👈 زبان فارسی در عراق، از صفویه تا صدام


⬅️بخش دوم

البته دلایل حضور زبان فارسی به اینجا ختم نمی‌شود. بسیاری از مردم مناطق مرزی عراق در دوره #قاجار نیز برای تجارت و زیارت به عراق می‌رفتند و با مردم عراق مراوده می‌کردند.

این مردمان که بیشتر از طایفه‌های #کرد « #فیلی» بودند و به گویشی نزدیک به #لری سخن می‌گفتند به دلیل مسافت نزدیک #ایلام و #کرمانشاه به بغداد در مقایسه با #تهران برای پیدا کردن کار به پایتخت عراق مهاجرت می‌کردند و در آنجا مشغول کار می‌شدند.

با تاسیس دولت جدید در عراق در سال ۱۹۲۱ و همچنین با جدی شدن قانون شناسنامه، رفت و آمد ایرانیان در عراق شکل و شمایل دیگری به خود گرفت و اندکی محدودتر شد، اما حضور طلاب علوم دینی در حوزه نجف همچنان ادامه داشت.

با روی کار آمدن #حزب_بعث و به خصوص با به قدرت رسیدن صدام حسین اما اذیت و آزار اتباع ایران به انحا مختلف شروع شد.

بسیاری از خانواده‌ها به اتهام داشتن فرهنگی ایرانی از عراق اخراج شدند. در این دوران صحبت کردن به زبان فارسی تبدیل به تابو شد و بسیاری از خانواده‌های فارسی‌زبان که از موج‌های تبعید در امان مانده بودند، هویت اصلی خود را پنهان می‌کردند تا مجبور به تبعید و آوارگی نشوند.

پس از سقوط صدام بسیاری از این خانواده‌ها به وطن خود بازگشته‌اند و دوباره با خود صبغه‌ای از فرهنگ و زبان فارسی را به عراق برده‌اند. آنان که در دوره صدام جرات تکلم به زبان فارسی نداشتند اکنون در #شهرهای_زیارتی از این مهارت خود برای تعامل با زائران ایرانی استفاده می‌کنند.

همچنین قلع و قمع مخالفان حکومت در دوره صدام باعث شد تا بسیاری از آنها که #کرد و به خصوص از #اعراب_شیعه بودند به ایران پناه بیاورند. بسیاری از آنها پس از سال‌ها سکونت در ایران اکنون به عراق بازگشته‌اند و پست‌های کلیدی این کشور را به دست گرفته‌اند. #جلال_طالبانی رئیس‌جمهور [پیشین] عراق و #عمار_حکیم رئیس [پیشین] مجلس اعلای اسلامی عراق از شاخص‌ترین چهره‌های سیاسی عراق‌اند که به زبان فارسی تکلم می‌کنند.

از سوی دیگر بسیاری از جوانان تحصیلکرده کرد در مناطق #کردنشین عراق با به دست آوردن خودمختاری نسبی در سال‌های اخیر و رهایی از سرکوب حکومت صدام فرصت آن را یافته‌اند تا بیشتر با زبان و فرهنگ خود آشنا شوند.

این آشنایی با زبان و فرهنگ و ریشه‌های #کردی باعث به وجود آمدن علاقه به زبان فارسی به عنوان زبانی هم‌خانواده و نزدیک به زبان کردی در میان این قشر شده است. از این روست که امروزه بسیاری از #کردها در عراق و به خصوص اقشار تحصیل‌کرده این توانایی و دانش را دارند که با زبان فارسی تعامل کنند.

از تارنمای پارسی‌انجمن @Parsi_anjoman


💌عاشقان ایران
@LoversofIRAN

☄ پاسخ به این مغلطه بزرگ👈 "قومی به نام فارس وجودندارد، پس ایران یک ملت نیست و متشکل از ملیت های مختلف و اقوام غیر فارس است که هویتشان توسط فارسها سرکوب شده!" ☄


چند نفر از پانها این گزاره را چندین بار در گروه متصل به کانال درج کردند (و البته بخاطر اصرار و تکرار پیامهای غلط، حذف شدند).

❗️نوشته بودند؛
در فلان کتاب (نامعتبر) و فلان فصلنامه (جهت دار) نامی از قومیت فارس نیست بلکه از لر و کرد و بلوچ و ترکمن سخن گفته شده پس ما ملتی حول زبان فارسی نیستیم و باید حقوق خود را جداگانه مطالبه کنیم!!!!


📌پاسخ به این مغلطه که شعار اصلی پانهاست☝️و ۶ سال است یک-نفس تبلیغ گسترده شده!


1_ #قوم_پارس (نه فارس) قدمت و پیشینه ای حداقل برابر تاریخچه #هخامنشیان دارد که آنان خود را پارس می گفتند، در اتحاد با پارت و ماد دو قوم بزرگ دیگر فلات ایران. #ایران از وقتی #سرزمین_پارسیان نامیده شده که فرمانروایی #هخامنشی بر آن گسترانده شد و به پاس و احترام خدمات روشن و بی بدیل آنها به تمدن بشری (نه فقط تمدن ایرانی) نام ایران را پارس یا پارسه یا پرشیا گذاشتند.

2_پیش از هخامنشیان، "ایران" نامی بود که در #اوستا گفته شد، در دوره هخامنشی و پس از آن در شاهنشاهی های مختلف هم نام "ایران" در داخل کشور کاربردداشت، اما پارسه، پرشیا، سرزمین پارس/ملک الفارس را دیگر کشورها که ما را با "شاخص تمدنی پارس" می شناختند همچنان به کار می بردند. از دوره اشکانیان نام #ایران بر سکه های رسمی هم درج شد، اگرچه ایران را همچنان پارسه هم می گفتند به یاد نخستین فرمانروایی بزرگ جهانی و دیگر کشورها هم اکثرا پس از اشکانیان تا همین دوره #پهلوی و قرن کنونی(14 خ.) ایران را "پارس" می گفتند. حکومت های داخل ایران، نام "ایران" را در طول سده ها به کار میبردند اما می توان گفت تا پیش از دستور رضاشاه، ایران هم مانند آلمان و مصر و... کشوری با دونام بود(یکی نام داخلی، یکی خارجی)

3_ آن اقوام خوش نام #پارس #ماد #پارت امروز دیگر با آن دسته بندی و شمایل در ایران نیستند، و این تنها بخاطر آمیختگی و اختلاط بالای جمعیتی در ایران و جابجایی و کوچ آزادانه مردم میان اقلیم های مختلف ایران است. چنانکه به گواه پژوهشهای جمعیت شناسی (تبارشناسی) و تاریخی، قوم پارس امروز در سراسر ایران پراکندگی پیدا کرده است همانگوته که قوم ماد و پارت در کشور پراکنده شده است. به بیان روشن، می توان گفت امروز #همه_استانهای_ایران_پارس_هستند.

4_ برخلاف آنچه قومگرایان تلاش دارند جا بیندارند، اگر امروز قومی با نام #فارس یا #قوم_فارس وجود خارجی ندارد به معنای نبودن و عدم وجود "فارس" نیست، بلکه به معنای "خروج این هویت از آن شمایل بدوی #قومی به شمایل گستردگی کشوری و شمول سراسری سرزمینی است". یعنی معیار فارس بودن فقط شاخصه قومی نیست بلکه معیاری گسترده و همه شمول در سراسر فلات ایران و پیرامون آن پیدا کرده است که همان نماد #تمدن_ایرانی است

