Ирон адæмон сфæлдыстад (дыууæ томæй). 2007 аз.
Сарæзта йæ Салæгаты Зоя.
Абайты Васойы иумæйаг редакцийæ.

Тæрсын, ирон куы нал дзура иронау,
Куы нал зона йæ мадæлон æвзаг.
Къостайы 'взагыл хъуамæ дзурын зона,
Нæ разы уæд æдых уыдзæн ызнаг.

Нæ ирон фарнæн ма ссæуæд йæ ахуырст,
Иронау, цæй, мæ рухс фæндтæ зæгъон:
Ирон хæдзарæн райдзаст уæд йæ агъуыст,
Бæрæг куыд уа, кæй дзы цæры ирон.

Ирон дæ ды? Уæд дзур, мæ хур, иронау
Къостайы 'взаг – æрдхæрæны æвзаг.
Мæйдар æхсæв ныррухс кæны уый бонау,
Ирон æвзаг ирон фарнæй у дзаг.

Фыдæлты фарнæй хайджын дæ, Ирыстон,
Гъе, Уастырджи, фыдбылызæй нæ хиз!
Мæ Ир, дæ зæххыл бирæ дон фæнызтон,
Æмæ фыдфынау фесæфтис мæ низ.

Ирон лæг хъуамæ баззайа иронæй,
Ироны уæнджы – ныфс æмæ æхсар.
Зыдтой ироны рагæй дæр нæртонæй,
Иронмæ исты фау, азым ыссар.

Мыййаг ирон йæ дард балцы куы тыхса,
Æркæсæд ыл ирыстойнаг зынгхур.
Ирон йæхи ирон донæй куыд æхса,
Ирон зæххыл ирон æвзагыл дзур.

Ирон дæ ды? Уæд дзур, мæ хур, иронау,
Къостайы взаг-æрдхæрæны æвзаг.
Мæйдар æхсæв ныррухс кæны уый бонау,
Ирон æвзаг ирон фарнæй у дзаг.

Айларты Михал. (Ӕмдзæвгæты æмбырдгонд "Мады зæрдæ")

Как много собрано в одном единственном слове)

ЗЫМÆДЖЫ ФÆДИСОН.
Фæззыгон сæлфынæг арвы бæрзондæй зæххы ныллæгмæ расайдта миты гæлæбутæ æмæ бæстæ урс-урсид адардта. Æрмæст ма Бур лæбырды бынмæ дурджын фæхстæ ранæй- рæтты тарæй зындысты. Мæнмæ та афтæ каст, цыма уый ивгъуыд сæрды хъарм баззад хуссæрттыл æмæ сыл миты гæлæбутæ тайынц... Фæлæ иу райсом уыцы сау тæппытæ дæр миты бын фесты.
Мæ зæрдæ тыхсти... Мæ зæрдæ цæуылдæр рысти... Кæддæры хурджын сæрды сыл мæ мад цы къахвæдтæ ныууагъта, уыдонæн кæд уазал у, мыййаг. Кæд хъæды кæрон, нæ картофы хуыммæ æввахс, мæ мад цы кæрдо бæласы бын бадти, уымæн йæ рæхснæг къалиутæ уæззау салфы бын ихæнриз кæнынц.
Уалдзæг ма тагъддæр куы ’рцæуид: мæ мады къахвæдтæ хур куыд батава, кæддæр цы бæласы бын улæфыд, уый рæхснæг къалиутæ та дидинæг куыд рафтауой. Кæд мæ зæрдæйы сагъæс иу гыццыл фæрогдæр уаид. Фæлæ нæ зонын, нæ зонын... Ивгъуыд боныл ма исты хур ракæса.

