد که آسمان ایران به هیچ دشمنی واگذار شدنی نیست.
از جمله بنگرید به عملیات "سلطان10" و تلفات گسترده عراق در موصل.
ایرانیان بهتر است نام قهرمانان واقعی نگاهبان آسمان ایران را از رسانه یک سو نگر ملی و دست اندرکاران بیشتر ناپخته اش بپرسند.
#یدالله_کریمی_پور
#کمان_۹۹
#اچ_۳
#سلطان_۱۰
#نیروی_هوایی
#پایگاه_الولید

پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali