👈یکی از هزاران نشانه مرزهای کهن #ایران_زمین

✍ #ماریا_بهمن_پور

از #شاهنامه فردوسی:
سپه سر به سر، زان توانگر شدند
ابا یاره و تخت و افسر شدند
یکی توس را داد از ان تخت اچ
همان یاره و توغ و منشور #چاچ

استاد #فریدون_جنیدی در کلاس شاهنامه خوانی، به این بخش خونخواهی رستم پس از کشته شدن #سیاوخش/ #سیاوش که رسیدند درباره واژه #چاچ گفتند: " این چاچ، نامی کهن در #ازبکستان است که هنوز هم ناحیه ای به آن نام هست و در سفری که به آنجا داشتم دیدم مردم چاچ هنوز فارسی سخن می گویند"

اما #چاچ_باستان در گستره #چیرچیک و میان دو شاخه از رودخانه #سیر_دریا یا همان #سیحون، بود که چند فرسنگ از هم فاصله دارند و کم و بیش موازی هستند. جنوبی‌ترین نقطه آن به رودخانه سیردریا می‌رسید. چاچ در کرانه راست سیردریا بود

در ۷۵۱میلادی "کاوسی‌ان چی" فرمانروای چینی، پادشاه چاچ را کشت و پس از آن دختر پادشاه کشته شده، از مسلمانان کمک خواست. #ابومسلم سردار ایرانی، زیاد بن صالح را با لشکری به آن سرزمین روانه کرد. چینی‌ها را در ۱۳۳ق شکست داد. "کاوسی‌ان چی" در نبرد کشته شد و با همین نبرد، اسلام به آسیای میانه راه یافت. #چین دیگر نتوانست بر آن سامان حکمرانی کند. در منابع پس از اسلام و به ویژه عربی، چاچ را با نام #الشاش نوشته اند زیرا حرف #چ در زبان عربی نیست. در تاریخ #طبری، سلسله ۳، و #قانون_مسعودی از #ابوریحان_بیرونی، و #حدود_العالم درباره چاچ و مردمانش نوشته شده است، چنانکه چاچ را سرزمین جنگاوران دلیر اسلام در برابر #ترکان مهاجم می نامیدند.

چاچ در ادبیات فارسی به‌ویژه شاهنامه بسیار آمده. کمانی در قدیم در چاچ ساخته می‌شد که بنام بود و اصطلاح #کمان_چاچی در ادب فارسی یعنی "بهترین کمان". کمان های چاچ از خدنگ و بسیار استوار بود.

چاچ را نام کهن و باستانی #تاشکند نیز گویند در شمال خاوری ازبکستان. در ریشه شناسی واژه تاشکند، از دو بخش "تاش و کند"؛ برخی گویند که #تاش به معنی "سنگ/سنگی" در زبان #ترکی است و #کند در فارسی به معنی "شهر/آبادی/دژ" است.
پسوند فارسی #کند پرکاربرد بوده و بر بسیاری بخش های #خراسان_کهن گذاشته شده بود که برخی شان معرب شده اند به "قند/جند"؛ مانند #سمرقند #بیرجند #نوقند #شواکند

(یکی از هموندان کانال:
#تاش در کُردی، از بن تراشیدن و نام "سنگ و چوبی" است دست تراش یا دیواره کوه و صخره ای که دست تراش یا طبیعی_تراش باشد مانند "فرهاد تاش" در کوه #بیستون
تیشه هم می تواند از همین ریشه باشد
#کردی ذخیره گاه خوب فارسی #پهلوی است)

۱۸۶۵ روس‌ها تاشکند (بخشی از خان‌نشین #خوقند) را تسخیرکردند و زمان سیاه دوری #فرارود/ #فرارودان (ماوراءالنهر) از ریشه #ایرانی اش آغازشد
۱۸۶۷ تاشکند مرکز جدید اداری،سیاسی،صنعتی شد.
۱۹۱۷ حکومت بولشویکی در این شهر برپا شد.
زمین لرزه ۱۹۶۶ شهر و جاذبه‌های تاریخی که روزگاری آبادی سر راه کاروان‌های #جاده_ابریشم بود را ویران کرد اما تاشکند به کمک ۳۰٬۰۰۰ هزار نیروی داوطلب بازسازی شد

امروز تاشکند پایتخت ازبکستان گرچه هنوز #فارسی زبانان بسیاری دارد اما زبان #ازبکی، شاخه ای از زبان های آلتایی_مغولی_ترکی، زبان دولتی و رسمی است و #روسی یادگار چیرگی فرهنگی #کمونیسم، هنوز زبان علمی و ابزار نفوذ روسیه بر آسیای میانه!
در ۳۰ سال گذشته پس از فروپاشی #شوروی و برپایی کشور تازه بنیانی با نام جدید ازبکستان، #تاجیک ها(فارسی ها)ی این سرزمین آزار بسیار دیدند زیرا حکومت ازبکی جدید، درپی خاموش کردن ریشه های ایرانی این دیار و به گوشه راندن زبان فارسی بود. خط این کشور نیز که پس از چیرگی #روس ها از #خط_فارسی به #سیریلیک دگرگون شده بود؛ با استقلال از شوروی فروپاشیده شده همچنان سیرلیک ماند.

اکنون هزاران نسخه خطی فارسی در کتابخانه های ازبکستان، از سوی بسیاری از جوانان این کشور دستیافتنی نیست چون #خط_فارسی نمی دانند.
گرچه فارسی زبانان یا ازبک هایی که شیفته ریشه های ایرانی آن دیار هستند، خودشان خط فارسی را آموخته اند تا ادبیات فارسی را که در ازبکستان دوستدار فراوان دارد از روی نسک های فارسی بخوانند.
#سعدی #رودکی #فردوسی و... در آن سامان بسیار خواهان دارند و والا شمرده می شوند. شاهنامه و... از روی برگردان ها به خط سیرلیک خوانده میشود، حال آنکه تنها با چند روز آموزش می توانند به سادگی شعر فارسی را از کتاب های با خط فارسی بخوانند و لذت دو چندان برند، اما دولت ازبکستان چنین نمی خواهد، مبادا این مردم یاد #ایران کنند

برای دانش بیشتر:
حسن پیرنیا، تاریخ ایران باستان، جلد سوم، چاپ پنج/۱۳۷۰
غیاث‌آبادی، رضا، ایران سرزمین همیشگی آریاییان، ویرایش دوم، چاپ سوم/۱۳۸۴
تاریخ سرزمین ایران، عباس پرویز/ ۱۳۹۰
مهرالزمان نوبان. نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان. چاپ اول/ ۱۳۷۶
انوشه، حسن. دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در آسیای میانه. چاپ اول (ویراست۲)/۱۳۷۶

https://t.me/LoversofIRAN/8203?single

👈یک بهمن، بزرگداشت یا زادروز فردوسی بزرگ

@LoversofIRAN

⬅️با توجه به پیامی که امروز از استاد خالقی مطلق منتشر شده است و نیز نیاز به داشتن روزی برای گرامیداشت حکیم بزرگ ایران زمین، #فردوسی بزرگ، شاید تعیین روز یک بهمن، برای گرامیداشت حکیم توس، باتوجه به اینکه چند سالی ست در فضای مجازی به عنوان زادروز فردوسی بزرگ دانسته می شود، و تاربرگ ها و کانال های #ملی، آن را گرامی می دارند، پیشنهادی مناسب باشد در مقایسه با ۲۵ اردیبهشت که در تقویم رسمی، بزرگداشت فردوسی دانسته شده است اما مقارن با مناسب خاصی نیست.

بسیاری؛ این بخش از #شاهنامه را نشانی از زادروز فردوسی در ۱ بهمن و روز آدینه می دانند:

چو آدینه "هُرمَزدِ بهمن" بُوَد
بر این کاخِ فرخ نشیمن بُوَد

می لعل پیش آورم، هاشمی
زبیشی که خنبش نگیرد کمی
/ز خُمّی که هرگز نگیرد کمی/

چو شست و سه شد سال و شد گوش کر
/چو شست‌وسه سالم شد و گوش کر/
ز گیتی چرا جویم آیین و فَر؟

بنابر این سروده برخی گمان می‌کنند که یکم بهمن، زادروز فردوسی است و او در این جا از زادروز و سال(سن) خود سخن گفته است. بر پایه‌ی این سروده، فردوسی در روز آدینه زاده شد.
برای آگاهی بیشتر بنگرید به:
Magiran.com/npview.asp?ID=1049332

گفتنی است که در #تاجیکستان روز ۲۵ اسفند که تاریخ روشن و بدون شک پایان سرایش شاهنامه است را برخی روز بزرگداشت فردوسی می دانند و گرامی میدارند.

@LoversofIRAN

⬅️ "باشگاه شاهنامه پژوهان"؛ گروه خبر:
استاد #جلال_خالقی_مطلق، شاهنامه پژوه بزرگ، در پیامی، یک بهمن ماه را به عنوان زادروز فردوسی غیر معتبر دانست.
به گزارش باشگاه شاهنامه پژوهان به نقل از #بنیاد_فردوسی شاخه توس, جلال خالقی مطلق در پیامی که به تازگی منتشر شده است، همچنین افزوده که درباره ی روز تولد شاعر (فردوسی) هیچ اطلاعی نداریم . آنچه می خوانید متن این پیام است که یکم بهمن ماه منتشر شده است.
 
پیام استاد خالقی مطلق برای یک بهمن ماه:
دوستان عزیز؛
بر طبق بررسی چند تاریخ که فردوسی خود در شاهنامه به دست داده است, احتمال نزدیک به یقین سال تولد او ۳۲۹ قمری (۳۱۹ خورشیدی) است که سال درگذشت #رودکی نیز هست . درباره ی روز تولد شاعر هیچ اطلاعی نداریم و آنچه ادعا شده فاقد اعتبار است . سال پایان سرایش شاهنامه ۲۵ اسفند ۴۰۰ هجری است و سال درگذشت شاعر, از دو تاریخ ۴۱۱ و ۴۱۶ که گزارش کرده اند, دومین محتمل تر است.
از shahnamehpajohan@

@LoversofIRAN

✨«پارسی» زیباترین زبانِ جهان است

#لیدیا_لئونتوا، استادِ زبان و ادبِ پارسیِ دانشگاهِ تالین پایتخت استونیا در #استونی می‌گوید که چندین زبان می‌دانم، ولی #پارسی زیباترین زبانِ جهان است. پارسی همچنین ساده است و یادگیری‌اش آسان.
/از پارسی‌انجمن @Parsi_anjoman‏


#زبان #فارسی، کهن زبان خوش آوازه و شیرین بیان جهان، زبان #رودکی #فردوسی #حافظ و #سعدی،
و رخشنده بر تارک #ادبیات کلاسیک جهان است. افتخار کنیم که این زبان ۱۱۰۰ سال پیوستگی بدون انقطاع دارد و ریشه های کهن آن تا پهلوی و اوستایی در ۳۰۰۰ سال پیش هم ردیابی می شود.
دور نیست که این زبان شیوا و آسان و خوش آوازه، در جهان به سان ابزاری برای گسترش دانش به کار گرفته شود، زبان علم شود و به جایگاه شایسته خود در گذشته ی پادشاهی های کهن جهان که گستره ای بزرگ را زیر پرچم خود داشت، بازگردد.