5_ امروز نه فقط کسانی که فارسی معیار و رسمی را سخن می گویند فارس هستند،
بلکه یزدی و اصفهانی و کاشانی و قمی و کرمانی و شیرازی و خراسانی و بوشهری و گویشهای مختلف فارسی و سیستانی و #بختیاری و #لری و #مازنی و #گیلکی و... حتی #کردی و #آذری و #بلوچی و #عرب که هدف پانها برای تبلیغ واگرایی هستند را هم باید #فارس نامید. صد البته #تاجیک ها و ایرانی تباران بیرون از مرزهای امروز هم فارس هستند

6_ فارس یا پارس یا Persian امروز اصلا محدود به مفهوم قومی آن در 25 قرن پیش (هخامنشیان) نیست بلکه معنایی کاملا تمدنی و نشانه و نماد یک تمدن همگون و همساز است که بر پهنکوه(فلات) ایران و پیرامون آن شامل کوهها، دشت ها، دره ها، رودهایی که تمدن ایرانی بر آن سایه گسترده، شده است

7_ بدون شک، خود پانها از #پان_عرب #پان_بلوچ #پان_ترک #پان_کرد همگی #پارس هستند اگرچه خود را دشمن فارس ها می دانند اما هم چهره هایشان همانند باقی مردم ایران است، هم فارسی می گویند و می نویسند، و هم آداب پارسیان/ایرانیان را رعایت می کنند. حتی زبان ارتباطی شان در فضای مجازی فارسی است🙂


💡 #ایده تبلیغی 1:
#امروز_همه_ایرانیان_فارس_هستند
#امروز_همه_ایرانیان_پارس_هستند
ترویج این شعار☝️بسیار مهم، فروپاشنده بسیاری از شعارهای قبیله ای است با سیستم تبلیغی جنگ نرمی که علیه نام فارس/فارسی راه انداخته اند

💡 #ایده تبلیغی 2:
شعار زیبای "شاهزادگان پارسی" برای پسران تیم ملی فوتبال ایران کار تبلیغی بسیار زیبا بود که با فشار برخی عوامل ایران-ستیز قطع شد! اما می توان دوباره با کمپین های مجازی، #شاهزادگان_پارسی یا #شاهدختهای_پارسی را برای تبلیغاتت تیمهای ملی زنان و مردان ایران درخواست کرد و سر زبان توده جامعه انداخت. بخصوص که این تیمها متشکل از ورزشکاران سراسر ایرانند و تکرار لقب "پارسی" بر آنها، معنای ملی این واژه را میان مردم رواج میدهد👍


⛔️کمپین تحریم پانترکیسم
@ban_Turkey

🟢زبان های ایرانی

🔴زبان تالشی و دیگر زبان های ایرانی


️۱- اجاق ؛ اجاق خوراک پزی :
تالشی : کی یَه kiya ؛ کیرَه kira ؛ کلَگا kǝlagā ؛ کیلَکا kilakā
گیلکی : کلِه kǝle ؛ کَله kalǝ

۲- قاشق :
تالشی : کِچَه keča ؛ کَچَه kača
تبری ( مازنی ) : کَچِه kače

۳- اَشک چشم :
تالشی : آرس ārs ؛ آست āst ؛ اَسرک asrǝk ؛ اَسرگ asrǝg ؛ اَسرگ asǝrg
آذریِ کُهَن : اُوسُر ōsōr ؛ آستِر āster

۴- سَگ :
تالشی : اسپَه ǝspa ؛ اسبَه ǝsba ؛ سپَه sǝpa ؛ سبَه sǝba
تاتی ( کلور ، خلخال ) : اسپَه ǝspa

۵- دشوار ، مشکل ، سخت :
تالشی : چَتین čatin
زبان الموتی ( شمال استان قزوین ) : چَتِن čaten

۶- حلق ، گلو ، حنجره :
تالشی : خرتَه xǝrta ؛ لوک luk
گویش قزوینی : خِرتِلاق xertelāq

۷- مَردُمَک چشم :
تالشی : گلو gǝlo ؛ تیتَک titak
تاتی تاکستان ( قزوین ) : بَبَک babak

