گفت‌وگوی «شبکه شرق »با محمدرضا جوادی یگانه:
رفع فسادِ ساختارِ دو راهی اجتماعی

جوادی یگانه:کسی که می‌تواند فساد ساختار دو‌راهی اجتماعی را حل کند، دولت است. دولت مدرن «من»و «شما » برایش فرقی ندارد و همه شهروندان را شهروند درجه یک می‌داند.

متن کامل را اینجا بخوانید:


https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-879863

@sharghdaily
sharghdaily.com

گفت‌وگوی «شبکه شرق »با محمدرضا جوادی یگانه:
🔺️سیاست بازدارنده در مسئله حجاب پاسخگو نیست

جوادی یگانه: جرم جایی تعریف می شود که حداقل افراد جامعه مرتکب آن شوند. وقتی تعداد بیشتری از جامعه ما آن را جرم ندانند و مرتکب شوند، شما باید رفتار دیگری انجام دهید. اصولا سیاست حجاب باید یک سیاست اجتماعی باشد. سیاست قضایی و انتظامی نتیجه نمیدهد.

https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-880453

@sharghdaily
sharghdaily.com

ویدئو کامل گفت‌وگوی تفصیلی با محمدرضا جوادی یگانه، جامعه‌شناس منتشر شد

جوادی یگانه در این گفت‌وگو به سوالات مهمی پاسخ می دهد. اینکه مشکل اخلاق اجتماعی در جامعه ایرانی چیست و ساختار چقدر مقصر است؟

لینک گفتگو کامل در یوتیوب شبکه شرق:
https://www.youtube.com/watch?v=JHnrH80BPhc

الگوهای تاریخی یک‌نواخت رفتار درباریان با شاه و با مردم
بر اساس گزارش کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۷۵۷ میلادی

محمدرضا جوادی یگانه

▪️دیتارد وان ریدن (Dithard van Rheeden)، در سال ۱۷۵۷ میلادی (ده سال پس از کشته شدن نادر شاه افشار) گزارشی از وضعیت شرکت هند شرقی هلند (VOC) در ایران نوشت.

▪️وان ریدن گزارش خود را با توصیف دین اکثریت ایرانیان شروع می کند و در فصل های سوم تا ششم، به خصایص شاهان، وزیران، عامه مردم و بازرگان می پردازد و سپس به مسائل تجاری شرکت در ایران می‌پردازد.
در اینجا بخشی از این گزارش، که ارزیابی از وضعیت درباریان و رفتار آنها با شاه و با مردم است (فصول پنجم و ششم، صص ۷۵-۸۰)، را ذکر می‌کنم تا ببینید وضعیت استبدادی در ایران، چگونه الگوهای یکنواختی‌ از رفتار را در تاریخ این سرزمین شکل داده بوده است:

▪️از مشخصات اخلاقی این بزرگان دربار، یکی خست طبع و دیگری حرص و آز است، در حالی که صورت ظاهر آنها مؤدب به نظر می‌رسد. البته این فقط صورت ظاهر است و تکبر و امیال شهوانی و ظاهرسازی از اوصاف آنها به شمار می‌رود. این صفت آخری را چنان استادانه به کار می‌برند که کمتر ملتی از این حیث به پای آنها می‌رسد. در مقابل هر دشمنی که تصور کنید چنان دوستانه عمل می‌کنند که طرف مقابل نمی‌تواند کوچکترین سوءظنی به باطن آنها ببرد. دیگر اینکه دارای اخلاقی بی‌ثبات و بی‌اعتبار، و بی‌ا‌‌ندازه حسود و غیرقابل‌اطمینان‌اند و به قراردادها و قولنامه‌های خود تا موقعی وفادارند که منفعت آنها ایجاب می‌کند؛ در حالی که در پس پرده ظاهرسازی، تمام حقه‌ها و نیرنگ‌های غیرطبیعی را به کار می‌برند.