@LoversofIRAN

👈یک بهمن، بزرگداشت یا زادروز فردوسی بزرگ

@LoversofIRAN

⬅️با توجه به پیامی که امروز از استاد خالقی مطلق منتشر شده است و نیز نیاز به داشتن روزی برای گرامیداشت حکیم بزرگ ایران زمین، #فردوسی بزرگ، شاید تعیین روز یک بهمن، برای گرامیداشت حکیم توس، باتوجه به اینکه چند سالی ست در فضای مجازی به عنوان زادروز فردوسی بزرگ دانسته می شود، و تاربرگ ها و کانال های #ملی، آن را گرامی می دارند، پیشنهادی مناسب باشد در مقایسه با ۲۵ اردیبهشت که در تقویم رسمی، بزرگداشت فردوسی دانسته شده است اما مقارن با مناسب خاصی نیست.

بسیاری؛ این بخش از #شاهنامه را نشانی از زادروز فردوسی در ۱ بهمن و روز آدینه می دانند:

چو آدینه "هُرمَزدِ بهمن" بُوَد
بر این کاخِ فرخ نشیمن بُوَد

می لعل پیش آورم، هاشمی
زبیشی که خنبش نگیرد کمی
/ز خُمّی که هرگز نگیرد کمی/

چو شست و سه شد سال و شد گوش کر
/چو شست‌وسه سالم شد و گوش کر/
ز گیتی چرا جویم آیین و فَر؟

بنابر این سروده برخی گمان می‌کنند که یکم بهمن، زادروز فردوسی است و او در این جا از زادروز و سال(سن) خود سخن گفته است. بر پایه‌ی این سروده، فردوسی در روز آدینه زاده شد.
برای آگاهی بیشتر بنگرید به:
Magiran.com/npview.asp?ID=1049332

گفتنی است که در #تاجیکستان روز ۲۵ اسفند که تاریخ روشن و بدون شک پایان سرایش شاهنامه است را برخی روز بزرگداشت فردوسی می دانند و گرامی میدارند.

@LoversofIRAN

⬅️ "باشگاه شاهنامه پژوهان"؛ گروه خبر:
استاد #جلال_خالقی_مطلق، شاهنامه پژوه بزرگ، در پیامی، یک بهمن ماه را به عنوان زادروز فردوسی غیر معتبر دانست.
به گزارش باشگاه شاهنامه پژوهان به نقل از #بنیاد_فردوسی شاخه توس, جلال خالقی مطلق در پیامی که به تازگی منتشر شده است، همچنین افزوده که درباره ی روز تولد شاعر (فردوسی) هیچ اطلاعی نداریم . آنچه می خوانید متن این پیام است که یکم بهمن ماه منتشر شده است.
 
پیام استاد خالقی مطلق برای یک بهمن ماه:
دوستان عزیز؛
بر طبق بررسی چند تاریخ که فردوسی خود در شاهنامه به دست داده است, احتمال نزدیک به یقین سال تولد او ۳۲۹ قمری (۳۱۹ خورشیدی) است که سال درگذشت #رودکی نیز هست . درباره ی روز تولد شاعر هیچ اطلاعی نداریم و آنچه ادعا شده فاقد اعتبار است . سال پایان سرایش شاهنامه ۲۵ اسفند ۴۰۰ هجری است و سال درگذشت شاعر, از دو تاریخ ۴۱۱ و ۴۱۶ که گزارش کرده اند, دومین محتمل تر است.
از shahnamehpajohan@

@LoversofIRAN

کهن ترین نگاره "رستم و رخش" در نقاشی های #پنجکنت؛ پنج قرن پیش از سرایش #شاهنامه فردوسی!
/عکس از@dr_khatibi_abolfazl/


پَنجَکِنت(Panjakent)پنجکند یا پنجه‌کند، نام اصلی آن «پنج کند» به معنای پنج شهر است که پیش از آن «پنج‌ده» بود.
بخشی است در ولایت #سغد، باختر جمهوری #تاجیکستان.

