راز سنگ نوشته نویافته #نقش_رستم
نویسنده: #سامان_توفیق
(دکترای باستانشناسی و مدیر پروژه غار-دژ #اسپهبد_خورشید_مازندران)
روزهای اخیر خبر یافتن یک سنگ‌نبشته نویافته در بالای سر یکی از نقوش برجسته گوردخمه #داریوش_بزرگ هخامنشی در نقش #رستم در رسانه‌ها منتشر شدکه ۲۵۰۰ سال قدمت دارد و رسوبات و جلبک‌های چند هزارساله آن را از دیدگان پنهان کرده بود و به صورت اتفاقی در حین عکس‌برداری از این محوطه کشف شده است.
به گفته باستانشناسان، این کشف در حوزه زبان باستان در ۵۰ سال گذشته بی نظیر است و با کشف این کتیبه باستان شناسان پی بردند که شخصی از سران دربار #هخامنشیان بنام «پَتی شووریش» در حال انجام یک حرکت آئینی به سمت #داریوش_شاه است.
#سهیل_دلشاد که خوانش این سنگ نبشته را در درست دارد، گفته است: «بخش کمی از این کتیبه که نام یکی از بزرگان #هخامنشی در آن قسمت نقش بسته بوده از بین رفته اما خوشبختانه قسمتی که لقب آن شخص درج شده سالم مانده است.»
وی افزوده است: «لقب شخصی که این کتیبه درباره او نوشته شده «پَتی شووریش» نام دارد که به نظر یکی از بزرگان و مقامات امپراتوری هخامنشیان بوده است.» (منبع: ایران آنلاین)
واژه «پَتی شووریش»
اشاره شده است که واژه «پتی شووریش» لقب یکی از سران دربار هخامنشی است. باید تذکر بدهم که خوانش درست این نام «پتشواریش» است و اشکال دیگر این نام در سالنامه‌های آشوری با نام «پاتوش آری»[۱]، «پاتشواریش» در سنگ نبشته‌های هخامنشی[۲]، «پَرخواثَرس»[۳] در منابع یونانی، «پتشخوار»[۴] و «پتشخوارگر»[۵] در منابع دوره ساسانی از جمله کارنامه اردشیر بابکان[۶]، سنگ نوشته شاپور بر کعبه زرتشت[۷]، روایات بندهش[۸] و در گِل‌مُهری از دوره ساسانی این نام «پَریشوارگر»[۹] خوانده شده است.
در منابع اسلامی معرب این نام؛ «فرشوادگر»[۱۰] شده و در عنوان «فرشواذجرشاه» لقب «مازیارِ قارن» واپسین #اسپهبد_تبرستان در زمان خلافت عباسیان بود نیز آمده است.[۱۱]
«جاینام پتشخوارگَر» به معنای کوه، دارای والاترین فرّه (Xwarrah) است و این کوه بی‌تردید، قله #دماوند است که حماسی‌ترین و والاترین چکاد #البرزکوه است و کانون «پتشخوارگَر» باستان را هم در #البرز_مرکزی و پیرامون قله #دماوند باید دانست.[۱۲]
در سنگ نبشته نقش #رستم_داریوش بزرگ، از «گوبَرووَه پاتیشخوری، حمل کننده نیزه #داریوش_شاه» نام برده شده است.[۱۳]
«گُبریاس» در روایت #بابلی_بیستون، به نام قبیله‌ای که به آن تعلق داشته، «پاتیشْوَری» خوانده شده و از این نظر در میان پنج همدست دیگر #داریوش یگانه است. [۱۴]
#لوکوک این نام را #ایرانی می‌داند و «Pātišhuvari» را به معنی «کسانی که بسیار محترمند»، معنی می‌کند.[۱۵]لذا بی‌تردید این پسوند، «گئوبَرووَ» [گُبریاس یا گاوباره] نیزه‌دار #داریوش و یارِغار شاه هخامنشی است که از مردم «پتیشخوری» (تبرستان) و بلندپایه‌ترین شخص دربارِ #داریوش_هخامنشی بود.
پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali
منابع :
▪️ابن‌اسفندیار، محمد بن حسن. ۱۳۲۰، تاریخ طبرستان به تصحیح عباس اقبال آشتیانی، تهران، ناشر پدیده خاور.
▪️اکبرزاده، داریوش. ۱۳۸۲، کتیبه‌های پهلوی اشکانی، تهران، انتشارات پازینه.
▪️توفیق، سامان. کوه قارن؛ برمبنای پژوهش‌های میدانی و اسناد مطالعاتی نویافته، در دست انتشار.
▪️دیاکونوف، ا.م. ۱۳۸۳، تاریخ ماد، ترجمه کریم کشاورز، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
▪️لوکوک، پییر. ۱۳۸۶، کتیبه‌های هخامنشی، ترجمه نازیلا خلخالی، زیر نظر ژاله آموزگار، تهران، انتشارات فرزان روز.
▪️فرنبغ دادگی. ۱۳۸۵،بندهش. گزارنده مهرداد بهار. تهران. نشر توس.
▪️کامرون، جورج. ۱۳۶۵، ایران در سپیده‌دم تاریخ، ترجمه حسن انوشه، تهران، انتشارات شرکت علمی و فرهنگی.
▪️مینوی، مجتبی- هدایت، صادق. ۱۳۱۲، مازیار، تهران، انتشارات جاویدان.
▪️هدایت، صادق. ۱۳۴۲، زند وهومن یسن و کارنامه اردشیر بابکان، چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
▪Bartholomae . Christian.,1904, repr1961; AltiranischesWorterbuch .
▪R.2007;Sasanian Seals and Sealings In The A. Saeedi Collection. Actairanica . No 44,Belgium.
▪️Kent R.G.1953,Old Persian ,New Haven,2d ed.
▪Marquart,J.1901;Erānshahr nach der Geographie des Ps.
▪Moses Xoranac’i, [Iran according to the Geography of Pseudo-Moses Xoranac’i]. Berlin.
▪Nyberg,ed. Henrik Samuel,1974 ; A manual of Pahlavi , pt. 2, Wiesbaden.
▪Lecoq .Pierre.,1997 ;Les inscriptions de la perse Achemenide, paris.
▪Ptolemy,C.1932,The Geography,Book6,Translated and Edited byEdward Luther
Stevenson,( repr.1991),New York.
▪️Strabo`s Geograpghi,Book XI-chapter8. Published in of the Loeb Classical Library edition,1917.
▪Von Voigtlander ,E, N., 1978 ; The Bisitun Inscription of Darius the Gr
نویسنده: #سامان_توفیق
(دکترای باستانشناسی و مدیر پروژه غار-دژ #اسپهبد_خورشید_مازندران)
روزهای اخیر خبر یافتن یک سنگ‌نبشته نویافته در بالای سر یکی از نقوش برجسته گوردخمه #داریوش_بزرگ هخامنشی در نقش #رستم در رسانه‌ها منتشر شدکه ۲۵۰۰ سال قدمت دارد و رسوبات و جلبک‌های چند هزارساله آن را از دیدگان پنهان کرده بود و به صورت اتفاقی در حین عکس‌برداری از این محوطه کشف شده است.
به گفته باستانشناسان، این کشف در حوزه زبان باستان در ۵۰ سال گذشته بی نظیر است و با کشف این کتیبه باستان شناسان پی بردند که شخصی از سران دربار #هخامنشیان بنام «پَتی شووریش» در حال انجام یک حرکت آئینی به سمت #داریوش_شاه است.
#سهیل_دلشاد که خوانش این سنگ نبشته را در درست دارد، گفته است: «بخش کمی از این کتیبه که نام یکی از بزرگان #هخامنشی در آن قسمت نقش بسته بوده از بین رفته اما خوشبختانه قسمتی که لقب آن شخص درج شده سالم مانده است.»
