دریغ است که ایران ویران شود

✍سعید معدنی

چند سال پیش در یک گزارش تحلیلی خواندم: "منابع طبیعی و فضایی ایران بر اساس برخی محاسبات جوابگوی زندگی مرفه ۳۰ میلیون نفر خواهدبود. مازاد بر این هزینه‌های فراوان سرزمینی به دنبال دارد."
به عبارتی بنا به برآوردهای زیست-محیطی، میزان مساحت‌های کویری، مناطق خشک و نیمه خشک، میزان بارش و کم آبی و مانند آن، جمعیت مناسب برای زیست مناسب همراه با رفاه درخور در کشور ایران ۳۰ میلیون نفر است. هرچقدر جمعیت اضافه شود از رفاه ۳۰ میلیون کاسته شده است. اگر گزاره فوق را معیار قرار دهیم، ما ۸۵ میلیون جمعیت داریم. به عبارتی، این سرزمین نگون‌بخت، ۵۵ میلیون اضافه بار را تحمل می‌کند. مثل بدن انسانی است که باید ۶۰ کیلو وزن داشته باشد اما ۱۵۰ کیلو است و حالا قلب و ریه و ارگان‌های بدن باید آن اضافه وزن را تحمل نمایند. در نتیجه اعضا تخریب شده و بدن روبه مرگ می رود.

طبیعت کشور هم به همین شکل است. به‌ خاطر افزایش جمعیت سریع در عرض چهل ساله‌ی این سرزمین با خطر مواجه شده و تحمل این همه تخریب را ندارد. شاید اگر تشویق‌های دهه ۶۰ نبود و اگر کنترل معقول جمعیت اعمال می‌شد الان ۵۰- ۶۰ میلیون جمعیت داشتیم و محیط زیست‌مان راحت‌تر نفس می‌کشید.

قبلا در یادداشتی ذکر کردم جمعیت لهستان در سال ۱۹۷۹( ۱۳۵۷شمسی) اندازه‌ی ایران ۳۴-۳۵ میلیون بوده اما الان ۳۸ میلیون جمعیت دارد. ولی ایران از ۳۵میلیون به ۸۵ میلیون نفر رسیده است. به عبارتی هر ده سال به جمعیت لهستان یک میلیون نفر و به جمعیت کشور ما هر سال یک میلیون نفر اضافه شده و طبیعت ما به نفس افتاده و تحمل این افزایش وزن سریع و اضافه را نداشت. به همین خاطر:

-از سیستان و بلوچستان خبر می‌رسد مردم آب ندارند و فغان‌شان از بی آبی و تشنگی به آسمان رفته؛

- از کرمانشاه خبر می رسد تالاب هشیلان در معرض خشک شدن و نابودی قرار دارد؛

-مدیرعامل سازمان آب منطقه آزاد قشم می‌گوید در قشم انسان‌ها آب ندارند و در وضعیت خطرناکی هستیم؛

- خبرگزاری تسنیم گزارش داده:
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: ۹۹ درصد تالاب گاوخونی خشک شده و این تالاب خود به کانون خیزش گرد و غبار تبدیل شده است.

-از زادگاه نگارنده یعنی شهرستان ساوجبلاغ استان البرز، که زمانی یکی از ییلاقات پر آب اطراف تهران بود، خبر از کم آبی شدید حتی در روستاها به گوش می رسد.
همچنین در کانال تلگرامی البرز پژوهی آمده:
همزمان با تشدید خشکیدگی تالاب صالحیه عواملی همچون چرای بی‌رویۀ شترها، تخریب پوشش گیاهی و تشدید فرسایش خاک باعث شده است مجموع شش هزار هکتاری کانون‌های گردوغبار استان البرز در سال ۱۳۹۸ تا حدود شش برابر افزایش یابد و هم‌اکنون وسعت این‌دست کانون‌ها به بیش از ۳۵ هزار هکتار برسد.
از جمله پیامدهای خشکیدگی تالاب صالحیه و تشدید انتشار ریزگردها می‌توان به فرونشست ۲۵ سانتی‌متری دشت‌های هشتگرد و نظرآباد؛ شیوع بیماری‌های ریوی، چشمی و سرطان‌ها؛ افت کیفیت و مطلوبیت هوای البرز، تهران و قزوین؛ افزایش نرخ مهاجرت و بیکاری؛ تشدید معضل حاشیه‌نشینی در کلانشهرهای مجاور؛ نابودی تنوع گیاهی و جانوری تالاب؛ از دست رفتن فرصت‌های درآمدزایی نظیر گردشگری و دامپروری؛ تخریب اراضی کشاورزی و کاهش بهره‌وری محصولات کشاورزی و همچنین، تحمیل هزینه‌های گزاف به دولت و مردم برای تأمین بهداشت، سلامت، تفریح و فرصت‌های شغلی جایگزین اشاره کرد.

- غم انگیزترین اتفاق خشک شدن بزرگترین دریاچه داخلی ایران یعنی دریاچه ارومیه است. دریاچه‌ای که زمانی در آن کشتی‌رانی انجام می‌شد و به لحاظ زیبایی و کارکردهای مختلف از جذاب‌ترین مکان‌ها برای ایرانیان و جهانیان بود، برخی مرگ رسمی آن را اعلام می کنند.

با افزایش بی رویه حفر چاههای عمیق و احداث سد بر روی رودخانه ها، سایر استان‌ها هم حال‌شان خوب نیست.‌ شاهد خشک شدن رودخانه‌های داخلی، فرونشست زمین‌ در شهرهای محتلف، جنگ آب بین شهرها و استان‌های همجوار و.... هستیم.
همچنین خبر از کاهش حقابه‌ی دریای خزر از سوی همسایه‌های شمالی بویژه رودخانه ولگا در روسیه می‌رسد. در نتیجه با کاهش آب دریای خزر استان های مجاور این دریاچه بزرگ جهان تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

جمعیت شناسان بر این باورند حتی با این رشد فعلی، جمعیت ایران در سالهای آینده به ۱۱۰ تا ۱۲۰ میلیون هم خواهد رسید. تاکید می کنم با همین رشد فعلی. آنگاه شما فکر کنید سرزمینی که مناسب رفاه خوب فقط برای ۳۰ میلیون نفر بود، ۹۰ میلیون اضافه وزن و اضافه بار خواهد داشت. باید نگران آینده بود. باید همه تلاش خود را بکنیم و از همه‌ی ظرفیت موجود و از علم و تکنولوژی مدرن در جهان استفاده کنیم تا طبیعت ایران را که از درون در حال فرونشست و نابودی است نجات دهیم.

۲۵ مرداد ۱۴۰۲

#سعید_معدنی
#جمعیت
#محیط_زیست
#صالحیه_البرز
#گاوخونی_اصفهان
#دریاچه_ارومیه
#بحران_آب
#خزر

@Saeed_Maadani