— Мæ хабар æвзæр нæу,—загъта хæрæг,—фæлæ дæуæй афтæ зæгъынц, кæд, дам, райсоммæ галæн йæ къахне сдзæбæх уа, уæд æй æргæвдгæ кæнæм, зæгъгæ.
Гал æргæвдынæй фæтарст æмæ ма цæй къуылых æмæ- цæй цыдæр! Уыцы сахат йæ къахыл лæууын байдыдта. Уыцы ныхæстæ куыд кодтой, афтæ та сæм сæ хицау хъуыста æмæ хъæрæй ныххудтис хæрæгмæ дæр цас хиндзинæдтæ ис, зæгъгæ

#аргъау

Гал æргæвдынæй фæтарст æмæ ма цæй къуылых æмæ цæй цыдæр! Уыцы сахат йæ къахыл лæууын байдыдта. Уыцы ныхæстæ куыд кодтой, афтæ та сæм сæ хицау хъуыста æмæ хъæрæй ныххудтис хæрæгмæ дæр цас хиндзинæдтæ ис, зæгъгæ..
#аргъау

Едзиты Андрей.

#аргъау

ДУРДЗАРМ.

Иу æлдар йе ’ххуырстмæ фæдзырдта æмæ йын афтæ зæгъы:
— Абон мын уæлæ уыцы дынджыр дуры царм куынæ растигъай, уæд дын дæхи царм растигъын кæндзынæн!
— Хорз, дæ рын бахæрон, мæ буц æлдар. Æз фосимæ цæуын уæтæрмæ, тагъд фездæхдзынæн, фæлæ зæгъ дæ иннæ æххуырстытæн, æмæ йæ ме ’рцыдмæ уыдон аргæвдæнт.
— Гъæ, уæртæ æдылы хæрæг, — фæхъæр ыл кодта æлдар, — искуыдæр ма федтай дур аргæвдгæ?
Уæд æм æххуырст афтæ дзуры:
— Ме ’рдыгонау, мæ буц æлдар, æргæвдæн цы дурæн нæй, уымæй царм чи стигъын кæны, уый æппæтæй æдылыдæр у.

#аргъау

Афтæ мæгуыр лæг йæ зонды фæрцы фервæзтис хæйрæгæй.

#аргъау
#дудайтыгерсан

ДЫУУÆ ÆФСЫМÆРЫ.
Раджы ма, раджы цардысты æмæ уыдысты дыууæ æфсымæры. Иу бон ацыдысты куыстагур. Бирæ фæцыдысты æмæ бахæццæ сты иу æдзæрæг бæстæм. Æрбамбæлд сыл иу зæронд лæг. Кæрæдзийæн дæ бон хорз загътой. Зæронд лæг сæ афарста:
- Ацы хорз лæппутæ, кæдæм цæут?
- Куыстагур цæуæм, нæ фыдыхай, - загътой лæппутæ.
- Ис мæм иу кусæг æмæ хицауы бынат.
Æфсымæртæ кæрæдзимæ бакастысты.
- Цæй куыд бакæнæм. Райсæм сæ? Уæд цæргæ та кæм кæндзыстæм? - афарстой зæронд лæджы.
Зæронд лæг йæ къахæй зæхх æрхоста æмæ тыгъбыдыры сыгъзæрин галуан фестадис. Галуаны цæрæнуæттæ йемыдзаг уыдысты дарæс, хæлц æмæ сыгъзæрин мигæнæнтæй.
- Ныр уæ зонд æмæ уæ лæджыхъæд, - загъта зæронд лæг æмæ йæ фæндагыл араст.
Æфсымæртæ базыдтой, уый Уастырджи кæй уыд. Бацардысты сæ ног хæдзары, сæ цинæн кæрон нал уыдис. Кæстæр æфсымæр хистæр æфсымæрæн бар радта æмæ равзæрста хицауы бынат. Кæстæр æфсымæрæн баззад кусæджы бынат. Æфсымæртæ æркодтой бинонтæ æмæ хъаны цард кодтой. Кусæг зæххы æмæ фосдарды куыст кодта æмæ йæ куысты æмбисы хай лæвæрдта йа хицау - хистæр æфсымæрæн æмæ кæрæдзи уарзгæйæ цардысты. Паддзах нæ зыдтой, æлдар сын нæ уыд. Кæстæр æфсымæры цот куыд бирæ кодтой, афтæ сын галуан нал фаг кодта цæрынæн æмæ ног хæдзæрттæ арæзта. Хистæр æфсымæры цот размæ нæ цыдысты. Ас лæджы кармæ сæ ничи царди. Иукъорд азты фæстæ Уастырджи йæ фæндаг акодта æфсымæртыл. Загъта, абæрæг сæ кæнон, куыд цæрынц. Кæсы æмæ быдыры стыр сахар. Дис кæны: айæппæт хæдзæрттæ чи сарæзта. Уастырджи йæхи бацамыдта æфсымæртæн. Уæд ын хистæр æфсымæр афтæ зæгъы:
- Дон куы фæнуазын, уæд дæр фыццаг дæуæн фæкувын, фæлæ мæ мæт, мæ сагъæс бирæ у. Мæ цот размæ нæ цæуынц. Зæронды кармæ сæ ничи цæры.
- Хуыцауы æрвыст лæг Уастырджи йæ ныхас никуыма аивта. Æз уын загътон: Ныр уæ зонд æмæ уæ лæджыхъæд. Хи куысты фæллойæ цæрын хъæуы. Ис дын æрмæстдæр иу хос. Дæ кæстæр æфсымæры фарсмæ балæуу æмæ дæ маст дæ сагъæсæй фервæздзынæ.
Хистæр йæ хицаудзинады бынат ныууагъта æмæ балæууыд йæ кæстæр æфсымæры фарсмæ. Йæ цот дæр ныллæууыдысты куысты сæр сæ фыдимæ. Уыцы бонæй зæрыбонмæ цæрын байдыдтой. Абон дæр цæрынц, мæ хуртæ. Уыдон æрцыдмæ сымах бирæ цæрут.