پدر #شعر_پارسی، #رودکی از آنجا بود.
بیشتر مردم پنجه‌کند تاجیک‌اند، و شماری ازبک هستند.

ویژگی بارز این شهر، آثار هنری یافت‌شده در آن است؛ نقاشی‌های دیواری، چوب‌های کنده‌کاری و مجسمه‌های گِلی از دل تاریخ

در آثار هنری کشف‌شده در پنجکنت، نقاشی در جایگاه نخست است. در این شهر بیش از پنجاه مکان از زیر خاک بیرون آمده که دیوارهایشان انباشته از نقاشی‌هایی گوناگون بوده‌است در چهار گروه«مذهبی»،«حماسی»،«عامیانه»،«زندگی روزمره». نقاشی‌های حماسی، نگاره قهرمانان شاهنامه مانند #رستم، #سیاوش، #گردآفرید و... بود

این نقاشی‌ها در ساختمان‌ پرستشگاه‌ها و خانه های مردم یافت شدند ک با رنگ های گیاهی کشیده شده بودند؛ رنگ قرمز از مواد آهنی، زرد از اُخرا، آبی از لاجورد، سفید از گچ و خاک رس، سیاه از زغال، فسفری از زرنیخ و شنگرف


عاشقان ایران❤️
@LoversofIRAN

🔴 به بهانه پنجم دی زادروز پدرشعرپارسی نوین(پارسی معاصر) #رودکی:

✍حسینعلی مهجوری

🌹رودکی شاعرمشترک همه ی پارسی زبانان جهان وازعوامل وحدت فرهنگی مردمی است که درقطعات منفصله ی ایرانزمین زندگی میکنندونیاکان ودرنتیجه خصلت هاومنش مشترک دارند.
رودکی دریک روستادرناحیه ی رودک تاجیکستان به دنیاآمد.اودردوره ی سامانیان(عصراحیاء ورشدادبیات،هنروفرهنگ ایرانی)میزیست.رودکی نه تنها شاعربلکه نوازنده وخواننده هم بودکه بدون آموزگارومربی به این مرتبه ازهنروادب رسیدکه این نشان ازهوش واستعدادفراوان اوبوده است.ازجمله اشعاروی میتوان :
بوی جوی مولیان آیدهمی
یادیارمهربان آیدهمی
و.......راذکرنمود.
اشعارباقی مانده ازرودکی تسلط گسترده ی اوبرزبان وواژگان پارسی ثابت می کندکه پارسی امروزبازبان هزاروصدسال پیش تفاوت زیادی نداردواین رابایدمرهون شعرایی چون رودکی،فردوسی،حافظ و....بود.
این اندرزهمیشه زنده وِردزبان مورخان که برپایه ی کتاب کلیله ودمنه است،ازرودکی است:
هرکه نامخت(نیاموخت)ازگذشت روزگار
نیزناموزد(نیاموزد)زهیچ آموزگار


پایگاه ایران دوستان مازندران

@jolgeshomali

🍃ارکستر بانوان سه تار نواز #رودکی_تبریز

🍃ترانه مازندرانی بروایت استاد جلال ذوالفنون
🍃سرپرست گروه : پریزاد زحمتیار / #قادررودكيان
سه تار : پریزاد زحمتیار ، مهدیه
حمیدزاده ،نازیلا بهرمن ، شکوفه تقی زاده ، شیوا مترجمی ، مهسا ابراهیمی ، سحر قنبری ، سمیرا عطایی ، مهدیس اسکندری ، مبینا بهزادی
سه تار باس : صبا جووند
دف : عرفانه صدیق پور
تمبک : فائزه مولوی
تصویربردار : امیرحسین بینش
با سپاس از دوست هنرمند پارسا بخشی

#آموزشگاه_موسیقی_رودکی



پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali

🔴 زادروز پدر شعر پارسی شاد و خجسته باد


🔸چهارم دی‌ماه زادروز #رودکی_بزرگ، نخستین شاعر پارسی‌گوی در آغاز سدۀ چهارم هجری مَهشیدی (خورشیدی) است.