▪️سایر مردم یعنی عموم ایرانیان، به آن سبب که پیوسته تحت فشار قرار گرفته‌اند، بیچاره و محتاج و برده‌وارند و به طور معجزه‌آسایی از حاکمان خود تلقید می‌کنند؛ و از آنجا که قدرت اعمال فشار به دولت را ندارند و نمی‌توانند با پرداخت پیشکش، دوستانی در میان دولتی‌ها دست و پا کنند، به نوبه خود به طبقه پایین‌تر از خود فشار وارد می‌کنند و زور می‌گویند. کسی هم که مورد فشار قرار گرفته است چاره ای جز تحمل ندارد، هر چند هم که به ورشکستگی کامل او منجر می‌شود.


https://shorturl.at/cpVY1
@javadimr

‏در تاریخ یک‌صد سال اخیر ایران، که بیشتر آن به سختی و رنج و نگرانی گذشته، انگشت‌شمار روزهایی هست که همه ایرانیان، با همه وجود شادمانی کردند؛
‏و سوم خرداد برجسته‌ترین آنها بود، که بعد از چند قرن شکست و تحقیر، پاره‌ای از خاک وطن که از دست رفته بود، با جنگاوری فرزندانش به وطن بازگشت.

اگر قرار بود به صِرف اِعمال قوه قهریه، و جریمه روزی یک میلیون و ابطال پروانه کسب، چیزی تغییر کند، که رضاشاه موفق شده بود.
قانون بدون خواست اکثریت مردم، راه بجایی نخواهد برد.

جان آدمی محترم است،‌ گرفتن جان هم حرمت دارد. اگر بنا به مصالحی، جانی را باید گرفت، دقت و احتیاط در جزئیات آن هم مهم است.

استفاده از شیوه‌های بدوی اعدام، نشانه بی‌اهمیتی جان آدمیان است؛ نمایش رسانه‌ای بی‌ملاحظه آن هم، بازدارندگی ایجاد نمی‌کند. عدم ممانعت از حضور کودکان و نیز تصویر گرفتن از اعدام، بیشتر از آنکه جرم را کم کند، بر گسترش خشونت در جامعه می‌افزاید.

تصویر ضمیمه اعدام فردی است که در روابط نامشروع با زنان و دختران، از آنان فیلم تهیه می‌کرد. او روز گذشته، در میدانی در مراغه اعدام شد. عکس مراسم اعدام را رسانه‌ها گذاشته‌اند و من عکس را محو کردم.

انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری برگزار میکند:

سلسله نشستهای اخلاق در علوم و فناوری

🖊موضوع: اخلاق در شرایط بی سامانی
(جوانان، وضعیت اجتماعی،اخلاق)

🎙سخنران: محمدرضا جوادی یگانه
🗓زمان: دوشنبه ۸ خرداد ۱۴۰۲؛ ساعت ۱۶:۳۰
📌مکان: میدان توحید، خیابان نصرت غربی، پلاک ۵۶، طبقه دوم

‏باقر پرهام، مترجم برخی از مهم‌ترین آثار جامعه‌شناسی، از جمله تقسیم کار و صور بنیانی حیات دینی دورکیم، مراحل اساسی اندیشه ریمون آرون، و گروندریسه مارکس از دنیا رفت.

خدا رحمت کند او را. حق زیادی به گردن جامعه‌شناسی ایران دارد.

‏[عکس از مسعود کیمیایی، دهه ۷۰، برگرفته از صفحه توییتر رامین پرهام]

‍ اخلاق در شرایط بی‌سامانی
(جوانان، وضعیت اجتماعی و اخلاق)

▪️محورهای سخنرانی در انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری. ۸ خرداد ۱۴۰۲


▪️داده‌های پیمایش‌های ملی از ۱۳۵۳ تا ۱۳۹۴ که در آن از میزان رواج خصوصیات اخلاقی بین مردم پرسش شده، نشان می‌دهد که در همه این پیمایش‌ها، میزان رواج صفات مثبت اخلاقی کم و میزان رواج صفات منفی اخلاقی زیاد بوده است. رواج صفات مثبت اخلاقی در طول زمان کمتر شده است و جوانان نیز بیش از سالمندان به کم بودن خصایص اخلاقی در جامعه ایران معتقد بوده‌اند. اما وقتی از مردم پرسیده شده خودشان چقدر به این صفات اخلاقی پایبند هستند، خود را پایبند معرفی کردند.

▪️این وضعیت را می‌توان با آنومی یا اختلال هنجاری و تضعیف اخلاقیات در جامعه هم توضیح داد. اما توضیح بهتر با بررسی پژوهش ماری بیتسن با در باره صفای باطن و شخصیت ملی ایرانیان، ممکن است که ایرانیان، خودشان را لوطی‌درویش‌هایی با صفای باطن و یکرنگ معرفی می‌کنند و دیگران را زرنگ و حسابگر. و چون خود را خوب و دیگران را بد می‌دانند، به خود حق می‌دهند با دیگران مشابه خودشان رفتار کنند.

▪️نظریه مختار در باره علت اصلی وضعیت اخلاقی در جامعه ایران، فقدان دولت است به عنوان عالی‌ترین نهاد ساختارساز و هماهنگ‌کننده که به دلیل فقدانش، مسائل اخلاقی تولید می‌شود و حل می‌شود. و اگر به این موضوع توجه نکنیم، به جای اخلاق رهایی‌بخش، گرفتار صنعت اخلاقیات خواهیم شد.

▪️اما در غیاب دولت، راه چاره، گسترش اجتماع و بسط دایره اخلاق به هم‌وندان است، به این صورت که اولا خود را آن اندازه خوب و مظلوم برآورد نکنیم و ثانیا دیگران را این‌همه بد تصور نکنیم. باید از همسایه شروع کنیم و آنها و دیگران را دشمن نبینیم. جامعه ایرانی در رفتارهای بیرون از حوزه نفع، با دیگران رفتارهای مناسبی دارد، اما در حوزه‌هایی که نفع وجود دارد، مشکل آغاز می‌شود. لذاست که باید به جامعه برگشت.

▪️این ایده را سعدی بخوبی بیان کرده است که: «مرا شیخ دانای مرشد شهاب/ دو اندرز فرمود بر روی آب. یکی آن که در نفس خودبین مباش/ دگر آن که در خلق بدبین مباش».

▪️صوت سخنرانی را در ادامه، و پرسش‌ و پاسخ‌ها و نقدها را در صوت فرسته بعدی بشنوید.

‍ گفتگوها و نقدهای مطرح‌شده در باره سخنرانی من با عنوان‌ «اخلاق در شرایط بی‌سامانی» در صوت پیوست آمده است.
متن صحبت را در فرسته پیشین بشنوید.

واگذاری اعطای مجوز سریال‌های نمایش خانگی به صداوسیما، خطای استراتژیک و تاریخی وزارت ارشاد است، و عملا تعطیلی سریال‌ها را در پی دارد.

سریال‌های نمایش خانگی در سال‌های اخیر توانسته‌ بخشی از مخاطبان شبکه‌های ماهواره‌ای را جذب کند و جای خالی برنامه‌های سرگرم‌کننده تلویزیون را پر کند.

‍ ‏افزایش توان نظامی، غرور ملی به همراه دارد، بویژه برای ملتی که سراسر تاریخ معاصرش، از چالدران و ترکمانچای تا جنگ تحمیلی، نداشتن سلاح موثر برای پیروزی و حتی برای دفاع را ذره‌ذره حس کرده است.
و از این نظر، موشک‏⁧ #فتاح اهمیت دارد.
⁩
‏البته بدیهی است افزایش قدرت نظامی، جای پذیرش خواست عمومی در داخل را نمی‌گیرد.

‍ در سرزمین صوفی بزرگ، نوشته سفیر کبیر بریتانیا در ایران

🔘«ایران، چونان مکه‌ای برای مشتاقان و مسافران ماجراجو و سرزمینی جذاب برای شیفتگان هنر و ادبیاتش، هم‌اکنون به عنوان کشوری مدرن و نقطه توقفی افسونگر در شاهراه اصلی ارتباطی جهان، در‌ آستانه شهرتی روزافزون قرار دارد.» جمله اول کتاب «در سرزمین صوفی بزرگ»‌ سر راجر استوینس در باره ایران این است، که تلاش کرده در قالب یک کتاب، کلیاتی در باره ایران برای خوانندگانی که دانش قبلی در باره ایران ندارند، ارائه کند.

▪️اطلاعات کتاب‌شناسی کتاب این است:
استیونسن،‌ راجر (۱۴۰۲) .در سرزمین صوفی بزرگ؛ سفرنامه سر راجر استوینس. ترجمه علی‌محمد طرفداری. قم: مجمع ذخائر اسلامی. ۳۸۳ صفحه.