#аргъау
#дудайтыгерсан

- Мæнæ ма ам æрлæуу, æз де рагъмæ сгæпп кæнон æмæ бирæгъмæ акæсон, кæддæра ма уым ис!
Баууæндыд та фыр ацы хатт дæр рувасыл. Куыд ын загъта, афтæ бакодта: цар цы ран фегом, уый бынмæ бауад. Рувас йе рагъмæ сгæпп кодта, уырдыгæй - хуынкъмæ æмæ федде ис. Йæхæдæг бынмæ æркаст æмæ фырмæ æрдзырдта: «Фыс уыдтæ æмæ фысæй баззадтæ... Мæ сайд фæу...»

#аргъау
#бырнацтыбарон

кæнын райдыдтой.
Халæттæ схъуахъхъ-хъуахъхъ кодтой:
— Мах хуызæн зæрдиагæй уæ ничи архайы. Мах дæр сымах хуызæн зивæг куы кæниккам, уæд афонмæ хыз дæр æмæ мах не 'ппæт дæр зæхмæ æрхауиккам!
Бæлæттæ уый куы фехъуыстой, уæд рамæсты сты.
— Ныууадзут, халæттæ! — загътой уыдон. — Уæхицæй цы æппæлут? Мах сымахæй тынгдæр куы архайæм!
Уæд иннæ мæргътæй дæр алчи йæ дзырд æппарын систа, æмæ фæстагмæ схъаугъа сты. Хъуыддаг æмвæнд-æмзондæй куы нæ фæкæнынц, уæд дзы ницы рауайы. Мæргътæ сбыцæу сты, зæрдиагæй нал архайдтой — сæ базыртæ ма æрмæст мæнг тылд кодтой, — æмæ хыз чысылгай дæлæмæ-дæлæмæ цæуын байдыдта. Маргъахсæг базгъордта, хызы синагыл фæхæст æмæ хыз æд мæргътæ йæхимæ æривæзта.
Мæргъты ахаста æмæ се 'ппæты дæр къалатиты бакодта.

#аргъау
#карсантыбимболат

РУВАС ÆМÆ СÆГЪ.
Рувас фæцæйцыд быдыры, дзæгъæлгаст кодта халæттæм æмæ цъайы ныххауди.
Цъай уыди тынг арф. Рувасæн уырдыгæй схизын йæ бон нæ уыд. Бады рувас æмæ хъынцъым кæны.
Мæнæ цъайы рæзты сæгъ фæцæуы. Йæ сыкъатæ тилы, йæ боцъойæ хъазы.
Ныккастис цъаймæ, ауыдта рувасы æмæ йæ фæрсы, уым цы ми кæныс, зæгъгæ.
— Мæ фæллад уадзын, сæгъ, — дзуапп ын радта рувас.
— Уым уæле æнтæф у, ам та — сатæг.
— Йæ дон бæззы нуазынæн æви нæ? — афарста та йæ сæгъ.
— Тынг хорз у, — загъта рувас. — Æргæпп кæн ардæм, кæд дæ фæнды, уæд. Ам нæ дыууæйы фаг дæр ис бынат.
Ныггæпп кодта сæгъ цъаймæ. Рувас сæгъы рагъмæ сгæпп кодта, рагъæй — сыкъатæм, уырдыгæй та — уаелæмæ. Сæгъ бирæ фæбадтис цъайы.
Изæры йæ ссардтой æмæ йæ йæ сыкъатæй сластой.

#аргъау

РУВАС ÆМÆ ДУРЫН.
Иу ус рацыдис быдырмæ мæнæу кæрдынмæ. Уый бавдæлд, æмæ æхсыры дурын къудзийы рæбын нывæрдта.
Уæд дын дурынмæ рувас бахъуызыд. Нытътъыста дзы йæ сæр æмæ æхсыр банызта. Ныр ын хæдзармæ цæуын афон бæргæ у, фæлæ мæнæ бæллæх: сæр дурынæй раласын нал фæразы.
Рауай-бауай кæны, тилы йæ сæр дурынимæ æмæ дзуры:
— Цæй, дурын, ахъазыдтæ æмæ дын æгъгъæд у. Ауадз мæ нæхимæ, дæ рын бахæрон. Цæй, мауал мæ хъаз, дæ хорзæхæй.
Дурын йæ коммæ нæ кæсы. Смæсты ис рувас. «Фæлæуу, уæдæ, æз дын цы хъæуы, уый бакæндзынæн», — загъта рувас.
Азгъордта рувас донмæ. Фæдæлдон кæнынмæ хъавы дурыны. Дурын æцæг фæдæлдон, фæлæ рувасы дæр йемæ аласта.

#аргъау