۸- نردبان :
تالشی : سرد sǝrd ؛ سِرده serdǝ
تاتی وَفس ( روستایی در کمیجان ، استان مرکزی ) : سِردَه serda

۹- گوسفند :
تالشی : پَس pas ؛ پاس pâs
کُردی ( سنندج ) : پاز pāz ؛ کُردی ( بیجار ) : پَز paz

۱۰- داماد :
تالشی : یِزنَه yezna ؛ یَزنَه yazna ؛ زما zǝmā
کُردی ( ایلام ) : زُما zomā ؛ دُما domā

۱۱- جوجه تیغی :
تالشی : ژَژو žažo ؛ ژَژِه žaže
لَکی : ژَژو žažu ؛ ژِژو žežu

۱۲- سوراخ :
تالشی : هل hǝl ؛ خل xǝl
گویش ابیانه ( شمال استان اصفهان ) : هُل hol

۱۳- کوزه کَره گیری :
تالشی : نِرَه near ؛ نی یَه niya
لُری ( لرستان ) : نِیرَه neyra

۱۴- خانه :
تالشی : کَه ka ؛ کا kâ
زبان نایینی ( شرق اصفهان ) : کی یَه kiya ؛ کی ki

۱۵- جلو ، پیش :
تالشی : نار nār ؛ نا nā
زبان بختیاری ( گویش فارسان – چهارمحال و بختیاری ) : ناها nāhā : جلوتر

۱۶- ستاره :
تالشی : سوآ suâ ؛ اُستُوَه ostova ؛ آستُوَه āstova ؛ سارَه sāra ؛ سارِه sāre ؛ اِستارَه estāra ؛ اِستَرَشی estaraši
زبان زرتشتیان کرمان و یزد : اِستارَه estāra ( کرمان ) ؛ اِستُرَه estora ( یزد )

۱۷- گردن :
تالشی : گی gǝy ؛ مل mǝl ؛ مللَه mǝlla
زبان کلیمیان یزد : مُل mol

۱۸- بُزنَر ؛ بُز نر بالغ :
تالشی : تَککَه takka ؛ تَکَه taka ؛ نَچچَه načča
سیستانی : تَککَه takka

۱۹- مُرغ :
تالشی : کَرگ karg ؛ کاگ kâg
گویش هرمزگانی : کَرگ karg ؛ کَرک kark

۲۰- مُرغ کُرچ ؛ مرغی که روی تخم خوابیده است :
تالشی : کولوک kuluk ؛ کلک kǝlk ؛ کلشکن kǝlǝškǝn
گویش بوشهری : کُرُک korok


🔺️همه زبان ها و گویش های ایرانی از یک شاخه و از یک ریشه هستند ، و در نتیجه هیچ تفاوت اساسی و خاصی بین زبان ها و گویش های ایرانی مشاهده نمی شود . در اینجا تعدادی واژه در زبان تالشی و برابر آن در دیگر زبان ها و گویش های ایرانی آورده شده است تا این هم ریشه بودن دیده شود . همه واژه ها از کتاب های فرهنگ لغت همان زبان و گویش و یا به صورت مستقیم از گویشور همان زبان پرسیده شده است .
✍ ضیاء طرقدار - نویسنده و پژوهشگر

◀️پی نوشت : این مطلب پیشتر در ماهنامه تالش ، شماره ۱۸۴ ، فروردین ماه ۱۴۰۳ ، به چاپ رسیده است.

@tarikh_astara

#زبان #زبانهای_ایرانی #زبان_اوستایی #زبان_پهلوی #تالشی #گیلکی #تبری #آذری #تاتی #کردی #لری #لکی #سیستانی #بلوچی #نایینی #مراغی #زازا #بختیاری #سمنانی #قزوینی #الموتی #طالقانی #کرمانجی #بوشهری #هرمزگانی

#language #Linguistics
#Iranian_languages