وی افزوده است: «لقب شخصی که این کتیبه درباره او نوشته شده «پَتی شووریش» نام دارد که به نظر یکی از بزرگان و مقامات امپراتوری هخامنشیان بوده است.» (منبع: ایران آنلاین)
واژه «پَتی شووریش»
اشاره شده است که واژه «پتی شووریش» لقب یکی از سران دربار هخامنشی است. باید تذکر بدهم که خوانش درست این نام «پتشواریش» است و اشکال دیگر این نام در سالنامه‌های آشوری با نام «پاتوش آری»[۱]، «پاتشواریش» در سنگ نبشته‌های هخامنشی[۲]، «پَرخواثَرس»[۳] در منابع یونانی، «پتشخوار»[۴] و «پتشخوارگر»[۵] در منابع دوره ساسانی از جمله کارنامه اردشیر بابکان[۶]، سنگ نوشته شاپور بر کعبه زرتشت[۷]، روایات بندهش[۸] و در گِل‌مُهری از دوره ساسانی این نام «پَریشوارگر»[۹] خوانده شده است.
در منابع اسلامی معرب این نام؛ «فرشوادگر»[۱۰] شده و در عنوان «فرشواذجرشاه» لقب «مازیارِ قارن» واپسین #اسپهبد_تبرستان در زمان خلافت عباسیان بود نیز آمده است.[۱۱]
«جاینام پتشخوارگَر» به معنای کوه، دارای والاترین فرّه (Xwarrah) است و این کوه بی‌تردید، قله #دماوند است که حماسی‌ترین و والاترین چکاد #البرزکوه است و کانون «پتشخوارگَر» باستان را هم در #البرز_مرکزی و پیرامون قله #دماوند باید دانست.[۱۲]
در سنگ نبشته نقش #رستم_داریوش بزرگ، از «گوبَرووَه پاتیشخوری، حمل کننده نیزه #داریوش_شاه» نام برده شده است.[۱۳]
«گُبریاس» در روایت #بابلی_بیستون، به نام قبیله‌ای که به آن تعلق داشته، «پاتیشْوَری» خوانده شده و از این نظر در میان پنج همدست دیگر #داریوش یگانه است. [۱۴]
#لوکوک این نام را #ایرانی می‌داند و «Pātišhuvari» را به معنی «کسانی که بسیار محترمند»، معنی می‌کند.[۱۵]لذا بی‌تردید این پسوند، «گئوبَرووَ» [گُبریاس یا گاوباره] نیزه‌دار #داریوش و یارِغار شاه هخامنشی است که از مردم «پتیشخوری» (تبرستان) و بلندپایه‌ترین شخص دربارِ #داریوش_هخامنشی بود.
پایگاه ایران دوستان مازندران
@jolgeshomali
منابع :
▪️ابن‌اسفندیار، محمد بن حسن. ۱۳۲۰، تاریخ طبرستان به تصحیح عباس اقبال آشتیانی، تهران، ناشر پدیده خاور.
▪️اکبرزاده، داریوش. ۱۳۸۲، کتیبه‌های پهلوی اشکانی، تهران، انتشارات پازینه.
▪️توفیق، سامان. کوه قارن؛ برمبنای پژوهش‌های میدانی و اسناد مطالعاتی نویافته، در دست انتشار.
▪️دیاکونوف، ا.م. ۱۳۸۳، تاریخ ماد، ترجمه کریم کشاورز، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
▪️لوکوک، پییر. ۱۳۸۶، کتیبه‌های هخامنشی، ترجمه نازیلا خلخالی، زیر نظر ژاله آموزگار، تهران، انتشارات فرزان روز.
▪️فرنبغ دادگی. ۱۳۸۵،بندهش. گزارنده مهرداد بهار. تهران. نشر توس.
▪️کامرون، جورج. ۱۳۶۵، ایران در سپیده‌دم تاریخ، ترجمه حسن انوشه، تهران، انتشارات شرکت علمی و فرهنگی.
▪️مینوی، مجتبی- هدایت، صادق. ۱۳۱۲، مازیار، تهران، انتشارات جاویدان.
▪️هدایت، صادق. ۱۳۴۲، زند وهومن یسن و کارنامه اردشیر بابکان، چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
▪Bartholomae . Christian.,1904, repr1961; AltiranischesWorterbuch .
▪R.2007;Sasanian Seals and Sealings In The A. Saeedi Collection. Actairanica . No 44,Belgium.
▪️Kent R.G.1953,Old Persian ,New Haven,2d ed.