Видео @mikhoshka
#чеджемтыӕхсар

МАДЫ УДУÆЛДАЙ УАРЗТ. Хъæбулмæ ныййарæджы стыр уарзондзинады тыххæй бирæ хабæрттæ фехъусæн вæййы, бакæсæн ис аивадон литературæйы, фæлæ Дæргъæвсы комы Хынцæгæй Къæхтысæры æхсæн цы Къæцæлæппарæн дур ис, уыимæ баст æцæг хабар зæрдæйыл æндæрхуызон æмбæлы, зонд æндæрхуызон агайы.
Кæддæр, дам, нудæсæм æнусы дæргъæвсаг иу æрыгон ус йæ ноггуырд сывæллонимæ быдыры хъæутæй иуы, йæ цæгатмæ хуындæджы бадт. Сывæллон куы ныййардта, уæдмæ зымæг дæр ралæууыд, æмæ боныхъæды хорзмæ каст. Йæ цæгаты æгæр бирæ кæй фæстиат кодта, уый йæм худинаг каст, йæ лæджы мад æмæ фыдæй æфсæрмы кодта.
Иуахæмы, куы фæбон кодта, уæд Хъобанмæ цæуджытимæ фæбалц. Хъобанæй иунæгæй фистæгæй уыд йæ фæндаг. Хуссар Хынцæгмæ йæ бирæ нал хъуыд, афтæ йыл схъызыд. Фæндаджы иуварс егъау дуры аууон балæууыд. Кæсы æмæ дзы байбынгонд. Йæ нымæтæй хуыд гуыр раласта, сывæллоны дзы батыхта, дуры хуылфы йæ йæ хъæбысы бакодта, зымæджы хъызтæй йæ йæ гуырæй бааууон кодта, афтæмæй æрбадт.
Уыцы хуызы сæ ссардтой, Хуссар Хынцæгæй бæлццон сывæллоны кæуын куы фехъуыста, уæд. Мад басыд æмæ амард, сывæллоны аирвæзын кодта йæ нымæтын гуыр æмæ буары хъармæй. Кæугæ, ниугæйæ йæ кадимæ бавæрдтой уæлмæрды, фæлæ йæ удуæлдай уарзт йæ хъæбулмæ цæры æнусты. Уæдæй фæстæмæ уыцы дуры цур къæцæл аппарын Дæргъæвсы комы ссис æгъдау. Цæмæй ма кæд искæуыл ам зымæгон схъыза, уæд ын арт скæнынæн фадат уа. Афтæ дур дæр рахуыдтой Къæцæлæппарæн дур.

#таурӕгъ
#цгъойтыхазби

28 февралы 18.00 сахатыл Ирон драмон театры уыдзæн дыууæ стыр фыссæджы — Малиты Георги æмæ йæ фырт Васойы номарæн изæр «Фыдæй — фыртмæ». Мадзал арæзт цæуы сæ юбилейты фæдыл — Георгийы райгуырдыл æххæст кæны 135 азы, Васойыл та ацы аз сæххæст уыдаид 85 аз.
Изæрмæ бацæуæггаг фидын нæ хъæуы.
Табуафси, саккаг кæнут!

1) Бзаров Р.С. Наша Родина в прошлом Рассказы по истории Алании и России. 4 класс. 2013 г.
2) Бзарты Руслан. Нæ Райгуырæн бæстæйы истори. Алани æмæ Уæрæсе рагзаманты. 4 кълас. 2019 аз.
3) Бзарти Руслан. Нæ Райгурæн бæстæ евгъуд дзаманти. Радзурдтæ Алани æма Уæрæсей историйæй. 4 кълас. 2013 анз.

Агусти Алемань. Аланы в древних и средневековых письменных источниках. 2003 г.

Уникальное явление в алановедении — выход на русском языке книги каталонского ученого, профессора Агусти Алеманя Sources on the Alans.
В книге воссоздается вся историческая панорама и явственно прослеживается линия развития аланского общества, культура и жизнь которого отражена в ярких и красочных строках письменных источников.
Вплоть до настоящего времени лишь некоторые аспекты и периоды аланской истории были рассмотрены в ряде научных изданий. В настоящей книге представлен исчерпывающий свод всего имеющегося и доступного на данный период материала. В едином издании собраны многие письменные источники, дан их перевод и комментарий. Опираясь на сведения, приведенные в данной книге, последующие исследователи смогут более полно рассмотреть все аспекты истории алан.
Настоящее издание предназначено как для специалистов — историков, этнографов, археологов, политологов, так и для всех, кто интересуется историей древнего народа.

⠀Скъуыддзаг Плиты Христофоры опереттӕйӕ «Терек поет».

Замана - Уӕрӕсейы адӕмон артисткӕ Билаонты Долорес,
Сайхан - Уӕрӕсейы адӕмон артист Бӕцӕзаты Юрий.

Стӕг домбайы хъуыры дӕр фӕбады.

#ӕмбисонд