Æнусон егъау бæлас куы рафæлдæхы, уæд йæ алыварс къаддæр бæлæстæ бацин кæнынц, йæ аууонæй фервæзтыстæм, зæгъгæ. Тыхдымгæтæй дæр сæ хъахъхъæдта, уый сæ фæсонæрхæджы дæр нæ вæййы, цалынмæ сæ ныууигъынц, уæдмæ. Уыцы уавæр хауы адæммæ дæр: сæ хуыздæр куы амæлы, уæд æвзæртæ бацин кæнынц, ныр разындзыстæм, зæгъгæ, ном сын кодта, ууыл нæ ахъуыды кæнгæйæ.

#цгъойтыхазби
#цардыхъуыдытӕ

Вот уже около 10 лет наш паблик «Бæрзæфцæг — Крестовый перевал» оцифровывает книги по осетинской, и шире — кавказской, тематике.
В нашей электронной библиотеке уже более тысячи книг (помимо этого — журналы, фотографии). Всё это, а также часть книг, не опубликованных в паблике, мы разместили в «облаке» сайта mail.ru. Вы можете свободно скачать книги по ссылке:
https://cloud.mail.ru/public/Cbc3/kLSNPK3A3
Библиотека (как паблик в ВК, канал в Телеграме, так и «облако») будет пополняться.
ПОЛЬЗУЙТЕСЬ НА ЗДОРОВЬЕ!
Делайте перепост 😉

ЧЫЗДЖЫ АМОНД.
Æвæццæгæн, лæг куы райгуыры, уæд ын амонд йемæ раттынц. Хъæуы, дам, ахæм рæсугъд æмæ хорз чызг цардис, æмæ йæхицæй хуыздæр æнæхъæн хъæуы нæ уыдис. Цауддæр чызджытæ куырды фесты, ай бады, ничи йæ куры. Йе ’фсымæр ус æрхаста, æмæ йæм чындз кæсы — чызг ницы хъуаг у: хæдæфсарм, рæсугъд, алцыдæр зоны, ницы фау æм æрхæссæн ис. Уæд чындз йе ’фсинæн афтæ зæгъы:
— Ацы чызг йæхи уагыл нæу, æмæ ма йæ дæснымæ ахон.
Иу бон сæхи бацæттæ кодтой æмæ дæснымæ фæцыдысты. Дæсны сын куы бафарста, уæд загъта:
— Куы райгуырди, уæд ын амонд раттын ферох кодтой.
Бацамыдта сын афтæ: «Искæмæн сывæллон куы гуыра, уæд æй уырдæм бахонут æмæ йæ искуы слæууын кæнут, кæд æй афтæмæй æрхъуыды кæниккой».
Чызгæн афтæ бакодтой, цæджындзы фæстæ йæ слæууын кодтой. Уый фæстæ бирæ нал абадтис, замманай лæппу йæ ракуырдта, æмæ тынг амондджын фæцис.

#таурӕгъ
#едзитыандрей

Фыдӕлты таурӕгътӕ, Ходы хъӕуы цӕрӕг Едзиты Андрей.

#таурӕгъ

Хуыцау æвзаг иутæн радта адæмы кæрæдзиуыл бæттынæн, иннæтæн зондамонынæн, аннæтæн та- адæмыл цъыф калынæн, кæрæдзиуыл сæ ардауынæн.

