.
.
🔴 موسیقی سنتی کشورهای خاورمیانه و آسیای میانه، در واقع همان موسیقی « سنتی #ایرانی » یعنی موسیقی « پرده - مقام - دستگاهی » است که بازمانده از دوره #ساسانی می‌باشد ...

یک آشنایی کوتاه ...

🔹 در سده های نخستین اسلامی، موسیقی رایج ایران همان موسیقی دوره #ساسانی بود ( درباره آن مفصل بحث خواهیم کرد ). تا سده ۷ قمری موسیقی ایران که برپایه « #پرده » بود، دچار تحولاتی شد و از دل موسیقی اصیل ساسانی، موسیقی « #مقامی » که بر پایه « نظام ادواری » بود، برآمد و تا سده ۹ قمری در ایران‌بزرگ مورد استفاده بود. از سده ۹ تا ۱۲ قمری، کم کم از دل سیستم مقامی، موسیقی « #دستگاهی » ابداع شد و از اواخر دوره زندیه، موسیقی ایران به طور رسمی به موسیقی « دستگاهی » تحول یافت و در دوره قاجار مدون و مکتوب شد. یعنی آنچه که امروزه شما به عنوان موسیقی #سنتی می‌شنوید، همان موسیقی اصیل دوره #ساسانی است که پس از تحولاتی به ما رسیده است

♦️ پـرده : در موسیقی « نغمه » یا نواک یا آهنگ، به صدایی گفته می‌شود که دارای فرکانس (بسامد) ثابت و مشخص است. در سازهای زهی که تار آنها از دو سر بسته است، باتوجه به اینکه #دست خود را کجای تار قرار دهید، صدایی مشخص ایجاد می‌شود، در گذشته این فواصل را با تکه پارچه یا نخ‌های خاص بر روی دسته ساز مشخص می‌کردند که به آنها #پرده ( دستان / بند ) می‌گفتند. اما مقام واژه‌ای عربی و در لغت به معنای جایگاه و محل اقامت است و اصطلاحا یعنی محل قرار گرفتن #انگشتان دست بر روی ساز ؛ واژه دستگاه که در دوره قاجار رواج یافت نیز چنین مفهومی را می‌رساند، و « دست + گاه » به معنای محل قرار گرفتن #دست روی ساز می‌باشد. پرده، مقام و دستگاه تقریبا یک مفهوم دارند و برآمده از موسیقی اصیل ایرانی در دوره ساسانی هستند

🔵 طبق منابع تاریخی، در دوره ساسانی « موسیقی ایرانی » ۷ پرده داشته، به نام « هفت #خسروانی » که آنها را به « باربد خنیاگر » ( پَهلبُد ) در دوره خسروپرویز نسبت می‌دهند. ثعالبی، ابن‌خردادبه، فارابی، مسعودی، ابوالفرج اصفهانی، عنصرالمعالی، ابن‌سینا، دامغانی، نظامی و منابع بسیاری، به موسیقی دوره ساسانی اشاراتی داشته‌اند. #خنیاگری ساسانی ؛ شامل ۷ خسروانی ( پرده، مقام، دستگاه )۳۰ لحن ( نغمه، گوشه ) و ۳۶۰ دستان بوده است : راست، زیرافگند، سپاهان، نوا، بسته و ...

🔵 در دوره اسلامی، موسیقی ایرانی تاثیر زیادی بر موسیقی خلافت عباسی و سیستم #اصابع عربی داشت و نام بسیاری از پرده‌های موسیقی، ایرانی - پارسی بودند که تاییدی است بر #ریشه ساسانی آنها و نقش ایرانیان در این تحولات ؛ ۷ پرده خسروانی در اواخر دوره ساسانی یا در دوره اسلامی تبدیل به ۱۲ پرده ( دور / شَد ) شد و با تغییراتی که در طول سده‌ها ایجاد شد، سیستم پرده‌ای تبدیل به نظام #مقامی شد و نخستین بار قطب‌الدین شیرازی در سده ۷ - ۸ قمری واژه « مقام » را بجای « پرده / دور » بکار برد. موسیقی مقامی ایران، شامل ۱۲ مقام، ۶ آواز و ۲۴ شعبه ( گوشه ) بود و هر شعبه چند نغمه داشت، که نام آنها در منابع تاریخی ذکر شده است : 👈 راست، شهناز، زیرافکند، بزرگ، سه‌گاه، اصفهان، نوا، نوروز، جان‌افزا، خزان، زنده‌رود، چهارگاه، مهرگان، نسیم، کوچک، مزدکانی، دوگاه و ...

🔵 موسیقی دستگاهی - ردیفی : از سده ۱۰ قمری سیستم مقامی دچار تحولاتی شد و از دل آن موسیقی « دستگاهی - ردیفی » بوجود آمد که در دوره قاجار مکتوب و مدون شد. هر دستگاه شامل مجموعه‌ای از نغمه‌ها و آهنگ‌های منظم و مشخص، به نام « ردیف » بود، که به هر نغمه و آهنگ « گوشه » گفته می‌شد. دستگاه‌های بزرگ ۷ تا هستند : همایون، ماهور، شور، سه‌گاه، چهارگاه، راست‌ پنج گاه، نوا / دستگاه‌های کوچک « آواز » نامیده می‌شوند : دشتی، بیات، اصفهان، شوشتری، افشاری، کرد، ابوعطا و ... پس از تحول موسیقی مقامی به دستگاهی در تاریخ ایران، معنای برخی از مفاهیم پیشین همچون گوشه و پرده نیز تغییر کرد، ولی نام‌های سیستم جدید از نام همان مقامات و آوازها و شعبات و پرده‌های قدیم گرفته شد

🆔 @iranzamin777
🆔 Admin @f777kim

‌.