▪️سر راجر بنتام استیونس (Sir Roger Bentham Stevens) (۱۹۰۶-۱۹۸۰)، سفیر کبیر بریتانیا در ایرانِ بعد از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ بود و در ۲۶ دی ۱۳۳۲ به سفارت منصوب شد. او از سال 1928 وارد خدمت وزارت امور خارجه انگلستان شد و پیش از سفارت در ایران، سفیر بریتانیا در سوئد (۱۹۵۱ تا ۱۹۵۴) بود و در آرژانتین، آمریکا و آفریقای مرکزی هم ماموریت داشت. او از سال ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۳ معاون وزیر خارجه انگلیس و پس از آن، از ۱۹۶۳ تا ۱۹۷۰ معاون دانشگاه لیدز بود و در سال 1980 یعنی یک سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی درگذشت.


▪️کتاب در سرزمین صوفی بزرگ (The Land of The Great Sophy) در سال ۱۹۶۲ چاپ شد و سپس در ۱۹۷۱ به چاپ دوم رسید. کتاب دوم راجر استوینس، در باره درباره سیاحان اروپایی سده هفدهم میلادی در ایران با عنوان «عرابه ایرانی» (Persian Bandwagon) است که در سال ۱۹۶۴ منتشر شد و پس از انقلاب با نام «نخستین دیدار از ایران» (First View of Persia) مجددا منتشر شد.


▪️کتاب «در سرزمین صوفی بزرگ» با مقدمه‌ای از اردشیر زاهدی آغاز می‌شود که در باره سر راجر و نیز خاطراتش از او نوشته است. کتاب شامل ۱۲ فصل در دو بخش است. بخش اول کلیاتی در باره ایران است، که در باره تاریخ ایران و تاریخ اسطوره‌ای ایران، دین و هنر در ایران نوشته است. بخش دوم که فصول چهار تا دوازده کتاب را تشکیل می‌دهد، در باره تهران، خراسان، شمال، آذربایجان، همدان و کرمانشان، اصفهان، یزد و کرمان، فارس، خوزستان و خلیج فارس است. در هر فصل، اطلاعات کلی در باره آن منطقه بیان شده است و تاریخ و جغرافیای آن هم بیان شده است و نگاهی کلی هم به مردم منطقه دارد، اما هیچ مشاهده شخصی را ذکر نکرده است و بیشتر به ذکر کلیات پرداخته است. در انتهای متن انگلیسی کتاب (صفحات ۳۳۳ تا ۳۶۵) عکس‌هایی از ایران هم ذکر شده که در ترجمه فارسی هم آمده است. همچنین در ضمیمه اول متن اصلی (صفحات ۳۰۰ تا ۳۰۷) که در سال ۱۹۷۸ به روز شده، اطلاعات در باره نحوه سفر و اقامت در هر یک از نه منطقه ذکرشده در بخش دوم کتاب نیز آمده که ترجمه فارسی فاقد آن است.
در فهرست اسناد راجر استوینس در مرکز آرشیو چرچیل در دانشگاه لندن، از پیش‌نویس فصل سیزده با عنوان «کاراکتر ایرانی» هم نام برده شده است.

▪️دو نکته در باره ترجمه کتاب، یکی فهرست اعلام کتاب است که در انتهای کتاب آمده ولی شماره صفحات آن نیامده و عملا این فهرست را بلااستفاده می‌کند. نکته دوم در باره ممیزی کتاب است. نویسنده در فصل دوم که در باره دین است، نکاتی را در باره صیغه و تقیه در فرهنگ شیعی و نیز مطالبی را در باره بهائیت در ایران نوشته است، که ظاهرا نظر ممیزی بر این بوده که ناشر توضیحاتی در باره این موضوعات بدهد. توضیحات ناشر با ذکر نام ناشر در پاورقی‌های این فصل آمده است، اما ناشر صفحه‌بندی کتاب را بر هم نزده و لذا سه صفحه ۶۷، ۷۰ و ۷۱ کتاب با فونت کوچکتری منتشر شده است و عملا با یک نگاه، می‌توان متوجه الزام به ممیزی در کتاب شد.

▪️ظاهرا فیروز اشراقی، در سال ۱۳۷۱، بخش‌های مربوط به اصفهان این کتاب را ترجمه کرده ولی اطلاعات بیشتری از آن در دست نیست.

▪️عکس‌های ضمیمه متن شامل موارد زیر است:
روی جلد فارسی و انگلیسی، پرتره استوینس، فهرست مطالب کتاب، یکی از تصاویر کتاب یعنی گنبد مسجد شاه اصفهان از صحن مدرسه، و دو صفحه اصلاحات‌خورده کتاب.