▪Marquart,J.1901;Erānshahr nach der Geographie des Ps.
▪Moses Xoranac’i, [Iran according to the Geography of Pseudo-Moses Xoranac’i]. Berlin.
▪Nyberg,ed. Henrik Samuel,1974 ; A manual of Pahlavi , pt. 2, Wiesbaden.
▪Lecoq .Pierre.,1997 ;Les inscriptions de la perse Achemenide, paris.
▪Ptolemy,C.1932,The Geography,Book6,Translated and Edited byEdward Luther
Stevenson,( repr.1991),New York.
▪️Strabo`s Geograpghi,Book XI-chapter8. Published in of the Loeb Classical Library edition,1917.
▪Von Voigtlander ,E, N., 1978 ; The Bisitun Inscription of Darius the Gr
Forwarded from عاشقان ایران
حالا هم که پس از سالهای دراز چهار دهه ای!
بالاخره یکی از مقامات وزارتی جمهوری اسلامی زبان به سخن درباره دفاع از تاریخ باستان ایران گشود (ضرغامی هنگام درخواست رای اعتماد از مجلس ۳ شهریور ۱۴۰۰)، تاریخ را نادرست و جابجا گفت❗️
گرچه همین که پس از چهار دهه از تریبون #مجلس به مخاطبان ایرانی بسیاری این مفهوم منتقل شد که شاهان ایرانی در جنگ های بین المللی پیروزتر از رومیان بوده اند و نام #داریوش شاه برتر از جنگجویان رومی آمد، خودش اتفاق جالبی بود برای تاریخ جمهوری اسلامی که سراسر سکوت دربرابر #ایران_باستان بوده؛ ولی از سوی دیگر نشاندهنده این بود که #وزیر_میراث فرهنگی و گردشگری جدید، اطلاعاتش اندک و مشاورانش هم ناکارابلد هستند در زمینه تخصصی که سمت گرفته اند❗️
اگرچه این چیز جدیدی نیست در جمهوری اسلامی و تلخی ممتد است. به وزیران و رییسان میراث و گردشگری قبلی هم خبری نبود و بسیار جای انتقاد داشتند؛ اما امیدواریم که زودتر این وضع ناخوشایند بشکند.
وزیر میراث و گردشگری، وزیر فرهنگ، وزیر آموزش پرورش، وزیر علوم... در #ایران از داناترین ها باشند هم در زمینه تخصصی وزارتی شان هم در زمینه دانش #ملی
💌عاشقان ایران
@LoversofIRAN
بالاخره یکی از مقامات وزارتی جمهوری اسلامی زبان به سخن درباره دفاع از تاریخ باستان ایران گشود (ضرغامی هنگام درخواست رای اعتماد از مجلس ۳ شهریور ۱۴۰۰)، تاریخ را نادرست و جابجا گفت❗️
گرچه همین که پس از چهار دهه از تریبون #مجلس به مخاطبان ایرانی بسیاری این مفهوم منتقل شد که شاهان ایرانی در جنگ های بین المللی پیروزتر از رومیان بوده اند و نام #داریوش شاه برتر از جنگجویان رومی آمد، خودش اتفاق جالبی بود برای تاریخ جمهوری اسلامی که سراسر سکوت دربرابر #ایران_باستان بوده؛ ولی از سوی دیگر نشاندهنده این بود که #وزیر_میراث فرهنگی و گردشگری جدید، اطلاعاتش اندک و مشاورانش هم ناکارابلد هستند در زمینه تخصصی که سمت گرفته اند❗️
اگرچه این چیز جدیدی نیست در جمهوری اسلامی و تلخی ممتد است. به وزیران و رییسان میراث و گردشگری قبلی هم خبری نبود و بسیار جای انتقاد داشتند؛ اما امیدواریم که زودتر این وضع ناخوشایند بشکند.
وزیر میراث و گردشگری، وزیر فرهنگ، وزیر آموزش پرورش، وزیر علوم... در #ایران از داناترین ها باشند هم در زمینه تخصصی وزارتی شان هم در زمینه دانش #ملی
💌عاشقان ایران
@LoversofIRAN