♻️🔹♻️ « جامعه و تغییر در تعریف و تأیید گروه‌های مرجع » 


🟢 از ویژگی‌های دوره کنونی تغییر برخی از مفاهیم مهم در زندگی اجتماعی جوامع مختلف است. این تغییر ناشی از دگرگونی در هنجارهای مورد وثوق مردم صورت می‌گیرد. یکی از دلایلی که سبب این دگرگونی می‌شود، آگاهی اجتماعی جدیدی است که به دلیل ارتباطات گسترده به ویژه با کمک شبکه‌های اجتماعی؛ گروه‌های زیادی از جامعه را پیرامون رخدادها و موضوعات و مفاهیم جدید با یکدیگر، هم صدا و هم‌کنش می‌سازد.
گروه‌های مرجع یکی از مفاهیم هنجارمند هر جامعه است که به ویژه نسل جوان در چیستی و چرایی هویت خویش، رو بسوی آن دارد. این گروه‌ها در همه‌ی دوره‌ها برای یک جامعه وضعیت ثابتی ندارند و بسته به تغییر و تحولات فرهنگی، موقعیت آن‌ها نیز فراز و فرود پیدا می‌کند.

🟢 امروز ویدیویی کوتاه در شبکه‌های اجتماعی دیدم مبنی بر رویارویی منفی مردم در یک کنسرت موسیقی با یکی از مشاهیر علمی کشور و بیرون راندن وی از سالن. در حالی‌که کراوات زده بود و در کنسرت خواننده‌ی معروف پاپ ایرانی شرکت داشت.
بسیاری از منتقدین او در شبکه‌های اجتماعی و برخی افرادی که با آن‌ها صحبت کرده‌ام علت روگردانی بسیاری از ایرانیان از وی را بی‌تفاوتی نسبت به مشکلات داخل کشور به‌ویژه اعتراضات سال ۱۴۰۱ جنبش #زن‌زندگی‌آزادی و جان‌باختن و مجروحیت تعدادی از هم‌وطنان به دلیل نزدیکی به مناسبات قدرت می‌دانند. منتقدین ایشان می‌گویند او می‌توانست به‌عنوان یک شخصیت علمی شناخته شده، صدای ملت ایران در اعتراضات باشد اما نخواست و نشد.

🔹واکنش من در هنگام تماشای ویدئو علاوه‌بر احساسی ناخوشایند، دو نکته بود:
۱- تحلیل جامعه شناختی این اتفاق 
۲- مقایسه رویارویی و ابراز احساسات مردم نسبت به مشاهیر دیگر
و در این میان ناخودآگاه یاد احساسات ایرانیان نسبت به #محمدرضا_شجریان افتادم.

🔹چه اتفاقی در جامعه می‌افتد که فردی چون شجریان با پیشینه‌ی یک خانواده مذهبی که قبل از ورود به میدان موسیقی ایرانی به خواست پدر قرآن می‌خواند و یکی از ماندگارترین نواهای دینی و عرفانی او #آیات_ربنا به هنگام افطار در ماه رمضان مسلمانان نزد همگان مشهور و دلنشین و گوش‌نواز است، به‌ویژه از سال ۱۳۸۸ و #جنبش_سبز اعتراضی بخش زیادی از جامعه؛ در دل و جان گروه‌های سنی مختلف فارغ از هر باور و اعتقاد به‌عنوان گروه مرجع ماندگار می‌شود؟

🔰وقتی به کارنامه‌ی زندگی محمدرضا شجریان نگاه می‌کنیم، نه فقط در جنبش سبز که در دوره‌های مختلف او را همراه با مردم کوچه و خیابان می‌بینیم. برخی‌از این همراهی ها عبارتنداز:

✅ همراهی با مردم در پیروزی انقلاب ۵۷ به تصور رسیدن به آزادی با ترانه‌های اعتراضی #از_خون_جوانان_وطن، #سپیده، #شب_نورد، #همراه_شو_عزیز،
✅ مبارزه برای پیشبرد موسیقی ایرانی و ادبیات پارسی قبل و پس از انقلاب
✅ اعتراض به محدودیت‌ها و انسداد سیاسی و فرهنگی و هنری پس از انقلاب
✅ زندگی در ایران و لمس مشکلات و محدودیت‌ها در کنار جامعه
✅ برگزاری کنسرت موسیقی در ایران با همه‌ی ناملایمات و محدودیت‌ها
✅ همراهی با مردم در مصیبت‌ها و سختی‌ها چون زلزله‌ی بم 
✅ ورود هم‌دلانه و راهگشا به مسائل اجتماعی  
مانند مکاتبه و تقاضای توقف حکم اعدام #ریحانه_جباری
✅ ساخت و اجرای ترانه‌های اعتراضی پرمغز و فاخر در دهه‌های گذشته مانند آلبوم #بیداد، #زبان_آتش، #قاصدک
✅ و هم صدایی و هم‌کنشی با مردم معترض در جنبش سبز هم با حضور در خیابان و هم با نغمه و آواز و هنر خود
✅ دوری از مناسبات قدرت و رانت و امتیازات ویژه‌ی آن

💢 بنظر می‌رسد گروه‌های مرجع نزد جامعه‌ی امروز:

۱- همواره ثابت نیستند.

۲- در نسل‌های مختلف با گروه‌های مرجع گوناگون و متکثری روبرو هستیم.

۳- میان گروه‌های مختلف جامعه و گروه‌های مرجع آن، منافع مشترک ارزشی؛ نقش مهمی دارد.

۴- برای گروه‌های مختلف جامعه، مسئولیت اجتماعی گروه‌های مرجع نسبت به مردم و جامعه‌ای که خود را متعلق بدان می‌دانند؛ عامل تعیین کننده‌ای برای پذیرش آن‌ها شمرده می‌شود.

۵- جامعه کسانی را در جایگاه گروه مرجع خود می‌نشاند که دارای ارتباطات دوسویه و هم‌کنشی صمیمانه‌ و پاسخ‌گویانه با آن‌ها باشند.

۶- نزدیکی با ملت و شفاف سازی دوری از مناسبات قدرت و منافع مشترک آن‌ها از طریق رانت و امتیازات ویژه

۷- صداقت و شفافیت به‌هنگام و آشکار در هم‌کنشی با جامعه، از ویژگی‌های اصلی و مهم کسانی است که به‌ویژه نسل نوجوان و جوان آگاه امروز ایشان را مفتخر به منزلت گروه‌ مرجع می‌سازد و آنان را از گروه‌های مرجع جعلی و مردود؛ متمایز می‌دارد.

✍️ فریبا نظری
۱۴ اسفند ۱۴۰۲

 
#گروه‌های_مرجع
#محمدرضا_شجریان
#ترانه‌های_اعتراضی
#جنبش_سبز
#زن‌زندگی‌آزادی


https://t.me/Sociologyofsocialgroups