#цардыхъуыдытӕ
#цгъойтыхазби

ДЗАСОХТЫ МУЗАФЕР ЗÆНДЖИАТЫ БÆБУЙЫ ТЫХХÆЙ
Зæнджиаты Бæбу ирон адæмæн бирæ хæрзты бацыд. Ракæндзынæн дзы ахæм хабары кой. Скæсæнмæ кусынмæ ацыди, цыдæр æхцатæ бамбырд кодта æмæ дзы Цъæйы комы, таргъæнджын рынчынтæ сæхи кæм дзæбæх кодтой, ахæм хæдзар сарæзта. Уый æхсызгондзинад канд рынчынтæн не ’рхаста, фæлæ, ирон адæмы хъысмæт æцæгæлон кæмæн нæ уыд, нæ дзыллæйы фидæныл чи мæт кодта, уыдонæн се ’ппæтæн дæр. Уыцы хабар Дзасохты Гигомæ куы бахæццæ, уæд æй газеты ныффыста, бафæзмын кæй хъæуы, ахæм цæвитгон у, зæгъгæ.
Цъæй ма йæ тæккæ нæргæйæ куы уыди æмæ дзы алы аз дæр йе ’нæниздзинад сæдæгай адæймæгтæ куы фидар кодта, уæд дæр Бæбуйы кой никуы никæцæй райхъуыст, афтæмæй та йæ ном æрымысыны аккаг уыд. Æппын ницы, фæлæ фæлладуадзæн хæдзары къулыл зæрдылдарæн къæй бакæнын уæддæр æмбæлд.
Искуы ма Цъæй йæ гаччы куы сбада, уæд мæм нæ фæстагæттæм иу курдиат ис. Къæйы кой дæр-иу бакæнут, стæй-иу фæлладуадзæн хæдзæрттæ кæнæ санаторитæй — ахæмтæ та дзы кæддæр цалдæр кæй уыдзæн, уый мæ уырны — искæцыйы Зæнджиаты Бæбуйы номыл рахонут...
Ныр та, Бæбуйы ном тынгдæр цæмæн æрымысыдтæн, уый тыххæй бæлвырддæр.
Зындгонд куыд у, афтæмæй Бæбуйы ном тынгдæр айхъуысти, ирон культурæмæ цы стыр æвæрæн бахаста, уымæй. Диссаг мæм кæсы, ныронг фысджыты номхыгъдмæ хаст кæй не ’рцыд, уый. Стæй канд Бæбу нæ: Æмбалты Цоцко, Цæлыккаты Ахмæт æмæ ма ноджыдæр чидæртæ.
Бæбу уыди дæсны тæлмацгæнæг. Ирон æвзагмæ раивта дзæвгар уацмыстæ, уыдонимæ Лев Толстойы «Хаджи-Мурат» дæр. Цалдæр касты йæ бакодтон. Фæстаг хатт ма йæ куы кастæн, уæд дзы сæмбæлдтæн ахæм хъуыдыйадыл: «Мæ гæрз мæцъæй баивтон». Диссаджы тыххæй уырыссаг тексты уыцы бынат ссардтон. Гæрзы кой дæр дзы нæ уыд æмæ мæцъы кой дæр. Уым ис гакк-гукк æмæ хъæрццыгъайы кой. Лев Толстой фыссы: «Нелады между отцом и сыном начались уже давно, почти со времени отдачи Петра в солдаты. Уже тогда отец почувствовал, что он променял кукушку на ястреба».
Ныхас та цæуыл цæуы? Цæвиттон, зæронд Авдеев хъуамæ æфсадмæ йæ фырттæй иуы арвыстаид. Хистæрæн уыдис бинонтæ, цот, кæстæр та хъуыддаг æрæджы бакодта, æмæ зæронд уый арвитын сфæнд кодта, хистæрæн йæ бинонты дарын хъæуы, зæгъгæ, фæлæ фæрæдыди. Хистæр фырт нозтыл фæци æмæ дзы хæдзарæн ницы пайда уыди, зæронд лæг дæр æм уый тыххæй мæсты кодта.
Ахъуыдыгæнгæйæ, уырыссаг æмбисондæн ирон æвзаджы диссаджы ивæн ссардта. Ахæм бынæттæ та Бæбуйы тæлмацты бирæ ис. Иу æвзагæй иннæмæ ивгæйæ, цавæр бындурыл æнцой кæнын хъæуы, уый æрмæст ацы иу дæнцæгæй дæр бæрæг у.
(Чиныг «Дæллаг Ир», 2007 аз.)

Радиобакаст Зæнджиаты Бæбуйы тыххæй.
Автор — Гасанты Валери.

Бот осетинского словаря: @OssetianDictbot

На изображении реликвии из осетинского святилища Реком в Цейском ущелье. 1923 г


Источник «Горные осетины и их страна. Антрополого-этнографическое исследование кавказского народа» — Берлин, 1923. — Таблица 10.
Ниорадзе Г. Die Berg-Ossen und ihr Land. — Берлин, 1923 г.

Поэт Козаты Исидор, муз. Джигкайты Ӕхсар.

«Æз мæ цард мæ Ирæн радтон»

Æз мæ цард мæ Ирæн радтон – мæ адæмæн,
Худинаг сын не 'рхастон мæ сæрмæ.
Гъе, уæдта, мæ мад, мæ фыды хатырæй
Мæн мæ Ирмæ ма 'рласут æфсæрмæй.

Хорз лагæн йæ уæлмæрд ис йæ фыды цур,
Номдзыд лæг хъæубæстæн куыд у, афтæ.
Кæд дæ цард нæ арвитай дæ хæхты цур,
Уæд дзæгъæл фæуыдзысты дæ азтæ.

Сау цæргæс йæ мæлæт хæхтæм ахæссы,
Хорз лæг та фыдыуæзæг ыссары.
Иры хæхтæ ― дунемæ ма акæсæн,
Бæрзæндтæй Ирыстон зарæг зары.

Æз мæ цард мæ Ирæн радтон – мæ адæмæн,
Худинаг сын не 'рхæстон мæ сæрмæ.
Гъе, уæдта, мæ мад, мæ фыды хатырæй
Мæн мæ Ирмæ ма 'рласут æфсармæй.

Кæд фæндаг нæ мæсгуытæм æз нал арон,
Кæд нæ уон лæггадыхъом нæ Ирæн,
Уæд уыдтæн Фыдыбæстæн æцæгæлон,
Уæд æнæбарст нæ арфæ, нæ фидæн.

Кæд миййаг нæ уæлмæрдты фæдзæгъæл уон,
Кæд нæ уон лæггадыхъом нæ Ирæн,
Уæд уыдтæн Фыдыбæстæн æцæгæлон,
Уæд æнæбарст нæ арфæ 'мæ фидæн.

Кæд фæндаг нæ мæсгуытæм æз нал арон,
Кæд нæ уон лæггадыхъом нæ Ирæн,
Уæд уыдтæн фыдыбæстæн æцæгæлон,
Уæд æнæбарст нæ арфæ, нæ фидæн.

Рухсаг у, хъайтар! Дзӕнӕты бад ӕмӕ дӕ ном сӕфт макуы уӕд ӕнустӕм Ирон Адӕмӕн. Ӕгас Ир дӕ бузныг стӕм.