" بی روی تو خورشید جهان‌سوز مباد
هم بی تو چراغ عالم افروز مباد

با وصل تو کس چو من بد آموز مباد
روزی که تو را نبینم آن روز مباد"


پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali

‍بخش از قصیدهٔ زنده‌یاد استاد #شهریار
در ستایش #رودکی سمرقندی؛
پدر شعر پارسی


تا جهان بود و تا جهانبان بود
شعر را منصبیّ و عنوان بود

ويژه گويندگان ايرانی
كه توانند خود خدايان بود

خوشترين زندبافِ هر عصری
ارغنون‌سازِ اين گلستان بود

زنده تا هست، نام ايران باد!
زنده تا بود، نام ايران بود

تا ابد مهد علم و عرفان باد!
كز ازل مهد علم و عرفان بود

چندی از انقراض ساسانی
حال اين مملكت دگرسان بود

تا كه سامانيان سر آوردند
آن زمان كارِ ما به سامان بود

كاردان شد شبان و گله دگر
ايمن از گرگ تيز دندان بود

موميا شد ز پشت استقلال
هرچه ديگر شكسته سُتخوان بود

پارسی نيز كز نفوذ عرب
همچو مَه در محاق پنهان بود؛

يا چو آيينه غبار آلود
هِشته چندی به طاقِ نسيان بود؛

وقت آن شد كه چهره بگشايد
كه دگر در حجاب نتوان بود

مردی از روستای رودك خاست
خسروَش خوانم، ارچه دهقان بود

كاخی از نظم پارسی افكند
كِش نه آسيبِ باد و باران بود

پايهٔ نظم را بدانجا برد
كه به دوران آل ساسان بود

وقت خوش بود و آل سامان را
جای در خطهٔ خراسان بود

رودكی نيز چون دُرِ شهوار
زيبِ دربار آل سامان بود

همچو تيغ امير اسماعيل
خامهٔ رودكی به جولان بود

رودكی كارِ پورِ دستان كرد
كاين هنر، كار پور دستان بود

در نزاع بقای مليت
اولين قهرمان ميدان بود

ملت ما رهين منت اوست
منت او را سزد كه منان بود

رودكی با دو چشم نابينا
رهنمای مآل‌بينان بود

اولين بار او رهی پيمود
كش نه پيدا كران و پايان بود

دگران پيروان رودكی اند
نتوانند رودكی‌سان بود

بر به سال هزار و اندی پيش
رودكی چون هزاردستان بود

شاعر و نغمه‌ساز و رودنواز
خوش و خوش‌لهجه و خوش‌الحان بود

هرچه او را ز طبع شيرين خاست
دلنشين بود، گرچه پيكان بود

پدر پارسيش می‌خوانند
هرچه گويم، هزار چندان بود

به وفاتش يتيم شد ايران
راستی كاين عظيم فقدان بود

راستی كز تنِ هنر، جان رفت
رودكی در تن هنر، جان بود

رودكی مُرد و نام او زنده‌ست
زنده بايد همی به دوران بود

ماند از وی چه مايه دُرّ يتيم
كه چو پروردگانِ عُمّان بود


مأخذ:
دیوان شهریار، تهران: انتشارات نگاه، ۱۳۸۱، جلد نخست، ص‌ص ۴۹۹-۵۰۲.


ایران؛ گهوارۀ تمدن 🇮🇷🇮🇷🇮🇷

🔴 روز بزرگداشت پدر شعر پارسی

🔸 ۲۲ سپتامبر روز بزرگداشت #رودکی ،پدر شعر پارسی گرامی باد.


پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali

🔴 آرامگاه استاد #رودکی،

🔸 گشتی مجازی در آرامگاه #رودکی منطقه #پنجکنت_سغد در کشور #تاجیکستان.


پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali